Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία δεν όξυνε μόνο την ιμπεριαλιστική αντιπαράθεση μεταξύ ανατολής και δύσης. Έθεσε και νέα καθήκοντα στις πολιτικές δυνάμεις που αναφέρονται στην αριστερά, στο μαρξιστικό-λενινιστικό και κομμουνιστικό κίνημα. Μπροστά στις νέες σύνθετες συνθήκες κάθε πολιτική δύναμη, ομάδα ή συνασπισμός δυνάμεων επιδιώκει να δώσει τη δική του πολιτική απάντηση.
Με δεδομένο τον ιδεολογικοπολιτικό και οργανωτικό κατακερματισμό θα προσπαθήσουμε να «ομαδοποιήσουμε» τη στάση των πολιτικών δυνάμεων και να καταγράψουμε τις γενικές τάσεις που αποτυπώνονται στις αναλύσεις τους. Αν και σε κάθε περίπτωση ελλοχεύει ο κίνδυνος του λάθους μπροστά στο «χάος» των δεδομένων και των περιορισμών που θέτει η «αυτόματη» μετάφραση των μηχανών αναζήτησης.
Κυρίως θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μια αποτύπωση με βάση πώς κρίνουν την επέμβαση της Ρωσίας, πώς στέκονται απέναντι στα ιμπεριαλιστικά κέντρα που αντιπαρατίθενται, καθώς και στα καθήκοντα που τίθενται για το αντιπολεμικό και φιλειρηνικό κίνημα. Χωρίς να μπούμε σε βάθος, σε εκείνες ή τις άλλες πλευρές, των θέσεων που περιλαμβάνουν οι τοποθετήσεις τους.
Μια μεγάλη ομάδα δυνάμεων που αναφέρονται στο κομμουνιστικό και ιδιαίτερα στο μαρξιστικό-λενινιστικό κίνημα καταγγέλλουν τόσο τον ρωσικό όσο και τον δυτικό ιμπεριαλισμό καθώς και το λακέδικο αντιδραστικό καθεστώς του Κιέβου. Καταδικάζουν τη ρωσική επιθετικότητα και καλούν σε πάλη τους λαούς ενάντια στον ιμπεριαλισμό, τον εθνικισμό, τον φασισμό και τον πόλεμο.
Στην κατεύθυνση αυτή κινούνται δύο πολιτικοί συνασπισμοί κομμάτων που αναφέρονται στο μ-λ κίνημα. Ένας είναι ο ICOR (Διεθνής Συντονισμός των Επαναστατικών Κομμάτων και Οργανισμών) στον οποίο ανήκουν, μεταξύ άλλων, το γερμανικό MLP, το TKP M-L και το MLKP από την Τουρκία. Από τη Ρωσία εμφανίζεται να συμμετέχει το Μαοϊκό Κόμμα και από την Ουκρανία το «Συντονιστικό Συμβούλιο του Εργατικού Κινήματος στην Ουκρανία» (KSRD) .
Οι τοποθετήσεις των επιμέρους κομμάτων και οργανώσεων που έγιναν μετά την έναρξη της επίθεσης και καταγγέλλουν τη ρωσική επέμβαση, βασίστηκαν στο ψήφισμα που εξέδωσε η ICOR στις 14/2/2022 στο οποίο αναφέρονταν ότι: «Η αστάθεια του ιμπεριαλιστικού παγκόσμιου συστήματος αυξάνεται. (..)Στα σύνορα μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, δύο ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα βρίσκονται το ένα αντιμέτωπο με το άλλο, πλήρως οπλισμένα. Το ΝΑΤΟ και η ΕΕ θέλουν να ενσωματώσουν περισσότερες χώρες όπως η Μολδαβία και η Γεωργία πιο στενά στη σφαίρα επιρροής και στην αγορά τους.
Η Ρωσία, από την άλλη πλευρά, απαιτεί να διατηρήσει την επιρροή της σε αυτά τα κράτη(…) Ιμπεριαλισμός σημαίνει πόλεμος εξωτερικά και αντίδραση εσωτερικά. Μόνο ο σοσιαλισμός μπορεί να βάλει ένα τέλος σε αυτό. Για αυτό, ειδικά η διεθνής εργατική τάξη πρέπει να σταθεί ενωμένη. Σήμερα, ένα μαχητικό παγκόσμιο κίνημα ειρήνης μπορεί να αντιταχθεί στις προετοιμασίες για πόλεμο και να καθυστερήσει ή να αποτρέψει το ξέσπασμα ενός συγκεκριμένου πολέμου.
Δυνάμεις που απεικονίζουν την εξωτερική πολιτική της Ρωσίας ως «αντιιμπεριαλιστική» και ζητούν την προστασία της από ένα κίνημα ειρήνης είναι επικίνδυνοι παράγοντες σύγχυσης. Αυτό είναι προδοσία του ειρηνευτικού αγώνα και αποδυναμώνει τον απαραίτητο διεθνή αγώνα για την ειρήνη.»
Μία δεύτερη ομάδα είναι η CIPOML (Διεθνής Διάσκεψη Μαρξιστικών-Λενινιστικών Κομμάτων και Οργανώσεων) και ιδιαίτερα η Ευρωπαϊκή Διάσκεψη στην οποία συμμετέχουν μεταξύ άλλων το Αλβανικό Κομμουνιστικό Κόμμα, το Ισπανικό Κομμουνιστικό Κόμμα (Μαρξιστικό-Λενινιστικό), το Εργατικό Κόμμα (EMEP) Τουρκίας κ.α.
Σε ανακοίνωση που εκδόθηκε στις 28/2/2022 αναφέρεται: «Κανένα από τα μέρη που εμπλέκονται στο ζήτημα της Ουκρανίας δεν ακολουθεί πολιτικές υπέρ του λαού: ούτε οι ΗΠΑ και οι κύριοι σύμμαχοί τους, που είναι οι κύριες δυνάμεις που επιδιώκουν την πολιτική εξουσίας, ούτε η Ρωσία και η Κίνα ή οι Ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές με επικεφαλής τη Γερμανία και τη Γαλλία (…)Ενώ οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους συνεχίζουν να χρησιμοποιούν πληρεξούσιους (το καθεστώς Ζελίνσκι) στην Ουκρανία, η άμεση χρήση όπλων από τη Ρωσία αποκαλύπτει ότι ο ενδοϊμπεριαλιστικός αγώνας για την αναδιαίρεση του κόσμου γίνεται σκληρότερος. Ταυτόχρονα, αυτό δείχνει πόσο εύκολα αυτός ο ιμπεριαλιστικός αγώνας μπορεί να μετατραπεί σε ένοπλη σύγκρουση, αγνοώντας εντελώς τον αγώνα του λαού για τα προς το ζην.
Η διεθνής εργατική τάξη και οι λαοί του κόσμου είναι αναμφίβολα υπέρ της ειρήνης, όπου μπορούν να εργαστούν και να ζήσουν ανθρώπινα χωρίς εκμετάλλευση και καταπίεση. Εμείς, οι μαρξιστές-λενινιστές κομμουνιστές του κόσμου, που το μόνο μας μέλημα είναι τα συμφέροντα της διεθνούς εργατικής τάξης και των λαών, είμαστε φυσικά υπέρ της ειρήνης. Γι’ αυτό επίσης αντιτιθέμεθα σε στρατιωτικές επεμβάσεις, εισβολές και πολέμους που συγκαλύπτουν και περιπλέκουν τον αγώνα των εργαζομένων όλων των χωρών ενάντια στην εκμετάλλευση και την τυραννία, καθώς και στην υποχρέωση υπεράσπισης του δικαιώματος κάθε έθνους στην αυτοδιάθεση . Καταδικάζουμε τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία.»
Παρόμοια θέση ακολούθησαν και μια σειρά κόμματα που υπέγραψαν κοινή ανακοίνωση μετά από πρωτοβουλία του ΚΚΕ, του ΚΚ Εργαζομένων Ισπανίας, του ΚΚ Μεξικού και του ΚΚ Τουρκίας, την οποία συνυπογράφει και η Ένωση Κομμουνιστών Ουκρανίας. Η ανακοίνωση τάσσεται «ενάντια στην ιμπεριαλιστική σύγκρουση στην Ουκρανία» και καταδικάζει «τη δράση των φασιστικών, εθνικιστικών δυνάμεων στην Ουκρανία, τον αντικομμουνισμό και τη δίωξη των κομμουνιστών, τις διακρίσεις σε βάρος του ρωσόφωνου πληθυσμού, τις ένοπλες επιθέσεις της ουκρανικής κυβέρνησης κατά του λαού στο Ντονμπάς». Παρόλα αυτά αν και τονίζει ότι η στρατιωτική επέμβαση της Ρωσίας δεν «έγινε για να προστατευτεί ο λαός της περιοχής ούτε για την ειρήνη, αλλά για την προώθηση των συμφερόντων των ρωσικών μονοπωλίων στα εδάφη της Ουκρανίας, στον σφοδρό ανταγωνισμό τους με τα δυτικά μονοπώλια» αποφεύγει να αναφέρει την καταδίκη της. Αν και η ανακοίνωση του γραφείου τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ αμέσως μετά την έναρξη του πολέμου κάνει λόγο για «απαράδεκτη στρατιωτική επέμβαση και εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία».
Στον αντίποδα αυτών των θέσεων κινούνται μια σειρά δυνάμεις που βλέπουν στην στρατιωτική επέμβαση της Ρωσίας ένα δίκαιο αντιφασιστικό – απελευθερωτικό περιεχόμενο, για την υπεράσπιση των ρωσόφωνων του Ντονμπάς. Υπερτονίζουν την αμερικανονατοϊκή επιθετικότητα, υποβαθμίζοντας τον ρόλο του ρωσικού ιμπεριαλισμού. Σε αυτές τις δυνάμεις εντάσσονται, αν και μάλλον αναμενόμενα, το ΚΚΡΟ, το Πανενωσιακό ΚΚ Μπολσεβίκων, το ΚΚ Λευκορωσίας και το ΚΚ Εργατών Λευκορωσίας. Επίσης κοντά σε αυτή την θέση βρίσκεται το Ουγγρικό Εργατικό Κόμμα, το ΚΚ ΗΠΑ, το νέο Κομμουνιστικό Κόμμα Γιουγκοσλαβίας, το Κόμμα για την Απελευθέρωση της Αργεντινής (PL) και με έμμεσο τρόπο το ΚΚ Σλοβακίας. Στην ίδια κατεύθυνση κινείται το ΚΚ Μεγάλης Βρετανίας (Μαρξιστικό-Λενινιστικό) καθώς και το Κομμουνιστικό Κόμμα Καναδά (Μαρξιστικό – Λενινιστικό) χωρίς σίγουρα η λίστα αυτή να κλείνει εδώ.
«Ιδιαίτερη» είναι η τοποθέτηση του Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος Ρωσίας (ΚΕΚΡ) το οποίο δήλωσε πως στηρίζει την στρατιωτική επέμβαση στην Ουκρανία στον βαθμό που αυτή διατηρεί το «αντιφασιστικό» περιεχόμενο για την υπεράσπιση του λαού του Ντονμπάς. Ενώ δήλωσε πως θα την καταγγείλει στον βαθμό που θα αποκτήσει ληστρικό – ιμπεριαλιστικό περιεχόμενο.
Χαρακτηριστικά στη Δήλωση του Πολιτικού Συμβουλίου της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΕΚΡ αναφέρεται ότι: «Όσο η ένοπλη επέμβαση της Ρωσίας βοηθά να σωθούν οι άνθρωποι στο Ντονμπάς από αντίποινα από τιμωρούς, δεν θα αντιταχθούμε σε αυτόν τον στόχο. Ειδικότερα, θεωρούμε αποδεκτό εάν, λόγω συνθηκών, είναι απαραίτητο να ασκηθεί βία κατά του φασιστικού καθεστώτος του Κιέβου, στον βαθμό που αυτό θα είναι προς το συμφέρον των εργαζομένων.
Ταυτόχρονα, φυσικά, το ενδεχόμενο η στρατιωτική εκστρατεία βοήθειας προς το Ντονμπάς από τη Ρωσία, με επικεφαλής τον αντισοβιετικό Πούτιν, δεν αποκλείεται να εξελιχθεί σε έναν πραγματικά εντελώς ληστρικό πόλεμο, όταν, με το πρόσχημα της βοήθειας του Ντονμπάς, οι Ρωσικές Αρχές αρχίζουν να επιλύουν τα ζητήματά τους και τα στρατεύματα απλά αρχίζουν να καταλαμβάνουν άλλες περιοχές της Ουκρανίας. Αυτό θα το θεωρήσουμε κατακτητικό πόλεμο, ιμπεριαλισμό και δεν θα υποστηρίξουμε ούτε τον ένα ούτε τον άλλο ιμπεριαλιστή. Σε κάθε περίπτωση, όχι οι αφέντες, αλλά οι εργάτες θα πεθάνουν και από τις δύο πλευρές. Το να πεθάνεις για τα αδέρφια της τάξης σου αξίζει. Το να πεθαίνεις και να σκοτώνεις για τα συμφέροντα των αφεντικών είναι ανόητο, εγκληματικό και απαράδεκτο.
Σε κάθε περίπτωση, επιβεβαιώνουμε σταθερά την κοινή μας θέση με τους κομμουνιστές του Ντονμπάς και της Ουκρανίας: είναι δυνατό να τεθεί τέλος στις αδελφοκτόνες συγκρούσεις, στις υποτροπές του φασισμού, στην απειλή ενός τοπικού πολέμου που θα κλιμακωθεί σε παγκόσμιο πόλεμο πλήρους κλίμακας, μόνο στον δρόμο του σοσιαλισμού. Η κοινή πάλη των εργαζομένων ενάντια στην αστική τάξη όλων των χωρών είναι η κύρια στρατηγική γραμμή των κομμάτων μας.»
Σε μια ανάλογη κατεύθυνση κινείται και το ΚΚ Φιλιππίνων. Σε διευκρινιστική συνέντευξη του υπεύθυνου πληροφοριών του ΚΚΦ Marco L. Valbuena σχετικά με την ένοπλη σύγκρουση στην Ουκρανία, μετά από κριτική που ασκήθηκε για μη ξεκάθαρη καταδίκη της ρωσικής εισβολής, αναφέρεται: «Από τη σκοπιά του εθνικοεπαναστατικού πολέμου του λαού του Ντόνετσκ και του Λουγκάνσκ, η ρωσική στρατιωτική υποστήριξη είναι δικαιολογημένη και απαραίτητη. Πριν από την άμεση υποστήριξη της Ρωσίας, ουσιαστικά σφαγιάζονταν από τις υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ στρατιωτικές δυνάμεις της Ουκρανίας, οι οποίες έδειξαν απόλυτη αδιαφορία για όλες τις προηγούμενες διεθνείς συμφωνίες.
Το ΚΚΦ, ωστόσο, γνωρίζει επίσης καλά ότι η Ρωσία είναι μια ιμπεριαλιστική δύναμη που καθοδηγείται από τους ηγεμονικούς της στόχους και την ορμή της να υπερασπιστεί και να επεκτείνει τις σφαίρες επιρροής και ελέγχου της. Ενώ η Ρωσία διακηρύσσει την «ειδική στρατιωτική της επιχείρηση» ως σύμφωνη με τον στόχο του λαού του Ντονμπάς να βάλει τέλος στις επιθέσεις της Ουκρανίας, υποκινείται κυρίως από τον ιμπεριαλιστικό στόχο της να υπερασπιστεί τη σφαίρα επιρροής της και τον στρατηγικό της στόχο να επανεγκαταστήσει ένα κράτος-πελάτη στην Ουκρανία.
Εάν η Ρωσία εμμείνει στις διακηρύξεις της ότι χτυπά μόνο στρατιωτικούς στόχους και όχι κατοχή εδάφους, οι ενέργειές της μπορούν να θεωρηθούν αμυντικές ως αντίποινα, τα οποία είναι γενικά αποδεκτά σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες πολέμου.»
Σε άλλη τελείως κατεύθυνση βρίσκονται, μια σειρά από άλλες δυνάμεις που κινούνται στο πλαίσιο της «ευρωπαϊκής αριστεράς» όπως, μεταξύ άλλων, το ΚΚ Αυστρίας, το ΚΚ Βοημίας και Μοραβίας, που καταγγέλλουν αποκλειστικά σχεδόν τον Πούτιν και τον ρωσικό ιμπεριαλισμό, υποβαθμίζοντας την κριτική προς ΝΑΤΟ, ΗΠΑ και ΕΕ. Σέρνονται στην ουρά του δυτικοευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού καταγγέλλοντας τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για την «ατολμία» στη συγκρότηση μιας νέας «ευρωπαϊκής τάξης ασφάλειας». Υποτιμούν τα αντιιμπεριαλιστικά καθήκοντα του κινήματος καλώντας σε ένα «πασιφιστικό» αγώνα. Αν και δεν λείπουν και εκεί οι «παραφωνίες». Πχ Ενώ το DIE LINKE κατακεραυνώνει τον Πούτιν, το «αδελφό» κόμμα της Βουλγαρικής Αριστεράς ουσιαστικά τον στηρίζει και δηλώνει «υπέρ της διάλυσης του ΝΑΤΟ και της δημιουργίας στη θέση του ενός συστήματος συλλογικής ασφάλειας στην Ευρώπη με τη συμμετοχή της Ρωσίας, διότι χωρίς τη συμμετοχή της Ρωσίας δεν μπορεί να επιτευχθεί διαρκής ειρήνη».
