Αποτυχημένη «συνταγή» από Βρετανία και Αργεντινή με τη «σφραγίδα» των μνημονιακών κυβερνήσεων
28 Φλεβάρη 2023: Η σύγκρουση μιας επιβατικής και μιας εμπορικής αμαξοστοιχίας στα Τέμπη αφήνει πίσω της δεκάδες νεκρούς και τραυματίες, στην πλειοψηφία τους νέα παιδιά που επέστρεφαν στις σχολές τους στη Θεσσαλονίκη. Ένα δυστύχημα που επαναφέρει με τον πιο τραγικό τρόπο το ζήτημα της χρόνιας απαξίωσης του σιδηροδρόμου από σειρά κυβερνήσεων της Νέας Δημοκρατίας, του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ την τελευταία 20ετία, ιδιαίτερα δε τα χρόνια των Μνημονίων όταν εγκατέλειπαν επιδεικτικά τον ΟΣΕ, ξεπουλώντας τον κυριολεκτικά για ψίχουλα στο ιδιωτικό κεφάλαιο.
Πατώντας σε ήδη αποτυχημένες και συνάμα αιματοβαμμένες «συνταγές» που εφαρμόστηκαν στο εξωτερικό με τραγικά αποτελέσματα, διαχώρισαν τη συντήρηση του δικτύου από το επιχειρησιακό έργο, τεμαχίζοντας έτσι τον ΟΣΕ σε τρία κομμάτια: Τον καθεαυτό ΟΣΕ που έχει τον έλεγχο της υποδομής (γραμμές κλπ), την κατασκευαστική ΓΑΙΟΣΕ και την ΤΡΑΙΝΟΣΕ που αποσπάστηκε εντελώς, πουλήθηκε και μετεξελίχτηκε στη σημερινή Hellenic Train, η οποία έχει την ευθύνη των βαγονιών, των μηχανών και γενικότερα των δρομολογίων. Τα αποτελέσματα αυτής της πολυδιάσπασης άρχισαν να φαίνονται εδώ και κάποια χρόνια, με τραγικές ελλείψεις σε προσωπικό και υλικό, που οδηγούσαν σε λουκέτα σιδηροδρομικών σταθμών, μείωση δρομολογίων και άλλα προβλήματα στις σιδηροδρομικές μεταφορές.
Το τελευταίο διάστημα όμως η κατάσταση εκτροχιάστηκε. Το «ταξίδι με τρένο» σε πολλές περιπτώσεις γινόταν με… λεωφορεία της Hellenic Train, ενώ συχνές ήταν και οι καταργήσεις δρομολογίων, αφήνοντας εκατοντάδες επιβάτες να περιμένουν στους σταθμούς τα τρένα που δεν έρχονταν ποτέ. Και φτάνουμε στους τελευταίους μήνες: Στις 10 Οκτωβρίου 2022 εκτροχιάζεται τοπική αμαξοστοιχία στο Λιανοκλάδι, χωρίς ευτυχώς τραυματισμούς.
Παράλληλα, μόλις 4 ημέρες πριν την τραγωδία στα Τέμπη, φωτιά ξέσπασε σε βαγόνι αμαξοστοιχίας που εκτελούσε το δρομολόγιο Δράμα – Θεσσαλονίκη από βραχυκύκλωμα στα καλώδια, χωρίς ευτυχώς να επεκταθεί. Μεγάλες δε και συχνές καθυστερήσεις καταγράφονταν σε ολόκληρο τον σιδηροδρομικό άξονα Αθήνας – Θεσσαλονίκης, για λόγους «κυκλοφορίας» ή «μονοδρόμησης», παρά το ότι η γραμμή είναι εξολοκλήρου διπλή.
Η ίδια αποτυχημένη «συνταγή» σε Βρετανία και Αργεντινή
με δεκάδες νεκρούς
Το έγκλημα που συντελέστηκε κατά τα μνημονιακά χρόνια με την πολυδιάσπαση του ΟΣΕ και την ιδιωτικοποίηση του μεταφορικού έργου όμως αποτελούσε πιστή αντιγραφή της εγκληματικής πολιτικής που εφαρμόστηκε στους σιδηροδρόμους σε Βρετανία και Αργεντινή, με εμπλοκή του ΔΝΤ. Και εκεί πολύνεκρα δυστυχήματα προκάλεσαν κατακραυγή που πέρασε μάλιστα τα σύνορα των δύο χωρών. Τίποτα όμως δεν σταμάτησε τις ελληνικές κυβερνήσεις από το να ακολουθήσουν πιστά αυτή την εγκληματική πολιτική, κατ’ επιταγή του ΔΝΤ και της ΕΕ.
Βρετανία
Οι βρετανικοί σιδηρόδρομοι είχαν εθνικοποιηθεί το 1948. Τα σχέδια ιδιωτικοποίησης τέθηκαν στο τραπέζι μετά την προσφυγή της χώρας στο ΔΝΤ το 1976. Η ιδιωτικοποίηση δεν θα ερχόταν όμως παρά τη δεκαετία του ’90, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και επί Θάτσερ η άμεση ιδιωτικοποίηση των σιδηροδρόμων χαρακτηρίστηκε «εξαιρετικά δύσκολος στόχος». Τελικά ο επίσης συντηρητικός πρωθυπουργός Τζον Μέιτζορ, ξεκινώντας το 1993 μέσω της διάσπασης του σιδηροδρομικού δικτύου σε 100 εταιρίες και τμήματα, θα προχωρούσε στην ιδιωτικοποίηση και διάλυση του σιδηροδρόμου.
Ήταν τα δύο σιδηροδρομικά δυστυχήματα που θα έβαζαν τέλος στις αυταπάτες περί ιδιωτικοποιήσεων. Ένα το 1997 με 7 νεκρούς και ένα το 1999 με 31 νεκρούς. Και στις δύο περιπτώσεις παραβιάστηκαν οι σηματοδότες, ενώ λόγω κόστους δεν είχε αγοραστεί τo κατάλληλο ηλεκτρονικό σύστημα που θα εκσυγχρόνιζε τη λειτουργία του σιδηροδρόμου, αποτρέποντας σε μεγάλο βαθμό το ανθρώπινο λάθος. Τελικά οι βρετανικοί σιδηρόδρομοι επανακρατικοποιήθηκαν κατά ένα μέρος το 2002, καθώς μόνο οι υποδομές πέρασαν στη δημόσια εταιρεία «Network Rail».
Αργεντινή
Αλλά και στην Αργεντινή η ιδιωτικοποίηση του σιδηροδρομικού δικτύου ακολούθησε παρόμοια πορεία. Το 2012 τρένο είχε εκτροχιαστεί στο Μπουένος Αϊρες αφήνοντας πίσω του 51 νεκρούς και τουλάχιστον 700 τραυματίες. Η οργή χιλιάδων διαδηλωτών ξεχείλιζε. Η αμαξοστοιχία είχε υπεράριθμους επιβάτες, ενώ το σύστημα πέδησης δεν λειτουργούσε, με αποτέλεσμα να προσκρούσει με ταχύτητα 26 χιλιομέτρων στον τοίχο του κεντρικού σταθμού του Μπουένος Άιρες.
Παρά το ότι ο μηχανοδηγός και ορισμένοι επιβάτες φέρονται να είχαν προειδοποιήσει από προηγούμενους σταθμούς ότι παρουσιάζονταν προβλήματα, η ιδιοκτήτρια εταιρία επέμενε μέσω ασυρμάτου να συνεχιστεί κανονικά το δρομολόγιο. Ήταν το δεύτερο θανατηφόρο δυστύχημα που είχε σημειωθεί μέσα σε έξι μήνες.
Η ιδιωτικοποίηση των σιδηροδρόμων στην Αργεντινή ξεκίνησε μετά από «οδηγίες» της Παγκόσμιας Τράπεζας. Πρόεδρος της χώρας ήταν ο Κάρλος Μένεμ. Η κυβέρνηση κήρυξε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης τον σιδηρόδρομο που ξεπουλήθηκε τελικά στους ιδιώτες, ενώ το κράτος διατήρησε τον έλεγχο των σταθμών και του δικτύου, με το δημόσιο να επωμίζεται το κόστος της συντήρησης, με τα βασικά έσοδα να τα καρπώνονται οι εταιρίες, οι περισσότερες από τις οποίες ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 βρίσκονταν στο χείλος του γκρεμού. Το κράτος προχώρησε σε κολοσσιαίες επιδοτήσεις, ενώ πραγματοποιήθηκαν αθρόες απολύσεις εργαζομένων. Τελικά η Αργεντινή επανεθνικοποίησε το δίκτυο το 2015.
Και στη Βρετανία αλλά και στην Αργεντινή το μεγάλο κόστος της συντήρησης του σιδηροδρομικού δικτύου επωμιζόταν το κράτος, με τους ιδιώτες να καρπώνονται τα κέρδη από τη χρήση της γραμμής, στερώντας ένα βασικό έσοδο για το δημόσιο. Παράλληλα, οι ιδιωτικές εταιρίες καρπώνονταν παχυλές επιδοτήσεις, ενώ, αφού απομυζήσουν τα κέρδη που επιθυμούν θα χρεοκοπήσουν. Από την άλλη, ο λαός, μέσω της αύξησης του κόστους των εισιτηρίων, της φορολογίας για τη συντήρηση του δικτύου και των επιδοτήσεων στους ιδιώτες, θα βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη για να συντηρηθεί ο σιδηρόδρομος.
24ωρη απεργία
των σιδηροδρομικών
την Πέμπτη
Από την πλευρά της, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σιδηροδρομικών προχώρησε σε 24ωρη απεργία την Πέμπτη (2/3) τονίζοντας μεταξύ άλλων: «Η απαξίωση που διαχρονικά επέδειξαν οι Κυβερνήσεις στον Ελληνικό Σιδηρόδρομο οδήγησαν στο τραγικό αποτέλεσμα των Τεμπών. Δυστυχώς τα πάγια αιτήματά μας για προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, αρτιότερη εκπαίδευση, αλλά κυρίως εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογιών ασφαλείας, πετιούνται μόνιμα στον κάλαθο των αχρήστων».
