Εργατικά «ατυχήματα»
και θάνατοι στο βωμό του κέρδους
Λίγα 24ωρα πριν γραφτούν αυτές οι σειρές μία τραγική είδηση για ένα ακόμη φρικτό εργατικό «ατύχημα» ήρθε στο φως της δημοσιότητας. Ένας Πακιστανός εργάτης έχασε τη ζωή του όταν η μηχανή την οποία χειριζόταν στο πτηνοσφαγείο της επιχείρησης Αγροζωή του ομίλου «ΠΙΝΔΟΣ», στην Αρτάκη Ευβοίας, έπιασε τα ρούχα του και τον τράβηξε, με αποτέλεσμα να βρει φρικτό θάνατο.
Πρόκειται για το πιο πρόσφατο εργατικό «ατύχημα» για το 2019, ανάμεσα σε δεκάδες άλλα που έχουν λάβει χώρα ή τουλάχιστον έχουν γίνει γνωστά, από την αρχή του έτους.
Όπως καταγγέλλει το Συνδικάτο Τροφίμων – Ποτών Εύβοιας – Βοιωτίας ο άτυχος Sajjad δούλευε σε έναν κλάδο όπου «το τελευταίο διάστημα η εντατικοποίηση έχει χτυπήσει κόκκινο, η παραγωγή έχει αυξηθεί αλλά όχι και το προσωπικό καθώς έτσι βγαίνει περισσότερο κέρδος. Κάτω από τη λογική του κόστους αντιμετωπίζονται και τα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας που μπορεί να απέτρεπαν και το θάνατο του συναδέλφου αλλά και άλλα εργατικά ατυχήματα που έχει αυξηθεί η συχνότητά τους. Μόλις πριν 2,5 μήνες άλλος συνάδελφος είχε ακρωτηριαστεί. Ακόμα χειρότερες είναι οι συνθήκες εργασίας στους εργολαβικούς εργαζόμενους».
Ντελιβεράδες και εργάτες καθαριότητας
στην… «πρώτη γραμμή» των εργατικών «ατυχημάτων»
Ναι. Με μία πρόχειρη καταμέτρηση οι δύο αυτές κατηγορίες εργαζομένων έχουν την… τραγική «τιμητική» τους στα εργατικά «ατυχήματα»…
Όμως και άλλοι, ανειδίκευτοι ως επί το πλείστον εργάτες, αντιμετωπίζουν παρόμοιες συνθήκες. Πρόκειται κυρίως για ανθρώπους του κατασκευαστικού τομέα, ναυτεργάτες και άλλες ειδικότητες.
Η έλλειψη στοιχειωδών μέτρων προστασίας στις περισσότερες επιχειρήσεις ανά την Ελλάδα αποτελεί πλέον τον κανόνα. Σ’ αυτό πολύ συχνά έρχεται να προστεθεί και η απουσία ασφάλισης, η εντατικοποίηση της εργασίας, η υποστελέχωση, οι απλήρωτες υπερωρίες, ακόμη και η αντιμετώπιση από την εργοδοσία.
Αυξάνονται τα εργατικά
«ατυχήματα»
Την ίδια ώρα, τα (τελευταία) στοιχεία του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) για το έτος 2017 μιλούν από μόνα τους.
7.357 εργατικά «ατυχήματα» στις Υπηρεσίες Επιθεώρησης Α.Υ.Ε. του Σ.ΕΠ.Ε., έναντι 6.515 το 2016 και 5.930 το 2015.
Επιπλέον, το 2017 ήταν η χρονιά με τα περισσότερα καταγεγραμμένα συμβάντα από το 2000, την ώρα που από το 2012 μέχρι το 2017 υπάρχει συνεχής αύξηση των εργατικών «ατυχημάτων».
Ποσοστιαία, τα εργατικά «ατυχήματα» που αναγγέλθηκαν στο ΣΕΠΕ το 2017 αντιστοιχούν κατά σειρά στον κλάδο του λιανικού εμπορίου εκτός οχημάτων (20,1%), στον κλάδο της δημόσιας διοίκησης & άμυνας και υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης (8,5%) και στον τομέα των κατασκευών (7,5%). Τα «θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα», σε απόλυτους αριθμούς, ανήλθαν σε 76 το 2017 έναντι 73 το 2016 και 67 το 2015, η μεταβολή όμως κατά την τριετία οφείλεται στην αύξηση των δηλωθέντων «ατυχημάτων παθολογικής αιτιολογίας» και όχι των υπολοίπων (Για το διαχωρισμό «θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα» – «ατυχήματα παθολογικής αιτιολογίας» βλ. επισήμανση στο τέλος).
Ακόμη, το ΣΕΠΕ σημειώνει πως, όπως συμβαίνει διαχρονικά, τα θανατηφόρα «ατυχήματα» στις κατασκευές για το 2017 ήταν αυτά με τη μεγαλύτερη συχνότητα, η δε αναλογία τους επί του συνόλου σημείωσε ελαφρά αύξηση (κατά 1,8 εκατοστιαίες μονάδες) σε σχέση με αυτήν του 2016.
Η δε κατανομή των ηλικιών των θανόντων εμφανίζει μια επιβάρυνση των μεγαλύτερων ομάδων ηλικιών σε σχέση με αυτή του προηγούμενου έτους, με την πιο «επιβαρυμένη» ηλικιακή ομάδα να είναι ξανά αυτή των 45-54 ετών (2 στους 5 θανόντες).
Η απουσία Συλλογικών Συμβάσεων σε πολλούς κλάδους, η «μαύρη» και ανασφάλιστη εργασία, η έλλειψη στοιχειωδών κανόνων προστασίας, ακόμη και υγειινής, η εντατικοποίηση της εργασίας και οι αυξημένες απαιτήσεις των εργοδοτών για την περίφημη «παραγωγικότητα» δίνουν και παίρνουν στην εποχή των μνημονίων. Κοντά σε όλα αυτά έρχονται να προστεθούν και τα εργατικά «ατυχήματα» ως άμεση συνέπεια της παραπάνω κατάστασης.
Θύματα αποτελούν σε πάρα πολλές περιπτώσεις και οι μετανάστες εργάτες, για τους οποίους έννοιες όπως εργασιακά δικαιώματα, προστασία και ασφάλιση αποτελούν κάτι το εξωπραγματικό.
Ταυτόχρονα, η απουσία ενός ισχυρού οργανωμένου και μαχητικού εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος που θα αντιπαλέψει την εργοδοτική αυθαιρεσία και θα θέσει διεκδικήσεις για μισθούς, εργασιακές συνθήκες, συλλογικές συμβάσεις, γίνεται εμφανής με τον πιο τραγικό τρόπο.
Καταληκτικά, θα πρέπει να γίνει η εξής επισήμανση: Στην έκθεσή του το ΣΕΠΕ κάνει λόγο για «θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα» στους χώρους δουλειάς, διαχωρίζοντάς τα από τους «θανάτους από παθολογικά αίτια» στο ίδιο περιβάλλον. Επί της ουσίας η κυβέρνηση επιχειρεί να αποσυνδέσει τις επιπτώσεις που έχουν οι συνθήκες εργασίας στην υγεία του εργαζόμενου, φανερές και πιο κεκαλυμμένες, όπως για παράδειγμα το άγχος που απορρέει από την εργασιακή ανασφάλεια, τον χαμηλό μισθό, την πίεση για αποδοτικότητα, τον φόβο της ανεργίας κλπ.
