Δράση στο πεδίο προαναγγέλλει ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Τσαβούσογλου, αμφισβητώντας ανοιχτά και απερίφραστα όχι μόνο το δικαίωμα της Ελλάδας για επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 12 μίλια, αλλά την ίδια την κυριαρχία των νησιών του Αιγαίου. Με τελεσιγραφικές προειδοποιήσεις για συμμόρφωση στις τουρκικές απαιτήσεις απειλεί με δεύτερο casus belli την εδαφική ακεραιότητα της χώρας, επαναφέροντας προσχηματικά την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών.
«Αυτά τα νησιά δόθηκαν υπό όρους, και σε περίπτωση που η Ελλάδα δεν αλλάξει στάση τότε είναι συζητήσιμη η κυριαρχία των νησιών αυτών», απειλεί ο Τσαβούσογλου και συμπληρώνει: «η Ελλάδα δεν αμφισβητεί ότι τα στρατιωτικοποιεί, όμως ισχυρίζεται ότι υπάρχει απειλή από την Τουρκία. Υπάρχει αυτό στις Συνθήκες; Όχι. Τι δηλαδή, θα καταφέρεις να σταματήσεις αυτήν την απειλή με λίγα όπλα και με μερικούς στρατιώτες που τοποθετείς στα νησιά;». Τον περασμένο Οκτώβρη ο σύμβουλος του Ερντογάν δίνοντας ξεκάθαρα την τουρκική κατεύθυνση για το καθεστώς των νησιών τόνιζε: «Λένε πως αναγνωρίζουν το καθεστώς της Λοζάνης και εξοπλίζουν τα νησιά. Τα νησιά είναι υπερεξοπλισμένα. Η Τουρκία το κοινοποίησε αυτό στα Ηνωμένα Έθνη και αυτό είναι αιτία πολέμου». Δεν πρόκειται για τις αντιφάσεις για λίγα ή πολλά όπλα, αλλά για τον πυρήνα της αμφισβήτησης της εδαφικής κυριαρχίας. Η επιθετική ρητορική των ιθυνόντων της Άγκυρας δεν σταματά στην στρατιωτικοποίηση, καταγγέλλουν ακόμα και το δικαίωμα πτήσεων ελληνικών αεροπλάνων πάνω από τα νησιά. Διαμαρτύρονται για τις επισκέψεις στα ακριτικά νησιά Ελλήνων επισήμων και σε κάθε ευκαιρία προχωρούν σε παρενοχλήσεις των πτήσεών τους (πρόσφατο επεισόδιο η παρενόχληση πτήσης Χαρδαλιά σε Κω και Σύμη). Τέτοιες πτήσεις χαρακτηρίζονται από την Άγκυρα σαν «ξεκάθαρη παραβίαση των Συνθηκών Λοζάνης και Παρισίων». Τελευταία προβάλλουν αιτιάσεις ακόμα και για την εγκατάσταση ανθρώπων στα νησιά.
Οι τουρκικές απαιτήσεις για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών δεν είναι καινούργιες. Ωστόσο σε μια περίοδο αστάθειας και γεωπολιτικών μεταβολών στην ευρύτερη περιοχή, με τον ΟΗΕ να παραμένει άφωνος παρατηρητής των εξελίξεων, που κλιμακώνεται η επίδειξη στρατιωτικής δύναμης και εκτοξεύονται οι εξοπλισμοί στις δυο πλευρές του Αιγαίου, που δεκάδες είναι οι καθημερινές παραβιάσεις του εναέριου χώρου και οι υπερπτήσεις με εξοπλισμένα, επανδρωμένα και μη επανδρωμένα, πολεμικά αεροπλάνα, που οι ναυτικές ασκήσεις διαδέχονται η μια την άλλη, ο κίνδυνος πολεμικής ανάφλεξης μεγαλώνει.
Στις συνθήκες αυτές η κυβέρνηση Μητσοτάκη, συνεχίζοντας τον επικίνδυνο εφησυχασμό, καταφεύγει σε τετριμμένες αναφορές στο διεθνές δίκαιο και επικαλείται δηλώσεις αξιωματούχων των Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ΕΕ και Βρετανίας, που επιβεβαιώνουν την ελληνική κυριαρχία στα νησιά. Στην πραγματικότητα, μετατρέπουν σε αντικείμενο συζήτησης τις παράλογες και παράνομες αξιώσεις της Άγκυρας. Όμως και μόνο το παράδειγμα της συνεχιζόμενης κυπριακής τραγωδίας, ανατρέπει διαχρονικά τα κυβερνητικά φληναφήματα. Επίσης, υπό την πίεση των ευρωατλαντικών επιλογών, θεμελιώδη εθνικά δικαιώματα εγκλωβίζονται παρασκηνιακά, προς εκτόνωση, σε προσχηματικούς διαλόγους με την Άγκυρα, με αποτέλεσμα να νομιμοποιούνται αντί να απαξιώνονται οι «μονομερείς και ανυπόστατες τουρκικές αιτιάσεις».
Μεθοδεύσεις για ταφόπλακα στο Κυπριακό
Στην ίδια κατεύθυνση και οι εξελίξεις στην Κύπρο. Αντί κυρώσεων για τα Βαρώσια, τη διχοτομική λύση των δυο κρατών και την προκλητική καταπάτηση της ΑΟΖ, ο νέος υπουργός Εξωτερικών, Κασουλίδης, ετοιμάζεται να παρουσιάσει Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), αναθεωρώντας την πολιτική των κυρώσεων, εναντίον της Τουρκίας, στην οποία μέχρι πρόσφατα επικεντρώνονταν η πολιτική της Λευκωσίας.
Σχολιάζοντας μάλιστα αυτή την ανατροπή, μετά τις επαφές του σε Ουάσινγκτον και Βρυξέλλες εκτίμησε πως τα ΜΟΕ θα τύχουν αποδοχής. Είπε χαρακτηριστικά: «Η αντίδραση του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ στην πρόταση για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης ήταν θετική. Πιο θετική ακόμα, με διάθεση να κινηθεί και να βοηθήσει είναι η υφυπουργός εξωτερικών για πολιτικές υποθέσεις Βικτώρια Νούλαντ». Επισήμανε πως το κλίμα απέναντι στη Λευκωσία άλλαξε τις τελευταίες βδομάδες και ξεκαθάρισε σε όσους επικρίνουν τις παραχωρήσεις για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, πως ο στόχος πλέον είναι να σωθεί η Αμμόχωστος έστω και με ακριβό αντίτιμο.
Γέφυρες Τουρκίας-Ισραήλ
Στο μεταξύ το αφήγημα της ντόπιας μεγαλοαστικής τάξης για χτίσιμο αμερικανόπνευστων συμμαχιών 3+1 με Ισραήλ και Αίγυπτο σαν αντίβαρο στην τουρκική επιθετικότητα ξηλώνεται μέρα με τη μέρα μετά την άρση της αμερικανικής υποστήριξης στον αγωγό αερίου East Med. Προφανώς και οι αμερικανικές θέσεις συνδέονται με ανταλλάγματα που αφορούν τον ρόλο της Τουρκίας, προκειμένου να συγκρατηθεί στο δυτικό μαντρί, και ειδικά για τον γεωπολιτικό ρόλο της στις εξελίξεις από την Ουκρανία μέχρι το Αφγανιστάν.
Στα πλαίσια αυτά επίσκεψη στο Ισραήλ πραγματοποίησαν στις 16 και 17 Φεβρουαρίου ο εκπρόσωπος του Τούρκου Προέδρου, Καλίν, και ο υφυπουργός Εξωτερικών, Ονάλ, έχοντας συναντήσεις με ισραηλινούς αξιωματούχους καθώς και με τον Πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής, Αμπάς, προκειμένου να προετοιμάσουν την επίσκεψη στην Τουρκία του Ισραηλινού Προέδρου, Χέρτσογκ, που έχει προγραμματιστεί στις 9 και 10 Μάρτη. Ο Ερντογάν ανακοινώνοντας την επίσκεψη του Χέρτσογκ στην Τουρκία εστίασε στους ενεργειακούς αγωγούς λέγοντας: «Μπορούμε να αξιοποιήσουμε το ισραηλινό φυσικό αέριο στη χώρα μας και μπορούμε να εξασφαλίσουμε τη ροή του προς την Ευρώπη. Θεού θέλοντος, τα θέματα αυτά θα βρίσκονται στην ατζέντα των συζητήσεών μας με τον πρόεδρο Χέρτσογκ όταν επισκεφθεί την Άγκυρα».
Την προσπάθεια προσέγγισης Ισραήλ Τουρκίας, ο προεδρικός εκπρόσωπος, Καλίν, ερμήνευσε σαν απότοκο της κυβερνητικής αλλαγής στο Ισραήλ και της αντικατάστασης του Νετανιάχου. Όπως είπε «βλέπουμε ότι η νέα κυβέρνηση, που συνενώνει διάφορα τμήματα, περιλαμβανομένων των Παλαιστινίων, δείχνει μια εποικοδομητική προσέγγιση απέναντι στην Τουρκία». Αντίστοιχα ο Τσαβούσογλου ισχυρίστηκε ότι «οποιοδήποτε βήμα κάνουμε με το Ισραήλ αναφορικά με τις σχέσεις μας, οποιαδήποτε εξομάλυνση, δεν θα είναι σε βάρος της παλαιστινιακής υπόθεσης, όπως κάνουν κάποιες άλλες χώρες».
Από την πλευρά του Ισραήλ ο πρωθυπουργός, Μπένετ, δήλωσε ότι «τα πράγματα προχωρούν πολύ αργά και σταδιακά» και πρόσθεσε: «Θα συνεχίσουμε τη σχετική διαδικασία με την Τουρκία πολύ προσεκτικά. Τουλάχιστον (οι Τούρκοι ) δεν είναι κανένας μεγάλος φίλος του Ιράν. Άρα δεν θα έπρεπε να οδηγηθούμε σε αφέλειες που θα μας εμπόδιζαν να διαμορφώσουμε και να θέσουμε σε λειτουργία συμμαχίες».
Είναι χαρακτηριστική η επισήμανση της «Jerusalem Post» ότι «στη σημερινή Μέση Ανατολή πρέπει να παίξουμε σε όλο το γήπεδο, γιατί δεν υπάρχει περιφερειακός αστυνόμος (…) υπάρχει μια μεγάλη προσδοκία απέναντι στο Ισραήλ να γεμίσει αυτό το κενό».
