Αυτή ήταν η κατάληξη της υπόσχεσης “κανένα σπίτι σε χέρια τραπεζίτη”
Η νέα συμφωνία που πέτυχε η κυβέρνηση με τους τραπεζίτες, ερήμην των άμεσα ενδιαφερομένων δανειοληπτών, αφορά ένα πλαίσιο προστασίας των τραπεζών και όχι της πρώτης κατοικίας, όπως αρέσκονται να κοινολογούν τα κυβερνητικά φερέφωνα. Γιατί η συμφωνία από τη μια, ουσιαστικά ελαχιστοποιεί μέχρι μηδενισμού κάθε νομική προστασία και από την άλλη, θεοποιεί τον εξωδικαστικό συμβιβασμό κάτω από τον «Κώδικα Δεοντολογίας» του ίδιου του τραπεζικού κεφαλαίου. Με λίγα λόγια, ανοίγει διάπλατα την πόρτα στους μαζικούς πλειστηριασμούς, ενώ παράλληλα κλείνει ερμητικά η δυνατότητα της κάθε δικαστικής προσφυγής. Σαφώς η συμφωνία υπάγεται στα «προαπαιτούμενα» των δανειστών και, σύμφωνα με τις σχετικές δεσμεύσεις, θα πρέπει μέσα στην τριετία 2019-2021 να μειωθεί η αξία των 85 δις € των «κόκκινων» δανείων κατά 50 δις €, δηλ. 28% του ΑΕΠ! Η μείωση έχει καθοριστεί να προέλθει κατά 50% με πωλήσεις και τιτλοποιήσεις δανείων σε ξένα fund που περιμένουν στην ουρά, κατά 25% με ρυθμίσεις, κατά 20% με πλειστηριασμούς και κατά 10% με διαγραφές. Με τη σειρά τους οι τράπεζες εκβιάζουν την κυβέρνηση να αποδεχθεί τους παράλογους όρους τους, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί η παραπαίουσα «επενδυτική» δραστηριότητα. Σε όλη αυτή την επιχείρηση ζημιωμένα τελικά θα βγουν δεκάδες χιλιάδες λαϊκά νοικοκυριά, καθώς ο στόχος για την περίοδο 2019-2021 προβλέπει νέα εκτόξευση στους 130.000 πλειστηριασμούς! Και για να χρυσωθεί το χάπι, προβλέπεται τρίμηνη αναστολή των πλειστηριασμών, μέχρι την εφαρμογή της συμφωνίας. Γίνεται αντιληπτό ότι οι πρόσφατες δηλώσεις Δραγασάκη για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών (μέσω νέας φορολογικής επιβάρυνσης) εμπεριέχουν την άμεση απειλή στο σύνολο του λαού προκειμένου να περάσει το νέο διάδοχο σχήμα που αφορά τα «κόκκινα» δάνεια των υπερχρεωμένων νοικοκυριών.
★★★
Έτσι, η τελευταία και καθοριστική σύσκεψη με τους πρωθυπουργό, Τσακαλώτο, Δραγασάκη, Φλαμπουράρη, Λιάκο, Φωτίου και τις διοικήσεις των τεσσάρων «συστημικών» τραπεζών, κατέληξε στην απόφαση πως για να παρασχεθεί προστασία σε όσους έχουν οφειλή σε τράπεζα με υποθήκη την πρώτη τους κατοικία, θα πρέπει: α) το υπόλοιπο του δανείου τους να μην ξεπερνά τις 130.000 € και β) η αντικειμενική αξία του ακινήτου να είναι έως 250.000 €. Ο οφειλέτης που πληροί τα παραπάνω κριτήρια (συμπεριλαμβανομένων και των 135.000 εκκρεμών υποθέσεων στα Ειρηνοδικεία, -κατά παράβαση του Συντάγματος- του ν.Κατσέλη) θα πρέπει να κάνει αίτηση στην ειδική πλατφόρμα που θα δημιουργηθεί στην Ειδική Γραμματεία Ιδιωτικού Χρέους. Κι αφού κάνει αυτή την αίτηση και για να ρυθμίσει την οφειλή του, θα πρέπει να αποδεχθεί τους εξής όρους:
✓ Τη δυνατότητα αποπληρωμής της οφειλής σε διάστημα έως και 25 χρόνια.
✓ Τη ρύθμιση της οφειλής με καθορισμένο επιτόκιο.
✓ Το ενδεχόμενο «κουρέματος» με τραπεζικά κριτήρια, εφόσον το υπόλοιπο του δανείου υπερβαίνει το 120% της εμπορικής αξίας του ακινήτου.
✓ Την επιδότηση από το κράτος (προς τις τράπεζες) για όσους έχουν εισόδημα έως 12.500 €, όταν πρόκειται για μονομελή οικογένεια και 21.000 ευρώ όταν πρόκειται για ζευγάρι, όριο που προσαυξάνεται κατά 5.000 ευρώ για κάθε παιδί, έως τρία.
✓ Τη δυνατότητα ένταξης στη ρύθμιση και εμπόρων που έχουν οφειλή σε τράπεζα και έχουν βάλει ως εγγύηση την πρώτη τους κατοικία.
Αλλά και πέρα από τα παραπάνω, η συμφωνία προβλέπει τέσσερις ασφαλιστικές δικλίδες, τις εξής: 1) Οι εκκρεμείς υποθέσεις του νόμου Κατσέλη, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, υποχρεώνονται να υποβάλουν αίτηση στην πλατφόρμα ώστε να διαπιστωθεί εάν πληρούν τα υφιστάμενα κριτήρια «επιλεξιμότητας». Πρόκειται σαφέστατα για παραβίαση της συνταγματικής νομιμότητας των υποθέσεων που έχουν πάρει ήδη το δρόμο για την εκδίκασή τους. 2) Κανένας δανειολήπτης δεν θα έχει «προστασία» της πρώτης κατοικίας, χωρίς προέλεγχο –μέσω της πλατφόρμας– με τον οποίο θα πιστοποιείται ότι πληροί τα κριτήρια «επιλεξιμότητας». 3) Όποιος επιλέξει την προσφυγή στη Δικαιοσύνη, αντί της προτεινόμενης ρύθμισης από την τράπεζα, θα πρέπει να καταβάλει το 30% της δόσης μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσής του. Μ’ αυτό το δυσβάσταχτο τρόπο αποτρέπονται όσοι θα επέλεγαν τη δικαστική οδό. 4) Όποιος δεν καταβάλει τρεις δόσεις χάνει την προστασία και η κατοικία του βγαίνει αυτομάτως σε πλειστηριασμό.
Η παραπάνω συμφωνία υποβλήθηκε ήδη για έγκριση στους «θεσμούς» και μετά τυχόν τροποποιήσεις θα κατατεθεί για ψήφιση στη Βουλή μέχρι τα τέλη Φλεβάρη. Πάντως, οι πρώτες πληροφορίες αναφέρουν πως οι δανειστές ζητούν επιπλέον αυστηροποίηση της πρότασης, εκτιμώντας ότι περιλαμβάνει πολλούς δανειολήπτες που μπορούν να πληρώνουν κανονικά το δάνειό τους. Σε κάθε περίπτωση, οι «θεσμοί» θα αντιμετωπίσουν τυχόν υπερβάσεις από τους μνημονιακούς στόχους με αντιλαϊκά «ισοδύναμα μέτρα».
★★★
Ας δούμε όμως τι σημαίνουν όλ’ αυτά.
Α) Γίνεται αμέσως αντιληπτό ότι η νέα συμφωνία καταργεί κάθε δικαστική προστασία, παραχωρώντας τη θέση της στον εξωδικαστικό συμβιβασμό μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Τον κυρίαρχο ρόλο έχουν εφεξής οι τράπεζες μέσω των διατάξεων του «Κώδικα Δεοντολογίας» που κατοχυρώνει απολύτως τα συμφέροντά τους.
Β) Στο ποσό των 130.000 € του στεγαστικού δανείου, θα περιλαμβάνονται οι κάθε λογίς τόκοι και όλα τα άλλα δάνεια που έχει συνάψει ο οφειλέτης (καταναλωτικά, επισκευαστικά, τουριστικά, γάμου, κ.α.), ή θα είναι απαλλαγμένο απ’ όλα τα παραπάνω, όπως αφήνει να εννοηθεί η κυβέρνηση; Γιατί οι τράπεζες ισχυρίζονται ότι: «Ισχύει ό,τι έχει γράψει το κοντέρ», έτσι ώστε αν υπερβαίνει το ποσό των 130.000, μειώνεται αντίστοιχα το ύψος της «προστασίας». Σημειώνουμε, πως στους αναρτηθέντες για την περασμένη Τετάρτη (20/2), 560 πλειστηριασμούς, μόνον 27 δανειολήπτες βρίσκονταν κάτω από το όριο των 130.000! Και τούτο συμβαίνει λόγω του δικαιώματος της τράπεζας να τροποποιεί μονομερώς το επιτόκιο μέχρι και 17%. Επιπλέον, η τράπεζα επιβάλλει τον λεγόμενο τόκο υπερημερίας μέχρι 5% επί του οφειλομένου ποσού, στις περιπτώσεις που το δάνειο δεν εξυπηρετείται από τον δανειολήπτη. Τέλος, στις συμφωνίες δανείων περιέχεται και ρήτρα ανατοκισμού, δηλ. επιβολή τόκου επί των τόκων, που οδηγεί σε αύξηση του οφειλόμενου ποσού του δανείου. Για παράδειγμα ένα 12ετές δάνειο 40.000 €, με επιτόκιο 10%, μετατρέπεται με τον ανατοκισμό σε 138.090 €!
Γ) Σοβαρές περικοπές γίνονται και στα εισοδηματικά κριτήρια της δήθεν προστασίας.
Για παράδειγμα να πούμε πως για ένα ζευγάρι, το εισοδηματικό κριτήριο είναι 21.000 € (από 23.659 € του ν. Κατσέλη). Αν για κάποιους λόγους το εισόδημα ,ξεπεράσει τα 21.000 €, το ζευγάρι χάνει τη ρύθμιση ακόμη και αν, εκπληρώνει τις άλλες προϋποθέσεις.
Δ) Τυχόν «κουρέματα» ή επιμηκύνσεις μπορούν να κάνουν οι τράπεζες σε περιπτώσεις οφειλετών με τρέχον χρέος μεγαλύτερο από την αξία του ακινήτου (πάνω από το 120% της αξίας του ακινήτου) και όχι για το αντίθετο. Για τις επιμηκύνσεις θα υπάρχει προσαύξηση του δανείου κατά 5%. Το «κούρεμα» πάλι αφορά κυρίως τους τόκους υπερημερίας πάνω στο αρχικό δάνειο του ακινήτου, έτσι που το ακίνητο γίνεται πιο ελκυστικό για εξαγορά σε περίπτωση πλειστηριασμού.
Ε) Μέσω ενός συγκεκριμένου αλγόριθμου που θα συνεκτιμά τα εισοδήματα, το ύψος του δανείου, τα περιουσιακά στοιχεία, τη σύνθεση του νοικοκυριού, την αξία της κατοικίας κ.ά., θα υπολογίζεται το ύψος της επιδότησης για τη δόση των «κόκκινων» δανείων πρώτης κατοικίας. Το θέμα της κρατικής επιδότησης, παρά το γεγονός ότι διατυμπανίζεται ως φιλολαϊκό (σχετικό Ν/σχ θα έρθει σύντομα στη Βουλή), ωστόσο επί της ουσίας διευκολύνει τις τράπεζες στο να διαχειριστούν με καλύτερους όρους τις απαιτήσεις τους. Επιπλέον οι δανειολήπτες υποχρεώνονται στην καταβολή ελάχιστης δόσης στις τράπεζες στο 5% του ετήσιου οικογενειακού εισοδήματος μέχρι 8.000 € και 10% πάνω από τα 8.000 €. Η καταβολή της ελάχιστης δόσης αποτελεί μάλιστα όρο και προϋπόθεση προκειμένου να χορηγηθεί η ενίσχυση του Δημοσίου, η οποία διακόπτεται σε περίπτωση «καθυστέρησης» που υπερβαίνει την αξία τριών μηνιαίων δόσεων.
ΣΤ) Θυμίζουμε ότι το ύψος της κρατικής επιδότησης έχει καθοριστεί στα 200 εκατ. € το χρόνο, δηλ.50 εκατ. για κάθε τράπεζα. Κι επειδή στον κρατικό Προϋπολογισμό του 2019 υπάρχει ενιαία εγγραφή για το «επίδομα στέγασης και επιδότηση του στεγαστικού δανείου», είναι βέβαιο ότι η περικοπή που έγινε στο επίδομα στέγασης κατά 200 εκ. € (από 600 σε 400 εκ. €), αφορά τα παραπάνω 200 εκατ. € που θα δοθούν στις τράπεζες. για ένα μόνο τμήμα από τα λαϊκά νοικοκυριά που εντάσσονται σε καθεστώς ρύθμισης.
★★★
Οι συνέπειες αυτής της κατάπτυστης συμφωνίας μέλλει να φανούν πολύ σύντομα. Ωστόσο, αυτό που θα έπρεπε να κατοχυρώσει η κυβέρνηση Τσίπρα είναι το ακατάσχετο της πρώτης κατοικίας σε συνδυασμό με το δραστικό «κούρεμα» του υπολοίπου του «κόκκινου» δανείου. Με δυο λόγια, αντί να ξεπουλά στα ξένα funds το 50% των «κόκκινων» δανείων στις εξευτελιστικές τιμές του 15 ή του 20% της αξίας τους, θα μπορούσε να κάνει το ίδιο στους δανειολήπτες απαλλάσσοντάς τους από το άγχος του πλειστηριασμού. Όμως κάτι τέτοιο αντίκειται στις «αρχές» και τις «αξίες» που εκπροσωπεί η δήθεν αριστερή κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.
