Ένα ακόμη νομοσχέδιο της κυβέρνησης εν μέσω εξεταστικής
Δεν είναι η πρώτη φορά που η κυβέρνηση της ΝΔ φέρνει ένα νομοσχέδιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση με τις σχολές να βρίσκονται σε εξεταστική περίοδο. Η ίδια η συζήτηση για το νέο νομοσχέδιο που θα επιτρέπει την ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων στη χώρα μας άνοιξε από το υπουργείο Παιδείας λίγες μέρες πριν τις γιορτές και κατά τη διάρκειά τους, όπου τα πανεπιστήμια ήταν κλειστά, ενώ ο αρμόδιος υπουργός Κυριάκος Πιερρακάκης δήλωσε πως η κυβέρνηση επιδιώκει να έχει προχωρήσει στην ψήφιση του νέου αντιεκπαιδευτικού νομοσχεδίου μέσα στον Φεβρουάριο, δηλαδή στην καρδιά της χειμερινής εξεταστικής περιόδου. Από την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου και την πανεπιστημιακή αστυνομία, μέχρι τις διαγραφές φοιτητών, τα όρια σπουδών και τα εξωπανεπιστημιακά συμβούλια διοίκησης των τριτοβάθμιων ιδρυμάτων, όλες οι νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης της ΝΔ που αφορούσαν τη δημόσια εκπαίδευση από το 2019 κατατέθηκαν για συζήτηση και ψήφιση είτε σε περιόδους που οι σχολές ήταν κλειστές (πανδημία, καλοκαίρι κοκ) είτε σε περιόδους εξετάσεων. Έτσι κάνει και τώρα.
Όσο, όμως, κι αν με αυτόν τον τρόπο η κυβέρνηση και η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας προσπαθούν να περιορίσουν τις αντιδράσεις του φοιτητικού κινήματος, πήραν την απάντησή τους από τους χιλιάδες φοιτητές σε πολλές πόλεις της χώρας που τις προηγούμενες μέρες κατέβηκαν μαζικά στους δρόμους στα πανεκπαιδευτικά συλλαλητήρια την Πέμπτη 11 Γενάρη, από τις δεκάδες γενικές συνελεύσεις των φοιτητικών συλλόγων σε όλη τη χώρα που μαζικά αποφάσισαν την εναντίωση στα κυβερνητικά σχέδια για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και την περαιτέρω υποβάθμιση της δημόσιας και δωρεάν τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Η «τελολογική ανάγνωση» του Συντάγματος και η καταστρατήγηση του άρθρου 16
Ήδη από το καλοκαίρι, η κυβέρνηση προϊδέαζε για την επιχείρηση αναθεώρησης του άρθρου 16, αυτής καθαυτής της αναθεώρησης του ίδιου του άρθρου, όπως είχε επιχειρηθεί από προηγούμενη κυβέρνηση της ΝΔ το 2006-2007, είτε μέσω του άρθρου 28 του Συντάγματος και ορισμένες διατάξεις του για τη λειτουργία μη κρατικών – μη κερδοσκοπικών οργανισμών. Τώρα, για να προχωρήσει ανενόχλητη στην κατάθεση του νομοσχεδίου «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο» χωρίς συνταγματικούς σκοπέλους, η κυβέρνηση, διά στόματος του υπουργού Παιδείας ισχυρίζεται ανερυθρίαστα πως δε χρειάζεται η άμεση αναθεώρηση του άρθρου 16 (με την οποία θυμίζουμε πως απαγορεύεται ρητά η λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων και προβλέπεται η αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν παροχή της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης), αφού με μια «τελολογική» και «σύγχρονη» ανάγνωση του Συντάγματος, μπορεί να προχωρήσει στην ψήφιση νόμου που θα επιτρέπει την ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων.
Τα σαθρά επιχειρήματα που προβάλλει για τον παραπάνω ισχυρισμό αφορούν τα δίδακτρα στα μεταπτυχιακά προγράμματα των δημοσίων πανεπιστημίων (καθώς το 1974 που ψηφίστηκε το Σύνταγμα της χώρας δεν υπήρχαν) και τα δίδακτρα στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ), το οποίο επίσης δεν υπήρχε το 1974, αφού η εκπαιδευτική διαδικασία στην τριτοβάθμια βαθμίδα της δεν εμπεριείχε τη δυνατότητα εξ αποστάσεως μαθημάτων μέσω του ηλεκτρονικού υπολογιστή.
Πρόκειται για μία απαράδεκτη αντιδημοκρατική μεθόδευση της κυβέρνησης της ΝΔ προκειμένου να περάσει το νέο αντιεκπαιδευτικό έκτρωμα, καταπατώντας το Σύνταγμα και τα μορφωτικά δικαιώματα της νεολαίας. Και έχει σημασία να αναφέρουμε στο σημείο αυτό πώς το φοιτητικό κίνημα είχε αγωνιστεί και συνεχίζει μέχρι σήμερα να αγωνίζεται ενάντια στην επιβολή διδάκτρων στα μεταπτυχιακά προγράμματα, τόσο απέναντι στην κυβέρνηση της ΝΔ, όσο και απέναντι στην προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ που είχε προχωρήσει στη γενίκευσή τους. Θυμίζουμε, τέλος, πώς από τότε μέσα από τις στήλες του «Λαϊκού Δρόμου» είχαμε επισημάνει πως τα δίδακτρα στα μεταπτυχιακά ανοίγουν το δρόμο για την αναθεώρηση του άρθρου 16, την εισαγωγή ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς και στην επιβολή διδάκτρων στις προπτυχιακές σπουδές.
Τι θα προβλέπει το νέο αντιεκπαιδευτικό νομοσχέδιο
Το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας, που θα τιτλοφορείται ως «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο» (ελεύθερο για ποιον άραγε;), θα περιλαμβάνει εκτός από τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και την πλήρη εξίσωση των επαγγελματικών και ακαδημαϊκών δικαιωμάτων των αποφοίτων σε αυτά με εκείνα των αποφοίτων στα δημόσια πανεπιστήμια, διατάξεις που ενισχύουν περαιτέρω τη λεγόμενη «αυτονομία» των πανεπιστημίων, δηλαδή την ακόμη μεγαλύτερη υποχρηματοδότηση και αποσύνδεση του κράτους από την υποχρέωσή του να χρηματοδοτεί τη δημόσια παιδεία, ενώ πολύς λόγος γίνεται από την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας για τις διατάξεις που αφορούν τη χρηματοδότηση των πανεπιστημίων από ιδιωτικούς φορείς, είτε άμεσα είτε μέσω των ΣΔΙΤ (Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα). Τέλος, θα δοθεί η δυνατότητα στα ήδη υπάρχοντα ιδιωτικά κολέγια (τα επαγγελματικά δικαιώματα των οποίων έχουν ήδη εξισωθεί με τα αντίστοιχα των δημοσίων πανεπιστημίων) να αναβαθμιστούν σε «πανεπιστήμια».
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι πως η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων στη χώρα μας θα σημάνει την άμεση υποβάθμιση των ήδη υποβαθμισμένων δημόσιων πανεπιστημίων και των πτυχίων που αυτά παρέχουν, αφού θα μπορεί κανείς κυριολεκτικά να αγοράζει τις σπουδές και το πτυχίο του, χωρίς πανελλαδικές εξετάσεις, Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής, Τράπεζα θεμάτων και άλλα εξεταστικά εμπόδια που αντιμετωπίζουν όσοι θέλουν να σπουδάσουν στο δημόσιο πανεπιστήμιο. Και εδώ βρίσκεται η ουσία του νέου νομοσχεδίου. Η όξυνση των ταξικών φραγμών, ο μεγαλύτερος αποκλεισμός των παιδιών της εργατικής τάξης και του λαού από την τριτοβάθμια εκπαίδευση, η μετατροπή της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε μία κανονική αγορά πτυχίων και τίτλων σπουδών, όπου όσοι έχουν θα μπορούν να σπουδάζουν, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία θα στοιβάζονται στις ουρές του ΟΑΕΔ, στα προγράμματα μεταλυκειακής εκπαίδευσης και στα εργασιακά κάτεργα.
Η άλλη στόχευση του νέου αντιεκπαιδευτικού νομοσχεδίου είναι η πλήρης υποβάθμιση, διάλυση και μετατροπή των πτυχίων σε ένα ακόμη «προσόν» στην ατελείωτη λίστα προσόντων και δεξιοτήτων που καλούνται να έχουν οι νέοι εργαζόμενοι – απόφοιτοι των πανεπιστημίων, για να διεκδικήσουν μια «θέση στον ήλιο», καθώς και η περαιτέρω υποβάθμιση των δημοσίων πανεπιστημίων, η μεγαλύτερη υποχρηματοδότησή τους, οι συγχωνεύσεις και καταργήσεις τμημάτων και σχολών, η γενικότερη διάλυση της δημόσιας και δωρεάν τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Ο «ανταγωνισμός», η μετανάστευση των νέων και τα κροκοδείλια δάκρυα της κυβέρνησης
Για να περιορίσει τις αντιδράσεις και να αποκτήσει στοιχειώδη κοινωνικά ερείσματα, η κυβέρνηση και η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας ισχυρίζονται πως η ίδρυση των ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα χρειάζεται γιατί:
-«Είμαστε μία από τις ελάχιστες χώρες στον κόσμο που δεν υπάρχουν ιδιωτικά πανεπιστήμια». Πράγματι, στη χώρα μας οι αγώνες του εκπαιδευτικού κινήματος απέτρεψαν την ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων, με αποκορύφωμα τον μεγαλειώδη αγώνα του φοιτητικού και συνολικά του εκπαιδευτικού κινήματος κατά τα χρόνια 2006-2007 ενάντια στην επιχείρηση αναθεώρησης του άρθρου 16. Πράγματι, στη χώρα μας, παρά τη διαρκή υποβάθμιση των πανεπιστημίων, την όξυνση των ταξικών φραγμών, την ιδιωτική παραπαιδεία που ανθεί στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, μπορούν παρόλα αυτά ακόμα τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών να σπουδάσουν στο δημόσιο πανεπιστήμιο. Αυτό αποτελεί όχι ένα παρωχημένο αίτημα, αλλά μία μεγάλη κατάκτηση και κεκτημένο του λαού μας, για να μπορούν τα παιδιά του να σπουδάζουν δωρεάν. Η επέλαση του νεοφιλελευθερισμού στη χώρα μας και στον κόσμο είναι που έχει οδηγήσει στην πλειοψηφία των χωρών του πλανήτη στην ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων, αλλά και στην ταυτόχρονη επιβολή διδάκτρων στα δημόσια πανεπιστήμια. Έχει σημασία στο σημείο αυτό να τονίσουμε πως οι αγώνες για την υπεράσπιση του δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης δεν αποτελούν ελληνική ιδιομορφία, αλλά σε πολλές χώρες του κόσμου, από τη Χιλή και τη Γαλλία, μέχρι τις ΗΠΑ και τη Γερμανία, οι φοιτητές αγωνίζονται ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις, τα δίδακτρα και την εμπορευματοποίηση της παιδείας.
-«Η λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων στη χώρα θα περιορίσει τη φυγή των νέων σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, θα ενισχύσει την εγχώρια οικονομία, θα ανοίξει θέσεις εργασίας και θα προσελκύσει φοιτητές από το εξωτερικό». Πρόκειται για ένα ακόμη σαθρό επιχείρημα, καθώς οι πάνω από 49.000 Έλληνες φοιτητές σε πανεπιστήμια του εξωτερικού δεν κατάφεραν να σπουδάσουν στην χώρα μας λόγω των εξεταστικών και ταξικών φραγμών, με μοναδική διέξοδο τις σπουδές στο εξωτερικό. Και μόνο με την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής η κυβέρνηση πέταξε δεκάδες χιλιάδες παιδιά έξω από τα ΑΕΙ τα τελευταία τρία χρόνια. Ακόμα, τα παιδιά της ολιγαρχίας του πλούτου, που σπούδασαν σε ιδιωτικά σχολεία και μέσω διαφόρων «εκπαιδευτικών προγραμμάτων» πήγαν να σπουδάσουν σε ιδιωτικά πανεπιστήμια του εξωτερικού δεν αποτελούν παρά μια πολύ μικρή μειοψηφία των Ελλήνων φοιτητών στο εξωτερικό. Το πρόβλημα, βέβαια, που συγκαλύπτει η κυβέρνηση δεν είναι μόνο οι χιλιάδες φοιτητές που σπουδάζουν σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, αλλά και οι χιλιάδες νέοι επιστήμονες που, είτε σπούδασαν εδώ είτε έξω, αναγκάζονται να φεύγουν από τη χώρα και να μη γυρνούν ποτέ, αφού εδώ δεν μπορούν να δουλέψουν στο αντικείμενό τους και να πληρώνονται αξιοπρεπώς, ενώ η πλειοψηφία της νεολαίας αλέθεται στις μυλόπετρες της ανεργίας και της χαμηλόμισθης, ελαστικής και ανασφάλιστης εργασίας. Επομένως, τα ιδιωτικά πανεπιστήμια όχι μόνο δε θα περιορίσουν τη μετανάστευση των νέων, αλλά αντίθετα, μέσα και από τη σύνδεση των «πανεπιστημίων» αυτών με ξένες επιχειρήσεις, μάλλον θα την ενισχύσουν. Από την άλλη, όσοι φοιτητές κι αν έρθουν στη χώρα μας από το εξωτερικό, αυτός που πρώτα απ’ όλα θα επωφεληθεί δεν είναι ο λαός και οι μικρομεσαίοι επαγγελματίες, αλλά βασικά το μεγάλο κεφάλαιο, οι μεγαλομεσιτικές εταιρείες, οι μεγαλοξενοδόχοι και οι μεγαλοεπιχειρηματίες στον επισιτιστικό κλάδο. Και τέλος, αποτελεί το λιγότερο υποκρισία να κάνει λόγο για θέσεις εργασίας η κυβέρνηση της ΝΔ, που τεσσεράμισι χρόνια τώρα διαρκώς εντείνει την πολιτική της ακρίβειας, της φτώχειας και της ανεργίας.
-«Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα ενισχύσουν τον ανταγωνισμό και θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη των δημοσίων τριτοβάθμιων ιδρυμάτων». Στην πραγματικότητα, αυτό που έχει γίνει όπου ιδρύθηκαν δημόσια πανεπιστήμια ήταν η άμεση εισαγωγή ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων και στη δημόσια παιδεία. Είτε μέσω διδάκτρων και διαρκούς συρρίκνωσης των φοιτητικών παροχών (δωρεάν σίτιση, στέγαση, συγγράμματα), μεταφοράς του κόστους στις πλάτες των φοιτητών (αναλώσιμα για τα εργαστήρια, βιβλία κλπ) είτε μέσω συνεργασιών με το ξένο και ντόπιο μεγάλο κεφάλαιο, ο μόνος τρόπος για να «ανταγωνιστούν» τα δημόσια πανεπιστήμια με τα ιδιωτικά είναι να προχωρήσουν και αυτά στην επιβολή διδάκτρων προκειμένου να αντεπεξέλθουν στην ολοένα και μεγαλύτερη αύξηση της υποχρηματοδότησης (70% τα τελευταία 15 χρόνια) και τη λεγόμενη «αυτονομία», για να μπορούν να συντηρούν κτίρια, υλικοτεχνικές υποδομές, μισθούς ερευνητών, καθηγητές, διοικητικό προσωπικό κ.ά. Θυμίζουμε πως οι ιδιωτικοποιήσεις στην υγεία οδήγησαν στην υποβάθμιση και υποστελέχωση του ΕΣΥ, ενώ οι ιδιωτικοποιήσεις στις μεταφορές οδήγησαν στο έγκλημα των Τεμπών και σε δεκάδες ακόμη ατυχήματα, αφού κριτήριο για τη λειτουργία του ιδιωτικού τομέα δεν είναι η εξυπηρέτηση των λαϊκών αναγκών, αλλά το κέρδος. Κι από την άποψη αυτή, αποτελεί αντίφαση να κάνει λόγο η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας για ιδιωτικά πανεπιστήμια που θα είναι «μη κερδοσκοπικά».
Η στάση των κομμάτων
ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ δεν άργησαν να συνταχθούν πίσω από το αντιδραστικό κυβερνητικό αφήγημα για τα «μη κερδοσκοπικά» ιδιωτικά πανεπιστήμια, δίνοντας τα διαπιστευτήριά τους στον ιμπεριαλισμό και την ντόπια πλουτοκρατική ολιγαρχία. Ανεξάρτητα από την κριτική που μπορεί να ασκούν σε ορισμένα δευτερεύοντα ζητήματα, όπως είναι η λειτουργία των δημόσιων πανεπιστημίων ή οι γενικόλογες αναφορές σε «επιχειρηματικά συμφέροντα», τα δύο σοσιαλδημοκρατικά κόμματα -που μάχονται για την αξιωματική αντιπολίτευση- επί της ουσίας «δε θα μπουν εμπόδιο», όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ στην ψήφιση των ιδιωτικών πανεπιστημίων.
Μαζικός ανυποχώρητος αγώνας για να μην κατατεθεί το αντιεκπαιδευτικό έκτρωμα
Παρά την υποχώρηση του φοιτητικού κινήματος τα τελευταία χρόνια, στην οποία έχει παίξει σημαντικό ρόλο η επικράτηση της ΠΚΣ (ΚΝΕ) και των ΕΑΑΚ στους φοιτητικούς συλλόγους, αλλά και κόντρα στη μοιρολατρία των καθεστωτικών παρατάξεων της ΔΑΠ και της ΠΑΣΠ, αλλά και πλήθους πρυτανικών αρχών και μεγαλοκαθηγητών, χιλιάδες φοιτητές μπήκαν τις προηγούμενες μέρες στα αμφιθέατρα και τις συνελεύσεις των συλλόγων, αλλά και ακόμη περισσότεροι κατέβηκαν στις μεγάλες πανεκπαιδευτικές διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα.
Η Φοιτητική Πορεία από την πρώτη στιγμή βρέθηκε στο πλευρό του φοιτητικού κινήματος, προβάλλοντας μία πραγματικά αριστερή και αγωνιστική κατεύθυνση. Ιδιαίτερα απέναντι στη διασπαστική πολιτική των δυνάμεων της ΠΚΣ και των ΕΑΑΚ, που όλη αυτή την περίοδο αντιμετωπίζουν το φοιτητικό κίνημα σαν προέκταση των κομματικών τους δυνάμεων, υπηρετώντας όχι την ανάγκη αγωνιστικής έκφρασης των φοιτητών, αλλά τους δικούς τους στενούς κομματικούς σχεδιασμούς. Έφτασαν μάλιστα στο σημείο την περασμένη εβδομάδα να ψηφίζουν στις συνελεύσεις των συλλόγων τα ίδια αιτήματα, τις ίδιες κινητοποιήσεις, τις ίδιες μορφές πάλης σε δύο διαφορετικά «πλαίσια», ακριβώς πάνω στη βάση της σεχταριστικής τους πολιτικής που θέλουν να επιβάλουν στο φοιτητικό κίνημα. Για την Φοιτητική Πορεία και τις δυνάμεις της στις σχολές, το κύριο είναι τώρα να πραγματοποιηθούν μαζικές γενικές συνελεύσεις σε όλους τους φοιτητικούς συλλόγους, να απογυμνωθεί πλατιά η αντιδραστική κυβερνητική προπαγάνδα, να υπάρξει η πιο μεγάλη και πλατιά συσπείρωση του φοιτητικού κινήματος όχι στο πολιτικό πλαίσιο της μιας ή της άλλης «αριστερής» δύναμης, αλλά πρώτα απ’ όλα πάνω στο βασικό αίτημα που ενώνει τη μεγάλη πλειοψηφία των φοιτητών και δεν είναι άλλο από την πάλη για να μην κατατεθεί το αντιεκπαιδευτικό νομοσχέδιο και να μην περάσουν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια.
