Πάντα ενεργό το ηφαίστειο στο μαλακό υπογάστριο της Ευρώπης, τα Δυτικά Βαλκάνια. Το τελευταίο διάστημα μάλιστα υπάρχει μια αναζωπύρωση των πολλών εστιών έντασης.
Τον κύκλο άνοιξαν οι εκλογές στην γειτονική χώρα της Βόρειας Μακεδονίας, όπου η νέα Πρόεδρος Σιλιάνοφσκα και η νέα κυβέρνηση του VMRO-DPMNE αμφισβητούν τη Συμφωνία των Πρεσπών, με τον πρωθυπουργό Μίτσκοσκι να δηλώνει ότι είναι «έτοιμος να εργαστεί για τη μακεδονική εθνική ενότητα» και με τη Σιλιάνοφσκα να μην χρησιμοποιεί το συνταγματικό όνομα της χώρας και -διατρανώνοντας δημοσίως τον αλυτρωτισμό- να συναντάται, όπως είπε, με εκπροσώπους των «παιδιών προσφύγων από τη Μακεδονία του Αιγαίου» και να συζητά μαζί τους για τους εορτασμούς για τα 75 χρόνια από το «διωγμό των Μακεδόνων του Αιγαίου».
Μεγαλώνουν την ίδια περίοδο οι «τριβές» ανάμεσα σε Βουλγαρία και Βόρεια Μακεδονία με τη δεύτερη να θέλει να επαναδιαπραγματευτεί τους όρους συνεργασίας της με τα γειτονικά κράτη και το Βούλγαρο Πρόεδρο, Ρούμεν Ράντεφ, να εκφράζει την δυσαρέσκεια της Σόφιας και να κατηγορεί τη νέα κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας για απροθυμία να αναγνωρίσει την ύπαρξη βουλγαρικής ταυτότητας και γλώσσας στην επικράτειά της.
Ακυρώθηκε τελικά η συνάντηση, που αναμενόταν να γίνει κάτω από την πίεση των Δυτικών, ανάμεσα στο Σέρβο Πρόεδρο Βούτσιτς, και τον πρωθυπουργό του Κοσόβου Κούρτι, καθώς η Πρίστινα έθεσε τελευταία στιγμή νέους όρους για την πραγματοποίησή της. Συγκεκριμένα, ζήτησε να υπογραφεί άμεσα η βασική συμφωνία για την εξομάλυνση των σχέσεων, όπως προτάθηκε στην Οχρίδα από την ΕΕ, να αποσυρθεί η «επιστολή επιφυλάξεων» που απέστειλε η Σερβία στην ΕΕ, αλλά και να παραδώσει η Σερβία στις αρχές του Κοσόβου τον Μίλαν Ραντόιτσιτς, που θεωρείται βασικός υπαίτιος για τις συγκρούσεις ενόπλων στο βόρειο Κόσοβο τον περασμένο Σεπτέμβρη.
«Τριβές» προέκυψαν και μεταξύ Αλβανίας και Βόρειας Μακεδονίας. Την έντονη αντίδρασή του στα αποτελέσματα της απογραφής στην Αλβανία, εξέφρασε το υπουργείο Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας, ανακαλώντας τον πρέσβη της χώρας στα Τίρανα για διαβουλεύσεις, καθώς, όπως καταγγέλλει, η απογραφή «δεν αντικατοπτρίζει επαρκώς τον πραγματικό αριθμό των εθνοτικά Μακεδόνων» στην Αλβανία. Ο δε εκπρόσωπος της πρεσβείας της Βόρειας Μακεδονίας στα Τίρανα αποχώρησε από την παρουσίαση των αποτελεσμάτων, διαμαρτυρόμενος που έγινε λόγος για «Βορειομακεδόνες» και όχι για «Μακεδόνες».
Οι μειονότητες δηλαδή αξιοποιούνται σταθερά για την υποδαύλιση εθνικιστικών φανατισμών που εξυπηρετούν διάφορα ιμπεριαλιστικά σχέδια.
Εν τω μεταξύ φούντωσε το «παιχνίδι» του εθνικισμού και στα γερμανικά γήπεδα στο EURO 2024. Επεισόδια μεταξύ Αλβανών και Σέρβων και πανό που διαφήμιζαν τον αλβανικό μεγαλοϊδεατισμό. Κοινά συνθήματα κατά της Σερβίας στον αγώνα μεταξύ Κροατίας και Αλβανίας, στις εξέδρες των δύο ομάδων. Ο παίκτης της Εθνικής Αλβανίας, Μιρλίντ Ντάκου, άρπαξε μια ντουντούκα και φώναζε συνθήματα κατά της Βόρειας Μακεδονίας. Σοβαρά επεισόδια μεταξύ Αλβανών και Σέρβων στις πόλεις της Βεστφαλίας (Ντόρτμουντ, Γκελζενκίρχεν), πανό και συνθήματα με αναφορές στον αλβανικό μεγαλοϊδεατισμό, στον αγώνα της Αλβανίας με την Ιταλία. Τα περιστατικά αυτά προκάλεσαν την έντονη αντίδραση της σερβικής πλευράς, που ζήτησε την παραδειγματική τιμωρία της Κροατίας και της Αλβανίας, απειλώντας με αποχώρηση από τη διοργάνωση -κάτι που τελικά δεν έγινε.
Και πίσω από όλα αυτά δραστηριοποιούνται οι μεγάλοι «μάγειροι», να «πέφτουν κορμιά» για τα Βαλκάνια που «βράζουν» και να φουντώνουν τα διαβούλια για την ευρωατλαντική τους πορεία, ως ανάχωμα στη γεωπολιτική διείσδυση Ρωσίας και Κίνας.
Συμβούλιο υπουργών Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, όπου ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ, δηλώνει ότι «η ευθυγράμμιση των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων με την Κοινή μας Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ) θεωρείται έκφραση της στρατηγικής τους επιλογής και της δέσμευσής τους για ένταξη στην ΕΕ. Η διατήρηση στενών δεσμών με το καθεστώς του Πούτιν δεν είναι συμβατή με την οικοδόμηση ενός κοινού μέλλοντος εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ συναντήθηκαν και με τους ομολόγους τους από τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. «Δεν γίνεται να προσποιείσαι ότι είσαι κράτος-μέλος και να είσαι (“spoiler”) “χαλαστής” της κοινής εξωτερικής πολιτικής. Έχουμε ήδη αρκετά, δεν χρειαζόμαστε περισσότερα (σχετικά ζητήματα ανοιχτά)», πρόσθεσε ο Μπορέλ.
Είχε προηγηθεί συνάντηση της ομάδας «Φίλων των Δυτικών Βαλκανίων (Ελλάδα, Κροατία, Αυστρία, Ιταλία, Σλοβενία, Σλοβακία και Τσεχία), στο Μοναστήρι του Gottweig στο κρατίδιο της Κάτω Αυστρίας και η συνεδρίαση στο Στρασβούργο της Επιτροπής για τα Δυτικά Βαλκάνια του Συμβουλίου της Ευρώπης, υπό την προεδρία του Αλέξη Τσίπρα.
Οι ΗΠΑ κατηγορούν την ηγεσία της «Σερβικής Δημοκρατίας» της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης για «επίμονες προσπάθειες να διαβρώσει τα πλαίσια για την ειρήνη στην περιφέρεια» των Δυτικών Βαλκανίων, καταγγέλλουν για «δίκτυο πατρωνίας» τον Ντόντικ, Πρόεδρο της «Σερβικής Δημοκρατίας», της μίας από τις δύο οντότητες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης όπου πλειοψηφεί ο σερβικός πληθυσμός.
Για να κλείσει τέτοιες ανοιχτές πληγές, ήρθε και στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η «Διεθνής Διάσκεψη για την Ειρήνη και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη», που έγινε στην Αθήνα, με πρωτοβουλία των Τσίπρα – Ζάεφ. του «Ινστιτούτου Αλέξης Τσίπρας» (όλοι οι «πρώην» έχουν το Ινστιτούτο τους· να μη έχει και ο Τσίπρας;).
«Δεν πρέπει να επιστρέψουμε στην περίοδο πριν τις Πρέσπες, όπου η ενταξιακή διαδικασία είχε παγώσει και ο ρόλος της ΕΕ γινόταν ολοένα και πιο αδύναμος προς όφελος τρίτων, επικίνδυνων κρατικών και μη κρατικών δυνάμεων» ανέφερε ο Τσίπρας στην ομιλία του.
Για να χαρακτηρίσει τη Συμφωνία των Πρεσπών «πρότυπο επίλυσης διαφορών, γιατί αποδεικνύει ότι υπάρχει δρόμος για αμοιβαία αποδεκτές λύσεις στη βάση του Διεθνούς Δικαίου, με σκοπό την ειρηνική επίλυση χρόνιων προβλημάτων», με σαφείς υπαινιγμούς για διευθετήσεις στο Αιγαίο, στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Κυπριακό, όπως φάνηκε και από τις παρεμβάσεις άλλων ομιλητών στη διάσκεψη…
Στο ίδιο μοτίβο ήταν και οι τοποθετήσεις του πρώην Γάλλου Προέδρου, Φρ. Ολάντ και του ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ για το ονοματολογικό, Μάθιου Νίμιτς, ο οποίος χαρακτήρισε τη Συμφωνία πολύ σημαντική και την παραλλήλισε με τη Συνθήκη των Βερσαλλιών και τη Συμφωνία του Ντέϊτον.
Ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα και νυν υφυπουργός Εξωτερικών για θέματα Ενεργειακών πόρων, ο γνωστός και μη εξαιρετέος Τζέφρι Πάιατ, στην ομιλία του στάθηκε στον κρίσιμο ρόλο της Συμφωνίας των Πρεσπών για την προώθηση των ενεργειακών σχεδιασμών του ευρωατλαντικού άξονα στα Βαλκάνια και την ευρύτερη περιοχή.
Ιδιαίτερα αποκαλυπτική όμως ήταν η παρέμβαση στη Διεθνή Διάσκεψη του Μουσταφά Αϊντίν, προέδρου του Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων της Τουρκίας και διευθυντή του Ελληνοτουρκικού Φόρουμ. Εκείνος, αναφερόμενος στα Ελληνοτουρκικά. μίλησε για «συμβιβασμούς», όπως είχε κάνει πριν ένα μήνα ο Έλληνας Υπ. Εξ. Γεραπετρίτης. Ο Αϊντίν ουσιαστικά είπε «Κάντο όπως στις Πρέσπες».
«Αποτύχαμε να υπογράψουμε συμφωνίες για τον λόγο που υπάρχει και σήμερα. Γιατί οι κυβερνήσεις δεν είχαν προετοιμάσει το κοινό τους. Ο συμβιβασμός είναι μια άσχημη λέξη. Έχει αρνητικές αποχρώσεις, δεν αρέσει ούτε στους Έλληνες ούτε στους Τούρκους.(…) Οποιαδήποτε βιώσιμη λύση πρέπει να ενέχει τον συμβιβασμό (…) Δυνητικό πεδίο διατάραξης των ελληνοτουρκικών σχέσεων συνεχίζει να αποτελεί το Κυπριακό», που παρά το γεγονός ότι ο Μητσοτάκης και ο Ερντογάν αποφάσισαν να το «βάλουν σε αναστολή», σταδιακά θα πρέπει να προχωρήσουν τα παζάρια και σε αυτό το θέμα.
Όλα αυτά υπηρετούν ένα αμερικανοευρωνατοϊκής σχέδιο κοπής για τον έλεγχο του ζωτικού χώρου της Βαλκανικής χερσονήσου, τη μείωση της επιρροής και την περικύκλωση της Ρωσίας, -μέρος του οποίου είναι και η μάχη για την Ουκρανία. Με τον έλεγχο και των σκανδιναβικών χωρών (ένταξη Φιλανδίας – Σουηδίας στο ΝΑΤΟ), μέχρι τώρα ουδέτερων χωρών, το σχέδιο «τανάλια» έρχεται να σφίξει κι άλλο την θηλιά γύρω από την Ρωσία.
Σε όλες αυτές τις κινήσεις η ρωσική διπλωματία έδωσε ωμές και κυνικές απαντήσεις, λέγοντας ότι θα πλήξει χώρες και στόχους που συμμετέχουν στον πόλεμο στο πλευρό της Ουκρανίας και σε κινήσεις που στρέφονται εναντίον της Ρωσίας.
Οι εξελίξεις αυτές έχουν δημιουργήσει ρήγματα στο ελληνικό αστικό στρατόπεδο, με το Σαμαρά να αμφισβητεί από ακροδεξιά την εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη, να θέτει ζητήματα αμφισβήτησης της Συμφωνίας των Πρεσπών, να μιλάει ανοιχτά για υποχωρήσεις απέναντι στην Τουρκία και για «Πρέσπες του Αιγαίου» και να κάνει ευθεία επίθεση στην Ντόρα Μπακογιάννη -παρούσα στην εκδήλωση στο Πολεμικό Μουσείο- για το ψήφισμα σχετικά με το Κόσοβο.
Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν τη σχετικότητα των Συμφωνιών που υπογράφονται, που είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένων συσχετισμών δύναμης, όπως ζητούμενο των νέων συσχετισμών είναι η αμφισβήτηση και η ανατροπή τους. Επιβεβαιώνουν ότι η σταθερότητα, που πολλοί έταζαν στους λαούς με τον πόλεμο και το διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας, όχι απλά δεν ήρθε, αλλά, αντίθετα, οι λαοί της περιοχής βυθίζονται σε κινδύνους που μεγαλώνουν συνεχώς από την εντεινόμενη αντιπαράθεση ανάμεσα στο ευρωατλαντικό μπλοκ, τη Ρωσία και την Κίνα.
Οι λαοί της περιοχής απειλούνται άμεσα και χειροπιαστά, με νέα αιματοχυσία από τον αδυσώπητο ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό για τον έλεγχο των σφαιρών επιρροής και των πλουτοπαραγωγικών – ενεργειακών πηγών και δρόμων. Και είναι προφανής η ανάγκη της ανάπτυξης ενός πλατιού αντιπολεμικού – αντιιμπεριαλιστικού κινήματος, σε όλες τις χώρες και σε όλους τους χώρους, για την ειρήνη, τη φιλία, την αλληλεγγύη των λαών, την εθνική ανεξαρτησία, ενάντια στους κάθε λογής ιμπεριαλιστές και στις εγχώριες αστικές τάξεις.
