Εντείνει τις κινήσεις του ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός για να χτίσει ένα αντικινεζικό μέτωπο στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού εκμεταλλευόμενος παραδοσιακές συμμαχίες του και αντιθέσεις που έχουν χώρες της περιοχής με το Πεκίνο.
Στο πλαίσιο αυτό επισκέφτηκαν την Ουάσιγκτον ο Ιάπωνας πρωθυπουργός, Φούμιο Κισίντα, και ο πρόεδρος των Φιλιππίνων, Φέρντιναντ Μάρκος Τζούνιορ, γιος του πρώην δικτάτορα, οι οποίοι είχαν συνομιλίες με τον Αμερικανό πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν. Επίσης πραγματοποιήθηκε στον Λευκό Οίκο η πρώτη Σύνοδος Κορυφής των τριών ηγετών στην οποία εκφράστηκε η «σοβαρή ανησυχία για την επικίνδυνη και επιθετική συμπεριφορά της Κίνας στη Νότια Σινική Θάλασσα», όπως ανέφερε η κοινή ανακοίνωση που εκδόθηκε. Ακόμη γίνεται αναφορά για «στρατιωτικοποίηση» τομέων και «παράνομες διεκδικήσεις» της Κίνας σε θαλάσσιες περιοχές σε αυτή τη ζώνη στρατηγικής σημασίας, μέσω της οποίας καταγράφεται εμπόριο 3 τρισ. δολαρίων ετησίως.
Είναι η δεύτερη τριμερής Σύνοδος Κορυφής των ΗΠΑ με χώρες του Ειρηνικού που συνορεύουν με την Κίνα. Την περασμένη χρονιά ο Αμερικανός πρόεδρος είχε φιλοξενήσει στην προεδρική εξοχική κατοικία Καμπ Ντέιβιντ, πάλι τον Κισίντα με τον πρόεδρο της Νότιας Κορέας, Γιουν Σουκ Γεόλ. Φαίνεται ότι η Ιαπωνία αναδεικνύεται σε κρίσιμο κρίκο για τα αμερικανικά σχέδια στην περιοχή.
Ο Μπάιντεν εμφανίστηκε ως υπερασπιστής της κυριαρχίας της Ιαπωνίας και των Φιλιππίνων σε περίπτωση που αυτή αμφισβητηθεί από την Κίνα χαρακτηρίζοντας ως «ατσάλινες» τις «αμυντικές δεσμεύσεις μας» προς τις δύο χώρες. Κατά την έναρξη των τριμερών συνομιλιών τόνισε ότι «όπως έχω πει και παλιότερα, κάθε επίθεση σε αεροσκάφος, πλοίο ή στρατιώτη των Φιλιππίνων στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας θα θέσει σε εφαρμογή την υπάρχουσα συμφωνία αμοιβαίας άμυνας».
Από τη μεριά του, ο Κισίντα, ο οποίος μίλησε και ενώπιον της ολομέλειας του Κογκρέσου, έσπευσε να σημειώσει ότι οι στρατιωτικές ενέργειες της Κίνας αποτελούν τη «μεγαλύτερη στρατηγική πρόκληση όχι μόνο για την ειρήνη και την ασφάλεια της Ιαπωνίας, αλλά του συνόλου της διεθνούς κοινότητας».
Ο Μάρκος χαρακτήρισε την τριμερή, ευκαιρία «να καθορίσουμε το μέλλον που θέλουμε και τον τρόπο για να το επιτύχουμε μαζί». Σε συνέντευξη τύπου που παραχώρησε μετά τη διάσκεψη επιχείρησε να κρατήσει κάποιες ισορροπίες με το Πεκίνο. Σε ερώτηση αν οι επιχειρηματικές συμφωνίες που εξασφάλισε θα επηρεάσουν τις κινεζικές επενδύσεις στις Φιλιππίνες απάντησε: «Αυτή (η τριμερής συμφωνία) είναι ξεχωριστή από την οποιαδήποτε συμφωνία που έχει προταθεί ή από εν δυνάμει κινεζικές επενδύσεις στις Φιλιππίνες. Όπως το βλέπω, πώς θα μπορούσε να επηρεάσει; Δεν νομίζω ότι θα έχει επιπτώσεις κατά τον οποιονδήποτε τρόπο». Τη χαρακτήρισε «ιδιαίτερα σημαντική» τονίζοντας πως «πρόκειται να αλλάξει τη δυναμική που βλέπουμε στην περιοχή, στην ένωση κρατών ASEAN (Ένωση Κρατών Νοτιοανατολικής Ασίας) στην Ασία, αλλά και γύρω από τη Νότια Σινική Θάλασσα». Πάντως πρόσθεσε ότι οι Φιλιππίνες δεν σχεδιάζουν «να ανοίξουν την πρόσβαση, ούτε να εγκαταστήσουν περισσότερες βάσεις» των ΗΠΑ, στο πλαίσιο της διμερούς στρατιωτικής συμφωνίας του 2014.
Οι σχέσεις του Πεκίνου με τη Μανίλα έχουν δοκιμαστεί συχνά τα τελευταία χρόνια ακόμη και με «θερμά» επεισόδια με πολεμικά πλοία, ιδιαίτερα γύρω από τον διαφιλονικούμενο ύφαλο «Δεύτερος Τόμας» ή Ren’ ai Jiao, σύμφωνα με τους Κινέζους. Το 1999 οι Φιλιππίνες είχαν οδηγήσει σκόπιμα πλοίο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου πάνω στον ύφαλο δημιουργώντας ένα προκεχωρημένο φυλάκιο, στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Έκτοτε το πλοίο αποτελεί πηγή έντασης μεταξύ Πεκίνου και Μανίλας. Τα μέλη των πεζοναυτών των Φιλιππίνων που βρίσκονται σε αυτό εξαρτώνται από τις αποστολές ανεφοδιασμού για την επιβίωσή τους, με κινεζικά πλοία να παρενοχλούν συχνά αυτές τις αποστολές.
Σε πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία του με τον Κινέζο πρόεδρο, Σι Τζινπίνγκ, ο Τζο Μπάιντεν εξέθεσε τις «ανησυχίες» του για τις κινεζικές ναυτικές επιχειρήσεις στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, όπως και τις προσπάθειες του κινεζικού ναυτικού να παρεμποδίσει τον ανεφοδιασμό του φυλακίου. Το κινεζικό υπουργείο εξωτερικών αντέδρασε έντονα κατηγορώντας τις ΗΠΑ για τεχνητή συντήρηση της έντασης. Η εκπρόσωπος του κινεζικού ΥΠΕΞ, Μάο Νινγκ, ανέφερε πως «κανείς δεν δικαιούται να παραβιάζει την υφαλοκρηπίδα και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, τα οποία θα διαφυλάξουμε σύμφωνα με τη διεθνή νομιμότητα» και πως «η αποφασιστικότητα της Κίνας να υπερασπιστεί την εθνική εδαφική κυριαρχία και τα θαλάσσια δικαιώματα δεν μπορεί να υποτιμηθεί.»
Από τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους έως τώρα, οι κοινές περιπολίες ΗΠΑ-Φιλιππίνων στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας έχουν πενταπλασιαστεί. Ο πρεσβευτής των Φιλιππίνων στις ΗΠΑ, Χοσέ Μανουέλ Ρομουάλντες, δήλωσε ότι οι Φιλιππίνες ελπίζουν σε βασικούς ρόλους από εξωτερικές χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Αυστραλία στα σχέδια εξερεύνησης και ανάπτυξης πόρων των Φιλιππίνων για τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Ο Πρόεδρος των Φιλιππίνων επισκέφθηκε πρόσφατα την Αυστραλία και τη Γερμανία, μίλησε εκτενώς για το θέμα της Θάλασσας της Νότιας Κίνας και υπέγραψε πολλαπλές συμφωνίες θαλάσσιας συνεργασίας.
Εδαφικές διαφορές υπάρχουν και μεταξύ Κίνας και Ιαπωνίας, στη Θάλασσα της Ανατολικής Κίνας, γύρω από ακατοίκητες βραχονησίδες. Αυτές βρίσκονται υπό τον έλεγχο των Ιαπώνων, οι οποίοι τα ονομάζουν Νησιά Σενκάκου, αλλά τα διεκδικεί και η Κίνα, η οποία τα ονομάζει Ντιαογιού.
Αυτές και άλλες αντιθέσεις των δύο χωρών με την Κίνα υποδαυλίζει η Ουάσιγκτον ώστε να συνδέσει τις δύο χώρες με τα αντικινεζικά σχήματα που στήνει στην περιοχή, όπως η AUKUS (Αυστραλία-Ηνωμένο Βασίλειο-ΗΠΑ), με στόχο ένα «ασιατικό ΝΑΤΟ». Η Ιαπωνία και οι Φιλιππίνες βρίσκονται εκατέρωθεν της Ταϊβάν και αποτελούν βασικά τμήματα της «πρώτης νησιωτικής αλυσίδας» περικύκλωσης της Κίνας, καθώς διατηρούν στο έδαφός τους αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις. Μάλιστα πυκνώνουν τα δημοσιεύματα και οι αναλύσεις για το ενδεχόμενο συμμετοχής της Ιαπωνίας, με κάποιο τρόπο, στην AUKUS αν και όχι, προς το παρόν, στον Πρώτο Πυλώνα της συμμαχίας. Δηλαδή σε ό,τι αφορά την προμήθεια πυρηνοκίνητων υποβρυχίων.
Πρόσφατη κοινή ανακοίνωση των υπουργών Άμυνας της AUKUS ανέφερε ότι εξετάστηκε το ενδεχόμενο για συμμετοχή της Ιαπωνίας στα έργα προηγμένων δυνατοτήτων του τεχνολογικού Δεύτερου Πυλώνα της συμμαχίας (τεχνητή νοημοσύνη, υπερηχητικά όπλα, ηλεκτρονικός πόλεμος, μη επανδρωμένα υποβρύχια και αεροσκάφη, κβαντικές τεχνολογίες και ραντάρ εντοπισμού στο διάστημα). «Αναγνωρίζοντας την ισχύ της Ιαπωνίας και τις στενές, διμερείς αμυντικές σχέσεις της και με τις τρεις χώρες, εξετάζουμε τη συνεργασία με την Ιαπωνία στα έργα προηγμένων δυνατοτήτων του πυλώνα 2 της AUKUS», αναφέρει η ανακοίνωση που δόθηκε στη δημοσιότητα από τη βρετανική κυβέρνηση, λίγες μέρες πριν την επίσκεψη Κισίντα στην Ουάσιγκτον.
Μια εκκολαπτόμενη συμμαχία των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας και των Φιλιππίνων ή ακόμη και της Νότιας Κορέας ή μια αναβαθμισμένη διμερής στρατιωτική συνεργασία των χωρών αυτών του Ειρηνικού υπό την εποπτεία των ΗΠΑ, θα μπορούσε δυνητικά να συνδεθεί με την AUKUS για τον γεωπολιτικό και οικονομικό περιορισμό της Κίνας. Στο παιχνίδι εμπλέκεται και η Ταϊβάν, αφού όπως αποκάλυψε ο υπουργός άμυνας, στα μέσα Μαρτίου, ειδικές δυνάμεις των ΗΠΑ εκπαιδεύουν τα στρατεύματα του νησιού, το οποίο απέχει μόλις 60 μίλια από την ηπειρωτική Κίνα.
Η Κίνα αντέδρασε έντονα στις ενέργειες αυτές. Υποστήριξε ότι «οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία, περιφρονώντας τις σοβαρές ανησυχίες της Κίνας , δυσφήμισαν και επιτέθηκαν στην Κίνα» και πως οι ενέργειές της είναι «έννομες, δικαιολογημένες και υπεράνω (άλλης) προσέγγισης», σε ό,τι αφορά τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Κατηγόρησε δε την αμερικανική πλευρά για «ανεύθυνες και εξαιρετικά επικίνδυνες ενέργειες». Ο γενικός διευθυντής του κινεζικού ΥΠΕΞ συναντήθηκε με τον εκπρόσωπο της ιαπωνικής πρεσβείας στο Πεκίνο, εκφράζοντάς του «σοβαρές ανησυχίες και ισχυρή δυσαρέσκεια» για τις «αρνητικές ενέργειες» της χώρας του.
Το Πεκίνο δεν μένει με σταυρωμένα χέρια μπροστά στις ενέργειες της Ουάσιγκτον. Πρόσφατο άρθρο της Νοτιοκορεάτικης εφημερίδας «Hankyoreh» αποκάλυψε ότι γίνονται ετοιμασίες για μια νέα Σύνοδο Κίνας – Ιαπωνίας – Νότιας Κορέας. Η προηγούμενη είχε γίνει το 2019. Το άρθρο έθετε σοβαρές ενστάσεις για την πολιτική του Νοτιοκορεάτη προέδρου, σε σχέση με την Κίνα αλλά και τη Ρωσία, το κόμμα του οποίου ηττήθηκε στις βουλευτικές εκλογές της 9ης Απρίλη.
Η νέα στρατηγική εθνικής άμυνας της Αυστραλίας βάζει στο στόχαστρο την Κίνα
Τις «καταναγκαστικές τακτικές» της Κίνας στοχεύει η στρατηγική εθνικής ασφάλειας 2024 της Αυστραλίας, δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στον Ειρηνικό Ωκεανό. Το 80 σελίδων κείμενο παρουσιάζει με μελανά χρώματα την κατάσταση ασφαλείας που επικρατεί στον Ειρηνικό. Προβλέπει αύξηση των στρατιωτικών δαπανών και των εξοπλιστικών προγραμμάτων στο 2,4% του ΑΕΠ έως το 2033-2034 με έμφαση στη ναυπήγηση πυρηνοκίνητων υποβρυχίων, στο πλαίσιο της AUKUS, τον τριπλασιασμό της πυραυλικής ικανότητας της χώρας και την ανάπτυξη μεγάλου στόλου πολεμικών πλοίων.
«Τα αισιόδοξα σενάρια στα οποία βασίστηκε ο σχεδιασμός της άμυνας μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου έχουν ξεπεραστεί εδώ και καιρό», δήλωσε ο Αυστραλός υπουργός Άμυνας, Ρίτσαρντ Μαρλς. Εκτίμησε ότι «η Αυστραλία δεν έχει πλέον την πολυτέλεια να διαθέτει παράθυρο στρατηγικής προειδοποίησης δέκα ετών σε περίπτωση συγκρούσεων», όπως αυτό που προέβλεπε η μέχρι τώρα πολιτική της. «Είμαστε ένα νησιωτικό κράτος που επιδίδεται στο θαλάσσιο εμπόριο», επισήμανε, προσθέτοντας ότι η Αυστραλία θα πρέπει να είναι σε θέση να μην επιτρέπει στους εχθρούς της να της κλείνουν ζωτικής σημασίας θαλάσσιες οδούς. Εξήγησε ότι, αντί η Αυστραλία να επικεντρωθεί στη δημιουργία ενόπλων δυνάμεων που θα μπορούν να φέρνουν εις πέρας διάφορες αποστολές σχεδόν παντού στον κόσμο, θα δώσει πλέον έμφαση στην προστασία των συμφερόντων της στην άμεση περιοχή της.
Όπως ήταν φυσικό η Κίνα αντέδρασε έντονα λέγοντας ότι «δεν αποτελούμε απειλή για καμία χώρα». Ο εκπρόσωπος του κινέζικου ΥΠΕΞ, Λιν Ζιάν, κάλεσε την αυστραλιανή πλευρά «να εγκαταλείψει την ψυχροπολεμική της νοοτροπία, να κάνει περισσότερα για τη διασφάλιση της περιφερειακής ειρήνης και σταθερότητας και να απέχει από το να εκτοξεύει αβάσιμες κατηγορίες εις βάρος της Κίνας».
