Μετά από τέσσερα χρόνια κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ η πολιτική σφυγμομέτρηση του εκλογικού σώματος που πραγματοποιήθηκε στις κάλπες της 26.5.2019 κατέγραψε μια μαζική φυγή ψήφων από τον νικητή των ευρωεκλογών του 2014 και των βουλευτικών εκλογών του 2015, ένα ισχυρό προβάδισμα της ΝΔ για τις εθνικές εκλογές και μια πολιτική κατανομή της ψήφου του εκλογικού σώματος που γέρνει προς τα δεξιά. Ταυτόχρονα, η καταμέτρηση των ψήφων δείχνει μια σύνθλιψη μικρότερων αστικών πολιτικών σχηματισμών και μια τάση επαναστερέωσης του δικομματισμού στο αστικό σύστημα, με τους δύο πόλους του να τους αποτελούν τώρα η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ, καθώς τα δυο αυτά κόμματα συγκέντρωσαν αθροιστικά σχεδόν το 57% των έγκυρων ψήφων του εκλογικού σώματος. Ένα ποσοστό αρκετά μεγαλύτερο από εκείνο των ευρωεκλογών του 2014 (47%) αν και υπολειπόμενο από το ποσοστό του δικομματισμού ΝΔ-ΠΑΣΟΚ σε παλιότερες ευρωεκλογές (στις ευρωεκλογές του 2009 ήταν 69%, στις ευρωεκλογές του 2004 ήταν 77%). Αντίστοιχα στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές ήταν 63,5% (Σεπτέμβρης 2015), 64% (Ιανουάριος 2015), 57% (Ιούνιος 2012), 36% (Μάης 2012) και 77% (2009).
Η πορεία των ποσοστών του δικομματισμού απεικονίζει την αποδυνάμωσή του και την κρίση του αστικού πολιτικού συστήματος μετά το 2010, που έφερε στο προσκήνιο μικρότερα αστικά κόμματα, αλλά και την επανενίσχυσή του, ειδικά μετά τον Ιούνιο του 2012, που τείνει να εδραιωθεί όπως δείχνει και το ποσοστό που συγκέντρωσε ο δικομματισμός στις κάλπες της περασμένης Κυριακής, όπου, παράλληλα, τα μικρά αστικά κόμματα που αναδύθηκαν μετά το 2012 είχαν μεγάλη απώλεια της εκλογικής δύναμής τους.
Η συμμετοχή στις ευρωεκλογές της 26.5.2019 (58,76%) κινήθηκε στα ίδια περίπου επίπεδα με τις ευρωεκλογές του 2014 (59,33%) και λίγο υψηλότερα από τη συμμετοχή στις βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 (56,57%).
Έχει σημασία να δούμε, από τους αριθμούς που έβγαλαν οι ευρωεκλογές, πώς ενέργησαν οι ψηφοφόροι στην κάλπη κάτω από την επίδραση της κυβερνητικής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ, την δεξιά αντιπολιτευτική προπαγάνδα, αλλά και τη σημαντική υποχώρηση της κινητοποίησης του λαϊκού παράγοντα. Στις κάλπες της 26.5.2019, η ευρωεκλογική ψήφος ήταν μόνο εν μέρει πιο “χαλαρή” ψήφος σε σχέση με εκείνη των εθνικών εκλογών. Γιατί είναι γεγονός πως αυτές οι ευρωεκλογές λειτούργησαν σαν πρόκριμα για τις εθνικές εκλογές που θα επακολουθούσαν πολύ σύντομα και η ψήφος τους απέκτησε πιο “σφικτό” χαρακτήρα από εκείνη των ευρωεκλογών που γίνονται με απόσταση χρόνου από τις εθνικές εκλογές.
Για το λόγο αυτό και για να εξαχθούν πιο σωστά συμπεράσματα οι αριθμοί των ψήφων της 26.5.2019 θα πρέπει να συγκριθούν με τους αντίστοιχους των προηγούμενων ευρωεκλογών του 2014, αλλά και των τελευταίων βουλευτικών εκλογών του Σεπτέμβρη του 2015.Τα συμπεράσματα από μια τέτοια σύγκριση δείχνουν ότι:
-Η ΝΔ (33,12%) αύξησε τις ψήφους της κατά 574.132 σε σχέση με τις ευρωεκλογές του 2014 (22,7%) και κατά 346.875 σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015 (28,1%).
-Αντίστοιχα ο ΣΥΡΙΖΑ (23,76%) έχασε 174.560 ψήφους σε σχέση με τις ευρωεκλογές του 2014 (26,56%) και 582.088 σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015 (35,46%). Ένα τμήμα των δυνάμεων που ήταν στο ΣΥΡΙΖΑ ως το 2015 κατέβηκε με ξεχωριστούς συνδυασμούς στις ευρωεκλογές. Το ΜέΡΑ25 του Βαρουφάκη συγκέντρωσε ποσοστό 2,99% και η ΠΛΕΥΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ της Κωνσταντοπούλου 1,61%, ενώ η ΛΑΪΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ του Π. Λαφαζάνη (0,56%) έχασε 123.568 ψήφους σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015 (2,87%).
-Το ΚΙΝ.ΑΛ (7,72%) έχασε 21.775 ψήφους σε σχέση με τις ευρωεκλογές του 2014 (8,02%) και αύξησε κατά 95.349 τις ψήφους του σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015 (6,28%).
-Το ΠΟΤΑΜΙ (1,52%) καταβαραθρώθηκε χάνοντας 291.664 ψήφους σε σχέση με τις ευρωεκλογές του 2014 (6,61%) και 136.168 σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015 (4,09%).
-Η ΕΝΩΣΗ ΚΕΝΤΡΩΩΝ (1,45%) πήρε 45.271 ψήφους παραπάνω από τις ευρωεκλογές του 2014 (0,64%), αλλά κατρακύλησε χάνοντας 104.382 ψήφους σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015 (3,43%).
-Οι ΑΝΕΛ (0,80%) έπαθαν συντριβή χάνοντας 152.689 ψήφους σε σχέση με τις ευρωεκλογές του 2014 (3,46%) και 155.279 σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015 (3,69%).
-Η ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ (4,88%) είχε μια σοβαρή μείωση της δύναμης της χάνοντας 261.092 ψήφους σε σχέση με τις ευρωεκλογές του 2014 (9,39%) και 103.760 σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015 (6,99%).
Τα άλλα ακροδεξιά και εθνικιστικά κόμματα συγκέντρωσαν ένα περίπου 7% των ψήφων, με την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ του Βελόπουλου να παίρνει το 4,18% εξ αυτών.
Από τους αριθμούς των ευρωεκλογών της 26.5.2019 γίνεται φανερό πως υπήρξε μια ευρεία μετατόπιση των ψήφων προς τα δεξιά, με τη ΝΔ να εισπράττει ψήφους από τη μεγάλη φθορά του ΣΥΡΙΖΑ, από την κατάρρευση των ΑΝΕΛ, του Ποταμιού, της ΕΝΩΣΗΣ ΚΕΝΤΡΩΩΝ, αλλά και τη μείωση των ψήφων της ΧΡΥΣΗΣ ΑΥΓΗΣ. Παράλληλα, δίπλα στο θετικό γεγονός της σημαντικής πτώσης της δύναμης της ΧΡΥΣΗΣ ΑΥΓΗΣ, θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα ακροδεξιά και εθνικιστικά σχήματα συγκεντρώνουν αθροιστικά περίπου γύρω στους 700.000 ψήφους, ένα ποσοστό 12-13%, αλλά μέσα από μια πολυδιάσπαση σε 6-7 περίπου κόμματα.
Η παραπάνω αριθμητική αποτυπώνει μια δεξιά μετατόπιση της ψήφου του εκλογικού σώματος με την “πολυκατοικία” της Δεξιάς (ΝΔ, ακροδεξιά και εθνικιστικά κόμματα) να μοιράζεται το περίπου 45% της εκλογικής πίτας, ενώ αντίστροφα ο ΣΥΡΙΖΑ με τα αποκόμματά του (ΜέΡΑ25, Πλεύση Ελευθερίας) να περιορίζονται αθροιστικά περίπου στο 28% και το ΚΙΝ.ΑΛ να παραμένει συρρικνωμένο στο 7-8%.
Στα κόμματα που αναφέρονται στην Αριστερά και ήταν περιορισμένα σε αριθμό σε αυτές τις ευρωεκλογές, το ΚΚΕ (5,35%) κατέγραψε απώλεια 46.669 ψήφων σε σχέση με τις ευρωεκλογές του 2014 (6,11%) και στασιμότητα (μικρή αύξηση 1041 ψήφων) σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015 (5,55%).
Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ (0,64%) έχασε 4.965 ψήφους σε σχέση με τις ευρωεκλογές του 2014 (0,72%) και 9.762 ψήφους σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015 (0,85%).
Αντίθετα το Μ-Λ ΚΚΕ (0,22%) σημείωσε άνοδο κατά 1499 ψήφους σε σχέση με τις ευρωεκλογές του 2014 (0,19%) και κατά 3.326 σε σχέση με τις ψήφους που συγκέντρωσε ο εκλογικός συνδυασμός ΚΚΕ (μ-λ) — Μ-Λ ΚΚΕ στις βουλευτικές εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015 (0,16%), πετυχαίνοντας μια θετική παρουσία του μαρξιστικού-λενινιστικού κινήματος και σ’ αυτές τις ευρωεκλογές.
Αναμφίβολα, μετά τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών και με δεδομένο ότι στις 5 εβδομάδες που απομένουν ως τις εθνικές εκλογές ο δικομματισμός θα ασκήσει σκληρότερη πίεση, ότι μικρά αστικά κόμματα που κατέβηκαν στις ευρωεκλογές δεν θα πάρουν μέρος στις εθνικές εκλογές, ο εκλογικός χάρτης αναμένεται να υποστεί κι άλλη τροποποίηση στις 7 Ιούλη.
