Η είσοδος και η πολύχρονη παρουσία της χώρας μας στην ΕΕ δεν έχει αφήσει ανεπηρέαστη καμία πτυχή της οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Ιδιαίτερα σήμερα, ο λαός μας βιώνει με τον πιο δραματικό τρόπο τις συνέπειες της ένταξης στην ΕΕ, τις οποίες «πληρώνει» με τα αντιλαϊκά μέτρα και μνημόνια που επιβάλλουν (και) οι ιμπεριαλιστές της ΕΕ. Η νεολαία -εργαζόμενη και σπουδάζουσα- ως κομμάτι του λαού, ιδιαίτερα κατά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, έχει υποστεί σημαντικές περικοπές στο δικαίωμα στην εργασία, τη μόρφωση, την υγεία, την πρόνοια, τον πολιτισμό και πολλούς ακόμη τομείς. Μια ολόκληρη γενιά στερείται σήμερα την προοπτική μια αξιοπρεπούς ζωής και γι’ αυτό η ΕΕ και η «ευρωπαϊκή πορεία» της χώρας μας δεν παίζουν απλά ρόλο, αλλά αποτελούν βασικές αιτίες του προβλήματος.
Εκπαίδευση
Κατά τα χρόνια παραμονής της χώρας μας στην ΕΕ, η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες έχει υποστεί ισχυρά πλήγματα. Στη βάση της Διακήρυξης της Μπολόνια (1999), της Συνθήκης της Λισαβόνας (2000) και αρκετών ακόμη συμφωνιών, συνθηκών και ευρύτερων κατευθύνσεων των Βρυξελλών, η εκπαιδευτική πολιτική στην Ελλάδα ακολουθεί κατά γράμμα τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ. Βασική πτυχή της πολιτικής αυτής αποτελεί η προσπάθεια ιδιωτικοποίησης των δημόσιων πανεπιστημίων. Μέσα από την εισαγωγή διδάκτρων (που πρόσφατα θεσμοθετήθηκαν και γενικεύτηκαν στα μεταπτυχιακά προγράμματα), τις περικοπές σε διοικητικό, ερευνητικό και διδακτικό προσωπικό, το κλείσιμο εκατοντάδων σχολείων, τμημάτων και σχολών, την τεράστια μείωση του κρατικού προϋπολογισμού για την παιδεία γίνεται μια σημαντική προσπάθεια όλα τα προηγούμενα χρόνια, ώστε η εκπαίδευση να ακολουθεί κατά γράμμα τους «κανόνες της αγοράς», δηλαδή να πάψει να είναι δημόσια και δωρεάν, να πάψει να είναι «για όλους».
Από την προσπάθεια αναθεώρησης του άρθρου 16 και τον νόμο-πλαίσιο το 2006-07 και από τους νόμους Διαμαντοπούλου (2011), Αρβανιτόπουλου (2012), το Σχέδιο «Αθηνά» (2013), μέχρι τα σημερινά αντιεκπαιδευτικά νομοσχέδια της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, η αντιεκαιδευτική πολιτική όπως ακριβώς υπαγορεύεται από τους ιθύνοντες της ΕΕ έχει ως στόχο να γκρεμίσει τον δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα της εκπαίδευσης. Γι’ αυτό τα τελευταία χρόνια μειώθηκε κατακόρυφα ο αριθμός των εισακτέων σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, την ίδια στιγμή που σημειώθηκε πτώση πάνω από 30% στον αριθμό των εκπαιδευτικών που στελέχωναν τα προηγούμενα χρόνια τα σχολεία της χώρας, γι’ αυτό συγχωνεύτηκαν και έκλεισαν εκατοντάδες βρεφικοί σταθμοί, νηπιαγωγεία, δημοτικά, γυμνάσια, λύκεια, τμήματα και σχολές ΑΕΙ και ΤΕΙ. Ταυτόχρονα, όπως ακριβώς επέβαλε η πολιτική των μνημονίων και της ΕΕ, έγινε και συνεχίζεται με αμείωτη ένταση η προσπάθεια ώστε να υποβαθμιστούν πλήρως τα πτυχία των αποφοίτων των Πανεπιστημίων και των ΤΕΙ. Αν η μία πλευρά είναι η ίδια η υποβάθμιση των ιδρυμάτων μέσα από τις πολιτικές που περιγράφηκαν παραπάνω, η άλλη πλευρά είναι η πρόσφατη ψήφιση από τη Βουλή για την πλήρη εξίσωση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων των ΑΕΙ-ΤΕΙ με εκείνα των αποφοίτων ιδιωτικών κολεγίων.
Ο «ανταγωνισμός» που θέλει η ΕΕ για την παιδεία στη χώρα μας σημαίνει υποβάθμιση των πτυχίων και κυνήγι «προσόντων» μέσα από σεμινάρια, μεταπτυχιακά και διδακτορικά, διάλυση του δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα της εκπαίδευσης, συνεχείς ταξικούς φραγμούς και προσαρμογή του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος στα πρότυπα των «προηγμένων» χωρών της ΕΕ. Σημαίνει λιγότερα σχολεία, λιγότερα πανεπιστήμια. Σημαίνει ότι το δικαίωμα στη μόρφωση θα περιορίζεται όλο και περισσότερο, ότι τα πτυχία δε θα αποτελούν βασική και μόνη προϋπόθεση για μόνιμη και σταθερή δουλειά, αλλά διαβατήρια για την ανεργία ή στην καλύτερη την ανασφάλιστη και ελαστική εργασία.
Μια ιδιαίτερη πτυχή της εκπαιδευτικής πολιτικής της ΕΕ, η οποία μάλιστα συγκαταλέγεται στα πιο «θετικά» στοιχεία της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας μας, είναι τα λεγόμενα προγράμματα « Erasmus» και μια σειρά ακόμη προγράμματα πρακτικής ή «ανταλλαγής» μαθητών και φοιτητών από χώρες που ανήκουν στην ΕΕ. Όσο κι αν τα προγράμματα αυτά παρουσιάζονται με τον μανδύα της «γνωριμίας με άλλες κουλτούρες και πολιτισμούς», της «ψυχαγωγίας», της «διασκέδασης» κλπ, στην πραγματικότητα δεν αποτελούν τίποτα άλλο παρά μηχανισμούς που εξυπηρετούν τις «ισχυρές» χώρες της ΕΕ. Αυτό συμβαίνει διότι οι φοιτητές των χωρών του «φτωχού» Νότου που πηγαίνουν είτε για πρακτική είτε μέσω Erasmus σε χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Μεγάλη Βρετανία ή η Ιταλία, δεν αποτελούν απλούς επισκέπτες, αλλά βασικά υποψήφιο επιστημονικό και εργατικό δυναμικό που την επαύριο θα καλεστεί να εγκαταλείψει τη χώρα του και να δουλέψει στο εξωτερικό. Και είναι δεδομένο πως δεν ισχύει το αντίστροφο, καθώς οι θέσεις εργασίας που μπορεί να προσφέρει η Ελλάδα των μνημονίων, της φτώχειας και της ανεργίας είναι σαφώς λιγότερες και με μικρότερες οικονομικές αποδοχές.
Εργασία
Από το 2011 μέχρι σήμερα, πάνω από 500.000 νέοι άνθρωποι εγκατέλειψαν την Ελλάδα και αναζήτησαν μια καλύτερη προοπτική στο εξωτερικό, και ειδικότερα στις χώρες που συγκαταλέγονται στις «ισχυρές» της ΕΕ. Όλα τα αστικά και ρεφορμιστικά κόμματα που υποστηρίζουν τον «ευρωμονόδρομο» ισχυρίζονται πως το πρόβλημα της μετανάστευσης των νέων, και ιδιαίτερα του πιο παραγωγικού κομματιού της ελληνικής νεολαίας, οφείλεται στο γεγονός πως στην Ελλάδα δε γίνονται επενδύσεις, πως η τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν είναι απόλυτα και άρρηκτα συνδεδεμένη με την «αγορά», πως «το κράτος δε δίνει ευκαιρίες στα νέα παιδιά» και ο κατάλογος δεν έχει τέλος. Αυτό, βέβαια, που έχει ενδιαφέρον είναι ότι τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούσε ο ΣΥΡΙΖΑ όταν βρισκόταν στην αντιπολίτευση απέναντι στις κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, είναι τα ίδια που προβάλλουν σήμερα οι πρώην κυβερνώντες, ενώ αντίστοιχα, όλα τα κόμματα που κυβέρνησαν τη χώρα την περίοδο των μνημονίων ισχυρίζονται πως πήραν μέτρα για τον περιορισμό του λεγόμενου «brain drain», δηλαδή της φυγής στο εξωτερικό των νέων επιστημόνων. Στην πραγματικότητα, όσοι σήμερα χύνουν κροκοδείλια δάκρυα για τη νεολαία που παίρνει ξανά τον δρόμο της μετανάστευσης, ας αναζητήσουν τις αιτίες του προβλήματος στην πολιτική που οι ίδιοι εφάρμοσαν όλα τα προηγούμενα χρόνια. Είναι η ίδια πολιτική που επιβάλλουν τα ευρωπαϊκά μονοπώλια και έχει οδηγήσει τη χώρα μας στη σημερινή κατάσταση.
Παράλληλα, στην ΕΕ της «οικονομικής ευημερίας» και των «ίσων ευκαιριών», 7.5 εκατομμύρια νέοι από 15 έως 24 χρονών είναι έξω από την εκπαίδευση και την εργασία, την ίδια στιγμή που στην Ευρώπη της «ανάπτυξης» περίπου 6 εκατομμύρια νέα παιδιά κατά μέσο όρο (15%) εγκαταλείπουν κάθε χρόνο το σχολείο και αναγκάζονται να εργαστούν για να μπορέσουν να βιοποριστούν οι ίδιοι κι οι οικογένειές τους. Επίσης, στις χώρες της ΕΕ, η ανεργία στους νέους φτάνει στο 15% (3.5 εκατομμύρια), την ίδια στιγμή που η Ελλάδα παίρνει την πρωτιά στην ανεργία των νέων, αφού στη χώρα μας σημειώνεται ποσοστό 40% άνεργων νέων. Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. Στην «εκσυγχρονισμένη» Δύση του 21ου αιώνα, στην ήπειρο που γέννησε τον Διαφωτισμό, τη Γαλλική Επανάσταση, την «άνοιξη των λαών» και τόσα και τόσα επαναστατικά γεγονότα, το δικαίωμα στη μόρφωση και τη δουλειά δεν είναι και τόσο αυτονόητο.
Πολιτισμός – Ιδεολογικοί μηχανισμοί – Παραχάραξη της ιστορίας
Αν η εκπαίδευση και η εργασία αποτελούν δύο βασικούς τομείς για να κατανοήσει κανείς την ουσία της πολιτικής της ΕΕ σε ό,τι αφορά τη νεολαία, ένας εξίσου κρίσιμος τομέας είναι εκείνος του πολιτισμού. Μπορεί στην Ευρώπη να γεννήθηκαν και να μεγαλούργησαν σπουδαίοι καλλιτέχνες, πολλοί από αυτούς στη χώρα μας. Παρόλα αυτά, η ιδιαίτερη πολιτισμική παράδοση κάθε τόπου, η λαϊκή κουλτούρα, τα ήθη και τα έθιμα «πνίγονται» στο κοινό ευρωπαϊκό σπίτι της υποκουλτούρας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί και ο διαγωνισμός της «Eurovision», στον οποίο κάθε χρόνο νικητής βγαίνει η επαναλαμβανόμενη και εύπεπτη αμερικανόφερτη μουσική, οι ρηχοί στίχοι και συνολικά ο απόλυτος «τιποτισμός». Δεν πρέπει, βέβαια, καθόλου να μας προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι οι ιθύνοντες της ΕΕ προωθούν διαγωνισμούς σαν την «Eurovision», καλλιεργώντας τον ατομικισμό, διδάσκοντας πως το «εγώ» είναι πάνω απ’ το «εμείς» και προβάλλοντας τα πιο ευτελή πρότυπα για τη νέα γενιά. Οι κυρίαρχες τάξεις των χωρών που κυριαρχούν στην ΕΕ θέλουν τη νεολαία κοιμισμένη και αποβλακωμένη. Η υποκουλτούρα υπηρετεί ακριβώς αυτόν το σκοπό.
Η εκπαιδευτική πολιτική της ΕΕ δεν έχει να κάνει μόνο με τα ζητήματα που αναφέρθηκαν παραπάνω, αλλά αφορά ιδιαίτερα και αυτό καθ’ αυτό το περιεχόμενο της παρεχόμενης γνώσης. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι μαθητές σήμερα διδάσκονται πως η 9η Μάη είναι η μέρα της Ευρώπης και όχι η μέρα της Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών, μέρα αναπόσπαστα συνδεδεμένη με τους μεγάλους αντιιμπεριαλιστικούς και αντιφασιστικούς αγώνες των λαών της Ευρώπης και όλου του κόσμου. Όπως επίσης δεν είναι καθόλου τυχαία τα θέματα «θεματικών ημερών» που διοργανώνονται σε σχολεία διαφόρων χωρών της Ευρώπης. Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η ευρωπαϊκή εντολή ώστε σε όλα τα σχολεία των χωρών της ΕΕ να πραγματοποιηθεί «εκπαιδευτική ημέρα» για τα θύματα των «ολοκληρωτικών καθεστώτων», για να ταυτίσουν δηλαδή τη Σοβιετική Ένωση, τη χώρα που τσάκισε το ναζιστικό τέρας, με τη φασιστική Γερμανία, για να ταυτίσουν τα σοσιαλιστικά καθεστώτα με τα φασιστικά, προβάλλοντας τη θεωρία των «δύο άκρων». Τα παραπάνω δεν αποτελούν παρά σταγόνες σ’ έναν ολόκληρο ωκεανό ημερίδων, θεματικών ημερών και άλλων πρωτοβουλιών για να προβληθεί και να εμπεδωθεί στη νεολαία ο εξωραϊσμός της αντιλαϊκής πολιτικής της ΕΕ και της αντιδραστικής, φιλοπόλεμης και ιμπεριαλιστικής της φύσης.
Οι ευρωεκλογές και η στάση της νεολαίας
Για το Μ-Λ ΚΚΕ, η έξοδος της χώρας μας από τον ιμπεριαλιστικό συνασπισμό της ΕΕ αποτελεί κεντρικό πολιτικό στόχο πάλης. Ο αγώνας για να φύγει η Ελλάδα από την ευρωπαϊκή λυκοσυμμαχία είναι ένας αγώνας συγκέντρωσης και συσπείρωσης πλατιών κοινωνικών δυνάμεων, που συνδέεται αναπόφευκτα με τα ευρύτερα παλλαϊκά και πανεθνικά αιτήματα του λαού μας, για να σπάσουν τα δεσμά της εξάρτησης και της υποτέλειας της χώρας μας στον ξένο ιμπεριαλισμό, για να φύγει το ΝΑΤΟ, οι αμερικανατοϊκές βάσεις, για να ανοίξει ο δρόμος για μια κοινωνία χωρίς φτώχεια, ανεργία και εκμετάλλευση, για μια Ελλάδα ειρηνική, δημοκρατική, ανεξάρτητη και σοσιαλιστική. Η νεολαία, που σήμερα βλέπει τα δικαιώματά της στη μόρφωση και τη δουλειά, καθώς και τα όνειρά της να συνθλίβονται στις μυλόπετρες των μνημονίων που επιβάλλει η ΕΕ, την ίδια ώρα που βασικοί Ευρωπαίοι παράγοντες καλούν να υπάρξει «πλήρης εφαρμογή όλων των δεσμεύσεων της χώρας», καλείται να πάρει θέση στην προφυλακή των εργατικών, λαϊκών και αντιιμπεριαλιστικών αγώνων. Το Μ-Λ ΚΚΕ καλεί τους νέους και τις νέες να μην παραπλανηθούν από τα κάλπικα διλήμματα που θέτουν τα αστικά κόμματα. Να κλείσουν τα αυτιά στις σειρήνες της υποταγής στον ευρωμονόδρομο. Να κάνουν στην άκρη τα ρεφορμιστικά κόμματα που στο όνομα της αριστεράς και δίχως να μπορούν να ψελλίσουν το αίτημα «Έξω απ’ την ΕΕ», μιλούν για τις «καταστροφικές συνέπειες που θα έχει σήμερα η έξοδος της χώρας μας από το ευρώ και την ΕΕ». Στις ευρωεκλογές της 26ης Μάη ενισχύουμε τις δυνάμεις της αντίστασης και του αγώνα, τη φωνή της πραγματικής αριστεράς, στηρίζουμε- ψηφίζουμε Μ-Λ ΚΚΕ!
