Με απροκάλυπτη βιασύνη η κυβέρνηση Μητσοτάκη και ο οσφυοκάμπτης υπουργός εξωτερικών, Γεραπετρίτης, μεθοδεύουν μια συνολική συμφωνία με την Τουρκία στο όνομα των «ήρεμων νερών» των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Ο Γεραπετρίτης επείγεται μέχρι τον Γενάρη, που προγραμματίζεται το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας στην Άγκυρα, να έχει δρομολογηθεί συμφωνία για «όλα» με την Τουρκία. Για αυτό τον σκοπό καθορίστηκε κιόλας η συνάντηση Γεραπετρίτη-Φιντάν στην Αθήνα στις 8 Νοέμβρη. Φυσικά για το πραγματικό περιεχόμενο των συνομιλιών δεν γίνεται καμιά επίσημη κυβερνητική αναφορά. Ωστόσο είναι η πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, που ελληνική κυβέρνηση προετοιμάζει τον μεγάλο συμβιβασμό έναντι των «ολιστικών» τουρκικών διεκδικήσεων μέσα από ψευδεπίγραφο διάλογο σε βάρος της κυριαρχίας της χώρας.
Τι άλλο μπορεί να σημαίνει η πρόσφατη αποστροφή του Γεραπετρίτη, σε συνέντευξή του στον «Σκάι», ότι: «Αν είναι να αφήσω μια μεγάλη παρακαταθήκη για τη χώρα μου για τις επόμενες γενιές, να είναι μια γειτονιά η οποία θα είναι ήρεμη, μια Ελλάδα της αυτοπεποίθησης, της σταθερότητας, της υπερηφάνειας, ας χαρακτηριστώ και μειοδότης». Συνέντευξη που δεν φιλοξενήθηκε στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Εξωτερικών και επίμαχα αποσπάσματα «λογοκρίθηκαν» από το κρατικό Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ). Γιατί όμως ο υπουργός προβλέπει ότι θα χαρακτηριστεί μειοδότης; Γιατί είναι ο ίδιος που αποφεύγει συστηματικά να αναφερθεί συγκεκριμένα στην UNCLOS, στη Σύμβαση του OHE για το Δίκαιο της Θάλασσας, που θεσπίζει νομικό πλαίσιο για όλες τις θαλάσσιες δραστηριότητες αλλά κάνει, όπως άλλωστε και οι Τούρκοι ιθύνοντες, γενική αναφορά στο Διεθνές Δίκαιο για να θολώσει τα νερά. Σε τελευταία ανάλυση τέτοιες τοποθετήσεις φανερώνουν ότι η κυβέρνηση συζητάει την περιορισμένη ακόμα και μηδενική επήρεια των νησιών του Αιγαίου σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ και το χειρότερο αποδέχεται να ενταχθούν τα νησιά του μισού Αιγαίου υπό τουρκική κηδεμονία.
Άλλωστε για ποια ηρεμία, αυτοπεποίθηση, σταθερότητα και υπερηφάνεια μπορεί να μιλάει ο Γεραπετρίτης όταν οδηγείται στον διάλογο με υφιστάμενη την απειλή πολέμου (casus belli) σε περίπτωση επέκτασης της θαλάσσιας κυριαρχίας των νησιών από τα 6 μίλια στα 12; Αλλά αυτός και η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχουν από καιρό απεμπολήσει το δικαίωμα της επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων, άρα δεν αισθάνονται καμιά τουρκική απειλή. Από καιρό κιόλας ο Μητσοτάκης έχει χαρακτηρίσει τα νησιά του Αιγαίου, Νατοϊκά και ο υπουργός του, Γεραπετρίτης, από τη θέση του Υπουργού Επικρατείας κατά την κρίση του 2020 δήλωνε: «Η κόκκινη γραμμή είναι η εθνική κυριαρχία και όταν λέμε εθνική κυριαρχία εννοούμε αυτονοήτως τα εθνικά χωρικά ύδατα, τα οποία σήμερα είναι προσδιορισμένα στα έξι ναυτικά μίλια».
Ενδεικτικός είναι και ο ισχυρισμός Γεραπετρίτη (στην παραπάνω συνέντευξη) ότι «εάν δεν λυθεί η μεγάλη μας διαφορά της οριοθέτησης, τότε μακροπρόθεσμη ειρήνη και ευημερία δεν πρόκειται να υπάρξει στην περιοχή μας». Διατύπωση που φανερώνει την υποχώρηση της κυβέρνησης στις τουρκικές απειλές και με πρόσχημα την ειρήνη παραπέμπει σε «συμβιβασμούς» εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Είναι επίσης χαρακτηριστική και η διαπίστωση του Γεραπετρίτη ότι η συμφωνία οριοθέτησης της ελληνοαιγυπτιακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, που πανηγυρικά ανακοίνωνε η νεοδημοκρατική κυβέρνηση το 2020 σαν αντίβαρο στο τουρκο-λυβικό μνημόνιο δεν είναι ημιτελής, αλλά τελική. Συμφωνία που κόβει στη μέση τη Ρόδο, που δεν περιλαμβάνει το Καστελόριζο και αποδίδει περιορισμένη επήρεια σε νησιά όπως στην Κρήτη και στη Ρόδο. Μέχρι τώρα η κυβέρνηση ισχυρίζονταν ότι σε επόμενη φάση, όταν διερευνηθούν όλες οι πτυχές του ζητήματος θα διευρυνθεί η οριοθέτηση με την Αίγυπτο και την Κύπρο και ενδεχόμενα με την Τουρκία. Τώρα απεμπολώντας αυτήν την προοπτική ο Γεραπετρίτης αναφέρει: «Εμείς έχουμε κάνει την οριοθέτησή μας με την Αίγυπτο στην ευρύτερη περιοχή. Απομένει να υπάρξει περαιτέρω οριοθέτηση με τις άλλες γειτονικές χώρες, μεταξύ των οποίων κυρίως η Τουρκία, με την οποία έχουμε γειτονία και στην ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο. Είναι αναγκαίο να υπάρξει αυτή η οριοθέτηση».
Πιο πρόσφατα δείγματα γραφής της κυβέρνησης της ΝΔ η προσαρμογή της, μετά την τελεσιγραφική απαίτηση της Τουρκίας, στον περιορισμό μέσα στα 6 μίλια, του ιταλικού σκάφους (που διενεργούσε έρευνες για την ηλεκτρική/καλωδιακή σύνδεση Ελλάδας-Κύπρου) γύρω από την Κάσο. Τελευταία υποχώρηση, μετά την αντίδραση Φιντάν, η χωροθέτηση των περίφημων θαλάσσιων πάρκων μέσα στα ελληνικά χωρικά ύδατα, στο Αιγαίο 6νμ και στο Ιόνιο 12νμ. Το περιβαλλοντικό ζήτημα όπως το πρόβαλε η κυβερνητική προπαγάνδα, μετατράπηκε σε μπούμεραγκ, φαλκιδεύοντας την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο.
Με τέτοιους συνομιλητές ο Ερντογάν σκληραίνει τις τουρκικές απαιτήσεις θέτοντας στην ημερήσια διάταξη ολόκληρο το πακέτο των ελληνοτουρκικών «διαφορών». «Ο υπουργός Εξωτερικών μας Χακάν Φιντάν θα μεταβεί στην Ελλάδα και θα έχει συνομιλίες για αυτά τα θέματα. Θα συζητήσουμε όλα αυτά τα θέματα με βάση την ολιστική μας προσέγγιση σχετικά με το Αιγαίο… Από την αρχή προσεγγίζουμε τα θέματα της ατζέντας και των δύο χωρών με επίκεντρο τη λύση. Λέμε, “δύο χώρες μπορούν να επιδείξουν τη βούλησή τους για λύση και να αφήσουν πίσω τα προβλήματα”. Θέλουμε εδώ και καιρό οι δικαιοδοσίες στη θάλασσα και στον εναέριο χώρο να καθορίζονται σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο… Όπως δεν έχουμε βλέψεις, είμαστε επίσης απόλυτα αποφασισμένοι να προστατεύσουμε τα δικαιώματά μας». Τα συμφέροντα της Τουρκίας, που, όπως ανέδειξαν τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, δεν περιορίζονται μόνο στη γαλάζια πατρίδα, αλλά περιλαμβάνουν την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, την «προστασία» της μειονότητας της Θράκης και των Δωδεκανήσων και φυσικά την αναγνώριση της «κυριαρχικής ισότητας» των κατεχόμενων της Κύπρου.
Η Κύπρος στον βωμό των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών
Τροχιοδεικτική για την τουρκική αδιαλλαξία ήταν η τριμερής «ανεπίσημη» συνάντηση, που είχαν στη Νέα Υόρκη οι Χριστοδουλίδης και Τατάρ με την πρωτοβουλία Γκουτέρες. Ο ΓΓ του ΟΗΕ ευχαρίστησε την απεσταλμένη του Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ για την ολοκλήρωση της αποστολής της, η οποία, όπως είπε, «δεν πέτυχε». Στις δηλώσεις του ο ΓΓ του ΟΗΕ, Γκουτέρες, ανέφερε ότι συμφωνήθηκε η πραγματοποίηση πολυμερούς συνάντησης, με τη συμμετοχή Ελλάδας, Αγγλίας και Τουρκίας σε ημερομηνία που θα αποφασίσει ο ίδιος και ότι θα πραγματοποιηθούν νέες συναντήσεις στην Κύπρο μεταξύ Χριστοδουλίδη και Τατάρ για άνοιγμα και άλλων σημείων διέλευσης. Είναι φανερό ότι συνεχίζονται οι πιέσεις για αναγνώριση των τετελεσμένων στην Κύπρο, με τη συμμετοχή των «εγγυητριών δυνάμεων», ενώ οι συνομιλίες «παρακολουθούν» την πορεία του εξελισσόμενου ελληνοτουρκικού διαλόγου. Η συμμετοχή της ΕΕ που επίμονα επιδιώκει ο Κύπριος πρόεδρος παραπέμπεται στις καλένδες. Είναι χαρακτηριστικό ότι ΔΗΣΥ, ΑΚΕΛ, ΔΗΠΑ και Οικολόγοι έσπευσαν να αποτιμήσουν θετικά τις εξελίξεις, που διαιωνίζουν και νομιμοποιούν το κατοχικό καθεστώς.
Πριν τη συνάντηση, ο Τατάρ επανέλαβε ότι «όταν ικανοποιηθεί η κυριαρχία, τότε θα μπορέσει να ξεκινήσει η διαδικασία των διαπραγματεύσεων. Η κυριαρχική ισότητά μας πρέπει να καταγραφεί». Υπογράμμισε την ανάγκη να αποκατασταθούν οι απευθείας πτήσεις και το εμπόριο προς την αυτοαποκαλούμενη «Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου» και ζήτησε να αρθούν «τα ξεπερασμένα εμπάργκο, οι απομονώσεις και τα εμπόδια που έχουν επιβληθεί άδικα στο εμπόριο, στον αθλητισμό, στη μουσική και τις διακρατικές διαπραγματεύσεις, προκειμένου να επιβεβαιωθεί η κυριαρχία μας». Αντίστοιχα ο Χριστοδουλίδης συναντήθηκε στο Λονδίνο με τον πρωθυπουργού, Στάρμερ, «σε μια ιδιαίτερη συγκυρία», όπως ανέφερε, με φόντο την πολεμική ανάφλεξη στη Μ. Ανατολή και του κρίσιμου ρόλου των βρετανικών βάσεων στην Κύπρο για την «αναχαίτιση της ιρανικής απειλής».
Εξάλλου την προηγούμενη εβδομάδα (11/10), πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Πάφο η 11η Σύνοδος Κορυφής Μεσογειακών Κρατών Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (MED9), με τη συμμετοχή των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Κροατίας, της Κύπρου, της Γαλλίας, της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Μάλτας, της Σλοβενίας και της Ισπανίας, καθώς και του Υπουργού Εξωτερικών της Πορτογαλίας, ενώ παραβρέθηκαν και η πρόεδρος της Κομισιόν, Λάιεν, και ο βασιλιάς της Ιορδανίας, Αμπντάλα Β’. Η συνάντηση έγινε «Με φόντο την κλιμάκωση των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή, του συνεχιζόμενου επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και των αμείωτων πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών πιέσεων». Για το Κυπριακό σημασία δεν έδωσαν παρά τον ενθουσιασμό και τις προσδοκίες που καλλιέργησαν Χριστοδουλίδης και Μητσοτάκης. Εστίασαν το ενδιαφέρον τους στη μεγαλύτερη παρέμβαση τής ΕΕ στην περιοχή και στις σχέσεις της ΕΕ με την Ιορδανία σε συνδυασμό με τον αυξανόμενο ανταγωνισμό για τον έλεγχο των ενεργειακών πηγών και των δικτύων ενεργειακής τροφοδοσίας της Ευρώπης.
Η ελληνοτουρκική συνεργασία στην υπηρεσία του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού
Δεν είναι τυχαίο ότι την ίδια περίοδο η περιφερειακή ενεργειακή μετάβαση και οι προτεραιότητες ενεργειακής ασφάλειας βρέθηκαν στο επίκεντρο της επίσκεψης, που πραγματοποίησε στην Ελλάδα και στην Τουρκία ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών για τους Ενεργειακούς Πόρους, Πάιατ.
Σύμφωνα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, «οι εκπρόσωποι θα συζητήσουν την προώθηση της ανάπτυξης καθαρής ενέργειας και τις συλλογικές προσπάθειες για την ενίσχυση της ηγετικής θέσης της περιοχής στην ενεργειακή ασφάλεια. Θα συνεχίσει επίσης (ο Τζέφρι Πάιατ) το έργο μας για τη στήριξη της ενεργειακής ανθεκτικότητας της Ουκρανίας αυτόν τον χειμώνα».
Αποκαλυπτική για τις επιλογές του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού στην περιοχή ήταν η συνέντευξη του πρώην Αμερικανού πρεσβευτή στην Αθήνα.
Ξεκίνησε με «το όνειρο ολόκληρης της κυβέρνησης των ΗΠΑ» για την υλοποίηση του «κάθετου διάδρομου» μεταφοράς φυσικού αερίου από την Αλεξανδρούπολη στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία, τη Σλοβακία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία, μέσα από τη σύνδεση υφιστάμενων, αλλά και νέων ευρωπαϊκών υποδομών μεταφοράς φυσικού αερίου και LNG. Ο «Κάθετος Διάδρομος» θα διασφαλίσει την «Ενεργειακή ανεξαρτησία από τη Ρωσία» ότι «η Ρωσία και η Gazprom δεν θα είναι σε θέση να αποκτήσουν έσοδα από τις εξαγωγές ενέργειας, τα οποία στη συνέχεια χρησιμοποιούν για να κατασκευάζουν βόμβες και πυραύλους», εξηγεί ο πρώην Αμερικάνος πρεσβευτής στην Αθήνα.
Παραλείπει βέβαια κάθε αναφορά στο γεγονός ότι τώρα τα πολύ μεγαλύτερα έσοδα «αξιοποιούνται» από τις ΗΠΑ για να εξοπλίζουν τα καθεστώτα του Κιέβου και του Τελ Αβίβ. Είναι ενδεικτικό ότι στο 9μηνο του 2024 το μεγαλύτερο μέρος του εκφορτωθέντος στην Ελλάδα LNG προήλθε από τις ΗΠΑ, αγγίζοντας τις 8,02 TWh, ποσότητα που αντιστοιχεί σε ποσοστό 64,99% επί των συνολικών εισαγωγών LNG. Αμέσως μετά έρχονται οι εισαγωγές από τη Ρωσία (6,27 Twh), εμφανίζοντας όμως μια μείωση της τάξης του 54,39% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, ενώ ακολούθησαν η Νορβηγία (0,98 TWh) και η Αλγερία (0,48 TWh).
Στη συνέχεια αναφέρθηκε σιβυλλικά στον περιβόητο Eastmed που η χώρα του κατάργησε με ένα «νον πέιπερ» χωρίς να τοποθετείται όμως με σαφήνεια ούτε για την αναγκαιότητα κατασκευής του ούτε για τη διαδρομή του. Αντίθετα ενθάρρυνε την ελληνοτουρκική συνεργασία.
