Το 3ο Φόρουμ του Δρόμου του Μεταξιού ή αλλιώς της κινέζικης πρωτοβουλίας «μια ζώνη ένας δρόμος» – «Belt and Road Initiative» (BRI) αποτέλεσε σημαντικό διπλωματικό γεγονός για την Κίνα. Το Φόρουμ έλαβε χώρα στο Πεκίνο, στις 17 και 18 Οκτωβρίου, με τη συμμετοχή εκπροσώπων από περίπου 130 χώρες. Είναι ενδεικτικό ότι η Κίνα έχει διπλωματικές σχέσεις με 185 χώρες ενώ τα μέλη του ΟΗΕ είναι 193. Μάλιστα ο γραμματέας του οργανισμού πήρε μέρος στις εργασίες του Φόρουμ.
Αν και διάφορες δυτικές χώρες της Ευρώπης και σύμμαχοι των ΗΠΑ έστειλαν αξιωματούχους χαμηλότερου επιπέδου, το γεγονός αυτό σε καμία περίπτωση δεν υποβαθμίζει τη διπλωματική επιτυχία της Κίνας. Αξιοσημείωτη ήταν πάντως η παρουσία αντιπροσωπείας Γάλλων εμπειρογνωμόνων για το BRI που συναντήθηκαν με Κινέζους ανώτερους αξιωματούχους. Η συνάντηση αυτή έπεται της πρόσφατης επίσκεψης του Γάλλου προέδρου στο Πεκίνο. Οι περισσότερες χώρες, ειδικά αυτές του Παγκόσμιου Νότου, αντιπροσωπεύτηκαν από υψηλόβαθμους αξιωματούχους σε επίπεδο πρωθυπουργών ή αρχηγών κρατών.
Ο Κινέζος πρόεδρος την πρώτη μέρα του Φόρουμ είχε σειρά διμερών επαφών με ηγέτες κρατών, της Ινδονησίας, του Καζακστάν, της Ουγγαρίας, της Χιλής, της Σερβίας, του Ουζμπεκιστάν, της Αιθιοπίας και της Παπούα Νέα Γουινέα η οποία τον Μάιο υπέγραψε αμυντικό σύμφωνο με τις ΗΠΑ.
Αυτή που ξεχώρισε και έδωσε και τον τόνο στη σύνοδο ήταν η συνάντηση κορυφής Σι-Πούτιν η οποία αποτύπωσε το θερμό κλίμα μεταξύ των δύο αντρών. Ήταν μόλις το δεύτερο ταξίδι του Ρώσου προέδρου μετά την έκδοση εντάλματος σύλληψης από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, τον περασμένο Μάρτη. Το πρώτο έγινε μόλις πριν λίγες μέρες στο Κιργιστάν, ενώ απουσίασε από τη σύνοδο των BRICS στη Νότια Αφρική αλλά και από τη συνάντηση των G20 στην Ινδία.
Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ χαιρέτισε την «αμοιβαία πολιτική εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο χωρών» που «αυξάνεται συνεχώς», όπως μετέδωσε το πρακτορείο Xinhua. «Η Κίνα είναι πρόθυμη να συνεργαστεί με τη Ρωσία για να κατανοήσει με ακρίβεια τη γενική τάση της ιστορίας, να ακολουθήσει την τάση της παγκόσμιας ανάπτυξης, να εμβαθύνει πάντα τα θεμελιώδη συμφέροντα των δύο λαών μας, να εμπλουτίζει συνεχώς τις επιπτώσεις της εποχής στη διμερή συνεργασία, να ενσωματώσει τις ευθύνες μεγάλων χωρών και να συνεισφέρει δύναμη στην ανάπτυξη και αναζωογόνηση των δύο χωρών μας, προστατεύοντας τη διεθνή δικαιοσύνη και προωθώντας την κοινή ανάπτυξη του κόσμου», τόνισε ο Κινέζος πρόεδρος. Παράλληλα εξήρε «τη στενή και αποτελεσματική συνεργασία» μεταξύ των δύο χωρών, καθώς «ο όγκος των διμερών συναλλαγών έφτασε σε ιστορικό επίπεδο και πλησιάζει τον στόχο των 200 δισεκ. δολαρίων που έχουν θέσει οι δύο πλευρές».Υπενθύμισε εξάλλου ότι έχει συναντηθεί με τον Πούτιν «42 φορές τα τελευταία 10 χρόνια» και ότι οι δύο άνδρες έχουν αναπτύξει «μια καλή σχέση εργασίας και μια βαθιά φιλία». Σύμφωνα με τα κινεζικά κρατικά μέσα ενημέρωσης ο Σι υπογράμμισε ακόμη πως η Κίνα υποστηρίζει τα «συμφέροντα ασφαλείας και ανάπτυξης» της Ρωσίας.
Από τη μεριά του ο Πούτιν αποκάλεσε τον Σι για μία ακόμα φορά «αγαπητό του φίλο» και επαίνεσε τo BRI που έφερε τον κόσμο κοντά. «Η Ρωσία και η Κίνα, όπως και οι περισσότερες χώρες του κόσμου, μοιράζονται την επιθυμία για ίση, αμοιβαία επωφελή συνεργασία προκειμένου να επιτευχθεί παγκόσμια βιώσιμη και μακροπρόθεσμη οικονομική πρόοδος και κοινωνική ευημερία, με σεβασμό στην ποικιλομορφία του πολιτισμού και το δικαίωμα του καθενός να κρατήσει το δικό του μοντέλο ανάπτυξης», είπε ο Πούτιν. Πρόσθεσε ότι το BRI ήταν σύμφωνο με τη «γνωστή πρόταση της Ρωσίας για τη δημιουργία ενός μεγάλου ευρασιατικού χώρου» για συνεργασία με βάση ομάδες όπως ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), η Ένωση Εθνών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN) και η Ευρασιατική Οικονομική Ένωση .
Μιλώντας σε κινεζικά ΜΜΕ, διευκρίνισε σχετικά με το BRI πως «κάποιοι θεωρούν ότι είναι μια προσπάθεια της ΛΔ Κίνας να θέσει κάποιον υπό τον έλεγχό της, αλλά εμείς το βλέπουμε διαφορετικά, βλέπουμε απλώς την επιθυμία για συνεργασία». Ενώ, απαντώντας σε ερώτηση για τυχόν ανησυχία που μπορεί να προκαλεί στη Μόσχα η γοργά επεκτεινόμενη δράση του Πεκίνου, υποστήριξε ότι «δεν έχουμε αντιθέσεις εδώ, αντίθετα, υπάρχει μια συγκεκριμένη συνέργεια».
Εντύπωση προκάλεσε η θερμή χειραψία μεταξύ Πούτιν και Όρμπαν οι οποίοι συναντήθηκαν στο περιθώριο της συνόδου. Ο Όρμπαν που έγινε ο πρώτος δυτικός ηγέτης που συναντάται με τον Πούτιν, μετά από την έκδοση διεθνούς εντάλματος σύλληψής του, δήλωσε πως η «η Ουγγαρία ποτέ δεν θέλησε να αντιταχθεί στη Ρωσία αλλά να χτίσει στενούς δεσμούς μαζί της». Μια δήλωση που σίγουρα θα ανάψει φωτιές εντός της ΕΕ.
Το BRI, που φέτος συμπληρώνει τα 10 χρόνια από τη θεμελίωσή του, αποτελεί ισχυρό εργαλείο του κινεζικού ιμπεριαλισμού για οικονομική και πολιτική διείσδυση σε μια σειρά χώρες και ηπείρους. Σε μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από όξυνση των ανταγωνισμών μεταξύ Ανατολής-Δύσης και πυκνώνουν οι φωνές στην Ουάσιγκτον για «αποσύνδεση» από το Πεκίνο, η κινέζικη ηγεσία εμφανίζεται ως υπέρμαχος της «παγκοσμιοποίησης», της διασύνδεσης και της win-win συνεργασίας. Διαθέτοντας τεράστια συναλλαγματικά αποθέματα εμφανίζεται, με το αζημίωτο, ως ο «κουμπαράς» των αναπτυσσόμενων χωρών για επενδύσεις εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ κυρίως σε έργα υποδομής όπως λιμάνια, σιδηροδρομικές συνδέσεις, αεροδρόμια, βιομηχανικά πάρκα, πράσινες επενδύσεις, ψηφιοποίηση κλπ.
Αυτές οι υποδομές επιτρέπουν στην Κίνα να έχει πρόσβαση σε περισσότερες αγορές και δημιουργούν νέες επενδυτικές ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις της, οξύνοντας τoν ανταγωνισμό με τους δυτικούς ιμπεριαλιστές.
Από το βήμα του Φόρουμ ο Σι Τζινπίνγκ τόνισε πως τα «επιτεύγματα της συνεργασίας Belt and Road δεν είναι ούτε απροσδόκητα ούτε γίνονται με την ελεημοσύνη και τη φιλανθρωπία άλλων, αλλά κερδίζονται από τις κυβερνήσεις, τις επιχειρήσεις και τους ανθρώπους των χωρών που συμμετέχουν με την επιμέλεια, τη σοφία και το θάρρος τους». Συμπλήρωσε πως «η συνεργασία Belt and Road βρίσκεται στην ακμή της μετά από μια δυναμική δεκαετία και οδεύει προς την επόμενη χρυσή δεκαετία», τονίζοντας την ανάγκη να διατηρηθεί το επιχειρηματικό πνεύμα.
Στέλνοντας σαφή μηνύματα στην Ουάσιγκτον και τους συμμάχους της και επιδιώκοντας να εμφανίσει τον κινέζικο ιμπεριαλισμό ως μια αξιόπιστη και υπεύθυνη δύναμη ο Σι τόνισε πως: «Εναντιωνόμαστε στις μονομερείς κυρώσεις, στον οικονομικό εξαναγκασμό και στη μείωση των (οικονομικών) δεσμών». Ξεκαθάρισε ακόμη πως το Πεκίνο δεν θα εμπλακεί «σε ιδεολογική αντιπαράθεση, γεωπολιτικά παιγνίδια ή συγκρούσεις συνασπισμών». Για να υπογραμμίσει πως «το να βλέπεις την ανάπτυξη των άλλων σαν απειλή και την οικονομική αλληλεξάρτηση ως κίνδυνο δεν θα βελτιώσει τη ζωή κανενός, ούτε θα φέρει ανάπτυξη ταχύτερα».
Ενάντια στους θιασώτες της «αποσύνδεσης» τόνισε πως «οι νέοι δρόμοι του μεταξιού έχουν στόχο να ενισχύσουν τη συνδεσιμότητα σε επίπεδο πολιτικής, υποδομών, εμπορίου, χρηματοοικονομικών και λαών και να προσφέρουν νέα ώθηση στην παγκόσμια οικονομία».
