Παρά τις όποιες συμφωνίες μεταξύ ΗΠΑ – Ρωσίας και ΗΠΑ – Ουκρανίας, για κατάπαυση του πυρός στις ενεργειακές υποδομές και τη «διασφάλιση ασφαλούς ναυσιπλοΐας» στη Μαύρη θάλασσα, ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται με αμείωτη ένταση. Δεδομένου ότι η Ρωσία θέλει να κατοχυρώσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τα κεκτημένα στο πεδίο αλλά και να αντιμετωπίσει τις «βαθύτερες αιτίες», όπως λέει, που οδήγησαν στον πόλεμο κρατάει «σκληρή στάση» και δεν συναινεί σε ολική παύση των συγκρούσεων. Επιδιώκει να κερδίσει χρόνο καθώς πλέον έχει σχεδόν διώξει τους Ουκρανούς από το Κουρσκ, ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι σχεδιάζει μεγάλη εαρινή επίθεση στο βορρά και το νότο του ανατολικού μετώπου.
Ακόμη και αυτές οι επιμέρους συμφωνίες δεν τηρούνται. Κίεβο και Μόσχα αλληλοκατηγορούνται για χτυπήματα στις ενεργειακές τους υποδομές, ενώ η συμφωνία για τη Μαύρη Θάλασσα δεν προχώρησε, καθώς η Μόσχα τη συνδέει με την άρση των οικονομικών και άλλων κυρώσεων που της έχουν επιβληθεί.
Την άρση των κυρώσεων αρνήθηκαν οι χώρες της Ε.Ε., ενώ σε αυτό αντιτάχθηκε φυσικά και το Κίεβο. Ο Ζελένσκι ανέφερε πως αυτή η ρήτρα μπήκε «καπέλο» από την Ουάσιγκτον κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων στο Ριάντ. Η πιθανότητα αυτή δεν ήταν «στην ατζέντα μας, η αμερικανική πλευρά την έθεσε», είπε. Εκεί, στο τραπέζι της ιμπεριαλιστικής μοιρασιάς της λείας, τέθηκαν όλα τα ασημικά της Ουκρανίας. Ο Αμερικανός πρόεδρος ανέφερε ότι «το συμβόλαιο όσον αφορά τη διαίρεση των εδαφών κλπ είναι υπό διαπραγμάτευση τη στιγμή που μιλάμε». Ταυτόχρονα δήλωσε πως «αυτή τη στιγμή μιλάμε για τα εδάφη. Μιλάμε για τις γραμμές οροθεσίας. Μιλάμε για ενέργεια, για την ιδιοκτησία σταθμών ενέργειας», προσθέτοντας ότι «κάποιοι λένε ότι οι ΗΠΑ θα έπρεπε να έχουν το εργοστάσιο παραγωγής Ενέργειας (σ.σ. της Ζαπορίζια, το οποίο κατέχουν οι Ρώσοι) επειδή έχουμε την τεχνογνωσία». Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, σχολιάζοντας αυτό το ενδεχόμενο, ανακοίνωσε ότι ο σταθμός είναι «ρωσική εγκατάσταση» και η μεταφορά του ελέγχου του στην Ουκρανία ή σε οποιαδήποτε άλλη χώρα είναι αδύνατη.
Λεπτομέρειες για τα δύσκολα σημεία των διαπραγματεύσεων έδωσε ο ειδικός απεσταλμένος του Λευκού Οίκου, Στίβεν Γουίτκοφ, σε συνέντευξή του στον δημοσιογράφο Τάκερ Κάρλσον. Δείγμα της ριζικής μεταστροφής της αμερικανικής πολιτικής, ταυτίστηκε με πολλά από τα επιχειρήματα της Ρωσίας. Χαρακτήρισε ως βασικό πρόβλημα το καθεστώς των ουκρανικών περιοχών που ελέγχονται από τη Ρωσία. «Πρόκειται για ρωσόφωνες περιοχές, εκεί διεξήχθησαν δημοψηφίσματα στα οποία η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων εξέφρασε την επιθυμία να βρεθεί υπό ρωσικό έλεγχο. Νομίζω ότι αυτό είναι ένα βασικό ζήτημα στη σύγκρουση», τόνισε στην τοποθέτησή του.
«Ο ελέφαντας στο δωμάτιο είναι ότι υπάρχουν συνταγματικά ζητήματα εντός της Ουκρανίας ως προς το τι μπορούν να παραχωρήσουν όσον αφορά τα εδάφη», πρόσθεσε. «Οι Ρώσοι έχουν de facto έλεγχο αυτών των εδαφών. Το ερώτημα είναι: Θα αναγνωρίσει ο κόσμος ότι αυτά είναι ρωσικά εδάφη;».
Κλείνοντας το μάτι στη Μόσχα πρόσθεσε πως «υπάρχει μια ευαισθησία στη Ρωσία ότι η Ουκρανία είναι απλώς μια ψεύτικη χώρα, και αυτή είναι η βασική αιτία, κατά τη γνώμη μου, αυτού του πολέμου, ότι η Ρωσία θεωρεί αυτές τις πέντε περιοχές δικαιωματικά δικές της». Με κυνισμό εκτίμησε ότι η Ρωσία «δεν χρειάζεται να απορροφήσει την Ουκρανία… Έχουν ανακτήσει αυτές τις πέντε περιοχές. Έχουν την Κριμαία και έχουν πάρει αυτό που θέλουν».
Μιλώντας απαξιωτικά προς τους δυτικοευρωπαίους «συμμάχους» δήλωσε πως απορρίπτει το γαλλοβρετανικό σχέδιο για τη δημιουργία μιας διεθνούς δύναμης που θα υποστηρίξει την κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία, κάνοντας αναφορά σε «απλοϊκή» αντίληψη και «καμώματα και πόζες». Επιπλέον Αμερικανοί στρατιωτικοί ειδικοί κάνουν λόγο για πρακτική αδυναμία των Ευρωπαίων να ανταποκριθούν σε στρατιωτικές δεσμεύσεις προς το Κίεβο, χωρίς τη συμμετοχή των ΗΠΑ. Εμμέσως αποκάλυψε τις συζητήσεις που αφορούν ευρύτερες διευθετήσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας και τα ανοίγματα που κάνει η Ουάσιγκτον ώστε να απαγκιστρώσει τη Μόσχα από την Κίνα. «Ποιος δεν θέλει να έχει έναν κόσμο όπου η Ρωσία και οι ΗΠΑ κάνουν καλά πράγματα από κοινού, να σκέφτονται πώς να ενσωματώσουν τις ενεργειακές τους πολιτικές στην Αρκτική, να μοιράζονται ίσως τις θαλάσσιες γραμμές, να στέλνουν μαζί LNG στην Ευρώπη, ίσως και να συνεργάζονται στην τεχνητή νοημοσύνη;».
Στριμωγμένος ο Ζελένσκι ανέφερε ότι οι θέσεις αυτές «συμπίπτουν σε μεγάλο βαθμό με τα μηνύματα του Κρεμλίνου».
Παρόλα αυτά οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των ιμπεριαλιστικών λύκων μόνο ευθύγραμμες δεν μπορεί να είναι. Έχοντας το πάνω χέρι η Ρωσία δεν αποδέχεται μια γενική κατάπαυση του πυρός καθώς τη συνδέει με μια ευρύτερη ειρηνευτική συμφωνία που θα ακουμπάει την αρχιτεκτονική ασφαλείας στην Ευρασία.
Η Ρωσία είχε διαμηνύσει πως μελετά τις λεπτομέρειες της συμφωνίας που είχε προτείνει η Ουάσιγκτον, όμως ο υφυπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Ριαμπκόφ, ξεκαθάρισε πως δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές στην «παρούσα μορφή», καθώς δεν αναφέρονται στα προβλήματα που έχουν προκαλέσει τη σύγκρουση. Μιλώντας στο περιοδικό International Affairs, άφησε να εννοηθεί πως οι συνομιλίες Μόσχας – Ουάσιγκτον έχουν βαλτώσει και οι διαφορές δεν φαίνεται να γεφυρώνονται.
Ο Ριαμπκόφ, που είναι ειδικός στις σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας, δήλωσε ότι η Μόσχα δεν είναι ακόμη σε θέση να προχωρήσει σε συμφωνία. «Λάβαμε σοβαρά υπ’ όψιν τα μοντέλα και τις λύσεις που προτάθηκαν από τους Αμερικανούς, αλλά δεν μπορούμε να τα υιοθετήσουμε εξ ολοκλήρου στην παρούσα τους μορφή» δήλωσε. «Απ’ ό,τι βλέπουμε, δεν υπάρχει θέση σ’ αυτά σήμερα σχετικά με το κύριο αίτημά μας, δηλαδή την επίλυση των προβλημάτων που σχετίζονται με τις βαθύτερες αιτίες αυτής της σύγκρουσης. Απουσιάζει εντελώς και αυτό πρέπει να ξεπεραστεί», τόνισε.
Σε ό,τι αφορά την Ουκρανία, η Μόσχα ζητά να παραιτηθεί από τις φιλοδοξίες της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, η Ρωσία να αναλάβει τον έλεγχο των τεσσάρων ουκρανικών περιοχών που έχει ανακηρύξει ως δικές της, να μειωθεί το μέγεθος του ουκρανικού στρατού, να παύσει η στήριξη από τη Δύση, να καθοριστεί ποιος θα ελέγχει τη γραμμή επαφής κλπ. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε ότι η «Μόσχα συνεχίζει τις επαφές με την αμερικανική πλευρά» αλλά «το θέμα είναι πολύ περίπλοκο. Η ουσία που συζητάμε, σχετικά με την ουκρανική διευθέτηση, είναι πολύ περίπλοκη. Αυτό απαιτεί μεγάλη επιπλέον προσπάθεια».
Τα σχόλια αυτά έρχονται σε μια στιγμή που ο Ντόναλντ Τραμπ προσάπτει στη Μόσχα κατηγορίες περί κωλυσιεργίας στο θέμα επίτευξης ευρύτερης συμφωνίας εκεχειρίας. Τις τελευταίες ημέρες δήλωσε ότι έχει «εκνευριστεί» με τον Πούτιν, λέγοντας ότι θα επιβάλει κυρώσεις σε χώρες που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο, εάν διαισθανθεί ότι η Μόσχα εμποδίζει μια συμφωνία. Ο Πούτιν είχε ζητήσει την παραίτηση της ουκρανικής κυβέρνησης και τον ορισμό προσωρινής υπό την αιγίδα του ΟΗΕ η οποία θα αναλάβει και τις διαπραγματεύσεις.
Μετά όμως από λίγες μέρες η οργή του Αμερικανού προέδρου στράφηκε προς τον Ζελένσκι κατηγορώντας τον πως «προσπαθεί να αποχωρήσει» από τη συμφωνία για τα ορυκτά. Τόνισε πως θα αντιμετωπίσει «μεγαλύτερα προβλήματα» αν δεν υπογράψει τη συμφωνία, ενώ παράλληλα ξέκοψε τα όνειρά του για ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Ο Ζελένσκι είπε πρόσφατα ότι οι όροι που θέτουν οι ΗΠΑ έχουν αλλάξει και σημείωσε ότι αρνείται να αναγνωρίσει τη στρατιωτική βοήθεια που ήδη έχει δοθεί από τις ΗΠΑ στο Κίεβο «ως δάνειο», το οποίο θα αποπληρωθεί με παραχώρηση σπάνιων γαιών. Παρόλα αυτά δήλωσε ότι βλέπει θετικά μια μελλοντική συμφωνία, ως κλασσικός οσφυοκάμπτης.
Το Κίεβο «ανησυχεί» ότι η συμφωνία μπορεί να υπονομεύσει την προσπάθειά του να ενταχθεί στην ΕΕ. Αυτό τόνισε και η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών, Αναλένα Μπέρμποκ, κατά τη διάρκεια της αποχαιρετιστήριας επίσκεψής της στην ουκρανική πρωτεύουσα. «Κάθε νέα συμφωνία για τις σπάνιες γαίες με την Ουκρανία θα πρέπει να είναι συμβατή με το ευρωπαϊκό δίκαιο», τόνισε. «Άλλωστε, αυτή είναι η ευρωπαϊκή μας ήπειρος … είμαστε φυσικά σε διάλογο με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς αναλόγως», δήλωσε η απερχόμενη ΥΠΕΞ της Γερμανίας, που νοιώθει ριγμένη από τις ενέργειες Τραμπ.
«Εποικοδομητικό ρόλο» στη διευθέτηση της σύγκρουσης επιδιώκει η Κίνα
«Η Κίνα είναι έτοιμη να παίξει έναν εποικοδομητικό ρόλο σε μια διευθέτηση μαζί με τη διεθνή κοινότητα, ειδικά τις χώρες του Παγκόσμιου Νότου», είπε ο Κινέζος ΥΠΕΞ, Ουάνγκ Γι, σε συνέντευξή του στο ρωσικό μέσο ενημέρωσης Sputnik. Ο Ουάνγκ πραγματοποίησε τριήμερη επίσημη επίσκεψή του στη Ρωσία για την προετοιμασία της επίσκεψης του Σι Τζινπίνγκ στη Ρωσία στις 9 Μάη. «Υποστηρίζουμε την εξάλειψη των αιτιών της κρίσης μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων και, τελικά, την επίτευξη μιας δίκαιης, μακροπρόθεσμης, δεσμευτικής ειρηνευτικής συμφωνίας αποδεκτής από όλα τα μέρη, η οποία θα καθιστούσε δυνατή την επίτευξη πραγματικά διαρκούς ειρήνης και σταθερότητας στην Ευρασία και σε ολόκληρο τον κόσμο», είπε ο Ουάνγκ.
Τόνισε πως η Κίνα υποστηρίζει μια πολιτική διευθέτηση στην Ουκρανία «από την πρώτη κιόλας μέρα» της κρίσης, και ότι η θέση της Κίνας «ανταποκρίνεται στις προσδοκίες της πλειοψηφίας των χωρών της παγκόσμιας κοινότητας». Θυμίζουμε ότι η Κίνα μαζί με την Βραζιλία είχαν προωθήσει ειρηνευτικό σχέδιο πριν αναλάβει την προεδρία ο Τραμπ. Ακόμη ο Πούτιν δεν έχει αποκλείσει την παρουσία κινεζικών στρατευμάτων σε μια ειρηνευτική δύναμη, στην οποία αποκλείονται οι ΝΑΤΟϊκές χώρες.
Σχολιάζοντας τις πρωτοβουλίες Τραμπ, ο Ουάνγκ σημείωσε ότι η Ρωσία και ο Πρόεδρος Πούτιν ήταν πάντα ανοιχτοί στον διάλογο και είπε ότι ακόμη και μικρά βήματα προς την ειρήνη είναι «εποικοδομητικά» και «αξίζουν να γίνουν». «Δεν μπορείτε να επιτύχετε την ειρήνη ξαπλωμένοι. Πρέπει να εργαστείτε και να την επιτύχετε με σκληρή δουλειά», δήλωσε.
Σχετικά με τη στάση της Κίνας απέναντι στην εξομάλυνση Ρωσίας-ΗΠΑ η οποία συνεπάγεται την αύξηση της αμερικανικής πίεσης προς αυτή, τήρησε τις διπλωματικές ισορροπίες. Το Πεκίνο από τη μια θέλει να εκτονωθούν οι διεθνείς εντάσεις που πλήττουν και το ίδιο, και από την άλλη επιδιώκει να διατηρήσει και να καλλιεργήσει τη στρατηγική σχέση με τη Μόσχα, ως αντίβαρο στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό. Να εμφανιστεί ως μια παγκόσμια δύναμη που επιδιώκει τη σταθερότητα και την ειρήνη.
Τα βήματα προς την επιστροφή στην ομαλότητα στις σχέσεις Ρωσίας-ΗΠΑ είναι «καλά για τη σταθεροποίηση της ισορροπίας δυνάμεων μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων και ενσταλάζουν αισιοδοξία σε ένα θλιβερό διεθνές περιβάλλον», τόνισε ο Κινέζος ΥΠΕΞ. «Ο σύγχρονος κόσμος αντιμετωπίζει ένα αυξανόμενο έλλειμμα βεβαιότητας», είπε. «Σε αυτές τις συνθήκες, οι μεγάλες χώρες πρέπει, εκπληρώνοντας τις υποχρεώσεις τους, να λειτουργήσουν ως σταθεροποιητικός παράγοντας σε έναν απρόβλεπτο κόσμο». Για να συμπληρώσει: «Η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες, ως κορυφαίες παγκόσμιες δυνάμεις και μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, φέρουν σημαντικό μερίδιο ευθύνης για την ειρήνη και την ηρεμία στον πλανήτη, ειδικά όταν πρόκειται για παγκόσμια στρατηγική σταθερότητα».
Σε συνάντηση που είχε με τον Ρώσο ομόλογό του, σημείωσε ότι η Κίνα θα συνεργαστεί με τη Ρωσία για να συμβάλει «στην ειρήνη» και πως η συνεργασία με τη Μόσχα «θα ανανεωθεί μετά βεβαιότητας, με νέα ζωτικότητα, και θα εισέλθει σε νέα φάση».
Από την πλευρά του ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σ. Λαβρόφ τόνισε ότι οι σχέσεις των δύο χωρών έχουν φτάσει «σε νέο επίπεδο» και θα συνεχίσουν να εξελίσσονται «σε όλα τα μέτωπα».
Κατά την παραμονή του στη Μόσχα ο Ουάνγκ Γι συναντήθηκε και με τον Πούτιν, ο οποίος εξέφρασε την «ικανοποίηση» για τον τρόπο που εξελίσσεται η σχέση των δύο χωρών η οποία «δεν μπορεί να επηρεαστεί από το εξωτερικό».
