Την Τρίτη 20 Μάρτη, ο αμερικανός ΥΠΕΞ, Μάικ Πομπέο, πήρε μέρος στη νέα τριμερή Σύνοδο Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, επισφραγίζοντας και μ’ αυτό τον τρόπο την ενεργότερη εμπλοκή των ΗΠΑ στα περιφερειακά σχήματα που αναπτύσσονται υπό αμερικανοΝΑΤΟϊκή ομπρέλα, με συμμετοχή και της Ελλάδας, για την εμπέδωση της ιμπεριαλιστικής «ασφάλειας» και «σταθερότητας» στην ευρύτερη περιοχή.
Είναι η δεύτερη φορά που οι ΗΠΑ εκπροσωπήθηκαν στη συνάντηση, η πρώτη ωστόσο που αυτό έγινε σε επίπεδο ΥΠΕΞ, επιβεβαιώνοντας την όλο και πιο άμεσή τους διείσδυση στην περιοχή, με στόχο τη διασφάλιση σταθερής παρέμβασης που θα τους διασφαλίσει σαφή πλεονεκτήματα απέναντι σε αντίπαλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, με πρώτη τη Ρωσία. Την ίδια ώρα, αμερικανικοί ενεργειακοί κολοσσοί διεκδικούν πρωταγωνιστικό ρόλο στη λεκάνη της Μεσογείου και την «αξιοποίηση» των υδρογονανθράκων της, με πρώτη την «ExxonMobil», που έχοντας ήδη «παρουσία» σε ελληνική, κυπριακή και αιγυπτιακή ΑΟΖ, σχεδιάζει πλέον κι άλλες γεωτρήσεις.
Είναι σαφές ότι η τριμερής, όσο βεβαιώνεται η ύπαρξη και προωθείται η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της ΑΟΖ της Κύπρου, έχει στο επίκεντρό της τα θέματα ενέργειας, όπως αυτά της άντλησης των κοιτασμάτων, αλλά και της κατασκευής του αγωγού East Med, που θα μεταφέρει αέριο από το Ισραήλ και την Κύπρο μέσω Ελλάδας στην Ευρώπη. Άλλο τόσο σαφές είναι ότι η τριμερής αυτή ορίστηκε, λειτουργεί και υπακούει αποκλειστικά στους σχεδιασμούς και τα οικονομικά και στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ στην περιοχή, σε μια περίοδο όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών.
Είναι χαρακτηριστικές οι αναφορές του Πομπέο στην Κίνα, στη Ρωσία, αλλά και το Ιράν και η ανάγκη να αποκρουστεί η επιρροή και ο ρόλος τους στην περιοχή. Όπως ο ίδιος αναφέρει για την τριμερή… «είναι ζωτικής σημασίας στιγμή (για τις ΗΠΑ), όταν υπάρχουν όλες αυτές οι πυρηνικές δυνάμεις, Κίνα, Ρωσία, και όλα τα στρατιωτικά διακυβεύματα στο νότο και την Ανατολή…». Δεν σκέφτηκε καμία άλλη πυρηνική δύναμη ο Πομπέο. Κάποια, ίσως τη μοναδική, που να έχει κάνει χρήση πυρηνικών. Στην κοινή δήλωση που υπογράφουν και οι τέσσερις (και ο Πομπέο) βεβαιώνεται, «… η κοινή δέσμευση, για την προώθηση της ειρήνης, σταθερότητας, ασφάλειας και ευημερίας στην Ανατολική Μεσόγειο…», αλλά και ότι «… δεσμεύονται οι τέσσερεις πλευρές, να αποκρούσουν κάθε εξωτερική κακόβουλη επιρροή στην Αν. Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή…». Ο Νετανιάχου με ιδιαίτερη ένταση σημείωσε ξανά ότι «…Αν φτιαχτεί αυτός ο αγωγός, τότε οι 3 χώρες αναλαμβάνουν και τη δέσμευση να τον προστατεύουν με κάθε τρόπο… »
Με φόντο τα παραπάνω, νέες διευθετήσεις προσδοκούν οι ίδιοι οι επιχειρηματικοί κολοσσοί. Αυτό επιβεβαίωσε και ο αντιπρόεδρος της «ExxonMobil», Στίβεν Γκρίνλι, που ανήγγειλε νέες επενδύσεις της εταιρείας στην περιοχή και ξεκαθάρισε την προθυμία της να αξιοποιήσει διάφορες εναλλακτικές συνεργασίες.
Ερωτηθείς αν προβληματίζουν την εταιρεία οι διαμάχες για την Κύπρο και γύρω απ’ αυτήν, απάντησε ότι «αυτά είναι θέματα των κυβερνήσεων να τα λύσουν», ενώ όταν ρωτήθηκε για το ενδεχόμενο συνεργασίας της «ExxonMobil» και με χώρες με τις οποίες προς το παρόν δεν έχει σχετικές συμφωνίες, όπως η Τουρκία, επιβεβαίωσε ότι η «ExxonMobil» «είναι ανοιχτή» σε κάτι τέτοιο «αν τα δεδομένα το επιτρέπουν και οι ευκαιρίες αυξηθούν».
Ενδεικτικές ήταν και οι τοποθετήσεις που έγιναν σε συνέδριο του Πανεπιστημίου Πειραιά. Παρουσία και της πρέσβειρας του Ισραήλ, σε θεματική με τίτλο «Ανατολική Μεσόγειος και Ενεργειακοί Κόμβοι», ο Κύπριος πρώην ΥΠΕΞ, Γ. Κασουλίδης, είπε ότι αν ισχύουν οι εκτιμήσεις για τεράστια αποθέματα αερίου στην Ανατ. Μεσόγειο, τότε «δημιουργούνται τεράστια γεωπολιτικά ζητήματα, γιατί όπου υπάρχει φυσικός πλούτος υπάρχουν και αμφισβητήσεις, όπως και η ανάγκη να συνεργαστούν μεταξύ τους οι χώρες. Άρα αυτό το φυσικό αέριο μπορεί να είναι και πηγή συνεργασίας ή και αιτία μεγάλων διαφορών». Περιγράφοντας τα κοιτάσματα που έχουν βρεθεί, τόνισε ότι «εταιρίες ανταγωνίζονται μεταξύ τους για να πάρουν συμβόλαια», ενώ ειδικά για την Τουρκία είπε ότι θα φέρει τελικά δικό της γεωτρύπανο μέσα στην κυπριακή ΑΟΖ. Πάντως, δεν παρέλειψε να αναφέρει ότι «έχει και η Τουρκία να επωφεληθεί αν συγκατανεύσει να λυθεί το Κυπριακό».
Είναι ενδεικτική η συζήτηση που συνεχίζεται για τις προϋποθέσεις σταθερής ή περιστασιακής ένταξης στις περιφερειακές συνεργασίες και της Τουρκίας. Το ενδεχόμενο αυτό φυσικά συνδέεται και με τους όρους διχοτόμησης της Κύπρου – παζάρι που προχωρά γοργά – και τους όρους συνύπαρξης των δύο πλευρών στο νησί. Δεν είναι τυχαίο ότι, μιλώντας στη «Χαραυγή», ο Κύπριος Πρόεδρος, Αναστασιάδης, υπογράμμισε ότι αν τελικά «η λύση του “EastMed” είναι ανεφάρμοστη, αν είναι αδύνατη η δημιουργία τερματικού σταθμού στην Κύπρο, εμείς δεν αποκλείουμε τη λύση αγωγού μέσω Τουρκίας, αν και εφόσον εξευρεθεί λύση στο Κυπριακό, και είναι πιο συμφέρουσα εκείνη η επιλογή».
Συμπερασματικά η «αξιοποίηση» των υδρογονανθράκων στην “ευαίσθητη” περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου επιδρά καταλυτικά στην ανάπτυξη συμμαχιών αλλά και εναλλακτικών σχεδιασμών, με δεδομένο ότι ζητούμενο για τον ιμπεριαλισμό και τα μονοπωλιακά συμφέροντα που προωθεί κάθε φορά είναι η δική του ισχυροποίηση και το μέγιστο κέρδος για τα ίδια, κάτι που φυσικά οξύνει την επιθετικότητα αλλά και τα παζάρια όλων με όλους, γιγαντώνοντας έτσι τους κινδύνους για τους λαούς σε όλα τα επίπεδα.
