Ψιλά γράμματα. Στην Ελλάδα της ανάπτυξης, στο κατά τα άλλα εορταστικό διάστημα 13 έως 25 Δεκεμβρίου 2021, σε 18 διαφορετικές περιπτώσεις πυρκαγιών σε όλη την επικράτεια, έχασαν τη ζωή τους 20 άνθρωποι. Σχεδόν όλοι κάηκαν στο σπίτι τους ή πέθαναν από αναθυμιάσεις, στην προσπάθειά τους να ζεσταθούν. Δεν προσμετρούμε τους 2 συμπολίτες μας που κάηκαν σε οχήματά τους.
Η ανθρωπογεωγραφία του συγκεκριμένου είδους τραγωδιών (διαχρονικά, αλλά και εν προκειμένω) δείχνει ότι δεν διατρέχει σχεδόν κανέναν κίνδυνο από «αστική πυρκαγιά σε κατοικία» όποιος διαμένει σε περιοχές όπως Εκάλη ή Κολωνάκι, αλλά βρίσκεται σε ζώνη ρίσκου αν μένει σε περιοχές όπως το Καματερό – οι Άγιοι Ανάργυροι – το Ίλιον, όπου και έχασαν τη ζωή τους οι 4 από τους 20 συνανθρώπους μας. Μάλιστα δύο εξ αυτών ήταν ανήλικοι που κάηκαν ζωντανοί από φωτιά που άναψαν για να ζεσταθούν.
Όπως και στην περίπτωση του covid, και στις αστικές πυρκαγιές υπάρχουν «ευάλωτες ομάδες». Πάνω από τα μισά θύματα είναι ηλικιωμένοι. Πρωτεύουσα της τραγωδίας και εδώ είναι η Αθήνα, η οποία στο εν λόγω χρονικό διάστημα συγκέντρωσε περίπου τα μισά περιστατικά, ωστόσο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και σε Βόλο (2 περιπτώσεις φωτιάς με θύματα!), Θεσσαλονίκη, Γιάννενα, Καρδίτσα, Σέρρες, Άμφισσα, Θεολόγο Φθιώτιδας, Πύργο Ηλείας, Φαιστό Κρήτης.
Τα δελτία τύπου της Πυροσβεστικής, μετρημένα και σύντομα. Μάλιστα κάποιοι από τους 20 θανάτους δεν καταγράφηκαν ποτέ στα δελτία αυτά, άγνωστο γιατί. Σε κάποιες περιπτώσεις αναφέρεται ότι ο άνδρας ή η γυναίκα ή ο ηλικιωμένος/-η βρέθηκαν «χωρίς τις αισθήσεις τους», χωρίς περαιτέρω διευκρίνιση. Ωστόσο τα ΜΜΕ συμπληρώνουν απλόχερα την πληροφορία. Κάθε φορά που κάποιος συνάνθρωπός μας έχει βρεθεί από την Πυροσβεστική «χωρίς τις αισθήσεις του», σημαίνει ότι έχασε τη ζωή του.
Πώς ακριβώς έγινε το κακό; Πρώτα και εδώ τα ΜΜΕ, ξετρυπώνουν τον «ένοχο». Διαβάζουμε, κατά λέξιν, για «φωτιά από ξυλόσομπα», «βραχυκύκλωμα σε ηλεκτρική κουβέρτα», «αναθυμιάσεις από μαγκάλι». «Ηλεκτρική σόμπα», «θερμαντικό σώμα», «θερμάστρα», «τζάκι», κλπ. Πρόκειται, και εδώ, για πανδημία «ατομικής ευθύνης»: Λάθος επιλογή θερμαντικού μέσου, λάθος χρήση, ή λάθος αντίδραση. Πάντως, η εκτίναξη της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου, κατά έναν παράδοξο τρόπο, μοιάζει να έχει επιδράσει στον μέγιστο βαθμό στην εκτίναξη των «ατομικών» σφαλμάτων.
Μ’ αυτά και μ’ αυτά, το 2021 η χώρα μας κατέγραψε «μαύρο ρεκόρ» στον αριθμό των θυμάτων από τις αστικές πυρκαγιές σε κατοικίες (83), ξεπερνώντας επί το χείρον ακόμη και τις επιδόσεις των επίσημων μνημονιακών χρόνων. Σύμφωνα με τον αντιστράτηγο Α. Γκουρμπάτση, υπαρχηγό ε.α. του Πυροσβεστικού Σώματος, στο έτος 2021 «παρατηρήθηκε αύξηση των θυμάτων από αστικές πυρκαγιές σε κατοικίες σε ποσοστό 22% σε σχέση με το έτος 2020, όπου υπήρξαν 68 θύματα, και κατά 186,2% σε σχέση με τον μέσο ετήσιο αριθμό των 29 θανάτων, κατά το διάστημα 2010-2019» (…) «Στο διάστημα 2010-2019 η χειρότερη χρονιά ήταν το 2010 με τα θύματα να ανέρχονται συνολικά στα 53».
Έτσι λοιπόν, το 2021 δεν ήταν χειρότερο «μόνο» από την άποψη των καμένων δασικών εκτάσεων (οπότε η χώρα μας κατέγραψε τη χειρότερη επίδοση των τελευταίων 13 ετών, με συνολικά καμένη έκταση που ξεπερνά τα 1.300.000 στρέμματα, προσεγγίζοντας το άθροισμα των καμένων εκτάσεων της οκταετίας 2013-2020, ενώ υπήρξε «πρώτη» σε καμένες εκτάσεις σε ολόκληρο τον χώρο της Μεσογείου). Είναι και το χειρότερο, από το 2010 τουλάχιστον, και από την άποψη του αριθμού των θυμάτων από αστικές πυρκαγιές σε κατοικίες.
Λίγο μετά τις καταστροφικές δασικές πυρκαγιές του Αυγούστου, ο Κ. Μητσοτάκης έκανε τον απολογισμό του στη Βουλή, παρατηρώντας ότι είναι μεν «εύλογη η αγανάκτηση όσων πολιορκήθηκαν στη φωτιά», ωστόσο «σε μια πύρινη επίθεση που η χώρα είχε να βιώσει πολλά χρόνια κατορθώσαμε να μη θρηνήσουμε θύματα». Η πολιτική της ΝΔ περιόρισε, σε σχέση με την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, τα θύματα από τις δασικές πυρκαγιές, και αύξησε τα θύματα από τις αστικές πυρκαγιές, αλλά αν το πει κανείς με τρόπο, μπορεί να το κάνει να μοιάζει με συναρπαστική επιτυχία.
Μετρημένα και σύντομα, τα δελτία τύπου της Πυροσβεστικής που αφορούν αστικές πυρκαγιές σε κατοικίες, έχουν κατακλείδα τους, σχεδόν μόνιμα, την ίδια φράση: «Για το ανωτέρω περιστατικό, προανάκριση διενεργείται από το αρμόδιο ανακριτικό τμήμα». Αναζητείται, η επιφανειακή αιτία της πυρκαγιάς. Η βαθύτερη αιτία της, μάλλον είναι κοινό μυστικό.
