Κυρία υπουργέ, πριν κινδυνεύσει η Ακρόπολη από την κλιματική αλλαγή,
θα έχει καταρρεύσει από την πολιτική σας
Σε πρόσφατη συνέντευξή της σε ιδιωτικό, ψηφιακό μέσο ενημέρωσης (συμφερόντων Μαρινάκη) η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη απάντησε, μεταξύ άλλων, στο ερώτημα «εάν η Ακρόπολη επηρεάζεται από την κλιματική αλλαγή», εξηγώντας πως δεν διατρέχει μεν άμεσο κίνδυνο, ωστόσο «αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα κινδυνεύσει ενδεχομένως μακροπρόθεσμα. Η υποχρέωσή μας είναι να παρακολουθήσουμε συστηματικά και να προλάβουμε ενδεχόμενες επιπτώσεις».
Εδώ μιλάει το ρευστό
Αν θέλουμε να είμαστε λίγο δίκαιοι, το ίδιο το (απαντημένο) ερώτημα, από τη φύση του, δεν μπορεί παρά να είναι ελαφρώς παρελκυστικό.
Κατά πρώτον, αν φτάσουμε στο γεγονός να κινδυνεύσει από την κλιματική αλλαγή ο ιερός βράχος της Αθήνας και τα μνημεία του, αυτό σημαίνει ότι, πριν την Ακρόπολη, ή μαζί με αυτήν, θα έχουν βρεθεί μπροστά σε απειλή οι άνθρωποι του τόπου. (Αλλά, ας αφήσουμε κατά μέρος …τους ανθρώπους.)
Κατά δεύτερον, αν φτάσουμε στο γεγονός να κινδυνεύσει από την κλιματική αλλαγή ο ιερός βράχος της Αθήνας και τα μνημεία του, αυτό σημαίνει ότι, μαζί με την Ακρόπολη, θα έχουν βρεθεί μπροστά σε απειλή εκατοντάδες ή χιλιάδες σταθερά μνημεία του πολιτισμού μας, όλων των αιώνων. (Αλλά, ας αφήσουμε κατά μέρος …όλα τα υπόλοιπα μνημεία.)
Οι δημοσιογράφοι και η υπουργός εστίασαν στον μεγάλο χορηγό του ΥΠΠΟΑ, τον βράχο της Ακρόπολης, που σχεδόν από μόνος του, μαζί με 3-4 ακόμη εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα, «ξελασπώνει» οικονομικά το υπουργείο. Σε αυτό εξάλλου ξεκίνησαν να επενδύουν οι τελευταίες κυβερνήσεις και οι υπουργοί Πολιτισμού, καθώς και στον αρχαιολογικό τουρισμό από εύρωστες οικονομικά χώρες ή πληθυσμιακές ομάδες, όταν -ήδη από το 2015- αναβίβασαν/εκτίναξαν σε 20 ευρώ το αντίτιμο του εισιτηρίου εισόδου (και) στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις είδαμε μέχρι και 4πλασιασμό της τιμής των εισιτηρίων. Εδώ μιλάει το ρευστό.
Με το κιλό
Η Λίνα Μενδώνη, για πολλά χρόνια Γενική Γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού (1999-2004 και 2009-2015), σταθερή ενώ ανεβοκατέβαιναν οι κυβερνήσεις, έχει αποδείξει ότι έχει την ικανότητα να «ζυγίζει» σωστά τις προτεραιότητες της Πολιτείας και του υπουργείου. Έχει μάλιστα πετύχει κάτι μοναδικό στον χώρο του Πολιτισμού και της Αρχαιολογίας, να μετράει την αξία και τη σημασία των κινητών και σταθερών αρχαίων μνημείων με βάση την ποσότητά τους, και όχι την ποιότητά τους (ας μη μιλήσουμε για την πολιτιστική αυταξία που έχει κάθε μνημείο πολιτισμού). Με άλλα λόγια, η υπουργός αυτή θα μπορούσε κάλλιστα να είναι εργολάβος στο ΥΠΟΜΕΔΙ.
Αξίζει να θυμίσουμε ότι στα 2004, μετά την ένοπλη ληστεία στο παλιό Μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας, και ενώ η εγχώρια και διεθνής κοινή γνώμη περίμενε μια κάποια εξήγηση για τα πρωτοφανή γεγονότα και την ανυπολόγιστη αρχαιολογική ζημιά, η τότε Γ.Γ. του υπουργείου Πολιτισμού, μίλησε ψύχραιμα, βάζοντας κάτω τους αριθμούς: «Έκλεψαν κάπου 65 μικρά χάλκινα αναθήματα του ιερού, από τα χιλιάδες που διαθέτει το ιερό της Αρχαίας Ολυμπίας». (Στην πραγματικότητα, είχαν κλαπεί 77, αλλά, δέκα πάνω δέκα κάτω…).
Αλλά και στη συζήτηση που άνοιξε πρόσφατα (έπειτα από το αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης προς τη Γαλλία, να μας …δανείσει τη μετόπη του Παρθενώνα, η οποία βρίσκεται στο Λούβρο) για διακρατικές ανταλλαγές εκθέσεων αρχαιοτήτων, η υπουργός -πλέον- Λ. Μενδώνη ξαναχτύπησε: «Έχουμε 10 φορές περισσότερα σε σχέση με αυτά που μπορούμε να εκθέσουμε. Σχεδόν κάθε μέρα ανακαλύπτεται κάτι πολύτιμο. Θέλουμε να εξάγουμε αυτά τα πολιτισμικά περουσιακά στοιχεία».
Ένα πλούσιο βιογραφικό
Αν διαβάσει κανείς στο διαδίκτυο το πλούσιο βιογραφικό της νυν υπουργού, γραμμένο από την ίδια, θα δει ότι το 1988 αναγορεύτηκε σε διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών και μάλιστα «με βαθμό άριστα». Για άγνωστους λόγους, η Λ. Μενδώνη δεν αναφέρει τι βαθμούς πήρε στο μεταπτυχιακό της και στα δύο πτυχία της, το δεύτερο στην ιστορία-αρχαιολογία και το πρώτο στην κλασική φιλολογία.
Πάντως στην μισάωρη συνέντευξή της στο ψηφιακό κανάλι του Μαρινάκη, η Λ. Μενδώνη πρόλαβε και τρέλανε με τα μαργαριτάρια της τους κλασικούς φιλολόγους, με τις φράσεις «διάφοροι παράμετροι» (σωστό: «διάφορες παράμετροι»), «παρουσία σαν υπουργείο Πολιτισμού» (σωστό: «παρουσία ως υπουργείο Πολιτισμού»), «του μαρμαρίνου περιβόλου» (σωστό: μαρμάρινου περιβόλου»).
Δεν πειράζει όμως. Στην πραγματικότητα η τοποθέτησή της στο ΥΠΠΟΑ δεν έχει σχέση με τις σπουδές της ούτε στην αρχαιολογία, ούτε στη φιλολογία. Την πραγματική, εξάλλου, σχέση της με το αντικείμενο της αρχαιολογίας την έχουμε γνωρίσει από καιρό, με ίσως κορυφαία αντιεπιστημονική στιγμή τής Λ. Μενδώνη την ανασκαφή στον τύμβο Καστά στην Αμφίπολη. Στην πραγματικότητα η αριστούχος διδάκτωρ προσελήφθη ως εργολάβος. Αυτή είναι η βαθύτερη ιδιότητά της.
Τώρα, σε αγαστή συνεργασία με τον νέο Γενικό Γραμματέα του ΥΠΠΟΑ, ο οποίος είναι αυθεντικός πολιτικός μηχανικός (παρεμπιπτόντως, εδώ και χρόνια η θέση του Γ.Γ. του υπουργείου Πολιτισμού δινόταν σε αρχαιολόγους) θα υλοποιήσουν τις προθέσεις της κυβέρνησης για να αναδείξουν το υπουργείο σε παράρτημα του ΥΠΟΜΕΔΙ. Το σημερινό ΥΠΠΟΑ, που έχει στηθεί με απόλυτη προτεραιότητά του να «τρέξει» το Ελληνικό, δεν χρειάζεται αρχαιολόγους, ούτε φιλολόγους.
Από τι κινδυνεύει η Ακρόπολη;
Μολονότι, πράγματι, κάποια στιγμή μπορεί να κινδυνεύσει από την κλιματική αλλαγή, προς το παρόν η Ακρόπολη και τα μνημεία του Πολιτισμού εν γένει στη χώρα μας, ΔΕΝ κινδυνεύουν πρωτίστως από αυτή. Η «εργολαβοποίηση» του Πολιτισμού, η λειτουργία των Μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων με όρους ανταποδοτικότητας, η παραρτηματοποίηση του ΥΠΠΟΑ στο υπουργείο Μεταφορών και Δικτύων και η βαθιά υπόκλιση του πρώτου στις επιταγές των κατασκευαστικών εταιριών (βλέπε απόσπαση αρχαιοτήτων στο Μετρό Θεσσαλονίκης για την κατασκευή σταθμού, βλέπε περιορισμό αρχαιολογικής ζώνης στο Ελληνικό στα 280 στρέμματα από ένα σύνολο περίπου 5.300 στρεμμάτων, κ.ά.) θα επιφέρουν καίρια πλήγματα στα μνημεία του πολιτισμού, πριν προλάβουν οι μουσώνες.
