Ο λόγος για το Μπούρτζι, το μικρό οχυρωμένο νησάκι στην είσοδο του κόλπου του Ναυπλίου, που χρονολογείται από τον 15ο αιώνα. Μόλις πριν από λίγες μέρες παρουσιάστηκε όχι σε κάποιο συνέδριο ιστορίας ή σε κάποια ημερίδα αρχαιολογίας, αλλά στο περίπτερο της Ελλάδας στη μεγαλύτερη διεθνή έκθεση ακινήτων ΜΙPIM στις Κάννες, ως προϊόν με επενδυτικό ενδιαφέρον!
Μετά τη μετατροπή των πέντε μεγαλύτερων Μουσείων της χώρας σε Νομικά Πρόσωπα με διορισμένες διοικήσεις και χρήσεις κατά το δοκούν (βλ. γαμήλιες δεξιώσεις στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο), τις φωτογραφίσεις μόδας μπροστά στον Παρθενώνα, τον αποκλεισμό του ευρέος κοινού από τον πολιτισμό με τη ραγδαία αύξηση των εισιτηρίων στα δημόσια μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους από 1η Απριλίου 2025, αλλά και τις ιδιωτικές ξεναγήσεις των 5 χιλιάδων ευρώ αρχής γενομένης από τον εμβληματικό χώρο της Ακρόπολης με ταυτόχρονη παραχώρηση της διαχείρισης των εισιτηρίων σε ιδιώτες, ήρθε μάλλον η ώρα για την απροκάλυπτη οικονομική εκμετάλλευση της πολιτιστικής κληρονομιάς, χωρίς προσχήματα και ιστορικά περιβλήματα.
Το Μπούρτζι παρουσιάστηκε από την Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) σε διεθνείς επενδυτές ως ένα από τα 20 ακίνητα προς αξιοποίηση, με αξιόλογες επενδυτικές προοπτικές! Εκεί όπου «η μεσαιωνική γοητεία συναντά τη διαχρονική κομψότητα σε αυτό το ιστορικό μνημείο που βρίσκεται σκαρφαλωμένο σε ένα γραφικό νησάκι στο λιμάνι του Ναυπλίου, το Μπούρτζι είναι ένα ενετικό φρούριο του 15ου αιώνα, με συνολική επιφάνεια 1.500 τ.μ. και εγκαταστάσεις σε 1.000 τ.μ.» (sic).
Για όλους τους υπόλοιπους, το Μπούρτζι αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα οχυρωματικά έργα του ελλαδικού χώρου, κατασκευασμένο το 1471-1477 από τον αρχιτέκτονα Antonio Gambello κατά την περίοδο της Α’ Ενετοκρατίας του Ναυπλίου. Το φρούριο εξυπηρέτησε την άμυνα της πόλης για 350 χρόνια, ενώ διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης. Μετά το 1865, όταν ακόμα γίνονταν εκτελέσεις με γκιλοτίνα στο Παλαμήδι, χρησιμοποιήθηκε ως τόπος διαμονής του δημίου. Πλέον τον 20ο αι. και ως το 1995 χρησιμοποιήθηκε ως ξενοδοχείο, εστιατόριο και αναψυκτήριο από τον ΕΟΤ.
Η διοίκηση και η διαχείρισή του περιήλθε στην ΕΤΑΔ Α.Ε. μέσω του ΕΟΤ το 2016. Ωστόσο, παρόλο ότι αποτελεί πολιτιστικό μνημείο σύμφωνα με τον Ν.3028/2002, δεν εξαιρέθηκε από τα ακίνητα που τελικά μεταφέρθηκαν στο Υπερταμείο το 2018, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη διαχείρισή του. Και κάπως έτσι, ξεκίνησαν οι εργασίες αποκατάστασης, ανάδειξης και επανάχρησης του μνημείου, ύστερα από μνημόνιο συνεργασίας που υπογράφηκε το 2010 μεταξύ της Εταιρείας Τουριστικής Ανάπτυξης και του Υπουργείου Πολιτισμού. Οι εργασίες εντάχθηκαν το 2013 στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα» με προϋπολογισμό 2.631.202,26 ευρώ και ολοκληρώθηκαν με μεγάλη καθυστέρηση το 2021, οπότε και παραδόθηκε στο κοινό.
Για την ΕΤΑΔ και το Υπερταμείο, το 2021 το Μπούρτζι ήταν πλέον έτοιμο προϊόν, που απευθυνόταν σε διεθνείς επενδυτές προς οικονομική εκμετάλλευση. Άλλωστε στην ιστοσελίδα της η ΕΤΑΔ, στην κατηγορία «Επιχειρηματικές Μονάδες» (ανάμεσα στις οποίες και το Μπούρτζι) εντέχνως αναφέρει: «Η ΕΤΑΔ λειτουργεί ως Επιχειρηματικές Μονάδες εμβληματικές τουριστικές και πολιτιστικές υποδομές που περιλαμβάνονται στο χαρτοφυλάκιό της. Πρόκειται για εγκαταστάσεις ιδιαίτερου τουριστικού, πολιτιστικού, αλλά και εμπορικού ενδιαφέροντος…. Μέσα από την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των Επιχειρηματικών της Μονάδων, η ΕΤΑΔ δηλώνει πως έχει ως στόχο την ανάδειξη των συγκεκριμένων υποδομών σε σημαντικούς πόλους ανάπτυξης, ενισχύοντας συνολικά το πολιτιστικό, τουριστικό και περιβαλλοντικό κεφάλαιο της χώρας και τονώνοντας σημαντικά την τοπική, οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη ολόκληρων περιοχών». Ενώ στα λόγια αρνούνται τη λέξη πώληση, στην ουσία δημιουργούν όλες τις προϋποθέσεις για την εμπορική εκμετάλλευση και ιδιωτικοποίηση των μνημείων προς χάριν της ανάπτυξης όχι της χώρας, αλλά κάποιων επενδυτών!
Όπως ήταν φυσικό, οι αντιδράσεις ξεκίνησαν κατ’ αρχάς από τους κατοίκους του Ναυπλίου και τις δημοτικές αρχές, που βλέπουν το Μπούρτζι, το σύμβολο της πόλης, αλλά και την παραλία της Καραθώνας, να βγαίνουν στο σφυρί! Αλλά οι αντιδράσεις πρέπει να έρθουν και από κάθε πολίτη, που σέβεται την ιστορία του τόπου και αντιστέκεται στις μεθοδεύσεις της κυβέρνησης να ξεπουλά τα μνημεία της πολιτιστικής κληρονομιάς και να κάνει business εις βάρος του κοινωνικού συνόλου και εις βάρος της ιστορικής μνήμης! Ο πολιτισμός είναι και θα παραμείνει δημόσιο αγαθό για όλους ανεξαιρέτως!
