Σε γεγονός πρώτης γραμμής, που αδιαμφισβήτητα θα έχει σοβαρές κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις, εξελίσσεται το ζήτημα των πλειστηριασμών ειδικά πρώτης κατοικίας μετά την προκλητική απόφαση της ολομέλειας του ανώτατου δικαστηρίου της χώρας, του Άρειου Πάγου, που παρότι δεν δημοσιεύτηκε ακόμα, ωστόσο έγινε γνωστή και κυριαρχεί πλέον στην επικαιρότητα.
Η κατάπτυστη απόφαση αφορά το ότι η συντριπτική πλειοψηφία της ολομέλειας του Άρειου Πάγου τάχθηκε υπέρ της δυνατότητας των εταιρειών διαχείρισης «κόκκινων» ενυπόθηκων δανείων, των λεγόμενων servicers, να βγάζουν σε πλειστηριασμό σπίτια, ακόμα και αν αποτελούν πρώτη κατοικία των δανειοληπτών.
Να σημειώσουμε πως η απόφαση εκδόθηκε σε χρόνο ρεκόρ, μόλις δύο εβδομάδες από την εισαγγελική πρόταση, και οι servicers, δηλαδή οι διάφορες εταιρίες ενημέρωσης που τηλεφωνούν σχεδόν κάθε μέρα απειλώντας με διάφορες προειδοποιήσεις τους δανειολήπτες, θα μπορούν να προβαίνουν σε πράξεις εκτέλεσης ως δικαιούχοι διάδικοι για λογαριασμό των funds, όταν για παράδειγμα υπάρχουν σήμερα δανειολήπτες που στην Αθήνα παίρνουν σειρά για εκδίκαση της υπόθεσής τους το 2028…
Ακόμα φαίνεται πως οι δικαστές του Άρειου Πάγου μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, …μελέτησαν …διάβασαν …αποφάσισαν από έναν ογκώδη φάκελο σχεδόν 2000 σελίδων.
Και μάλιστα προξενεί εντύπωση το εύρος της πλειοψηφίας με την οποία πάρθηκε η απόφαση αυτή, 56 υπέρ έναντι 9 που δεν την υποστήριξαν, πάντα σύμφωνα με όσες πληροφορίες έχουν δει το φως της δημοσιότητας.
Ο ρόλος της Τράπεζας Ελλάδας και του διοικητή της
Υπάρχει όμως και ένα άλλο εντυπωσιακό στοιχείο που προκύπτει από την υπόθεση αυτή, όπως καταγράφεται στην εξαμηνιαία Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδας, τον Νοέμβριο του 2022, όπου ρητά αναφέρεται στη σελίδα 12: «Η ικανότητα των Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις να διαχειριστούν τα δάνεια για λογαριασμό των Εταιρειών Απόκτησης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις και των Πιστωτικών Ιδρυμάτων, δυσχεραίνεται από την πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου 822/2022 και τις σχετικές εφετειακές αποφάσεις αναφορικά με τη νομιμοποίησή τους να προβούν σε δικαστικές ενέργειες και κυρίως να συμμετέχουν σε διαδικασίες πλειστηριασμών. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα των ΕΔΑΔΠ αναμένεται να διαφανεί τους επόμενους μήνες με την άρση των παραπάνω περιορισμών σε συνδυασμό με την πρόσφατη έναρξη της λειτουργίας της ψηφιακής πλατφόρμας για την πρώτη κατοικία των ευάλωτων νοικοκυριών, η οποία θα είναι σε ισχύ μέχρι τη μεταβίβασή της στο Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων».
Με λίγα λόγια η ΤτΕ και ο διοικητής της, ο περιβόητος και κυνικός Γ. Στουρνάρας, πρώην υπουργός Οικονομίας στα χρόνια των περικοπών και της αθλιότητας των ματωμένων μνημονίων, φαίνεται να είχαν μαντικές ικανότητες και να προέβλεπαν το μέλλον ή να έριχναν χαρτιά ή να έβλεπαν σαν καφετζούδες τα σημάδια του ροφήματος.
Αλλά προφανώς και δεν είναι έτσι, και αυτό δεν είναι παραμύθι για μικρά παιδιά.
Κατά τα φαινόμενα και τις εξελίξεις, προφανώς υπάρχει ένα νήμα που συνδέει την ανάλγητη απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου με τις «προβλέψεις» της ΤτΕ και του Στουρνάρα με την καθοδήγηση της κυβέρνησης της ΝΔ, για την εξυπηρέτηση των funds των τραπεζών και των κάθε λογής κορακιών που εποφθαλμιούν τις περιουσίες και τα σπίτια των λαϊκών οικογενειών.
Η κυβέρνηση, το κόμμα της ΝΔ, ο Πάτσης, …τα γαλάζια στελέχη
Δεν πάει παρά ελάχιστος καιρός που η κυβερνητική παράταξη είχε στις τάξεις της κοινοβουλευτικής της ομάδας τον διαβόητο Α. Πάτση, ενώ γνώριζε πολύ πριν την επιλογή του για να την εκπροσωπήσει στην μονοεδρική περιφέρεια των Γρεβενών την πολιτεία του ως κοράκι και ως άνθρωπο των τραπεζών και των funds. Και που βέβαια, μετά το θόρυβο που σηκώθηκε διαγράφτηκε από την κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ προς λύπη του Μητσοτάκη, καθότι ο Πάτσης ήταν και προσωπική του επιλογή.
Όμως και αρκετά νωρίτερα, τις πρώτες μέρες του Ιανουαρίου 2020 λίγο πριν την πανδημία, σε εκδήλωση του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθήνας ο «πολύς» Άδωνις Γεωργιάδης, υπουργός Ανάπτυξης και αντιπρόεδρος του κόμματος της ΝΔ, υποστήριξε από το βήμα ότι «δεν υπάρχει απόλυτη προστασία της πρώτης κατοικίας σε καμία προηγμένη οικονομία» για να προσθέσει ότι «ούτε πρέπει να υπάρχει». Μάλιστα, ο περί ου ο λόγος πήγε ένα βήμα παραπέρα χαρακτηρίζοντας την προστασία της πρώτης κατοικίας ως «ζημιογόνα» για την οικονομία.
Άρα τώρα, παρά την ανησυχία που εκδηλώνουν τα στελέχη της, δεν μπορούν να αποκρύψουν και να πνίξουν την αναστάτωση που έχει ενσκήψει στις γραμμές των οπαδών και ψηφοφόρων της.
Οι δανειολήπτες…
Το θέμα βέβαια είναι ποιο τοπίο διαμορφώνεται τώρα και από τη στιγμή που θα αρχίσει να υλοποιείται η απόφαση αυτή -ίσως και προφανώς μετά την διενέργεια των εκλογών- στο βαθμό που περιορίζονται δραστικά τα ένδικα μέσα, όπως ανακοπές και καθυστερήσεις ή και ματαιώσεις αναγκαστικών μέτρων.
Η απόφαση επηρεάζει πάνω από 700.000 δανειολήπτες που έχουν το φόβο πως οι κατοικίες τους θα μπορούν να βγουν σε πλειστηριασμό από τα funds, τα οποία αγόρασαν εξάλλου για ελάχιστα ποσά χρημάτων την πρώτη κατοικία τους από τις τράπεζες.
Με βάση τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, οι servicers διαχειρίζονται δάνεια συνολικού ύψους περίπου 87 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 32,3 δισ. ευρώ αφορούν επιχειρηματικά δάνεια, τα 12,2 δισ. ευρώ ελεύθερους επαγγελματίες και το μεγαλύτερο κομμάτι (τα 42,1 δισ. ευρώ) ιδιώτες και νοικοκυριά. Τα 18,16 δισ. ευρώ είναι καταναλωτικά δάνεια που έχουν περιέλθει υπό τον έλεγχο των servicers, ενώ τα 23,9 δισ. ευρώ αφορούν στεγαστικά δάνεια.
Επίσης, σύμφωνα με δημοσιεύματα, το 2021 άλλαξαν χέρια μέσω πλειστηριασμών 2.725 ακίνητα, ενώ στο 11μηνο του 2022 ο αριθμός αυξήθηκε σε 8.265. Συνολικά, το συγκεκριμένο διάστημα τελεσφόρησαν 10.990 πλειστηριασμοί. Από την 1η Ιανουαρίου του 2018 μέχρι και τις 30 Νοεμβρίου 2022 έχουν ολοκληρωθεί 55.900 ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, αρκετοί εκ των οποίων κηρύχθηκαν άγονοι. Για φέτος, δηλαδή από την 1η Φεβρουαρίου έως τις 31 Ιουλίου 2023, έχουν προγραμματιστεί 3.230 πλειστηριασμοί, εκ των οποίων οι 1.090 μέσα στον Φεβρουάριο.
Πρόκειται για έναν πραγματικό εφιάλτη για δεκάδες και εκατοντάδες χιλιάδες δανειολήπτες, που σε καμία περίπτωση όλοι αυτοί δεν έχουν σπίτια πολλών τετραγωνικών σε πλούσιες περιοχές με πισίνες και λοιπά. Πρόκειται στη μεγάλη τους πλειοψηφία για οικογένειες που είτε μειώθηκαν οι απολαβές τους, είτε στερήθηκαν εντελώς εισοδημάτων και δεν μπόρεσαν να εξυπηρετήσουν δάνεια και ρυθμίσεις προς τράπεζες, funds, δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία και τώρα κινδυνεύουν να χάσουν περιουσίες, να καταστούν νοικάρηδες στο ίδιο τους το σπίτι ή -με βάση τον πτωχευτικό νόμο- να αποξενωθούν από το σύνολο της περιουσίας τους.
Η κυβέρνηση δεν μπορεί να παριστάνει τον Πόντιο Πιλάτο και να σταυρώνει χιλιάδες λαϊκά νοικοκυριά. Απάντηση σε μια τέτοια λεηλασία λαϊκής περιουσίας πρέπει να δώσουν άμεσα οι αγώνες του λαού στην κατεύθυνση της αποτροπής κάθε εξέλιξης που βάζει σε κίνδυνο τα σπίτια των λαϊκών οικογενειών.
