Χρειάστηκε να περάσει πάνω από ένας μήνας ολέθρου στη Λωρίδα της Γάζας, μέχρι να συγκληθεί κοινή έκτακτη σύνοδος κορυφής του Αραβικού Συνδέσμου και του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας (OIC) στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας. Η απόφαση αυτή υπογραμμίζει την ανάγκη να υπάρξει «μια ενοποιημένη συλλογική θέση που να εκφράζει την κοινή αραβική και μουσουλμανική βούληση σχετικά με τα επικίνδυνα και χωρίς προηγούμενο γεγονότα που παρατηρούνται στη Γάζα και στα παλαιστινιακά εδάφη», σύμφωνα με το σαουδαραβικό υπουργείο εξωτερικών.
Ο Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας περιλαμβάνει κράτη μέλη από όλο τον ισλαμικό κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των γειτόνων των παλαιστινιακών εδαφών, της Αιγύπτου και της Ιορδανίας, του Λιβάνου, της Τουρκίας και του Ιράκ.
Ο Αραβικός Σύνδεσμος αποτελείται από 22 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Συρίας, η οποία έγινε αποδεκτή νωρίτερα φέτος αφού οι Άραβες ηγέτες ξεκίνησαν ξανά τις συνομιλίες με τον Πρόεδρο Άσαντ μετά από μια δεκαετία εμφυλίου πολέμου στη χώρα.
Κομβική παρουσία στη σύνοδο ενός ισχυρού μπλοκ 57 μουσουλμανικών χωρών, από την Αφρική έως την Ασία ήταν αυτή του Ιρανού προέδρου, Εμπραχίμ Ραΐσι, η οποία αντανακλά τη “νέα σελίδα” στις σχέσεις και τον ρόλο της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Φαίνεται ότι αυτό το ταξίδι είναι, επίσης, στρατηγικής σημασίας όσον αφορά την ενίσχυση των διμερών σχέσεων μεταξύ Τεχεράνης και Ριάντ. Η παρουσία του Προέδρου του Ιράν στη συνάντηση του Ριάντ ήταν σημαντική από δύο βασικές πτυχές. Πρώτον, σε ό,τι αφορά την ενίσχυση της σύγκλισης των ισλαμικών κρατών για να σταματήσει η γενοκτονία του Σιωνιστικού καθεστώτος στα κατεχόμενα και δεύτερον, η πραγματοποίηση της επίσκεψης του Ιρανού Προέδρου στη Σαουδική Αραβία, μετά από περίπου 11 χρόνια. Το ταξίδι, αν και πραγματοποιείται στη σημερινή συγκυρία των περιφερειακών εξελίξεων, μπορεί να θεωρηθεί ως μια νέα εξέλιξη στις διμερείς σχέσεις.
Στο επίκεντρο της συνόδου ήταν η ανάγκη άμεσου τερματισμού του πολέμου και η επίλυση του παλαιστινιακού ζητήματος, υπό το βάρος μιας εφιαλτικής ανθρωπιστικής καταστροφής στη Λωρίδα της Γάζας, που έχει πλέον “στριμώξει” πολλές αραβικές ηγεσίες –με εμφανή την αμηχανία όσων αποκατάστησαν τις σχέσεις με το Ισραήλ στα πλαίσια των συμφωνιών “του Αβραάμ”– και εντείνει τους φόβους για περιφερειακή αποσταθεροποίηση ή και επέκταση του πολέμου. Υπενθυμίζεται ότι οι Παλαιστίνιοι είχαν χαρακτηρίσει τις συμφωνίες “του Αβραάμ” ως “πισώπλατη μαχαιριά” στην παλαιστινιακή υπόθεση.
Παρών ήταν και ο Ερντογάν, που είχε συνάντηση με τον Ιρανό πρόεδρο Ραΐσι, λίγες μέρες πριν στο Ουζμπεκιστάν, στο περιθώριο άλλης περιφερειακής συνόδου. Εξαπέλυσε νέα φραστική επίθεση κατά του Ισραήλ, ενόσω αξιώνει ρόλο εγγυητή για την επόμενη ημέρα στη Λωρίδα της Γάζας, και όχι μόνο. «Δοκιμάζουν την υπομονή μας με απειλές για χρήση πυρηνικών όπλων, με την αυταπάτη μιας γης της Επαγγελίας, που περιλαμβάνει και τα εδάφη μας», είπε ο Τούρκος πρόεδρος για την ηγεσία του Τελ Αβίβ. Υποσχέθηκε ξανά «λογοδοσία» για το «έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, που λαμβάνει χώρα μπροστά στα μάτια όλου του κόσμου». Έχοντας πάρει δε «συγχωροχάρτι» από το ΝΑΤΟ για τη στήριξη που παρέχει στη Χαμάς –δεν συνιστά πρόβλημα για τη Συμμαχία, δήλωσε ο γενικός γραμματέας του Στόλτενμπεργκ– ο Ερντογάν και στη σύνοδο του Ριάντ εμφανίστηκε με ρόλο “ρυθμιστή”, όπως εξάλλου και οι άλλες περιφερειακές δυνάμεις, Ιράν, Σαουδική Αραβία και Αίγυπτος.
Στο τελικό ανακοινωθέν της συνόδου αναφέρεται ότι τα μέλη των δύο διεθνών οργανισμών «αρνούνται να χαρακτηρίσουν αυτόν τον πόλεμο ως νόμιμη άμυνα ή να τον δικαιολογήσουν υπό οποιοδήποτε πρόσχημα». Η σύνοδος καταδίκασε «την επιθετικότητα του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας, τα εγκλήματα πολέμου και τις βάρβαρες και απάνθρωπες σφαγές από την κατοχική κυβέρνηση». Στο ανακοινωθέν ζητείται να τερματιστεί η πολιορκία της Γάζας, να επιτραπεί η είσοδος ανθρωπιστικής βοήθειας στον θύλακα και να σταματήσουν οι εξαγωγές όπλων στο Ισραήλ. Οι ηγέτες κάλεσαν επίσης το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να υιοθετήσει ένα «αποφασιστικό και δεσμευτικό ψήφισμα» ώστε να μπει τέλος στην ισραηλινή «επιθετικότητα» στη Γάζα. Όποιος αρνείται να το στηρίξει «ενθαρρύνει το Ισραήλ να συνεχίσει τη βάναυση επίθεση που σκοτώνει αθώους και μετατρέπει τη Γάζα σε ερείπια».
Σύμφωνα με το Ριάντ, η κοινή σύνοδος πραγματοποιήθηκε «ως απάντηση στις εξαιρετικές συνθήκες που λαμβάνουν χώρα στην παλαιστινιακή Λωρίδα της Γάζας καθώς οι χώρες αισθάνονται την ανάγκη να ενοποιήσουν τις προσπάθειες και να καταλήξουν σε μια ενιαία συλλογική θέση». Ο οικοδεσπότης, ο Σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, είπε ότι το Ισραήλ φέρει την ευθύνη για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά του παλαιστινιακού λαού. Ο βασιλιάς της Ιορδανίας, Αμπντάλα, είπε στη σύνοδο κορυφής ότι αυτό που ανέφερε ως «ο άσχημος πόλεμος» πρέπει να σταματήσει διαφορετικά η περιοχή θα οδηγηθεί σε μια μεγάλη σύγκρουση. Ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς, μίλησε για γενοκτονία που διαπράττεται κατά του λαού του και ζήτησε να τους δοθεί διεθνής προστασία.
Αλλά ο Πρόεδρος του Ιράν, Εμπραχίμ Ραΐσι, προχώρησε παραπέρα. Σηματοδοτώντας την πρώτη επίσκεψή του στη Σαουδική Αραβία ζήτησε να χαρακτηριστεί ο στρατός του Ισραήλ ως τρομοκρατική ομάδα. Κατηγόρησε την Αμερική ότι επεκτείνει τον πόλεμο. Με το Ιράν να προειδοποιεί επανειλημμένα ότι το εύρος του πολέμου θα επεκταθεί εάν το Ισραήλ δεν σταματήσει τις επιθέσεις του, ο Ιρανός πρόεδρος, δήλωσε πως «η Γάζα δεν είναι αρένα για λόγια, αλλά για δράση», προσθέτοντας ότι το παλαιστινιακό ζήτημα έχει γίνει το κύριο ζήτημα όχι μόνο για τον μουσουλμανικό κόσμο αλλά ολόκληρο τον κόσμο. «Οι θηριωδίες που διαπράττονται από το σιωνιστικό καθεστώς στη Γάζα αποτελούν ξεκάθαρα παραδείγματα εγκλημάτων πολέμου και εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας», είπε, προσθέτοντας ότι «οι ΗΠΑ λένε στις παρατηρήσεις και τα μηνύματά τους ότι δεν θέλουν να διευρυνθεί το εύρος του πολέμου, αλλά αυτός ο ισχυρισμός σε καμία περίπτωση δεν ανταποκρίνεται στις ενέργειές τους καθώς το καύσιμο για την ισραηλινή πολεμική μηχανή παρέχεται από τους Αμερικανούς».
Η παρουσία του Προέδρου του Ιράν στη Σαουδική Αραβία δείχνει την ιδιαίτερη σημασία αυτής της συνάντησης, που φιλοδοξούσε, αφενός ότι τα αποτελέσματά της μπορούν να έχουν στρατηγικό αντίκτυπο στις εξελίξεις στα κατεχόμενα και αφετέρου να αποτελέσει τη βάση για να αμβλυνθεί μέρος της οργής της κοινής γνώμης του αραβικού κόσμου, λόγω της αδράνειας των κυβερνήσεών τους. Αν και σημαντικό μέρος των αραβικών κυβερνήσεων παρείχε «σιωπηρή υποστήριξη» στον καταπιεσμένο παλαιστινιακό λαό από την αρχή του πολέμου στη Γάζα, το σημαντικό είναι ότι τέτοιες κινήσεις δεν ήταν πειστικές για την αραβική κοινή γνώμη και ένα σημαντικό μέρος του αραβικού κόσμου θέλει να υιοθετήσει προσεγγίσεις παρόμοιες με αυτές που ακολουθεί η Τεχεράνη.
Η οργάνωση Ισλαμική Τζιχάντ, σύμμαχος της Χαμάς στη Γάζα, δήλωσε πάντως ότι δεν περιμένει «τίποτα» απ’ αυτή τη συνάντηση. «Δεν ελπίζουμε τίποτα από τέτοιες συναντήσεις», οι οποίες ουδέποτε έφεραν αποτελέσματα, δήλωσε ο αναπληρωτής γενικός γραμματέας της οργάνωσης. «Το γεγονός ότι η διάσκεψη αυτή πραγματοποιείται έπειτα από 35 ημέρες πολέμου» είναι μια ξεκάθαρη ένδειξη, πρόσθεσε.
Η τελική εικόνα είναι πως από την ιδιαίτερα προβεβλημένη αυτή σύνοδο, πέρα από δηλώσεις και διαπιστώσεις, δεν προέκυψε κανένα πρακτικό αποτέλεσμα, τόσο για τη γενοκτονία των Παλαιστινίων στη Γάζα, όσο και για τη διαμόρφωση ενός κοινού μετώπου ενάντια στο Ισραήλ, κάτι που ίσως το Ιράν θα επιθυμούσε. Φαίνεται πως ενοποιητικά στοιχεία, όπως είναι η μουσουλμανική θρησκεία, δεν αρκούν για να ξεπεραστούν οι ιδιαίτερες βλέψεις αλλά και δεσμεύσεις αυτών των χωρών και ιδίως των κυρίαρχων τάξεων. Στην παρούσα φάση δίνουν προτεραιότητα στον κατευνασμό της οργής των λαών τους για τις εξελίξεις στην Παλαιστίνη. Η χρόνια σιωπή τους για το Παλαιστινιακό διακαιολογεί τις επιφυλάξεις των Παλαιστινίων απέναντί τους.
