Απότομη διόγκωση των εργατικών ατυχημάτων στα μνημονιακά χρόνια
Σε διάστημα δέκα ημερών έχασαν τη ζωή τους δύο εργαζόμενοι στην τοπική αυτοδιοίκηση: ένας εργάτης καθαριότητας στο Δήμου Ασπροπύργου και ένας οδηγός απορριμματοφόρου στο Δήμο Αλίμου. Είναι μόνο δύο από τις πολλές περιπτώσεις ατυχημάτων που σημειώνονται στους δήμους, λόγω του κακοσυντηρημένου μηχανολογικού εξοπλισμού, της έλλειψης μέσων ατομικής προστασίας, της μείωσης των ελέγχων, της μη τήρησης της σχετικής νομοθεσίας για την Υγιεινή και την Ασφάλεια – άλλωστε οι τελευταίοι έλεγχοι έδειξαν ότι 1 στους 8 δήμους δεν τηρεί τα μέτρα υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων. Βαθύτερα αίτια των θανάτων είναι και η τρομακτική μείωση της χρηματοδότησης των δήμων, η μείωση προσωπικού και η εντατικοποίηση της δουλειάς.
Τα τραγικά αυτά γεγονότα φέρνουν το θέμα των εργατικών ατυχημάτων ξανά στην επικαιρότητα. Δεν πρόκειται για μια καινούρια ιστορία: εργατικά ατυχήματα σημειώνονται σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, από τις κατασκευές και την καθαριότητα, έως τις μεταφορές και την ενέργεια. Ωστόσο, τα νούμερα της τελευταίας δεκαετίας, της εποχής των μνημονίων, είναι ιδιαιτέρως ανησυχητικά. Σύμφωνα με εκτιμήσεις επίσημων φορέων (μεταξύ των οποίων της ΕΛΣΤΑΤ και της EUROSTAT), υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα συμβαίνουν περίπου 35.000-40.000 εργατικά ατυχήματα κάθε χρόνο, με περισσότερους από 120 νεκρούς. Με άλλα λόγια, κατά μέσο όρο τα τελευταία χρόνια κάθε 2 ώρες συμβαίνουν 3 εργατικά ατυχήματα και κάθε 3 μέρες ένας εργαζόμενος πεθαίνει από εργατικό ατύχημα.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι τα πιο πρόσφατα στοιχεία που έχουν δημοσιευθεί αφορούν στο 2016, όπου τα δηλωθέντα ατυχήματα ανήλθαν σε 6.515 και τα θανατηφόρα σε 72, χωρίς όμως να καταγράφονται στο σύνολό τους, αφού πολλά ατυχήματα συγκαλύπτονται από την εργοδοσία και δεν δηλώνονται ποτέ στις αρμόδιες αρχές ή ακόμα διστάζουν να τα δηλώσουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι για διάφορους λόγους. Ακόμα και μ’ αυτά τα παραπλανητικά νούμερα, είναι εμφανές ότι από το 2012 μέχρι το 2016 υπάρχει συνεχής αύξηση των εργατικών «ατυχημάτων», ενώ τα 72 θανατηφόρα που καταγράφονται το 2016 αποτελούν τον μεγαλύτερο αριθμό νεκρών εργατών από το 2011. Συγχρόνως, από το 2013 σημειώνεται συνεχής μείωση των ελέγχων και επανελέγχων και των συνακόλουθων κυρώσεων προς τους εργοδότες, καθώς το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) τα τελευταία χρόνια υποστελεχώνεται.
Πού οφείλεται, όμως, ο μεγάλος αριθμός των εργατικών ατυχημάτων και των γενικότερων προβλημάτων υγείας των εργαζομένων τα τελευταία χρόνια; Η αύξηση των εργατικών ατυχημάτων συνδέεται άμεσα με τις ελαστικές σχέσεις εργασίας, την υπο-απασχόληση, την εντατικοποίηση της εργασίας, την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, αλλά και την εργασιακή ανασφάλεια (απειλή απολύσεων, μειώσεων μισθών κτλ.) και τον φόβο της ανεργίας. Σημειωτέον και καθόλου τυχαία, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του συστήματος ‘ΕΡΓΑΝΗ’, το 2016 οι συμβάσεις πλήρους απασχόλησης ήταν μόλις 45% και οι συμβάσεις μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης 55%!
Την ίδια στιγμή, οι επιχειρήσεις κάνουν τα πάντα για να αυξήσουν τα κέρδη τους και ταυτόχρονα να μειώσουν τα λειτουργικά τους έξοδα, με αποτέλεσμα να μην τηρούν στοιχειώδεις κανόνες ασφαλείας ή να μην εκπαιδεύουν επαρκώς το προσωπικό τους. Επίσης, οι πιέσεις για συγκεκριμένους “στόχους”, με ταυτόχρονες μειώσεις προσωπικού, οδηγούν σε εξαιρετικά στρεσογόνες καταστάσεις για τον εργαζόμενο και, με μαθηματική ακρίβεια, στην πρόκληση εργατικού ατυχήματος.
Ένα είναι σίγουρο: όσο οι δείκτες ανεργίας παραμένουν σε υψηλά επίπεδα και οι ελαστικές σχέσεις εργασίας κυριαρχούν στον εργασιακό τομέα, τα εργατικά ατυχήματα θα αυξάνονται. Οι πολιτικές των μνημονίων, της λιτότητας και των περικοπών, αντιμετωπίζουν τους εργαζόμενους ως πλήρως αναλώσιμους και, χωρίς αναστολές, τους αφήνουν έκθετους σε εργατικά ατυχήματα. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, αν και εμφανίζει δημαγωγικά εικόνες βελτίωσης και ανακούφισης των εργαζομένων, στην πραγματικότητα τους εξαθλιώνει και αδιαφορεί στην πράξη για την ασφάλειά τους, αποδεικνύοντας ότι στο βωμό του πρωτογενούς πλεονάσματος και της “ανάπτυξης” μπορεί να θυσιάζει και ανθρώπινες ζωές. Είναι άμεση ανάγκη οι εργαζόμενοι να αντιδράσουν συλλογικά στους αντεργατικούς νόμους της σημερινής και των προηγούμενων κυβερνήσεων, και να υπερασπιστούν το δικαίωμά τους στη σταθερή κι αξιοπρεπή εργασία, με πλήρη προστασία από ατυχήματα και ασφάλεια για την υγεία και τη ζωή τους.
