Τα τελευταία 45 χρόνια πραγματοποιήθηκαν συνολικά τρεις εκτελέσεις καταδίκων στις ΗΠΑ έπειτα από απόφαση ομοσπονδιακού δικαστηρίου, με την πιο πρόσφατη να λαμβάνει χώρα το 2003. Για 17 χρόνια οι ομοσπονδιακές αρχές είχαν παύσει τις εκτελέσεις, ενώ λιγόστευαν και οι πολιτείες, περιοριζόμενες κυρίως στον συντηρητικό νότο, που συνέχιζαν τις εκτελέσεις θανατοποινιτών έπειτα από αποφάσεις των πολιτειακών τους δικαστηρίων. Το 2019, εκτελέστηκαν 22 καταδικασμένοι, με τέτοιες αποφάσεις.
Οι δημοσκοπήσεις λένε ότι ολοένα και λιγότεροι Αμερικανοί πολίτες τίθενται υπέρ της θανατικής ποινής σε βάρος συγκεκριμένα των καταδικασμένων δολοφόνων: στις αρχές της δεκαετίας του 1990 περίπου το 80% των Αμερικανών (που ρωτήθηκαν) ήταν υπέρ της ποινής, ποσοστό που σήμερα περιορίζεται στο 54%.
Μπροστά στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου, και με τις σφυγμομετρήσεις να δείχνουν μπροστά του τον Μπάιντεν (τον οποίο αποκαλεί «μαριονέτα της άκρας αριστεράς»!), ο Τραμπ δεν έχει και πολλές επιλογές από το να δείξει στους ψηφοφόρους του το αυθεντικό, ακροδεξιό του, ταπεραμέντο, σε μια προσπάθεια να διακριθεί από τους συνυποψηφίους του.
Αφού ξεκίνησε τον Ιούνιο επισήμως την προεκλογική του εκστρατεία από την Οκλαχόμα και συγκεκριμένα την Τάλσα, πόλη με νόημα, στην οποία το 1921 ξέσπασαν οι χειρότερες φυλετικές συγκρούσεις στην Ιστορία των ΗΠΑ, ο πρόεδρος Τραμπ έδωσε πριν λίγες ημέρες το πράσινο φως για την εκτέλεση του θανατοποινίτη Ντάνιελ Λιούις Λι, καταδικασμένου για δολοφονίες 3 ατόμων από τις ομοσπονδιακές αρχές.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ίδια η μητέρα ενός εκ των θυμάτων είχε ζητήσει από τον Τραμπ να επιδείξει επιείκεια προς τον δολοφόνο, γεγονός το οποίο ωστόσο δεν συγκίνησε τον πρόεδρο των ΗΠΑ. Ενάντια στην επαναφορά της εφαρμογής της θανατικής ποινής σε ομοσπονδιακό επίπεδο τάχθηκαν και περίπου 1.000 «θρησκευτικοί ηγέτες» από διάφορες πολιτείες των ΗΠΑ, προερχόμενοι μάλιστα από διάφορα χριστιανικά δόγματα και εκκλησίες, μεταξύ των οποίων και αρκετοί Ευαγγελιστές. Και οι δικές τους εκκλήσεις δεν βρήκαν ευήκοα ώτα, με τον Τραμπ να δηλώνει υπέρμαχος της επιβολής της θανατικής ποινής κυρίως όταν πρόκειται για εμπόρους ναρκωτικών και δολοφόνους …αστυνομικών.
Ας σημειωθεί επίσης ότι οι ΗΠΑ, ανάμεσα στις 54 χώρες παγκοσμίως που εξακολουθούν και εφαρμόζουν τη θανατική ποινή, ξεχωρίζουν ως προς τον πλούτο των μεθόδων (όπως επιλέγονται ανά Πολιτεία) δια των οποίων πραγματοποιείται η εκτέλεση των καταδικασμένων θανατοποινιτών: θανατηφόρα ένεση, απαγχονισμός, εκτελεστικό απόσπασμα, ηλεκτρική καρέκλα, ακόμη και θάλαμος αερίων. Ο αναπτυγμένος ανθρωπισμός έχει πολλά πρόσωπα.
Σε ό,τι αφορά την εφαρμογή της θανατικής ποινής, Τραμπ και Ερντογάν, ΗΠΑ και Τουρκία, φαίνεται να βαδίζουν βίους παράλληλους.
Αν οι ομοσπονδιακές εκτελέσεις σταμάτησαν στις ΗΠΑ το 2003, στην Τουρκία η θανατική ποινή εφαρμόστηκε τελευταία φορά το 1984, ωστόσο καταργήθηκε νομικώς το 2002. Τότε, μόνο το (επισήμως) Εθνικιστικό Κόμμα του Ντεβλέτ Μπαχτσελί είχε ταχθεί ενάντια στην κατάργηση της ποινής.
Θυμίζουμε εξάλλου ότι η κατάργηση της εσχάτης των ποινών υπήρξε (και εξακολουθεί να είναι) ένας από τους (υποκριτικούς) όρους της ΕΕ προς την Τουρκία που αποτελούν προϋπόθεση για την προώθηση των ενταξιακών της διαδικασιών.
Ο Ερντογάν εδώ και χρόνια γυροφέρνει το ενδεχόμενο επαναφοράς της θανατικής ποινής, ιδίως μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον του, το οποίο αξιοποιεί ποικιλοτρόπως. Τώρα, σε ό,τι αφορά τη θανατική ποινή διακηρύσσει πως «ήταν λάθος η κατάργησή της» και πως «τον πειράζει το ότι χρειάζεται να ταΐζει στην φυλακή τους υπαίτιους του πραξικοπήματος του 2016», κάθε τόσο επαναλαμβάνει ότι θα ενέκρινε την επαναφορά της θανατικής ποινής σε περίπτωση που η Εθνοσυνέλευση υπερψήφιζε ένα τέτοιο μέτρο, ενώ έχει αφήσει ανοιχτό και το ενδεχόμενο της διεξαγωγής ενός δημοψηφίσματος για το ζήτημα: «Τι ζητά ο λαός; Αν ο λαός πει “θανατική ποινή”, τότε η συζήτηση θα έχει λήξει». Φυσικά, τη συζήτηση αυτή θα την έχει ανοίξει ο ίδιος ο Ερντογάν.
Τέλη Ιουνίου του 2020 και η τουρκική δικαιοσύνη καταδικάζει σε ισόβια κάθειρξη 121 κατηγορούμενους για την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016. Από τους 121 καταδικασθέντες, οι 86 καταδικάζονται σε «βεβαρημένες» ποινές ισοβίων σε μια δίκη που έγινε γνωστή στην Τουρκία ως «η δίκη της Γενικής Διοίκησης της Χωροφυλακής». Με τα τωρινά δεδομένα, αποφεύγουν την ποινή του θανάτου. Ακόμη κι αν ο Ερντογάν επαναφέρει μέσω Εθνοσυνέλευσης ή και δημοψηφίσματος τη θανατική ποινή, και πάλι δεν θα μπορεί να οδηγήσει σε εκτέλεση καταδικασμένους προηγούμενων ετών, παρά μόνο αν προχωρήσει και σε συνταγματική αλλαγή. Μ’ αυτά και μ’ αυτά ο Ερντογάν βάζει πλώρη για ένα ακόμη σημαντικό ανθρωπιστικό ρεκόρ: θα είναι η πρώτη φορά στην παγκόσμια νομική ιστορία που θα έχουμε επαναφορά της θανατικής ποινής με …αναδρομική ισχύ.
