Ορισμένα βασικά ζητήματα της ιδεολογικοπολιτικής πάλης

Στο πλαίσιο του ιδεολογικοπολιτικού εξοπλισμού επαναφέρουμε μια προσέγγιση γύρω από ορισμένα βασικά ιδεολογικά μας χαρακτηριστικά και σημεία της πολιτικής ταυτότητας και προπαγάνδας μας. Ξεκινάμε πάντα από την αναγνώριση της πραγματικότητας. Και αυτή σηματοδοτείται από την υποχώρηση του αριστερού και κομμουνιστικού κινήματος αλλά και του ταξικού συνδικαλισμού σε διεθνές και τοπικό επίπεδο και σ’ όφελος των δυνάμεων του ιμπεριαλισμού και του καπιταλισμού. Τα μυαλά των ανθρώπων, βοηθούντων και των ΜΜΕ, «γανώθηκαν» από συντηρητικές και αντιδραστικές ιδέες. Ο αντικομμουνισμός επανήλθε σε ψυχροπολεμική μορφή και η μικροαστική συμπεριφορά, η αναζήτηση ατομικής λύσης στα προβλήματα, εκθρόνισε την ταξική αλληλεγγύη και τη λαϊκή αξιοπρέπεια.

Την παραπάνω παράμετρο τη σημειώνουμε όχι για να παραστρατήσουμε από τους βασικούς στόχους μας και να γλιστρήσουμε σε ευκολοχώνευτα συνθήματα, στη μοιρολατρία και την ηττοπάθεια, αλλά για να βελτιώσουμε το στυλ δουλειάς μας και να ριζώσουμε βαθύτερα και στερεότερα στο λαϊκό κόσμο και τη νεολαία. Η αστική εξουσία βελτιώνει ταχύτατα και αποτελεσματικά -όπως φαίνεται- όλα τα όπλα της πολιτικής προπαγάνδας της έχοντας στο πλευρό της μεγαλοκαπιταλιστές, ΜΜΕ, επιστήμονες, κράτος και βία. Εμείς πρέπει να διαθέτουμε αλύγιστη στρατηγική και σωστή τακτική, ώστε η πυξίδα μας να δείχνει το βορρά και ν’ αποφεύγει τις παγίδες.

«Ο μαρξισμός είναι η επιστήμη των νόμων εξέλιξης της φύσης και της κοινωνίας, η επιστήμη της επανάστασης των καταπιεζόμενων κι εκμεταλλευόμενων μαζών, η επιστήμη της νίκης του σοσιαλισμού σ’ όλες τις χώρες, η επιστήμη της οικοδόμησης της κομμουνιστικής κοινωνίας» (Στάλιν).

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Μπορούμε να συστηματοποιήσουμε τα στοιχεία της ιδεολογικοπολιτικής ταυτότητάς μας ως εξής:
Ο φιλοσοφικός υλισμός

Οι μαρξιστές ξεκινάμε από την κυριαρχική θέση πως ο κόσμος είναι υλικός και πως η ύλη προηγείται της συνείδησης. Αντίθετα, κάθε λογής ιδεαλιστές (από τους αστούς φιλελεύθερους ως τους αναρχικούς) θεωρούν πως «όλα βρίσκονται στο κεφάλι μας» και πως άμα θέλεις κάτι πολύ θα πραγματοποιηθεί. Απέναντι στη μεταφυσική και το τυχαίο, ο Μαρξ αντέτεινε πως ο υλικός κόσμος συγκροτείται από αντικειμενικούς νόμους που μπορούμε να τους γνωρίσουμε με τη βοήθεια των επιστημών. Ο Ι.Β. Στάλιν υποστήριζε ότι η ύλη είναι γνώσιμη (μπορεί να κατανοηθεί) και κανείς σοβαρός επιστήμονας δεν υποστηρίζει το αντίθετο.

Ο Φ. Ένγκελς έγραφε: «Το μεγάλο ζήτημα κάθε φιλοσοφίας και ιδιαίτερα της νεότερης φιλοσοφίας είναι το ζήτημα της νόησης (συνείδησης) με το είναι, του πνεύματος με τη φύση… ποιο είναι το πρωταρχικό στοιχείο. Οι φιλόσοφοι χωρίζονταν πάντα σε δύο μεγάλα στρατόπεδα. Αυτοί που θεωρούσαν πως το πνεύμα προϋπήρχε της ύλης που αποτελούσαν το στρατόπεδο του ιδεαλισμού. Οι άλλοι που θεωρούσαν τη φύση σαν πρωταρχικό στοιχείο ανήκαν στις σχολές του υλισμού». Το πρακτικό αποτέλεσμα της υλιστικής φιλοσοφίας είναι ότι απαλλάσσει τους ανθρώπους από αντιδραστικές, μεταφυσικές και αναχρονιστικές αντιλήψεις και τις επιστήμες από διάφορες δοξασίες που τις φρενάρουν από την ορθή εξαγωγή συμπερασμάτων. Φανταστείτε πχ ένα χημικό που εναποθέτει τα εργαστηριακά του συμπεράσματα στην ύπαρξη του θεού ή έναν ερευνητή του διαστήματος που αντί να αναζητά πλανήτες και νέους κόσμους προσπαθεί να επικοινωνήσει με τον… υπέρτατο νου. Από κάθε άποψη ο φιλοσοφικός υλισμός είναι το βαρύ όπλο της εργατικής τάξης στον αγώνα της για την κοινωνική χειραφέτηση. Αν οι μαρξιστές εγκατέλειπαν τον φιλοσοφικό υλισμό, τότε αναγκαστικά θα ξέπεφταν στον τυφλό πρακτικισμό, και το πρωτοπόρο κόμμα τους θα μεταβαλλόταν -στην καλύτερη περίπτωση- σ’ ένα αγωνιστικό συνδικάτο.

Ιστορικός υλισμός

Τελευταία καθιερώθηκε από τους φλύαρους αντικαπιταλιστές μας το σύνθημα «η ιστορία γράφεται με ανυπακοή». Σύμφωνα με αυτή τη νεόκοπη και «γυαλιστερή» θεώρηση, την ιστορία γράφουν αυτοί που δεν υποτάσσονται. Δε μας λένε σε ποιους και για ποιους λόγους. Προβάλλεται η ηρωολατρεία, η μεταφυσική, η τυχαιοκρατία, ο υποκειμενισμός. Ο μαρξισμός ανέδειξε και απέδειξε ότι ο οικονομικός τρόπος ζωής (η οικονομική βάση -όπως συνηθίζουμε να λέμε- είναι το θεμέλιο και η γενεσιουργός αιτία της κίνησης των ανθρώπων. Πάνω στην οικονομική βάση χτίζεται το εποικοδόμημα (ήθη, έθιμα, πολιτική, ιδεολογία, νομικός πολιτισμός). Αυτό διόλου δε σημαίνει ότι τα στοιχεία του εποικοδομήματος είναι ανενεργά. Με τη σειρά τους επιδρούν στο σύνολο των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, ακόμα και στην οικονομία. Για παράδειγμα, η αγροτική οικονομία θα γεννήσει και θα καθορίσει αλλιώς τις σχέσεις των ανθρώπων απ’ ό,τι το εργοστάσιο. Η πολυτεκνία στις αγροτικές κοινωνίες προκύπτει από το ότι οι οικογένειες χρειάζονταν πολλά εργατικά χέρια για τα χωράφια και όχι επειδή οι αγρότες αγαπούν περισσότερο τα παιδιά.

Ο Μαρξ ανέλυσε ως εξής το ζήτημα σ’ ένα χωρίο αξεπέραστης οξυδέρκειας: «Στην κοινωνική παραγωγή της ζωής τους οι άνθρωποι έρχονται σε καθορισμένες, αναγκαίες, ανεξάρτητες από τη θέληση τους σχέσεις, σε παραγωγικές σχέσεις που αντιστοιχούν σε μια ορισμένη βαθμίδα ανάπτυξης των υλικών παραγωγικών δυνάμεων. Το σύνολο αυτών των παραγωγικών σχέσεων αποτελεί την οικονομική διάρθρωση της κοινωνίας, την πραγματική βάση, που πάνω της υψώνεται ένα νομικό και πολιτικό εποικοδόμημα και στην οποία αντιστοιχούν ορισμένες μορφές κοινωνικής συνείδησης. Ο τρόπος παραγωγής της υλικής ζωής καθορίζει την κοινωνική πολιτική και πνευματική πορεία (προτσές) της ζωής γενικά. Δεν είναι η συνείδηση των ανθρώπων που καθορίζει το είναι τους, αντίθετα το κοινωνικό τους είναι καθορίζει τη συνείδησή τους».

Και ο Φ. Ένγκελς προσθέτει, για να αντικρούσει την κατηγορία των αστών ιστορικών πως ο μαρξισμός είναι ένας χυδαίος οικονομίστικος ντετερμινισμός (αιτιοκρατία): «Σύμφωνα με την υλιστική αντίληψη της ιστορίας ο καθοριστικός παράγοντας στην ιστορία είναι σε τελευταία ανάλυση η παραγωγή και αναπαραγωγή της πραγματικής ζωής. Ούτε ο Μαρξ, ούτε εγώ ισχυριστήκαμε ποτέ τίποτε περισσότερο. Αν κάποιος τώρα το διαστρεβλώνει αυτό έτσι που να βγαίνει πως ο οικονομικός παράγοντας είναι ο μόνος καθοριστικός, μετατρέπει την παραπάνω θέση σε αφηρημένη παράλογη φράση».

Η ταξική πάλη

Στο Κομμουνιστικό μανιφέστο διατυπώνεται ως εξής η θεμελιώδης θέση για την πάλη των τάξεων: «Η ιστορία όλων των ως τα τώρα κοινωνιών είναι ιστορία ταξικών αγώνων. Ελεύθερος και δούλος, πατρίκιος και πληβείος, ευγενής και δουλοπάροικος, μάστορας και κάλφας, με μια λέξη καταπιεστές κι καταπιεζόμενοι, βρίσκονταν σε συνεχή ανταγωνισμό μεταξύ τους, έκαναν αδιάκοπο αγώνα, πότε καλυμμένο, πότε ανοιχτό, έναν αγώνα που τελείωνε κάθε φορά με τον επαναστατικό μετασχηματισμό ολόκληρης της κοινωνίας ή με το χαμό των τάξεων που πάλευαν. Στις πιο μακρινές εποχές της ιστορίας βρίσκουμε σχεδόν παντού μια πλήρη διαίρεση της κοινωνίας σε διάφορα στρώματα, μια πολύτροπη κλιμάκωση των κοινωνικών θέσεων. Στην αρχαία Ρώμη βρίσκουμε πατρικίους, ιππείς, πληβείους, δούλους. Στο μεσαίωνα: φεουδάρχες, υποτελείς, μαστόρους, καλφάδες, δουλοπάροικους και σε κάθε ένα από αυτά τα στρώματα βρίσκουμε επίσης διάφορες βαθμίδες. Η σύγχρονη αστική κοινωνία που πρόβαλε απ’ τα ερείπια της φεουδαρχικής κοινωνίας δεν κατάργησε τις ταξικές αντιθέσεις, έβαλε μόνο στη θέση των παλιών νέες τάξεις… νέες μορφές πάλης».

Ο Λένιν υποστήριζε πως ο μαρξισμός -στο σημερινό χάος ομάδων και κοινωνικών στρωμάτων με αντικρουόμενα συμφέροντα- μας έδωσε ένα οδηγητικό νήμα, κυριολεκτικά το «μίτο της Αριάδνης»: «Ο μαρξισμός μας έδωσε το οδηγητικό νήμα που μας επιτρέπει να ανακαλύψουμε τη νομοτέλεια μέσα σ’ αυτόν τον φαινομενικό λαβύρινθο και χάος. Το νήμα αυτό είναι η θεωρία της ταξικής πάλης».

Πριν από τους Μαρξ-Ένγκελς αρκετοί διορατικοί αστοί οικονομολόγοι και κοινωνιολόγοι έθιξαν τους μηχανισμούς της πάλης των τάξεων (πχ ο Τζέιμς Μέισον στις ΗΠΑ). Σε μία μάλλον μετριόφρονη προσέγγιση του ζητήματος ο Μαρξ γράφει (γράμμα στον Γιόζεφ Βαϊντεμέγερ το 1852): «Όσο για μένα δε μου ανήκει η τιμή ούτε ότι εγώ ανακάλυψα την ύπαρξη των τάξεων στη σύγχρονη κοινωνία, ούτε ότι ανακάλυψα την πάλη ανάμεσα τους. Πολύ πριν από μένα αστοί ιστορικοί είχαν περιγράψει την ιστορική εξέλιξη αυτής της πάλης των τάξεων. Το καινούριο που έκανα εγώ ήταν να αποδείξω: 1. ότι η ύπαρξη των τάξεων συνδέεται απλώς με ορισμένες ιστορικές φάσεις ανάπτυξης της παραγωγής, 2. ότι η ταξική πάλη οδηγεί αναγκαστικά στη δικτατορία του προλεταριάτου, 3. ότι η ίδια αυτή η δικτατορία αποτελεί μονάχα το πέρασμα στην κατάργηση όλων των τάξεων και σε μιαν αταξική κοινωνία».

Είναι χαρακτηριστικό στις μέρες μας πως αστοί ιστορικοί και πολιτικοί αναλύουν το 1821. Ήρωες, κατορθώματα, μάχες κατά αλλόδοξων Οθωμανών, ενώ απουσιάζει εντελώς ή υποτιμάται συστηματικά ο ρόλος της ανερχόμενης αστικής τάξης, η δύναμη των εμπόρων, ο ρόλος της αγροτιάς, οι πλοιοκτήτες, οι ναύτες κλπ. Χωρίς υπερβολή, μπορούμε να πούμε ότι η ιστοριογραφία θα ήταν φτωχή χωρίς το μαρξισμό και ο φωτισμός των ιστορικών γεγονότων εντελώς αδύναμος χωρίς τη θεωρία της ταξικής πάλης.

Ο επαναστατικός ρόλος
της εργατικής τάξης

Σε κάθε κοινωνικό σχηματισμό υπάρχουν τάξεις και ταξικές διαιρέσεις. Αυτό είναι αντικειμενικό και δε σχετίζεται με την αυτογνωσία τους, κατά πόσον δηλαδή έχουν γνώση της υπόστασης και του ρόλου τους. Στο τέλος του μεσαίωνα η αστική τάξη πρόβαλε το χρήμα και την αγορά απέναντι στο «αριστοκρατικό ξίφος» και ηγήθηκε των αστικών επαναστάσεων που μας πέρασαν στην εποχή του καπιταλισμού. Γοργά η ιθύνουσα τάξη, ούσα εκμεταλλευτική, «ξέχασε» τους αρχικούς της σκοπούς, συμβιβάστηκε με τη μοναρχία (πχ Αγγλία) και στράφηκε ανοιχτά ενάντια στο λαό και τους επαναστατημένους. Από τα μέσα του 19ου αιώνα τον καθοδηγητικό ρόλο της ατμομηχανής της ιστορίας αναλαμβάνει η εργατική τάξη, μ’ ευαγγέλιο το Κομμουνιστικό μανιφέστο και ηγέτες τους Μαρξ-Ένγκελς. Η κομμούνα του Παρισιού (1871), η Οκτωβριανή επανάσταση (1917), καθώς και οι επαναστάσεις που ακολούθησαν επισφράγισαν τον ηγετικό χαρακτήρα της εργατικής τάξης. Πολλά ακούστηκαν και γράφτηκαν για το προλεταριάτο. Άλλοι υποστήριξαν ότι δεν υπάρχει πλέον, άλλοι βρήκαν νέα ιστορικά υποκείμενα (πχ το περιθώριο), άλλοι νοσταλγούν τον ιδιώτη-πολίτη και τα ατομικά δικαιώματα. Σε όλες τις περιπτώσεις το «άλλαξαν οι καιροί» υποστηρίζεται μετά μανίας από τις αστικές σειρήνες, με προφανή στόχο να μειώσουν το κύρος της εργατικής τάξης. Ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής γέννησε και στηρίζεται στην εργατική τάξη (και όχι μόνο στο βιομηχανικό προλεταριάτο). Η απλήρωτη εργασία των εργατών είναι η βασική πηγή πλουτισμού των καπιταλιστών, είναι αυτή που «αυγαταίνει» τα μυθικά κέρδη τους.

Υπεραξία

Ένα καθιερωμένο λεκτικό σχήμα σε μαθήματα μαρξιστικής πολιτικής είναι το «αν θα ήσουν πλούσιος» με 1 δισ. δολάρια. Συνήθως η απάντηση είναι «ναι». Αλλά η αναπάντητη είναι πως δεν ορίσαμε το πλαίσιο ζωής. Στο φεγγάρι, στη Σαχάρα, μόνος κι αβοήθητος, στις ζούγκλες του Αμαζονίου ή σε μία βάρκα στον Ειρηνικό; Θέλουμε να πούμε απλά ότι τα χρήματα -ή το κεφάλαιο αν θέλετε καλύτερα- πρέπει να βρεις το καλύτερο πλαίσιο για να τα αυγατίσεις, τις συνθήκες, το κοινωνικό συμβόλαιο. Αλλιώτικα θα ’ναι χαρτιά χωρίς αντίκρισμα ή μέταλλο λαμπυρίζον, αν πρόκειται για χρυσάφι.

Ο Μέρινγκ (Γερμανός μαρξιστής του 19ου αιώνα) γράφει για την υπεραξία στο Κεφάλαιο του Μαρξ: «Η αληθινή πηγή του πλουτισμού των καπιταλιστών αποκαλύφθηκε από τον Μαρξ στον πρώτο τόμο του Κεφαλαίου. Ο Μαρξ απόδειξε, για πρώτη φορά, πώς γεννιέται το κέρδος και πώς πάει στις τσέπες των καπιταλιστών. Το εξηγεί αυτό με δύο αποφασιστικά οικονομικά γεγονότα: πρώτο, με το γεγονός, ότι η μάζα των εργατών αποτελείται από προλετάριους, που είναι αναγκασμένοι να πουλούν την εργατική τους δύναμη σαν εμπόρευμα, δεύτερο με το γεγονός ότι το εμπόρευμα αυτό, η εργατική δύναμη, διαθέτει στις μέρες μας μια τόσο υψηλή παραγωγικότητα, που είναι σε θέση να παράγει σ’ ένα χρονικό διάστημα μια ποσότητα εμπορευμάτων πολύ μεγαλύτερη από ό,τι χρειάζεται για τη συντήρησή της στο ίδιο χρονικό διάστημα. Με βάση τα δύο αυτά καθαρά οικονομικά γεγονότα -προϊόντα της αντικειμενικής ιστορικής ανάπτυξης- τα αγαθά που δημιουργεί η εργασία του προλεταριάτου περνούν αυτόματα στα χέρια του καπιταλιστή και, όταν υπάρχει το σύστημα της μισθωτής εργασίας, συσσωρεύονται σχηματίζοντας όλο και μεγαλύτερα κεφάλαια». Διάφοροι αναθεωρητές του μαρξισμού έγραψαν πολλά για το θάνατο της εργατικής τάξης στη σημερινή εποχή καθώς και για το ότι το κεφάλαιο «μοντερνοποιήθηκε» και βρήκε και άλλους τρόπους συγκέντρωσης της υπεραξίας (μηχανές, κομπιούτερ κλπ). Πρόκειται για αντιεπιστημονικές θέσεις που σκοπό έχουν να μειώσουν την καρδιά της οικονομικής θεωρίας του Μαρξ (υπεραξία, συσσώρευση κέρδους για τους κεφαλαιοκράτες) και να σμικρύνουν το ρόλο της εργατικής τάξης στο σύγχρονο κόσμο. Αλλά δεν μπορεί να υπάρξει καπιταλισμός χωρίς την εργατική τάξη (ανεξάρτητα από το ποσοτικό μέγεθός της). Μικρή εμπορευματική παραγωγή ή ανταλλαγή εμπορευμάτων (παλαιότερα) υπήρχε πάντα, όμως είναι το καπιταλιστικό σύστημα παραγωγής που αγόρασε την εργατική δύναμη και έδωσε στην αξία του κεφαλαίου υπεραξία. Αναγκαία διευκρίνιση. Η εργασία δεν ταυτίζεται με την εργατική δύναμη. Ένας εργάτης διαθέτει εργατική δύναμη αλλά μπορεί να μην εργάζεται. Αντίθετα, κάποιος που εργάζεται πρέπει απαραίτητα να διαθέτει εργατική δύναμη.

Ο επαναστατικός ρόλος
του κόμματος

Ίσως δεν έχει συκοφαντηθεί άλλος κοινωνικός αρμός όσο το κομμουνιστικό κόμμα/κίνημα. Είναι απόλυτα εξηγήσιμο. Διότι η εργατική τάξη χωρίς το συλλογικό πνεύμα της, τον οργανωτή και καθοδηγητή της είναι τίποτα. Η άρχουσα τάξη εκτός των ισχυρών εργαλείων της (κράτος, στρατός, ΜΜΕ κλπ) διαθέτει πληθώρα κομμάτων, άλλοτε εναλλαγής στην εξουσία (πχ ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ), άλλοτε ως συμπληρωματικές ρεζέρβες. Στη μεταπολιτευτική 50ετή πορεία είδαμε πολλά από τα δεύτερα να πριμοδοτούνται ως απορροφητήρες κραδασμών, να μεταμφιέζονται ή να εξαφανίζονται (ΔΗΑΝΑ, ΠΟΛΑΝ, ΔΗΚΚΙ, ΔΗΜΑΡ, Ένωση Κεντρώων, ΛΑΟΣ, Ποτάμι, Χ.Α.), ώστε να ενσωματώνουν τη λαϊκή οργή και την αγανάκτηση, αλλά πάντοτε εντός των τειχών του κυρίαρχου συστήματος. Το κόμμα της εργατικής τάξης για το οποίο αγωνίζεται αρχειακά το Μ-Λ ΚΚΕ έρχεται ως το αντίπαλο δέος σε όλα τα παραπάνω. Στηρίζεται στο μαζικό εξωκοινοβουλευτικό αγώνα, συνδέει τις διάσπαρτες αντιστάσεις, λειτουργεί ως «δόρυ και ασπίδα» για τους εργαζόμενους και το λαό, διαθέτει σιδερένια πειθαρχία και οργάνωση (Λένιν), βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των αγώνων χωρίς να υπολογίζει κόπους και θυσίες, είναι σχολειό εμπνεύσεων και διαπαιδαγώγησης των απλών ανθρώπων, είναι η ανώτερη και πιο αξιόμαχη εθελοντική ενότητα των επαναστατών. Είναι κόμμα πατριωτικό και διεθνιστικό. Απρόσβλητο από τις επιθέσεις της άρχουσας τάξης και των μηχανισμών της. Διαθέτει (πρέπει να διαθέτει) το όπλο της κριτικής και αυτοκριτικής -ώστε να διορθώνει τα λάθη του- και την πολιτική διορατικότητα ώστε να συλλαμβάνει τη συγκυρία, να την αναλύει και να την κάνει αφομοιώσιμη στα μέλη του και τις μάζες από τις οποίες «τρέφεται» και μέσα στις οποίες «κολυμπάει». Το Μ-Λ ΚΚΕ δεν είναι (ακόμα) το μαζικό επαναστατικό κόμμα, ωστόσο είναι σημαντικό τούτη η συνιστώσα στην πορεία να ριζώσει και να δυναμώσει. Εμείς δεν το κρύβουμε, ούτε μασάμε τα λόγια μας. Στρατηγικός μας αμετάθετος στόχος είναι και παραμένει η δημιουργία του κομμουνιστικού κόμματος. Για το M-Λ KKE αυτό αποτελεί ένα μακρόπνοο στόχο, που θα κατακτηθεί όχι με οππορτουνιστικές συνταγές που επιτείνουν τη σύγχυση και την αποϊδεολογικοποίηση στις γραμμές του κινήματος, αλλά μέσα από την πρωτοπόρα δράση των κομμουνιστών στους εργατικούς και λαϊκούς αγώνες ενάντια στον ιμπεριαλισμό, την ντόπια ολιγαρχία και τους πολιτικούς υπηρέτες τους, μέσα από το ρίζωμα και το άπλωμα των δεσμών τους με την εργατική τάξη και τις πλατιές λαϊκές μάζες, σε αδιάλλακτο ιδεολογικοπολιτικό αγώνα με τη ρεφορμιστική, σοσιαλδημοκρατική πολιτική του ΣYPIZA και τη ρεβιζιονιστική, σεχταριστική γραμμή του KKE και ενάντια στα ιδεολογικά ρεύματα του μικροαστικού ψευτοεπαναστατισμού.

Το κόμμα των μπολσεβίκων και το κινεζικό κομμουνιστικό κόμμα αποτελούν φωτεινό φάρο και πηγή ιδεών κι εμπνεύσεων. Στον 20ο αιώνα δεν έχουμε κανένα παράδειγμα ανατροπής του καπιταλισμού και της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας χωρίς την ύπαρξη κομμουνιστικού κόμματος, δηλαδή οργάνωσης της εργατικής τάξης και του λαού. Η εποποιία του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ -στην οποία έχουν αναφορά πολλοί και για πολύ- δε θα υπήρχε χωρίς τον εγκέφαλο και αιμοδότη τους. Το κομμουνιστικό κόμμα.

Το κράτος

Απέναντι στο κράτος υπάρχουν δύο (βασικά) στάσεις. Η πρώτη θεωρεί το κράτος ουδέτερο όργανο πάνω από τις τάξεις και τις ταξικές αντιθέσεις. Η δεύτερη (λενινιστική) θεωρεί το κράτος όργανο της κυρίαρχης τάξης, ταξικό εργαλείο. Το κράτος δεν υπήρχε πάντα. Δημιουργήθηκε όταν η κοινωνία διαιρέθηκε σε τάξεις και η κυρίαρχη τάξη το χρησιμοποιεί για τη διαιώνισή της. Λέγοντας κρατική μηχανή εννοούμε κατ’ αρχήν το βαθύ της πυρήνα (στρατός, αστυνομία, υπουργεία, τράπεζες, παντοειδείς οργανισμούς, Βουλή, ΜΜΕ), αλλά και τις υπηρεσίες του που έχουν μεν κοινωνικό χαρακτήρα αλλά ελέγχονται από αυτό με διάφορους τρόπους (εκπαίδευση, υγεία, τοπική αυτοδιοίκηση). Οι πρώτες πληρώνονται από τις υπηρεσίες και τους φόρους των εργαζομένων, οι δεύτερες δεν παράγουν άμεσα υπεραξία αλλά βοηθούν στην αναπαραγωγή της εργατικής τάξης. Πχ αν υπάρχει μια αμόρφωτη γενιά ανθρώπων, είναι φανερό ότι η παραγωγικότητα της εργασίας πέφτει. Ο βαθύς πυρήνας του κράτους (πχ αστυνομία) έχει ένα φανερό παρασιτικό χαρακτήρα και αυτό δεν αλλάζει με το αν οι χωροφύλακες ενίοτε «περνούν τη γιαγιά στο απέναντι πεζοδρόμιο».

Το κράτος -και στην περίπτωσή μας το αστικό κράτος, που μετράει στις δυτικές χώρες 2-3 αιώνες ζωής- δεν είναι αφηρημένο και ουδέτερο όπως πλασάρουν οι κυρίαρχοι και οι αριστεροί παπαγάλοι τους (πχ οι απόγονοι των ευρωκομουνιστών). Δεν έχει καμία σχετική αυτονομία, ούτε βρίσκεται στον ουρανό της κοινωνίας. Βρίσκεται στα χέρια της αστικής τάξης σαν όπλο και εργαλείο, έτοιμο να χρησιμοποιηθεί ανά πάσα στιγμή ενάντια στο λαό. Πάρτε για παράδειγμα την «ανεξάρτητη δικαιοσύνη». Ίσως δεν υπάρχει πιο λουστραρισμένη και ξετσίπωτη κρατική λειτουργία που να μισεί τόσο τους αγώνες, τις απεργίες κλπ. Από την «άλλη» πλευρά το αναρχικό ρεύμα εξακολουθεί να βλέπει το κράτος και τις λειτουργίες του αλλά να ξεχνά το αφεντικό του, δηλαδή την ιθύνουσα τάξη και την κυριαρχία της. Δεν υπάρχει καμία περίπτωση ο επαναστατημένος λαός να χρησιμοποιήσει το παλιό κράτος σ’ όφελός του. Ο Λένιν υποστήριζε και απόδειξε με την Οκτωβριανή Επανάσταση ότι το αστικό κράτος δεν αναπαλαιώνεται, ούτε εκσυγχρονίζεται, αλλά συντρίβεται. Όσες φορές το λαϊκό κίνημα προσπάθησε να χρησιμοποιήσει το κράτος σ’ όφελός του, το εγχείρημα κατέληξε σε τραγωδία. (Βάρκιζα, Αλιέντε στη Χιλή, πρόσφατα στο Νεπάλ). Πάνω στα συντρίμμια του νικημένου αστικού κράτους θα χτιστούν νέες δομές των ελεύθερων ανθρώπων αποκαθαρμένες από τις ανομίες και τα συμφέροντα των αστών.

Ιμπεριαλισμός

«Ο ιμπεριαλισμός πρόβαλε σαν η ανάπτυξη και η άμεση συνέχιση των ουσιωδών ιδιοτήτων του καπιταλισμού γενικά» (Λένιν). Η Ουκρανία, τα Βαλκάνια, η Μέση Ανατολή, ο Ειρηνικός ωκεανός, ο ανταγωνισμός, οι βάσεις, το ΝΑΤΟ μάς αναγκάζουν να θέσουμε τον ιμπεριαλισμό και την αντιιμπεριαλιστική πάλη ως βασικό στοιχείο της μαρξιστικής-λενινιστικής πολιτικής και ταυτότητάς μας. «Οι αντιθέσεις στο σύγχρονο κόσμο (ανάμεσα στους ιμπεριαλιστές, ανάμεσα στην εργατική τάξη και την αστική τάξη και τέλος ανάμεσα στους λαούς και τον ιμπεριαλισμό) δεν αλλάζουν με την ύπαρξη των μονοπωλίων, αλλά περνούν σε πιο οξυμένο στάδιο. Ο ιμπεριαλισμός είναι ο καπιταλισμός στο στάδιο που σαπίζει, στο στάδιο που προετοιμάζεται η επανάσταση και ο σοσιαλισμός. Τα μονοπώλια δεν εξαφανίζουν τον ελεύθερο συναγωνισμό απ’ όπου προήλθαν, υπάρχουν πάνω από το συναγωνισμό και δίπλα σ’ αυτόν, γεννώντας έτσι εξαιρετικά οξείες και σφοδρές αντιθέσεις, προστριβές και συγκρούσεις» (Λένιν, Ιμπεριαλισμός).

Ο Λένιν με αυτό το έργο του έδωσε ακριβείς χαρακτηρισμούς για τον ιμπεριαλισμό που δεν μπορούν να τις ξεπεράσουν ρεβιζιονιστές, νεόκοποι αριστεροί, τροτσκιστές και αναρχικοί. Στη χώρα μας, μόνο οι μαρξιστές-λενινιστές αναγνωρίζουν την ύπαρξη του ιμπεριαλισμού και θέτουν την αντιιμπεριαλιστική πάλη ως βασική προτεραιότητα. Όλοι οι υπόλοιποι, είτε θεωρούν τη χώρα μας ιμπεριαλιστική χώρα, είτε παραγνωρίζουν εντελώς την εξάρτηση και καταπολεμούν τον αγώνα για εθνική ανεξαρτησία. Ο Λένιν έδωσε στον ιμπεριαλισμό τα γνωρίσματα της συνένωσης όλων των μορφών του κεφαλαίου σε χρηματιστηριακό, την εξαγωγή κεφαλαίων αντί εμπορευμάτων, τη δημιουργία μονοπωλίων και την πάλη για το ξαναμοίρασμα των αγορών με πόλεμο. Μπορεί μια χώρα πχ η Ελβετία ή τα νησιά Κέιμαν να διαθέτουν τα πρώτα χαρακτηριστικά αλλά δεν μπορούν να αμφισβητούν άλλες χώρες με πόλεμο. Ως εκ τούτου, ο κρατικός μονοπωλιακός καπιταλισμός της Ελλάδας είναι αναπτυγμένος καπιταλισμός αλλά γονατισμένος κάτω από τη μπότα των ιμπεριαλιστών. Επομένως ο αγώνας για εθνική ανεξαρτησία ενάντια στον ιμπεριαλισμό είναι συστατικό στοιχείο της σημερινής πολιτικής μας.

«Το ουσιώδες από οικονομική άποψη σε αυτό το προτσές (από προτσές της μετατροπής του καπιταλισμού σε ιμπεριαλισμό) είναι η αντικατάσταση του ελεύθερου καπιταλιστικού συναγωνισμού απ’ τα μονοπώλια» (Λένιν).

Από κάθε άποψη η αντιιμπεριαλιστική πάλη αποτελεί ουσιώδη σημαία όλων των καταπιεζόμενων λαών και σ’ όλο τον κόσμο για ανεξαρτησία και ελευθερία.

Η επανάσταση
και ο σοσιαλισμός

Όλα τα κοινωνικά συστήματα άλλαζαν μέσα από την πάλη των τάξεων και από σφοδρές επαναστατικές συγκρούσεις. Η θεωρία της ομαλής, κοινοβουλευτικής αλλαγής των κοινωνικών συστημάτων υπάρχει μόνο στα μυαλά των ρεβιζιονιστών και των μικροαστών ειρηνιστών. Καμία τάξη δεν είναι διατεθειμένη να παραδώσει αμαχητί τα κλειδιά της εξουσίας και γι’ αυτό το λόγο η εργατική τάξη πρέπει να διαθέτει όλα τα εργαλεία για το πέρασμα στο σοσιαλισμό (που θα ’ρθει ως αντικειμενική νομοτέλεια).

Η επανάσταση (εθνική ή ταξική) ακολουθεί μια πορεία ωρίμανσης σε ιδεολογικό, πολιτικό και οργανωτικό επίπεδο και είναι το κορυφαίο σημείο της ταξικής πάλης. Δεν περιγράφεται σε κανένα εγχειρίδιο και κάθε χώρα και λαός με την πρωτοπορία του κομμουνιστικού κόμματος οφείλει να ανιχνεύσει και να περιγράψει τους δρόμους που πρέπει να διαβεί για το πέρασμα στο σοσιαλισμό. Στη Ρωσία πχ ο Α΄ παγκόσμιος πόλεμος επιτάχυνε τη νίκη των μπολσεβίκων στο τσαρικό καθεστώς, ενώ στην Κίνα πέρασαν σχεδόν 3 δεκαετίες ένοπλης πάλης για να εγκαθιδρυθεί η λαϊκή εξουσία.

Tο M-Λ KKE, από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του διακήρυξε τη σταθερή του προσήλωση στον αγώνα για την ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος, τη νίκη της προλεταριακής επανάστασης και την εγκαθίδρυση της σοσιαλιστικής κοινωνίας, έχοντας θέσει σαν τελικό σκοπό του την πραγματοποίηση του κομμουνισμού στη χώρα μας και σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ταυτόχρονα, το M-Λ KKE αναζητά τους συγκεκριμένους δρόμους που θα μας φέρουν πιο κοντά στον τελικό σκοπό μας, αναλύοντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής κατάστασης, τις ταξικές σχέσεις και κοινωνικές αντιθέσεις που επικρατούν στη χώρα μας, χαράζοντας ένα σωστό στρατηγικό προ­σα­νατολισμό.

Το βασικό χαρακτηριστικό της ελληνικής κοινωνίας είναι η ολόπλευρη οικονομική, στρατιωτική και πολιτική της εξάρτηση από τον ιμπεριαλισμό. Στενά δεμένη και ταυτισμένη με τον ιμπεριαλισμό είναι η ντόπια πλουτοκρατική ολιγαρχία που αποτελεί την κοινωνική βάση της κυριαρχίας του στη χώρα μας, ενώ ο ιμπεριαλισμός αποτελεί το κύριο στήριγμα για την επιβολή της αντιδραστικής εξουσίας της ντόπιας ολιγαρχίας πάνω στο λαό. Πρωταρχικός όρος, κατά συνέπεια, για τη λύση των μεγάλων προβλημάτων που απασχολούν το λαό και τη χώρα, είναι η ολοκληρωτική απαλλαγή από τα δεσμά της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας και το γκρέμισμα του αντιδραστικού καθεστώτος της ντόπιας πλουτοκρατικής ολιγαρχίας. Αυτό το στόχο υπηρετεί η στρατηγική κατεύθυνση του M-Λ KKE.

O ευρύτερος προσανατολισμός της λαϊκής πάλης πρέπει να στρέφεται και να κατευθύνεται ενάντια σ’ αυτές τις δυνάμεις για την ανατροπή της διπλής κυριαρχίας του ιμπεριαλισμού και της ντόπιας πλουτοκρατικής ολιγαρχίας, για την κατάκτηση της εθνικής ανεξαρτησίας και την εφαρμογή ριζικών κοινωνικών μετασχηματισμών στη ζωή του τόπου, μέσα από την ανατροπή των κυρίαρχων εκμεταλλευτριών τάξεων και την επαναστατική άνοδο στην πολιτική εξουσία της εργατικής τάξης και των κοινωνικών συμμάχων της, που θα ανοίξει το δρόμο σε μια Eιρηνική, Δημοκρατική, Aνεξάρτητη και Σοσιαλιστική Eλλάδα.

Ο σοσιαλισμός, δηλαδή η εργατολαϊκή εξουσία και κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, δεν έχει καμία σχέση με τα υπάρχοντα κοινωνικά συστήματα αφού για πρώτη φορά τίθενται οι βάσεις για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Εμείς ως κομμουνιστές γράφουμε στην πολιτική μας ταυτότητα την ανωτεροποίηση όλων των κοινωνικών σχηματισμών σε μια κοινωνία όπου οι παραγωγοί του κοινωνικού πλούτου κυβερνούν υπερασπίζοντας, διευρύνοντας και βαθαίνοντας όλα τα δικαιώματα των εργαζομένων. Δεν γνωρίζουμε πότε η κομμουνιστική αρχή «από τον καθένα ανάλογα με τις δυνατότητες του, στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του» θα γίνει μια εθνική ή παγκόσμια ρήτρα, ωστόσο αυτό που ξεκίνησε τον 19ο αιώνα παρά τις παλινορθώσεις και την προσωρινή νίκη του καπιταλισμού έχει ήδη μπει σε πορεία ανάπτυξης. Ο ιμπεριαλισμός και οι καπιταλιστικές ισχυρές συνιστώσες του έχουν εδώ και καιρό μπει σε τροχιά αποσύνθεσης και παρακμής και μόνο η υποχώρηση του κομμουνιστικού κινήματος τούς δίνει ανάσες ζωής. Ο σοσιαλισμός είναι το μέλλον των λαών και η επανάσταση το αναγκαίο κατώφλι γι’ αυτόν.

Η καπιταλιστική
παλινόρθωση

Η καπιταλιστική παλινόρθωση στην ΕΣΣΔ, στην Κίνα και σ’ άλλες χώρες και η θεωρία και πολιτική γύρω απ’ αυτήν αποτελούν βασικό όπλο στην κομμουνιστική φαρέτρα. Όταν ορισμένοι μηδενίζουν το σοσιαλισμό στην ΕΣΣΔ, άλλοι τον φτάνουν ως τον Γιέλτσιν, άλλοι τον προσπερνούν. Οι κομμουνιστές επιμένουν να υπερασπίζουν τις τεράστιες κατακτήσεις στην ΕΣΣΔ-Κίνα, την περίοδο Λένιν-Στάλιν και Μάο. Επιμένουν να εμπνέονται από την Οκτωβριανή και την Κινέζικη επανάσταση. Σκύβουν με προσοχή στο θυελλώδη αντιρεβιζιονιστικό αγώνα της δεκαετίας του ’60 και στη μεγάλη προλεταριακή πολιτιστική επανάσταση (ΜΠΠΕ), ακριβώς για να φωτίσουν τα δύσβατα μονοπάτια της ταξικής πάλης. Όποιος δεν αναγνωρίζει τη σοσιαλιστική οικοδόμηση σε ΕΣΣΔ-Κίνα και την καπιταλιστική παλινόρθωση δεν είναι κομμουνιστής. Μπορεί να ’ναι αγωνιστής ή ταξικός συνδικαλιστής, αλλά κομμουνιστής δεν είναι. Γι’ αυτό η δική μας πολιτική ταυτότητα θέτει ψηλά τη θεωρία της καπιταλιστικής παλινόρθωσης στην ατζέντα των μαρξιστών-λενινιστών.

Το μαρξιστικό-λενινιστικό κίνημα διεθνώς και στη χώρα μας έδωσε τις δικές του απαντήσεις πάνω σε όλα τα μεγάλα προβλήματα που συντάραξαν το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα και οδήγησαν στην παλινόρθωση του καπιταλισμού. Η πορεία των γεγονότων των τελευταίων δεκαετιών αποτέλεσε δραματική επιβεβαίωση των βασικών συμπερασμάτων και της γενικής γραμμής που πρόβαλε και πάλεψε το μαρξιστικό-λενινιστικό κίνημα. Κάθε αγωνιστής, που θέλει να ερμηνεύσει αυτές τις εξελίξεις, μπορεί να ανα­γνωρίσει στα συμπεράσματα και στη γενική γραμμή που πρόβαλε το μαρξιστικό-λενινιστικό κίνημα την πυξίδα για την ερμηνεία και κατανόηση ενός τόσο σύνθετου και πολύπλοκου κοινωνικού, ταξικού φαινομένου, όπως αυτό της καπιταλιστικής παλινόρθωσης. Βέβαια τα βασικά αυτά συμπεράσματα δεν μπορούν να θεωρηθούν οριστικά και απόλυτα και υπάρχουν ζητήματα και πλευρές που πρέπει να διερευνηθούν με βάση ό,τι καινούργιο στοιχείο μπορεί να μας προσφέρει η εξέλιξη.

Όσο κι αν η αστική τάξη θριαμβολογεί πως ξόρκισε για πάντα το φάντασμα του σοσιαλισμού, όχι μόνο δεν μπορεί να φρενάρει την ιστορική πορεία της ανθρωπότητας προς το σοσιαλισμό, αλλά αντίθετα μέσα από τις ήττες αντλούνται τα μεγάλα διδάγματα και διαμορφώνονται οι όροι για τις νέες επαναστάσεις. Όλα τα βασικά ζητήματα που απορρέουν από τη φύση του καπιταλισμού -και τα οποία διαμόρφωσαν τις αντικειμενικές συνθήκες για την ωρίμανση και το ξέσπασμα των επαναστάσεων τον προηγούμενο αιώνα- εξακολουθούν να παραμένουν και σήμερα άλυτα και οξύτερα, θέτοντας ξανά την προοπτική των νέων επαναστάσεων που θα σφραγίσουν την ιστορική νίκη της εργατικής τάξης στον νέο αιώνα που βαδίζουμε.