Κρίσιμες εξελίξεις, διεθνείς δολοπλοκίες και αναντροπή συσχετισμών
Σε κεντρικό θέατρο των ανταγωνισμών ανάμεσα στα ισχυρότερα ιμπεριαλιστικά κέντρα και τις περιφερειακές δυνάμεις -που διεκδικούν αναβαθμισμένο ρόλο στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Βόρειας Αφρικής- αναδεικνύεται η Λιβύη, όπου η συνεχιζόμενη επέμβαση της Τουρκίας στο πλευρό του Σάρατζ, με τις πλάτες των ΑμερικανοΝΑΤΟικών, έχει κλιμακώσει την ένταση.
Οι τελευταίες εξελίξεις, με πιο χαρακτηριστική την κατάληψη της αεροπορικής βάσης Αλ Ουατίγια από τις ένοπλες δυνάμεις του δοτού πρωθυπουργού Φαγιέζ Σάρατζ, που στηρίζεται από την Τουρκία, δείχνουν πόσο εκρηκτικό και ρευστό είναι το σκηνικό στην πολύπαθη χώρα, που ρίχτηκε στο χάος μετά την αμερικανοΝΑΤΟική ιμπεριαλιστική επέμβαση το 2011.
Η κατάληψη της βάσης Αλ Ουατίγια, που βρισκόταν από το 2014 υπό τον έλεγχο του «Λιβυκού Εθνικού Στρατού» (LNA), του στρατηγού Χαλίφα Χάφταρ, θεωρείται σημαντική επιτυχία για Τρίπολη και Άγκυρα, αφού οδήγησε στην αποχώρηση των δυνάμεων του Χάφταρ από προάστια και περίχωρα της Τρίπολης που έλεγχαν έπειτα από αιματηρές επιχειρήσεις ενός χρόνου, όπως και στην απώλεια τουλάχιστον τριών πόλεων – οι δύο κοντά στα σύνορα με την Τυνησία.
Τα γεγονότα αυτά αναζωπύρωσαν το αμερικανικό ενδιαφέρον και την αντιπαράθεση με την -παρούσα στη Λιβύη- Ρωσία. Ο Αμερικανός στρατηγός Στίβεν Τάουνσεντ, επικεφαλής της διοίκησης του αμερικανικού στρατού για την Αφρική (AFRΙCOM), κατηγόρησε τη Ρωσία για άμεση εμπλοκή στις συγκρούσεις στη Λιβύη στο πλευρό του Χάφταρ, χωρίς να κρύψει βέβαια ότι οι ΗΠΑ στηρίζουν πολύμορφα -και μέσω της Τουρκίας- την πλευρά του Σάρατζ. Δίνοντας το στίγμα της αμερικανοΝΑΤΟικής πολιτικής στην περιοχή, είπε πως «η Ρωσία σαφώς προσπαθεί να αλλάξει τις εξελίξεις προς όφελός της στη Λιβύη (…) χρησιμοποιώντας υποστηριζόμενες από την κυβέρνηση μισθοφορικές ομάδες, όπως η εταιρεία “Βάγκνερ” (…) Παρακολουθήσαμε, βήμα – βήμα, τη Ρωσία να πετά μαχητικά τέταρτης γενιάς στη Λιβύη. Ούτε ο LNA (ο “Λιβυκός Εθνικός Στρατός”, του Χάφταρ) ούτε ιδιωτικές μισθοφορικές εταιρείες μπορούν να εξοπλίσουν, να λειτουργήσουν και να διατηρήσουν αυτά τα μαχητικά χωρίς κρατική υποστήριξη που παίρνουν από τη Ρωσία». Το «κλείδωμα» της Ρωσίας στα σκόπευτρα των καταγγελιών των ΗΠΑ για τις εξελίξεις στη Λιβύη, την ώρα που ενισχύουν τον δοτό πρωθυπουργό Σάρατζ, στηρίζουν τη στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας και συνεργάζονται με την ΕΕ στην οργάνωση της ναυτικής επιτήρησης, φανερώνει το πραγματικό διακύβευμα του αμερικανοΝΑΤΟικού σχεδιασμού και της αντιπαράθεσης γύρω από τη Λιβύη: Να αποτραπεί με κάθε τρόπο η Ρωσία από το να αποκτήσει μεγαλύτερα ερείσματα στην περιοχή.
Η Ρωσία εκτιμώντας τις εξελίξεις ελίσσεται διπλωματικά και στρατιωτικά. Αφού απέσυρε τους υποστηριζόμενους από αυτήν μισθοφόρους στο πλευρό του Χάφταρ, εμφανώς δυσαρεστημένη με την υποχώρηση στα πολεμικά μέτωπα, μιλάει για αλλαγή των συσχετισμών και ανάγκη συνολικής πολιτικής λύσης. Η επίσημη εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα δήλωσε χαρακτηριστικά. “ Η κατάσταση επί του πεδίου διαφέρει ουσιαστικά από εκείνη που υπήρχε τη στιγμή που τερματίστηκαν οι ένοπλες συγκρούσεις. Χάρη στη μαζική έξωθεν βοήθεια ο συσχετισμός των δυνάμεων έχει αλλάξει. Είμαστε πεπεισμένοι ότι η περαιτέρω συνέχιση της κρίσης, την οποία χαρακτηρίζουμε συστημική κρίση, απειλεί τη Λιβύη και τον πολύπαθο λαό της”. Σε αυτό το πλαίσιο, με πρωτοβουλία της Μόσχας γίνονται συζητήσεις με την πλευρά του Σάρατζ, για μια νέα εκεχειρία που θα ανοίξει το δρόμο για πολιτική λύση μέσω, ενδεχομένως, ενός συμβιβασμού. Η προοπτική αυτή ενδεχομένως να περιέχει το σενάριο παγιοποίησης της ούτως ή άλλως υπάρχουσας διχοτόμησης της Λιβύης, ώστε να εξασφαλιστούν τα συμφέροντα των εμπλεκομένων ιμπεριαλιστικών και περιφερειακών δυνάμεων, όχι πάντως του λιβυκού λαού που είναι βυθισμένος στο διχασμό και τον πόλεμο.
Η Τουρκία, αξιοποιώντας το μούδιασμα των προστατών του Χάφταρ, τροφοδότησε το καθεστώς Αλ Σάρατζ, με αποτέλεσμα αυτό να εξακολουθεί να επιβιώνει. Οι αποτυχίες του Χάφταρ έχουν προκαλέσει αναταράξεις στο στρατόπεδό του, ενώ η αυτοανακήρυξή του σε ηγέτη της Λιβύης στις 23 Απριλίου αποδείχθηκε σπασμωδική κίνηση, που αποδοκιμάστηκε και από στενούς του εταίρους, όπως η Ρωσία. Επακόλουθα, υπάρχουν σκέψεις, ίσως και διεργασίες, αντικατάστασής του. Μένει να διαπιστωθεί αν θα εμπιστευθούν τις τύχες των συμφερόντων τους σε κάποιο άλλο πρόσωπο ή σχήμα, όσο ο Χάφταρ απομονώνεται – τελευταία στράφηκε κατά και της Ιταλίας.
Αυτή τη στιγμή, η Τουρκία έχει καταφέρει να «πουλήσει» στην Ουάσιγκτον, της οποίας το ενδιαφέρον για τη Λιβύη έχει αναζωπυρωθεί, ότι η διείσδυσή της σε Συρία και Λιβύη είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ, προκειμένου να αναχαιτιστεί ή να συγκρατηθεί η Ρωσία. Το γεγονός ότι Άγκυρα και Μόσχα συνεργάζονται στη Συρία, ενώ και στη Λιβύη, παρά τις αντιθέσεις τους, για την ώρα δεν έχουν συγκρουστεί σφοδρά (δεν αποκλείεται στο μέλλον), φαίνεται να μην επηρεάζει τη Δύση, για την ανάγκη να στηρίξει την Τουρκία. Μάλιστα, αρκετοί στη Δύση βλέπουν ως ευκαιρία επαναφοράς της Τουρκίας τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει. Το σημαντικότερο είναι πως, για μία ακόμη φορά, η Άγκυρα καταφέρνει προς το παρόν το σκοπό της, κάτι που της προσδίδει αυτοπεποίθηση ευρύτερα αλλά και στα διμερή με την Ελλάδα. Βέβαια, να σημειωθεί ότι στη Λιβύη η κατάσταση παραμένει ευμετάβλητη και δεν πρέπει να θεωρούμε ότι η μάχη έχει κριθεί.
Την ίδια στιγμή στη χώρα μας, καταρρέουν τα μυθεύματα που διακινούν κυβέρνηση ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και τα υπόλοιπα αστικά κόμματα, ότι η υποταγή στα ιμπεριαλιστικά σχέδια ΗΠΑ – ΝΑΤΟ – ΕΕ αποτελεί τάχα «ασπίδα ασφαλείας» για το λαό και τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας. Τελευταίος κρίκος στην αλυσίδα είναι οι εξελίξεις στη Λιβύη, όπου μαζί με τα όσα συμβαίνουν στο πεδίο των μαχών, τα κυβερνητικά παραμύθια ξεσκεπάζει η στήριξη του γγ του ΝΑΤΟ στην κυβέρνηση Σάρατζ και την επέμβαση της Τουρκίας στο πλευρό του, όσο και το ιμπεριαλιστικό παζάρι που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη στο παρασκήνιο.
Την ίδια ώρα, η μια μετά την άλλη οι λεγόμενες «χώρες του ευρωπαϊκού Νότου», με τις οποίες η σημερινή και οι προηγούμενες κυβερνήσεις υποτίθεται ότι οικοδομούσαν «άξονες συνεργασίας» και «σταθερότητας» στην Κεντρική και ΝΑ Μεσόγειο, κάνουν πιο καθαρή την υποστήριξή τους στον δοτό πρωθυπουργό, Φ. Σάρατζ. Η Ιταλία, μετά από συνομιλίες με τον Αμερικανό ΥΠΕΞ, Μ. Πομπέο, ενημέρωσε για την ενεργή στρατιωτική συμμετοχή της στη ναυτική αποστολή επιτήρησης της Λιβύης, η δε Μάλτα, διά του πρωθυπουργού της, υπέγραψε με τον Σάρατζ μνημόνιο συνεργασίας για το Μεταναστευτικό.
Με αυτόν τον τρόπο γίνονται σκόνη και θρύψαλα οι ισχυρισμοί της ελληνικής κυβέρνησης ότι «η ενεργός διπλωματία» και η προσέγγιση με τον Χάφταρ, τον έναν από τους δύο πόλους της ιμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης στη Λιβύη, θα μπορούσαν να αποτελέσουν «εγγύηση» για τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας και να υπερκεράσουν τη «μεγάλη εικόνα» των ανταγωνισμών, στηρίζοντας τον αμερικανοΝΑΤΟικό σχεδιασμό, που δίνει αέρα στη δράση της Τουρκίας στη Λιβύη.
