Στο προηγούμενο τεύχος του “Λαϊκού Δρόμου” παρουσιάσαμε το ρόλο των Μεγάλων Δυνάμεων στην ελληνική επανάσταση του 1821 και πώς το νεοσύστατο ελληνικό κράτος δημιουργήθηκε υπό την κηδεμονία των Μεγάλων Δυνάμεων, που ορίστηκαν ως “προστάτιδες” με την ανοχή και την ενεργητική στήριξη της ίδιας της αστοτσιφλικάδικης τάξης και των εκπροσώπων της, που δέθηκαν σε ένα κουβάρι μαζί τους, προδίδοντας στην ουσία τους αγώνες και τις θυσίες του λαού. Έκτοτε οι Μεγάλες Δυνάμεις ήταν παρούσες σε κάθε βήμα και σε κάθε επιλογή του, όπως θα δούμε στη συνέχεια.
Μια από τις χαρακτηριστικές περιπτώσεις επέμβασης των Μεγάλων Δυνάμεων αποτέλεσε η περίπτωση του Κριμαϊκού πολέμου (1853-1856), όταν ο βασιλιάς Όθωνας και η κλίκα του θεώρησαν ότι μπορούν να εκμεταλλευτούν την κήρυξη πολέμου στην Τουρκία από τη μεριά της Ρωσίας που προσπαθούσε να αλλάξει τις γεωπολιτικές ισορροπίες, για να απελευθερώσουν τη Θεσσαλία, την Ήπειρο και τη Μακεδονία και να “πάρουν την Πόλη”… Η Αγγλία και η Γαλλία τάχθηκαν με το μέρος της Τουρκίας, καταλαμβάνοντας τα Στενά και μεταφέροντας τον πόλεμο στην Κριμαία. Μόλις μια χούφτα άτακτοι εισέβαλαν στη Θεσσαλία, οι “προστάτιδες” δυνάμεις Αγγλία και Γαλλία, που την περίμεναν μια τέτοια ευκαιρία, αποβίβασαν στρατό στον Πειραιά, και προχώρησαν σε στρατιωτική κατοχή που επεκτάθηκε και στην Αθήνα (1854-1857). Την περίοδο αυτή, χρησιμοποίησαν τον Πειραιά για τις μεταφορές στην Κριμαία, άσκησαν πιέσεις για την αποπληρωμή των χρεολυσίων των δανείων κι έστειλαν και επιτροπή ελέγχου των οικονομικών της χώρας. Η γενικευμένη λαϊκή δυσαρέσκεια που ξέσπασε και οδήγησε τελικά στην έξωση του Όθωνα το 1862, σημαδεύτηκε με την επιβολή από τις Δυνάμεις νέας δυναστείας, των Γκλίξμπουργκ, και την έλευση του Γεωργίου Α΄.
Η επόμενη τρανταχτή περίπτωση ανοιχτής επέμβασης των Μεγάλων Δυνάμεων είναι η περίπτωση της επιβολής καθεστώτος Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου το 1989, ως επακόλουθο της πτώχευσης του 1893 και της ήττας στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Ο υπερβολικός εξωτερικός δανεισμός στη δεκαετία του 1880, κυρίως από τις κυβερνήσεις του Χ. Τρικούπη, σε μια περίοδο που παρατηρείται συσσώρευση κεφαλαίου στη Δύση και τα δάνεια δίνονται απλόχερα αλλά με ληστρικούς όρους, θα οδηγήσουν τη χώρα σε έναν πραγματικό φαύλο κύκλο τεράστιων ελλειμμάτων στον προϋπολογισμό, δυσβάστακτων φόρων και σύναψης νέων δανείων, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων πήγαινε για την εξυπηρέτηση των προηγούμενων τοκογλυφικών υποχρεώσεων. Η χώρα βρισκόταν ανάμεσα στη Σκύλλα και τη Χάρυβδη, αφού οι κυβερνήσεις κατέφευγαν μια στους ξένους, μια στους ντόπιους τοκογλύφους (δάνεια από την Εθνική), παίρνοντας δάνεια από τον έναν για να ξοφλήσουν τον άλλον κι όλα αυτά στις πλάτες του λαού που είχε γονατίσει από τους φόρους. Την επίσημη κήρυξη της πτώχευσης δια στόματος του πρωθυπουργού Χ. Τρικούπη στη βουλή με το περιβόητο “Δυστυχώς επτωχεύσαμεν”, θα ακολουθήσει περίοδος διαπραγματεύσεων, κατά την οποία οι ξένοι τοκογλύφοι και οι κυβερνήσεις τους προσπαθούν να επιβάλουν σκληρούς όρους για να διασφαλίσουν τα κέρδη τους.
Τη χρυσή ευκαιρία τούς δίνει η ήττα της Ελλάδας στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 (με αφορμή τον ξεσηκωμό στην Κρήτη), που οργανώθηκε στο πλαίσιο της Μεγάλης Ιδέας πρόχειρα, υπό την καθοδήγηση της εθνικιστικής “Εθνικής Εταιρείας”, χωρίς καμιά προοπτική επιτυχίας. Οδήγησε σε ταπεινωτική ανακωχή, η οποία παρουσιάστηκε ως επιτυχία των αυτόκλητων ξένων “σωτήρων” μας. Στη συνθήκη που υπογράφτηκε στην Κωνσταντινούπολη, από μέρους της Ελλάδας -σαν να μην ήταν ελεύθερο κράτος- υπέγραψαν η Αγγλία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Αυστρία, η Ιταλία και η Ρωσία! Εκτός μάλιστα από την υπέρογκη πολεμική αποζημίωση στην Τουρκία (4 εκατομμύρια τουρκικές λίρες), για να σωθεί υποτίθεται η Θεσσαλία, προβλεπόταν ότι θα εγγυηθούν οι Δυνάμεις για νέο δάνειο, προκειμένου να μην ζημιωθούν οι παλαιοί δανειστές και υπό τον όρο να συσταθεί διεθνής επιτροπή των Δυνάμεων.
Έτσι επιβλήθηκε στην Ελλάδα ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος (ΔΟΕ) το 1898 και οι εκπρόσωποι των έξι Δυνάμεων που υπέγραψαν τη συμφωνία (η “Τρόικα” της εποχής) ανέλαβαν τον απόλυτο έλεγχο όλων των κρατικών εσόδων, τα οποία ανέρχονταν σε 40 εκατομμύρια, ενώ η εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους απαιτούσε μόνο 14,5 εκατομμύρια! Ο ΔΟΕ εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα για δεκαετίες, έγινε στην πραγματικότητα κράτος εν κράτει καθορίζοντας την πολιτική της χώρας και επιβάλλοντας όρους που θυμίζουν τα σημερινά Μνημόνια. Κύριο έργο του ήταν όχι το “νοικοκύρεμα” των δημόσιων οικονομικών, όπως υποστηρίζουν οι αστοί ιστορικοί, αλλά το πώς θα εξασφαλίσουν την αποπληρωμή όλων των ληστρικών “υποχρεώσεων” στους ξένους και ντόπιους τοκογλύφους, έργο το οποίο έφερε εις πέρας ρουφώντας το αίμα του λαού και απομυζώντας όλες τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας.
Η εξέγερση στο Γουδί το 1909, αποτέλεσμα μιας γενικευμένης λαϊκής δυσαρέσκειας, εξέφρασε αστικοδημοκρατικά και εργατικά αιτήματα και απαίτησε εκλογές για Συντακτική Συνέλευση για να φύγει ο βασιλιάς και να αλλάξει το πολίτευμα. Με την άνοδο του Βενιζέλου στην εξουσία το 1910, ο νέος και πανίσχυρος πολιτικός, εκπρόσωπος της μεγαλοαστικής τάξης και βγαλμένος από τα σπλάχνα της επανάστασης του Θερίσου, επέλεξε το συμβιβασμό με το παλάτι και τα τζάκια. Στο πλαίσιο αυτό, δεν διέρρηξε τις σχέσεις με τους τσιφλικάδες, αλλά απλά ενίσχυσε τη θέση της αστικής τάξης μέσα στο αστοτσιφλικάδικο μπλοκ. Επέλεξε, επίσης, να επενδύσει στη Μεγάλη Ιδέα, προβάλλοντας το όραμα για τη δημιουργία της “Ελλάδας των δύο Ηπείρων και των πέντε Θαλασσών” και ρίχτηκε στις πολεμικές περιπέτειες, αρχής γενομένης από τους Βαλκανικούς πολέμους (1912-1913). Εκπροσωπώντας τους μεγαλοαστούς, εμποροκαπιταλιστές, εφοπλιστές, δένεται με το αγγλογαλλικό κεφάλαιο και -σε μια περίοδο που εντείνονται οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί στα Βαλκάνια- τάσσεται με το μέρος της Αντάντ, σε βάρος της Τουρκίας και της Βουλγαρίας που πέσανε στα νύχια της Γερμανίας.
Το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου το 1914, για την αναδιανομή των σφαιρών επιρροής ανάμεσα στην Αντάντ και τις Κεντρικές Δυνάμεις, βρήκε το πολιτικό προσωπικό της Ελλάδας μοιρασμένο ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα, το αγγλογαλλικό και το γερμανικό. Ο Βενιζέλος δεμένος με τα συμφέροντα της Αντάντ υποστήριζε τη συμμετοχή στον πόλεμο, ενώ ο βασιλιάς, δεμένος με τα γερμανικά συμφέροντα μαζί με το κόμμα του Γούναρη και τα άλλα φιλοβασιλικά κόμματα, πρόβαλλε τη θέση της “ουδετερότητας”. Μακριά από τα πραγματικά συμφέροντα της χώρας, αιμοτοκύλησαν το λαό σε μια εμφύλια σύρραξη (τον “Εθνικό Διχασμό”), με δύο κυβερνήσεις, της “Θεσσαλονίκης” (του Βενιζέλου) και της “Αθήνας” (του Κωνσταντίνου). Την τελική λύση έδωσαν οι Αγγλογάλλοι με την κατάληψη του Πειραιά από δυνάμεις της Αντάντ, γεγονός που υποχρέωσε τον Κωνσταντίνο να εγκαταλείψει τη χώρα και έβγαλε την Ελλάδα στον πόλεμο στο πλευρό τους το 1917.
Οι ξένοι ιμπεριαλιστές και ειδικά η Αγγλία (οι νικητές του πολέμου), θέλοντας να εξυπηρετήσουν τα σχέδιά τους στην Εγγύς Ανατολή και την πετρελαιοφόρα περιοχή της Μοσούλης, οδήγησαν -μαζί με την πολιτική ηγεσία της χώρας- την Ελλάδα στην τυχοδιωκτική περιπέτεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Η πρώτη φάση της υλοποιήθηκε από το Βενιζέλο με την κατοχή της Σμύρνης (1919) -στο πλαίσιο της Συνθήκης των Σεβρών- και την ολοένα και μεγαλύτερη διεύρυνση της ζώνης κατοχής. Η δεύτερη φάση από τα φιλοβασιλικά κόμματα που -αντί για το κλείσιμο του μετώπου όπως δημαγωγικά είχαν τάξει στο λαό- προχώρησαν μέχρι και τον ποταμό Σαγγάριο, με αποτέλεσμα την κατάρρευση του μετώπου επί πρωθυπουργίας του Δ. Γούναρη, την άτακτη υποχώρηση και την καταστροφή της Σμύρνης (Αύγουστος 1922). Η Μικρασιατική Καταστροφή κόστισε χιλιάδες ζωές στρατιωτών, ξερίζωσε 1.500.000 Έλληνες από τα χώματά τους και τους οδήγησε στην προσφυγιά. Η οργή του λαού και του στρατού προκάλεσε σοβαρή κρίση στο πολιτικό σύστημα, την οποία προσπάθησαν τα κόμματα της ολιγαρχίας να εκτονώσουν: Προχώρησαν στη “Δίκη των έξι”, την καταδίκη με συνοπτικές διαδικασίες και την εκτέλεση του αρχιστράτηγου Χατζηανέστη, του πρωθυπουργού Δ. Γούναρη και άλλων τεσσάρων κορυφαίων φιλοβασιλικών πολιτικών, αλλά και στη “θυσία” του θρόνου (πρόσκαιρη απ’ ό,τι αποδείχτηκε) με την ανακήρυξη της “Δημοκρατίας” το 1924 με Πρωθυπουργό τον Αλ. Παπαναστασίου.
Σε μια ανώμαλη πολιτικά περίοδο από το 1922 έως το 1936, με αλλεπάλληλες κυβερνητικές αλλαγές και πραξικοπήματα, με τις ξένες πρεσβείες να παίζουν σκοτεινό ρόλο και τα εξωτερικά δάνεια να βγάζουν κυριολεκτικά τη χώρα στο σφυρί, η Ελλάδα θα οδηγηθεί σε νέα πτώχευση το 1932. Οι πιέσεις του ΔΟΕ, η δουλική στάση του πολιτικού κόσμου (των κυβερνήσεων Βενιζέλου και του Λαϊκού Κόμματος του Τσαλδάρη που εκλιπαρούσαν για την παρέμβαση και του ΔΟΕ και της ΚΤΕ), η γενικευμένη οικονομική και πολιτική κρίση (στον απόηχο και της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 1929), οξύνουν τις αντιθέσεις ανάμεσα στα δύο αστοτσιφλικάδικα μπλοκ (βενιζελικών-αντιβενιζελικών) και οδηγούν σε ένοπλη σύγκρουση το Μάρτη του 1935. Η άνοδος του λαϊκού κινήματος με απεργίες και μεγάλες κινητοποιήσεις εργατών, υπαλλήλων, επαγγελματιών, αγροτών, η συγκέντρωση ευρύτερων προοδευτικών δυνάμεων, η πολιτική τους χειραφέτηση και η μεγάλη άνοδος της επιρροής του ΚΚΕ, θα οδηγήσουν στη συσπείρωση όλων των αντιδραστικών πλουτοκρατικών κύκλων του εσωτερικού και του εξωτερικού που, με το σύνθημα της “συμφιλίωσης”, θα επιβάλουν πάλι τη μοναρχία με ένα δημοψήφισμα-παρωδία και θα φέρουν το Γεώργιο Β΄ Γκλίξμπουργκ ως “σωτήρα”. Οι ίδιοι αντιδραστικοί κύκλοι, για να πνίξουν το λαϊκό κίνημα και το ΚΚΕ, θα ανοίξουν το δρόμο στο Μεταξά να εγκαθιδρύσει τη μοναρχοφασιστική δικτατορία της 4ης Αυγούστου 1936, με τη στήριξη (ενεργητική είτε παθητική) όλων των αστικών κομμάτων, ακόμα και των ψευτοδημοκρατικών, που του έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης να σχηματίσει κυβέρνηση τον Απρίλη του 1936, αν και εκπροσωπούσε μόνο το 4% των ψήφων του ελληνικού λαού.
Η πρόσδεση της χώρας
στο άρμα των ιμπεριαλιστικών οργανισμών
Η εποποιία της Εθνικής Αντίστασης του λαού μας κατά του γερμανο-ιταλικού φασισμού στην οποία θα πρωτοστατήσει το ΚΚΕ με τη δημιουργία του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, του ΕΛΑΝ και της ΕΠΟΝ θα πνιγεί στο αίμα με την ένοπλη αγγλική επέμβαση το Δεκέμβρη του 1944. Αξιοποιώντας τη συνθηκολόγα γραμμή τής τότε ηγεσίας του ΚΚΕ και τη “συμφωνία της Βάρκιζας” το 1945, όλες οι αντιδραστικές δυνάμεις -που ήταν απούσες ή πρόδωσαν τον αντιστασιακό αγώνα- με την καθοδήγηση των Άγγλων ιμπεριαλιστών θα εξαπολύσουν το μονόπλευρο, αιματηρό δολοφονικό εμφύλιο πόλεμο ενάντια στο λαϊκοδημοκρατικό κίνημα της Ελλάδας. Με το “Δόγμα Τρούμαν” (12/3/1947) τη θέση των Άγγλων παίρνουν οι ΗΠΑ, που θα παρέχουν κάθε βοήθεια και ενίσχυση στις αντιδραστικές δυνάμεις να χτυπήσουν τον ηρωικό αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού, θα βάλουν κάτω από τις φτερούγες τους τις αστικές τάξεις Ελλάδας και Τουρκίας και θα καταστήσουν και τις δύο χώρες σταθερά αγκυροβόλια και ορμητήριά τους.
Θα ακολουθήσει η ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ επί κυβέρνησης Πλαστήρα (18/2/1952) και τον επόμενο χρόνο (12/10/1953) η συμφωνία εγκατάστασης στρατιωτικών βάσεων επί κυβέρνησης Παπάγου. Με τη συμφωνία αυτή, οι ΗΠΑ αποκτούν το δικαίωμα να εγκαθιστούν όσες και όποιες στρατιωτικές βάσεις θέλουν και να διακινούν εντελώς ανεξέλεγκτα όποια και όσα στρατεύματα θέλουν. Επιπλέον την περίοδο 1959-1961 εγκαθιστούν στο ελληνικό έδαφος πυρηνικά όπλα.
Την πρόσδεση αυτή στο άρμα του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού την πλήρωσε και την πληρώνει η χώρα με την αμερικανοστήρικτη στρατιωτική δικτατορία, την κατοχή της Κύπρου, αλλά και με την αμφισβήτηση των συνόρων στο Αιγαίο, αφού εκχωρείται στους Αμερικανο-ΝΑΤΟϊκούς ο ρόλος του “προστάτη” έναντι της επίσης συμμάχου του ΝΑΤΟ Τουρκίας! Επίσης, η επέκταση και η αναβάθμιση του ρόλου και των επιχειρησιακών δυνατοτήτων των βάσεων (η συμφωνία για τις βάσεις ανανεώνεται διαρκώς), καθιστά τη χώρα μόνιμο ορμητήριο των αμερικανο-ΝΑΤΟϊκών (επεμβάσεις σε πρώην Γιουγκοσλαβία, Αφγανιστάν, Ιράν, Λιβύη, Συρία) και την εμπλέκει στις ιμπεριαλιστικές αντιπαραθέσεις (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, ΕΕ).
Μετά τη μεταπολίτευση, το παζλ της οικονομικής και πολιτικής εξάρτησης της χώρας συμπληρώνεται από την ένταξή της στην ΕΟΚ το 1981. Η κυριαρχία των ιμπεριαλιστικών κρατών και των πανίσχυρων δυτικοευρωπαϊκών μονοπωλίων οδήγησαν τη χώρα στη συρρίκνωση των παραγωγικών κλάδων της γεωργίας και της βιομηχανίας και έδωσαν ώθηση στον παρασιτικό τριτογενή τομέα των υπηρεσιών, γεγονός που εκμεταλλεύτηκαν οι διεθνείς τράπεζες βάζοντας όλο και πιο δυσβάσταχτους και ληστρικούς όρους δανεισμού. Η εξάρτηση αυτή έγινε ακόμη πιο σκληρή με τη δημιουργία της ΕΕ και την ένταξη της χώρας στη ζώνη του ευρώ.
Η υπαγωγή της χώρας σε καθεστώς Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου στις 8 Μάη του 2010, υπό την ιμπεριαλιστική Τρόικα (ΕΕ- ΔΝΤ- ΕΚΤ), με τα Μνημόνια, την επιβολή των πιο σκληρών μέτρων ενάντια στο λαϊκό εισόδημα, το γκρέμισμα των εργατικών κατακτήσεων και των λαϊκών ελευθεριών (που σήμερα εντείνονται στο έπακρο), το ξεπούλημα όλων των πλουτοπαραγωγικών πηγών, είναι ένα ακόμα επεισόδιο στη μακρά πορεία επεμβάσεων των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Δεν αποτελεί παρά το αποτέλεσμα των διακοσίων χρόνων της ολόπλευρης πολιτικής, οικονομικής και στρατιωτικής εξάρτησης, με τη συνδρομή της ντόπιας ολιγαρχίας και των κυβερνήσεών της.
Η δικαίωση των πραγματικών οραμάτων της Ελληνικής Επανάστασης και όλων των ηρωικών αγώνων και θυσιών του λαού μας δεν μπορεί παρά να περνάει μέσα από την πάλη για το γκρέμισμα του καθεστώτος της εξάρτησης και της υποτέλειας και για την ανατροπή της διπλής κυριαρχίας του ιμπεριαλισμού και της ντόπιας ξενόδουλης μεγαλοαστικής τάξης!
