Στα χαρακώματα βρίσκονται, για άλλη μια φορά, τα αντίπαλα πολιτικά στρατόπεδα στη Βρετανία, με αφορμή τη νέα φάση όξυνσης του ενδοαστικού πολέμου για το Brexit. H αντικατάσταση της Τ. Μέι στον πρωθυπουργικό θώκο, ως αποτέλεσμα της συνεχούς εσωκομματικής υπονόμευσης, από τον επικεφαλής της καμπάνιας για την έξοδο της χώρας από την Ε.Ε., βάθυνε ακόμη περισσότερο το χάσμα μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης και όξυνε την κρίση στο κυβερνών κόμμα.
Ο νέος πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον από την ανάληψη των καθηκόντων του, έχει επανειλημμένως ταχθεί εναντίον μίας νέας, τρίτης παράτασης του Brexit, ξεκαθαρίζοντας ότι το Λονδίνο θα αποχωρήσει από την Ε.Ε. στις 31 Οκτωβρίου, είτε υπάρξει συμφωνία είτε όχι.
Από την άλλη σύσσωμη η αντιπολίτευση τον κατηγορεί ότι δεν επιθυμεί να διαπραγματευτεί μια συμφωνία αποχώρησης και ότι σχεδιάζει ένα χωρίς συμφωνία Brexit στις 31 Οκτωβρίου, όταν και λήγει η τελευταία παράταση για αποχώρηση της Βρετανίας από την Ε.Ε.
Η κατάσταση στην Βουλή των Κοινοτήτων είναι πλέον εκρηκτική αντανακλώντας το διχασμό και τα αδιέξοδα στα οποία έχει περιέλθει η οικονομική ολιγαρχία της χώρας, γύρω από αυτό το υπαρξιακό ζήτημα για τον βρετανικό ιμπεριαλισμό.
Λάδι στη φωτιά έριξε η απόφαση του Βρετανού πρωθυπουργού να προχωρήσει σε αναστολή της λειτουργίας της Βουλής των Κοινοτήτων από τις 9 του Σεπτέμβρη έως τις 14 Οκτώβρη, με αφορμή της προγραμματικές δηλώσεις της νέας κυβέρνησης και τα συνέδρια των κομμάτων που παραδοσιακά γίνονται αυτή την περίοδο. Η αντιπολίτευση τόν κατηγόρησε για “συνταγματικό σκάνδαλο” και “απειλή για τη δημοκρατία” και ότι σχεδιάζει να παρακάμψει το κοινοβούλιο, που αντιτίθεται σε μια αποχώρηση χωρίς συμφωνία.
Η αντιπολίτευση από τη μεριά της απάντησε με την εισαγωγή νομοσχεδίου που απαγορεύει την έξοδο της Βρετανίας από την Ε.Ε. χωρίς συμφωνία και το οποίο δεσμεύει τον πρωθυπουργό να ζητήσει νέα παράταση έως τις 31 Ιανουαρίου 2020.
Τελικά, το βρετανικό κοινοβούλιο με 328 ψήφους υπέρ έναντι 301 κατά, ψήφισε υπέρ της αποτροπής ενός άτακτου Brexit και με ψήφους 327 έναντι 299 ψήφισε υπέρ της παράτασης έως τις 31 Ιανουαρίου.
Η κοινοβουλευτική αντιπαράθεση ήταν σφοδρή με τον Βρετανό πρωθυπουργό να χάνει τη μάχη, με ηχηρό τρόπο, αφού 21 βουλευτές των Τόρις, στην πρώτη ψηφοφορία, υπερψήφισαν το νομοσχέδιο παρά την σαφή προειδοποίηση ότι θα αποπεμφθούν από κόμμα, όπως και τελικά έγινε. Ανάμεσά τους ιστορικά στελέχη των Συντηρητικών, όπως ο “βαρώνος” του κόμματος Κέννεθ Κλάρκ, δύο πρώην υπουργοί οικονομικών και ο εγγονός του Ουίνστον Τσώρτσιλ.
Χαρακτηριστικό της κρίσης που επικρατεί στο κυβερνών κόμμα είναι το γεγονός ότι ένας επιπλέον βουλευτής των συντηρητικών προσχώρησε στο κόμμα των Φιλελευθέρων, οι οποίοι θέλουν την παραμονή στην Ε.Ε., την ώρα της ομιλίας του Τζόνσον στη Βουλή, κάθοντας επιδεικτικά στα έδρανά τους, ενώ κατά τη δεύτερη ψηφοφορία, για την αίτηση νέας παράτασης, διαφοροποιήθηκε μια ακόμη βουλευτής των Τόρις.
Επίσης παραιτήθηκε ο Τζο Τζόνσον, αδελφός του Βρετανού πρωθυπουργού από τη θέση του υφυπουργού και από την βουλευτική του έδρα επικαλούμενος σύγκρουση ανάμεσα στην “πίστη προς την οικογένεια και το εθνικό συμφέρον”.
Μεγάλη δημοσιότητα, επίσης, έχει πάρει η φωτογραφία, με το πλατύ εκδικητικό χαμόγελο, της πρώην πρωθυπουργού Τ. Μέι μετά την βαριά ήττα του Μπ. Τζόνσον, καθώς η βουλή επανέφερε ως ενδεχόμενο ψήφισης την υπάρχουσα Συμφωνία Αποχώρησης που είχε διαπραγματευτεί η ίδια με την Ε.Ε., παρά το γεγονός ότι έχει απορριφθεί τρεις φορές από το κοινοβούλιο.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός κατηγόρησε την αντιπολίτευση ότι με αυτή την απόφαση του “δένει τα χέρια” στις διαπραγματεύσεις και ζήτησε εκλογές στις 15 Οκτωβρίου. “Το κοινοβούλιο καταστρέφει οποιαδήποτε δυνατότητα συμφωνίας που πιθανό να κατάφερνα με τις Βρυξέλες διότι ο νόμος θα δώσει τον έλεγχο των διαπραγματεύσεων στην Ε.Ε.” είπε στην ομιλία του. Από τη μεριά του ο ηγέτης των Εργατικών Τζ. Κόρμπιν είπε πως ο πρωθυπουργός πρέπει να σεβαστεί την απόφαση του κοινοβουλίου. “Δεν υπάρχει συναίνεση στο κοινοβούλιο να φύγουμε από την Ε.Ε. χωρίς συμφωνία. Δεν υπάρχει πλειοψηφία στη χώρα να φύγουμε χωρίς συμφωνία” δήλωσε.
Η Βουλή των Κοινοτήτων απέρριψε εκ νέου την πρόταση για διεξαγωγή εκλογών στις 15 Οκτωβρίου, αφού 298 βουλευτές ψήφισαν υπέρ και 56 ψήφισαν ενάντια, (για την έγκριση της προκήρυξης χρειάζεται διευρυμένη πλειοψηφία των 2/3, δηλαδή τουλάχιστον 434 βουλευτές). Οι Εργατικοί απείχαν από την ψηφοφορία.
Ο Τζ. Κόρμπιν επανέλαβε ότι θα στηρίξει το αίτημα για εκλογές στο τέλος Οκτωβρίου, αφού γίνει νόμος το σχετικό νομοσχέδιο το οποίο θα πρέπει να εγκριθεί και από την Βουλή των Λόρδων και να επιστρέψει στην Βουλή των Κοινοτήτων πριν το κλείσιμό της.
Ο Μπόρις Τζόνσον προσφέρει “το δηλητήριο μιας μη συμφωνίας”, όταν ζητάει από τους βουλευτές να στηρίξουν την πρότασή του για διεξαγωγή πρόωρων εκλογών εντός του Οκτωβρίου, συμπλήρωσε ο ηγέτης των Εργατικών και απαίτησε από τον Βρετανό πρωθυπουργό να φέρει είτε συμφωνία είτε παράταση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 17 Οκτωβρίου.
Ζητώντας τις εκλογές ο Μπόρις Τζόνσον εκτόξευσε “βαριές κουβέντες” κατά του ηγέτη των Εργατικών, αποκαλώντας τον μεταξύ άλλων, “δειλό και χλωριωμένο κοτόπουλο” επειδή τον προκάλεσε να αποκαλύψει τις προθέσεις του μπροστά στη μελλοντική διαπραγμάτευση μίας συμφωνίας “ελεύθερου εμπορίου” με τις ΗΠΑ.
Σε άρθρο του στον Independent, ο αρχηγός των Εργατικών είχε ταχθεί εναντίον του Brexit χωρίς συμφωνία, αφού κάτι τέτοιο θα ευνοήσει τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.
Το Brexit χωρίς συμφωνία “θα σήμαινε Brexit προς όφελος του Τραμπ” και τόνισε την ανησυχία του για το γεγονός ότι Μπ. Τζόνσον καλλιεργεί ολοένα στενότερη σχέση με τον Τραμπ ο οποίος, στη σύνοδο των G7, πρόσφερε την υποστήριξή του στο μπρα ντε φέρ με τους Ευρωπαίους χαρακτηρίζοντας την Ε.Ε. “βάρος” για το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ υποσχέθηκε στον Τζόνσον “μια πολύ μεγάλη συμφωνία για το εμπόριο, πολύ γρήγορα, μεγαλύτερη από ότι υπήρξε ποτέ”, καθώς το Λονδίνο θέλει η Αμερική πρακτικά να αντικαταστήσει την Ευρώπη, τον βασικό μέχρι τώρα εμπορικό εταίρο της Βρετανίας. Όμως το Brexit χωρίς συμφωνία “δεν θα μας δώσει πίσω την κυριαρχία μας, θα μας θέσει υπό τον ζυγό του Τραμπ και των μεγάλων αμερικανικών εταιρειών”, αντέτεινε ο επικεφαλής της βρετανικής αντιπολίτευσης αποτυπώνοντας ανάγλυφα το κρίσιμο σταυροδρόμι στο οποίο βρίσκεται ο βρετανικός ιμπεριαλισμός.
★★★
Μετά τις τελευταίες εξελίξεις, υψηλόβαθμος αξιωματούχος της Ε.Ε. δήλωσε πως αμφιβάλει εάν είναι πλέον εφικτό να επιτευχθεί μια νέα συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο μέχρι τις 31 Οκτώβρη.
Οι Βρυξέλλες επιμένουν να ανακοινώνουν ότι δεν έχει υποβληθεί κάποια συγκεκριμένη πρόταση εκ μέρους του Λονδίνου, ενώ υπενθυμίζουν ότι αγκάθι παραμένει το backstop για τα σύνορα της Ιρλανδίας με τη Βόρεια Ιρλανδία, το οποίο ο Βρετανός πρωθυπουργός θέλει να καταργήσει, αλλά οι Ευρωπαίοι διαφωνούν.
Καθώς απομένουν 8 εβδομάδες μέχρι την προγραμματισμένη αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου, η Κομισιόν έκανε έκκληση προς όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη των 27 να προετοιμαστούν για την περίπτωση αποχώρησης χωρίς συμφωνία. Δημοσίευσε λεπτομερή κατάλογο ελέγχου προς τις επιχειρήσεις που έχουν συναλλαγές με το Ηνωμένο Βασίλειο, προκειμένου να προβούν στις τελικές προετοιμασίες.
Επίσης, εξετάζεται το ενδεχόμενο ένα χωρίς συμφωνία Brexit να χαρακτηριστεί καταστροφή, ισοδύναμη με ισχυρότατο σεισμό ή πλημμύρα, ώστε να εκταμιευτεί άμεσα οικονομική βοήθεια από τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά ταμεία φυσικών καταστροφών.
Για το σκοπό αυτό η Ε.Ε. είναι έτοιμη να αποδεσμεύσει 780 εκατομμύρια ευρώ ως κατεπείγουσα οικονομική βοήθεια για τις χώρες μέλη της που θα πληγούν περισσότερο. Οι χώρες που θα επηρεαστούν περισσότεροι από ένα σκληρό Brexit είναι η Ιρλανδία, η Γερμανία, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Γαλλία και η Δανία.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Ζαν Ιβ Λε Ντριάν εκτίμησε ότι η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς τη σύναψη μιας συμφωνίας είναι πλέον το πιθανότερο σενάριο.
Επαναβεβαιώνοντας το ρόλο της Γαλλίας ως του σκληρού στις διαπραγματεύσεις, επανέλαβε ότι η διαφωνεί με την εκ νέου αναβολή του Brexit. “Στην παρούσα κατάσταση, δεν τίθεται τέτοιο θέμα”, υπογράμμισε, σημειώνοντας όμως ότι μπορεί να αλλάξουν τα δεδομένα, ιδίως εάν προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές στη Βρετανία.
Από τη μεριά της η Γερμανίδα Καγκελάριος Α. Μερκελ κατά την συνάντησή της με τον Μπ. Τζόνσον, στις 22 Αυγούστου, εμφανίστηκε πιο διαλλακτική με στόχο να επιτευχθεί ένα διαζύγιο με τις “λιγότερες τριβές”, αποτυπώνοντας τους προβληματισμούς για τις επιπτώσεις ενός άτακτου Brexit στη γερμανική οικονομία η οποία αντιμετωπίζει δυσκολίες. Κάλεσε το συντομότερο δυνατό να επιτευχθεί μια λύση στο αποκαλούμενο ιρλανδικό “backstop” (δίχτυ ασφαλείας).
Από τη μεριά του, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Μάικ Πενς, από την Ιρλανδία κάλεσε την Ευρωπαϊκή Ένωση να διαπραγματευθεί “με καλή πίστη” με τον Βρετανό πρωθυπουργό και να καταλήξει σε μια συμφωνία για το Brexit που θα σέβεται τη βρετανική κυριαρχία.
Παρεμβαίνοντας ευθέως και διεκδικώντας ρόλο στη ρύθμιση του ακανθώδους ζητήματος των Ιρλανδικών συνόρων, σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Ιρλανδό πρωθυπουργό, Λίο Βαράντκαρ, δήλωσε πως «Οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν την απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου να φύγει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά αναγνωρίζουμε επίσης τις μοναδικές προκλήσεις στο σύνορό σας και μπορώ να σας διαβεβαιώσω πως θα συνεχίσουμε να ενθαρρύνουμε το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία, ώστε να διασφαλίσουν ότι οποιαδήποτε συμφωνία για το Brexit θα σέβεται τη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής».
