Στην 75η επέτειο των διπλωματικών σχέσεων Ρωσίας – Κίνας πραγματοποιήθηκε η επίσκεψη του Ρώσου Προέδρου, Βλ. Πούτιν, στην Κίνα όπου και συναντήθηκε με τον Κινέζο ομόλογό του, Σι Τζινπίνγκ. Στις συνομιλίες αποτυπώθηκε η εμβάθυνση της συνολικής στρατηγικής σχέσης των δύο χωρών σε μια περίοδο που οξύνεται η αντιπαράθεση με τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό και τους συμμάχους του και οι δύο χώρες έχουν μπει στο στόχαστρο της Ουάσιγκτον.
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε μετά το ταξίδι του Κινέζου προέδρου σε σειρά ευρωπαϊκών χωρών όπου συζητήθηκε η δυνατότητα του Πεκίνου να μεσολαβήσει στη Μόσχα για να βρεθεί μια ειρηνευτική φόρμουλα για την Ουκρανία. Στην ατζέντα της συνάντησης βρέθηκαν όλες οι διεθνείς εξελίξεις ενώ οι δυο τους υπέγραψαν σειρά σημαντικών συμφωνιών. Εκδόθηκε κοινή δήλωση για την εμβάθυνση της «σινορωσικής καθολικής στρατηγικής σύμπραξης», όπως μετέδωσε το κρατικό κινεζικό πρακτορείο «Νέα Κίνα», η οποία ξεπερνά τις 12.000 λέξεις με τη λέξη «συνεργασία» να εμφανίζεται πάνω από 130 φορές. Στη δήλωση, οι δύο χώρες προτείνουν ότι, δεδομένου του τρέχοντος γεωπολιτικού πλαισίου, είναι απαραίτητο να διερευνηθεί η δημιουργία βιώσιμου συστήματος ασφάλειας στον ευρασιατικό χώρο. Το κινεζικό ΥΠΕΞ χαρακτήρισε την επίσκεψη ως «σημαντικά έγκαιρη και γόνιμη».
Μετά τις οικονομικές κυρώσεις που επέβαλαν οι δυτικοί στη Μόσχα, αλλά και στο φόντο του οικονομικού πολέμου Κίνας – ΗΠΑ με τη νέα επιβολή φορολογικών δασμών 100 δισ. δολαρίων στο Πεκίνο από την Ουάσιγκτον, οι πολιτικοί, οικονομικοί αλλά και στρατιωτικοί δεσμοί Μόσχας Πεκίνου έχουν συσφιχθεί περισσότερο. Χαρακτηριστικά το διμερές εμπόριο ξεπέρασε τα 240 δισ. δολάρια το 2023 αυξημένο κατά 2,7 φορές σε σχέση με μια δεκαετία πριν, ξεπερνώντας νωρίτερα τον στόχο των 200 δισ. δολαρίων που είχε τεθεί. Πλέον η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ρωσίας για 13 συναπτά έτη, αντιπροσωπεύοντας το 32% του εξωτερικού εμπορίου της Ρωσίας, ενώ η Ρωσία έγινε ο τέταρτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Κίνας το 2023.
Φέτος, η Ρωσία αναλαμβάνει την εκ περιτροπής προεδρία των χωρών BRICS, την πρώτη μετά τη διεύρυνση, και η Κίνα θα αναλάβει την προεδρία του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης. Επίσης συνεργάζονται για την ευθυγράμμιση της κινεζικής πρωτοβουλίας «μία ζώνη ένας δρόμος» με τη ρωσική Ευρασιατική Οικονομική Ένωση.
Σε αντιπαραβολή με τη συγκρουσιακή λογική του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, που επιδιώκει να περιορίσει και να απομονώσει τις δύο χώρες και ιδιαίτερα την Κίνα, οι δύο ηγέτες παρουσίασαν τη σχέση των δύο χωρών ως «πρότυπο» για τη διεθνή συνεργασία και σταθερότητα. Επιμένουν ότι αντιπροσωπεύουν ένα νέο μοντέλο σχέσεων «μεγάλων δυνάμεων» που χαρακτηρίζεται από τη μη ευθυγράμμιση, τη μη αντιπαράθεση και τη μη στόχευση τρίτης χώρας. Τονίζοντας ότι δεν είναι στρατιωτικοί – πολιτικοί σύμμαχοι, επιδιώκουν να κατευνάσουν τις διεθνείς και περιφερειακές ανησυχίες που δημιουργεί η στρατηγική τους σχέση και δυναμική, να ενδυθούν τη στολή του ειρηνοποιού και του υπερασπιστή των δικαιωμάτων των εξαρτημένων χωρών του λεγόμενου Παγκόσμιου Νότου που στενάζουν κάτω από την πολύχρονη εκμετάλλευση από τις δυτικές ιμπεριαλιστικές χώρες. Να αποκρούσει η Κίνα τις καταγγελίες που γίνονται για απευθείας στρατιωτική εμπλοκή της στον πόλεμο στην Ουκρανία στο πλευρό της Ρωσίας.
Στις δηλώσεις του ο Σι είπε ότι «η Κίνα είναι έτοιμη να εργαστεί με τη Ρωσία για να (…) υποστηρίξουν την αντικειμενικότητα και τη δικαιοσύνη στον κόσμο». Αναφέρθηκε στον «κόπο» με τον οποίο «η σχέση Κίνας – Ρωσίας σήμερα επιτεύχθηκε» και πως «οι δύο πλευρές οφείλουν να τη φροντίσουν και να τη μεγαλώσουν». Ακόμη τόνισε πως η σταθερή ανάπτυξη των διμερών σχέσεων «δεν είναι μόνο τα θεμελιώδη συμφέροντα των δύο χωρών και των δύο λαών, αλλά συμβάλλει στην ειρήνη, τη σταθερότητα και την ευημερία της περιοχής και του κόσμου γενικότερα.».
Από την πλευρά του ο Πούτιν είπε ότι τίθενται «νέα φιλόδοξα καθήκοντα και μακροπρόθεσμοι στόχοι για την ανάπτυξη ολόκληρου του συμπλέγματος των ρωσο-κινεζικών σχέσεων». Τόνισε ακόμη πως «είμαστε αποφασισμένοι να εναρμονίσουμε περαιτέρω τις διαδικασίες ολοκλήρωσης στον ευρασιατικό χώρο, να συνδυάσουμε τις δυνατότητες της «Ευρασιατικής Οικονομικής Κοινότητας» και της Πρωτοβουλίας «Belt and Road»». Μεταξύ άλλων, χαρακτήρισε «επιβλαβή» κάθε «κλειστή» πολιτική και στρατιωτική συμμαχία στην περιοχή Ασίας – Ειρηνικού.
Ο Βλ. Πούτιν παρευρέθηκε και στην 8η εμπορική έκθεση Κίνας-Ρωσίας στο Χαρμπίν της βορειοανατολική Κίνας, που συνορεύει με τη Ρωσία. Την κινεζική πλευρά εκπροσώπησε ο αντιπρόεδρος, Χαν Ζενγκ, ο οποίος διάβασε συγχαρητήρια επιστολή του Σι και εκφώνησε ομιλία. Ο Κινέζος πρόεδρος στη επιστολή του ανέφερε ότι η έκθεση θα δώσει «νέα ώθηση στην ανάπτυξη της συνολικής στρατηγικής συνεργασίας Κίνας-Ρωσίας για μια νέα εποχή». Ο Πούτιν είπε ότι είχε μια εποικοδομητική συνάντηση με τον Πρόεδρο Σι στο Πεκίνο και εντόπισε τομείς για περαιτέρω επέκταση της συνεργασίας, στην οικονομία, το εμπόριο, τις επενδύσεις, την ενέργεια, τη βιομηχανία, την υψηλή και νέα τεχνολογία, τις διασυνοριακές μεταφορές, τον τουρισμό, τη γεωργία και τις τοπικές υποθέσεις.
Οι ΗΠΑ επέβαλαν, την 1η Μαΐου, νέο γύρο κυρώσεων σε 20 εταιρείες που εδρεύουν στην Κίνα, ισχυριζόμενες ότι εμπλέκονται στην υποστήριξη της ρωσικής αμυντικής-βιομηχανικής βάσης. Μετά τη δημοσιοποίηση της κοινής δήλωσης Κίνας-Ρωσίας, ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, Βεντάντ Πατέλ, δήλωσε ότι η Κίνα δεν μπορεί «να έχει το κέικ της και να το φάει κι αυτή» κατά το ελληνικό «και η πίτα ολόκληρη και ο σκύλος χορτάτος». Σύμφωνα με το Associated Press, απευθύνθηκε στους Κινέζους λέγοντας πως «δεν μπορείτε να θέλετε να έχετε βαθύτερες σχέσεις με την Ευρώπη… ενώ ταυτόχρονα συνεχίζετε να τροφοδοτείτε τη μεγαλύτερη απειλή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια εδώ και πολύ καιρό». Ανταπαντώντας σε αυτό το σχόλιο ο εκπρόσωπος του κινεζικού ΥΠΕΞ, Γουάνγκ Γουενμπίν, κατηγόρησε τις ΗΠΑ για λογική «άσπρου – μαύρου» η οποία «είναι μια στάση αναζήτησης εχθρών και όχι ειρήνης». Απέδωσε την ευθύνη για την έκρηξη και την κλιμάκωση της κρίσης στην Ουκρανία στην ψυχροπολεμική νοοτροπία που εξακολουθεί να κυριαρχεί στον τρόπο σκέψης των ΗΠΑ. «Για να λυθεί το πρόβλημα, αυτός που το ξεκίνησε θα πρέπει να το τερματίσει», είπε ο Γουάνγκ, προτρέποντας τις ΗΠΑ να μην κατηγορούν την Κίνα, να μην προσπαθήσουν να σπείρουν διχόνοια μεταξύ Κίνας και Ευρώπης, να μην συνεχίσουν να ρίχνουν λάδι στη φωτιά, αλλά να κάνουν κάτι πρακτικό για την πολιτική διευθέτηση της ουκρανικής κρίσης.
Τριμερής συνάντηση Κίνας-Ιαπωνίας- Ν. Κορέας. Ηχηρή αντίδραση της Β. Κορέας
Στη Σεούλ συναντήθηκαν ο Πρόεδρος της Νότιας Κορέας, Γιουν Σουκ Γεόλ, και οι πρωθυπουργοί της Κίνας και της Ιαπωνίας, Λι Κιανγκ και Φούμιο Κισίντα. Η σύνοδος είναι η πρώτη εδώ και πέντε χρόνια καθώς η προηγούμενη είχε πραγματοποιηθεί το 2019, πριν από την πανδημία.
Καθώς οι ΗΠΑ θέλουν να σύρουν την Ιαπωνία και τη Ν. Κορέα σε μια αντικινεζική συμμαχία, την Ιαπωνία να εμφανίζεται ως ο σταθερότερος σύμμαχος της Ουάσιγκτον στην περιοχή και στη Σεούλ να εκφράζονται σοβαρές ενστάσεις για τη στενή σύνδεση με την Ουάσιγκτον που ακολουθεί ο Νοτιοκορεάτης Πρόεδρος, η σύνοδος αποκτά ιδιαίτερη σημασία και δημιουργεί εύλογες συζητήσεις για το ποιες είναι οι στοχεύσεις της κάθε πλευράς. Το μόνο σίγουρο είναι ότι το Πεκίνο θέλει να βάλει προσκόμματα και να δημιουργήσει ρήγματα στις αμερικανικές προσπάθειες εκμεταλλευόμενο κάθε ταλάντευση που δημιουργεί το ειδικό βάρος του στους γείτονές του. Από την άλλη η σύνοδος αυτή δείχνει τα όρια των προσπαθειών της Ουάσιγκτον να συγκροτήσει σταθερές αντικινεζικές συμμαχίες στην περιοχή του Ειρηνικού, καθώς κάθε χώρα έχει τα ιδιαίτερά της συμφέροντα με την Κίνα.
Χαρακτηριστικά οι συμμετέχοντες, στην κοινή τους δήλωση, εκτίμησαν ότι αυτές οι συναντήσεις πρέπει να γίνονται «τακτικά και χωρίς διακοπή» καθώς «η προώθηση της θεσμοθέτησης της τριμερούς συνεργασίας ενισχύει τις αντίστοιχες διμερείς σχέσεις και προωθεί την ειρήνη, τη σταθερότητα και την ευημερία στην περιοχή της Βορειοανατολικής Ασίας». Υψηλά στην ατζέντα ιεραρχήθηκε η επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων για την υπογραφή Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου (FTA).
Εντύπωση προκάλεσε η αναφορά στη αντιμετώπιση ζητημάτων ασφαλείας στην περιοχή εκφράζοντας τη δέσμευση υπέρ της «αποπυρηνικοποίησης της Κορεατικής Χερσονήσου», μια τοποθέτηση που φέρνει την Κίνα απέναντι στην Β. Κορέα. Η Πιονγιάνγκ καταδίκασε αυτή την απόφαση κάνοντας λόγο για «σοβαρή πολιτική πρόκληση και παραβίαση κυριαρχίας που απορρίπτει πλήρως την απαραβίαστη κυριαρχία της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Κορέας και το σύνταγμα που αντανακλά την ομόφωνη βούληση ολόκληρου του κορεατικού λαού», δήλωσε ο εκπρόσωπος του βορειοκορεατικού ΥΠΕΞ, επισημαίνοντας ακόμη πως «παραβιάζεται η συνταγματική θέση της χώρας ως κράτους που διαθέτει πυρηνικό όπλο».
Σε αυτή τη συγκυρία η Β. Κορέα προχώρησε στις 27 Μάη σε νέα εκτόξευση βαλλιστικού πυραύλου, πιθανά για μεταφορά δορυφόρου, για την οποία είχε προηγούμενα ενημερώσει ότι θα γίνει έως τις 4 Ιούνη.
Κινεζικά στρατιωτικά γυμνάσια γύρω από την Ταϊβάν
Λίγα μόνο 24ωρα μετά την ορκωμοσία του νέου ηγέτη του νησιού, Λάι Τσινγκ-Tε, στην οποία παρευρέθηκε εκπρόσωπος του Μπάιντεν, η Κίνα προχώρησε σε μεγάλης κλίμακας στρατιωτικά γυμνάσια γύρω από την Ταϊβάν.
Τα γυμνάσια με την κωδική ονομασία «Κοινό Σπαθί – 2024Α» έγιναν για «να καταστείλουν την αλαζονεία των αυτονομιστικών δυνάμεων της “ανεξαρτησίας της Ταϊβάν” και να αποτρέψουν την παρέμβαση και την επέμβαση εξωτερικών δυνάμεων», δήλωσε εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου άμυνας. Ο ίδιος κατηγόρησε τον Λάι Τσινγκ-Tε πως «μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά του αμφισβήτησε σοβαρά την αρχή της μίας Κίνας διαφημίζοντας τη “θεωρία των δύο κρατών”» και διαμήνυσε, τέλος, ότι «με κάθε πρόκληση των αυτονομιστικών δυνάμεων της “ανεξαρτησίας της Ταϊβάν”, τα αντίμετρά της θα προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα μέχρι να πραγματοποιηθεί η πλήρης επανένωση της πατρίδας».
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της αμερικανικής Βουλής των Αντιπροσώπων, Μάικλ Μακόλ, που πραγματοποίησε τετραήμερη επίσκεψη στην Ταϊβάν χαρακτήρισε τα γυμνάσια «τακτική εκφοβισμού για να τιμωρηθεί η δημοκρατία».
