Η ανταρσία του επικεφαλής των μισθοφόρων της Βάγκνερ, Πριγκόζιν, επισκίασε τη διεθνή επικαιρότητα τη μέρα της εκδήλωσής της και όχι μόνο. Ο απόηχός της διατηρείται ως τώρα, ενώ έχει διάφορες πτυχές που ίσως παραμείνουν για καιρό άγνωστες. Αν και κατέδειξε ρωγμές στο εσωτερικό οικοδόμημα του Πούτιν και αποτέλεσε πλήγμα για το κύρος, την ισχύ και το διεθνές γοήτρό του, ο εντός 24ώρου τερματισμός της ανταρσίας, η παρέμβαση Λουκανσένκο και όσα ακολούθησαν, δείχνουν ξανά τον Πούτιν να διατηρεί την πρωτοβουλία, να ελέγχει τα χαλινάρια στον στρατό, και να κατευθύνει τα τεκταινόμενα. Ωστόσο η όλη ιστορία φαίνεται να διατηρεί ορισμένες ουρές που η έκταση και η σημασία τους δεν είναι προς το παρόν ιδιαίτερα αισθητές, ειδικά σ΄ ό,τι αφορά τις συνέπειες στην εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με όσα λέει ο Λουκασένκο, ο Πριγκόζιν και μέλη της Βάγκνερ βρίσκονται ήδη στη Λευκορωσία. Αυτό το γεγονός έχει οδηγήσει ηγέτες γειτονικών χωρών, όπως της Πολωνίας, να κάνουν λόγο για «τακτική κίνηση ελιγμού» του Πούτιν ώστε να δημιουργηθεί νέα εστία αστάθειας στην ανατολική Ευρώπη με όργανο τη Βάγκνερ.
Ο Πριγκόζιν διατείνεται ότι τη σπίθα έδωσε η πρόθεση της ρωσικής ηγεσίας να διαλύσει την Βάγκνερ ενσωματώνοντας τους μαχητές της στον ρωσικό στρατό. Ερωτηματικό παραμένει η στήριξη που είχε, μέσα και έξω από τη Ρωσία, για μια τέτοια ακραία τυχοδιωκτική κίνηση η οποία είχε τα χαρακτηριστικά πραξικοπήματος. Δημοσίευμα των αμερικανικών New York Times (NYT) εμπλέκει τον στρατηγό και πρώην ανώτατο Ρώσο διοικητή στην Ουκρανία, Σεργκέι Σουροβίκιν, στα σχέδια του Πριγκόζιν. Επικαλούνται πληροφορίες, όσο αξιόπιστες μπορεί να είναι αυτές, σύμφωνα με τις οποίες έχει κόντρα με την ηγεσία του στρατού.
Ο τακτικός ελιγμός του Πούτιν και η επιλογή της μη σύγκρουσης με τον Πριγκόζιν απέβλεπε στην αποφυγή μιας μετωπικής ένοπλης σύγκρουσης στο εσωτερικό της Ρωσίας, την ώρα που εξελίσσεται η Ουκρανική αντεπίθεση. Ο Ρώσος πρόεδρος επιδιώκει να κερδίσει χρόνο ώστε να κλείσει πιο ανώδυνα τις ρωγμές που δημιούργησε η «εξέγερση» Πριγκόζιν, να ελέγξει τις πιθανές φυγόκεντρες δυνάμεις που στην παρούσα φάση δεν εμφανίστηκαν ανοιχτά για να αμφισβητήσουν την εξουσία του και να εμφανιστεί προς τους Ρώσους ολιγάρχες ως ο πολιτικός που μπορεί να διαχειριστεί «ανώδυνα» τις πιο δύσκολες και περίπλοκες πολιτικές καταστάσεις.
Ανεξάρτητα από το τι οδήγησε σε αυτόν τον προσωρινό συμβιβασμό η ύστερη αντιμετώπιση ήταν σε τελείως διαφορετική κατεύθυνση από την αρχική τοποθέτηση του Ρώσου προέδρου στο πρώτο διάγγελμά του. Ο Πούτιν έκανε λόγο για προδοσία και «πισώπλατη μαχαιριά» και εμφανίστηκε έτοιμος να συντρίψει την «ανταρσία». Επέβαλε στρατιωτικό νόμο, τον οποίο βάφτισε «αντιτρομοκρατικό καθεστώς», σε μια σειρά πόλεις και στη Μόσχα, στην οποία κατέβασε και άρματα μάχης για να προστατέψει την πολιτική εξουσία του.
Ακόμη ο Πούτιν δεν παρέλειψε να δείξει, για ακόμη μία φορά, το αντικομμουνιστικό του μένος και να σπιλώσει την Οκτωβριανή Επανάσταση, παρά την καπηλεία που κάνει σε κατακτήσεις της Σοβιετικής Ένωσης, όπως η Αντιφασιστική Νίκη, για να δικαιολογήσει την ιμπεριαλιστική πολιτική της καπιταλιστικής Ρωσίας. Απευθυνόμενος στην ντόπια ολιγαρχία και όχι τον ρωσικό λαό, συνέκρινε το επιχειρούμενο αντιδραστικό πραξικόπημα της Βάγκνερ με την «έφοδο προς τον ουρανό» του προλεταριάτου και του ρωσικού λαού το 1917, που συνέτριψε την τσαρική εξουσία, εγκαθιδρύοντας τη σοβιετική εξουσία. Ταυτίζοντας ουσιαστικά τον εαυτό του με τον Τσάρο.
Η μεγάλη σοσιαλιστική επανάσταση όμως, που άναψε τον φάρο για τους λαούς όλου του κόσμου και φώτισε τον δρόμο στον αγώνα τους για την ανατροπή των εκμεταλλευτριών τάξεων, δεν μπορεί να συγκριθεί με καμία αντιδραστική αντιπαράθεση, όπως αυτή που εξελίσσεται στους κόλπους της ρωσικής ολιγαρχίας με την ενθάρρυνση ή και άμεση ανάμειξη των ιμπεριαλιστών της Δύσης.
Αυτές οι καταιγιστικές εξελίξεις συμβαίνουν την ώρα που εξελίσσεται η περίφημη «αντεπίθεση» του αμερικανονατοϊκού ανδρεικέλου Ζελένσκι και οξύνεται η αντιπαράθεση των δυτικών ιμπεριαλιστών με τη Ρωσία στα πεδία των μαχών της Ουκρανίας. Αποτελούν παράγοντες νέας αστάθειας, εστία νέων τυχοδιωκτικών ενεργειών από όλες τις πλευρές και ακόμα μεγαλύτερης κλιμάκωσης της μεταξύ τους αντιπαράθεσης. Πρόκειται για επικίνδυνες και τυχοδιωκτικές εξελίξεις που καμία σχέση δεν έχουν με τα πραγματικά συμφέροντα των λαών τόσο της Ρωσίας όσο και της Ουκρανίας.
Τις εξελίξεις αυτές επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν προς όφελός τους τόσο οι δυτικοί ιμπεριαλιστές που συντονίζονται ακόμη περισσότερο, παρά τις εσωτερικές τους αντιθέσεις, όσο και η Κίνα που στηρίζει τον Πούτιν, υποβαθμίζοντας το γεγονός, για να ενισχύσει περαιτέρω τον κινέζο-ρωσικό άξονα.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Άντ. Μπλίνκεν, έκανε λόγο για «άμεση αμφισβήτηση της εξουσίας του Πούτιν», που «εγείρει πραγματικά ερωτήματα και αποκαλύπτει πραγματικές ρωγμές», προσθέτοντας ότι «δεν έχουμε δει ακόμη την τελευταία πράξη».
Θέλοντας να κρατήσει αποστάσεις από τα τεκταινόμενα, πετώντας το μπαλάκι στον Πούτιν, ο Τζο Μπάιντεν, δήλωσε ότι «δεν είχαμε καμία ανάμειξη» στην ανταρσία της Βάγκνερ και ότι ήταν εσωτερική υπόθεση της Ρωσίας.
Η Τουρκία και το Ιράν στήριξαν τον Πούτιν. Σύμφωνα με την τουρκική προεδρία ο Ερντογάν προέτρεψε τον Βλαντίμιρ Πούτιν να ενεργήσει «λογικά» και πως η Τουρκία ήταν έτοιμη να συμβάλει για την ειρηνική επίλυση της κατάστασης.
Ενέργειες για στρατιωτική ενίσχυση της Ουκρανίας και παρασκηνιακές διεργασίες για ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις.
Με φόντο αυτές τις εξελίξεις εντείνονται οι διεργασίες για τη μεγαλύτερη στήριξη της Ουκρανίας σε στρατιωτικό εξοπλισμό, από τους δυτικούς, η συζήτηση για ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ αλλά και οι κινήσεις για διαπραγμάτευση μεταξύ των δύο εμπόλεμων πλευρών.
Το Ουκρανικό βρέθηκε στην ατζέντα της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις 29 και 30 Ιούνη. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, στην επιστολή πρόσκλησής του προς τους 27 ανέφερε: «Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία συνεχίζεται ανηλεώς. Η ακλόνητη ενότητά μας έρχεται σε αντίθεση με τη διχόνοια στη Ρωσία που επιδεικνύεται από τα γεγονότα αυτού του Σαββατοκύριακου. (…). Όλο και περισσότερο υπό αυτές τις συνθήκες, θα επιβεβαιώσουμε τη δέσμευσή μας να υποστηρίξουμε την Ουκρανία για όσο διάστημα χρειαστεί, μεταξύ άλλων μέσω βιώσιμης οικονομικής και στρατιωτικής βοήθειας. Θα πρέπει επίσης να συζητήσουμε πώς να εντατικοποιήσουμε περαιτέρω τη διεθνή υποστήριξη για τη φόρμουλα ειρήνης της Ουκρανίας».
Τα κράτη – μέλη της ΕΕ συμφώνησαν στη σύνοδο των ΥΠΕΞ στο Λουξεμβούργο να διαθέσουν επιπλέον 3,5 δισ. ευρώ για τη στρατιωτική στήριξη του Κιέβου. Την ίδια στιγμή εντατικά παζάρια γίνονται ενόψει της επικείμενης Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους (11-12 Ιούλη) για την ένταξη της Ουκρανίας και τις εγγυήσεις ασφαλείας προς το Κίεβο. Την ώρα που η Ουκρανική αντεπίθεση βρίσκεται σε εξέλιξη με τις μάχες να είναι από τις σφοδρότερες του πολέμου, με εκατοντάδες νεκρούς καθημερινά. Ρωσικές πηγές κάνουν λόγο για «μακελειό» στην ουκρανική πλευρά, αλλά και δυτικά μέσα ενημέρωσης αποκαλύπτουν ότι τα όποια κέρδη της ουκρανικής πλευράς είναι μικρά και γίνονται με μεγάλο κόστος.
Είναι βέβαιο ότι στη Σύνοδο θα επιδιωχθεί να δεθεί ακόμη πιο σφιχτά η Ουκρανία στο νατοϊκό άρμα. Ο ΓΓ του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτενμπεργκ, στη γερμανική εφημερίδα «Tagesspiegel», τόνισε ότι τα κράτη – μέλη θα υιοθετήσουν στη Σύνοδο ένα πολυετές πακέτο στρατιωτικής στήριξης, ώστε οι ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις να εναρμονιστούν με τα πρότυπα του ΝΑΤΟ.
Προς το παρόν όμως φαντάζει μη ρεαλιστικό να υπάρξει μια άμεση ένταξη της χώρας στην ιμπεριαλιστική λυκοσυμμαχία, όπως πιέζει η ουκρανική ηγεσία. Πάνω σε αυτό το θέμα καταγράφονται σημαντικές διαφοροποιήσεις από μέλη του ΝΑΤΟ. Η Βρετανική πλευρά δήλωσε την υποστήριξή της σε άμεση ένταξη με συνοπτικές διαδικασίες και χωρίς να εκπληρώνονται οι προϋποθέσεις που απαιτούνται. Σύμφωνα δε με τον Στόλτενμπεργκ πολλές από τις απαιτήσεις του σχεδίου δράσης για ένταξη πράγματι εκπληρώνονται. « Η μεταρρύθμιση των Ενόπλων Δυνάμεων συμβαίνει ενώ εμπλέκονται σε σύγκρουση», συμπλήρωσε. Ιδιαίτερα πιεστικές για μια ταχεία ένταξη της Ουκρανίας είναι και οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης.
Απ’ την άλλη, η Γαλλίδα ΥΠΕΞ, Κατρίν Κολονά, εμφανίστηκε πιο επιφυλακτική, αν και παραδέχτηκε πως οι συνθήκες έχουν αλλάξει από τη σύνοδο του Βουκουρεστίου το 2008, που αποφάσισε την μελλοντική ένταξη της Ουκρανίας και της Γεωργίας.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Γερμανός καγκελάριος, Όλ. Σολτς, ο οποίος εμφανίστηκε αρνητικός σε μια ταχεία ένταξη στο ΝΑΤΟ όσο ο πόλεμος είναι σε εξέλιξη, ενώ πρότεινε εναλλακτικά μακροπρόθεσμες «εγγυήσεις ασφαλείας» στην Ουκρανία.
Ακόμη και η Ουάσιγκτον εμφανίζεται επιφυλακτική, αφού μια εξέλιξη θα σήμαινε απευθείας στρατιωτική εμπλοκή του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία. Κάτι που δεν θέλει, στην παρούσα φάση, ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός ο οποίος έχει μεταφέρει το κύριο βάρος στην αντιπαράθεση με την Κίνα.
Την ίδια στιγμή που στο προσκήνιο αποφασίζεται η στρατιωτική ενίσχυση της Ουκρανίας, έρχονται στο φως της δημοσιότητας πληροφορίες πως δρομολογούνται παρασκηνιακές διεργασίες για την πραγματοποίηση ειρηνευτικών συνομιλιών. Όπως αποκάλυψε γερμανικός ραδιοφωνικός σταθμός πραγματοποιήθηκε στις 24 Ιούνη, στην Κοπεγχάγη, διάσκεψη για την Ουκρανία σε συνθήκες άκρας μυστικότητας. Εκτός από εκπροσώπους δυτικών χωρών, συμμετείχαν διπλωμάτες από Κίνα, Ινδία, Βραζιλία και Νότια Αφρική, χωρών δηλαδή που συμμετέχουν μαζί με τη Ρωσία στους BRICS. To Bloomberg έκανε λόγο για συμμετοχή του συμβούλου εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλλιβαν. Από τα δημοσιεύματα δεν προκύπτει αν συμμετείχε η Ρωσία ενώ κάποια αναφέρουν ότι η πρωτοβουλία ήταν Ουκρανική. Σύμφωνα με το δημόσιο γερμανικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο ARD, θα μπορούσαν να διεξαχθούν επίσημες ειρηνευτικές συνομιλίες τον Ιούλιο.
Για το θέμα τοποθετήθηκε ο εκπρόσωπος τύπου του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, ο οποίος σχολίασε πως «δεν έχουμε ένδειξη ότι βρίσκονται σε εξέλιξη τέτοιες συνομιλίες», ενώ τόνισε ότι κατά τη Μόσχα δεν υπάρχει ακόμη πρόσφορο έδαφος για ειρηνευτικές συνομιλίες με την Ουκρανία.
Έμμεση επιβεβαίωση των διεργασιών αυτών έδωσε ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι. Κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο ουκρανικό κοινοβούλιο δήλωσε ότι η Ουκρανία δεν θα δεχθεί οποιαδήποτε ειρηνευτική εκδοχή που θα επιτρέψει στον πόλεμο της Ρωσίας κατά της χώρας του να μετατραπεί σε μία παγωμένη σύρραξη.
