Ενάντια στην ολιγαρχία, την αντίδραση και το φασισμό, τα αμερικανόπνευστα πραξικοπήματα
ΒΟΛΙΒΙΑ
Μετά την εκδίωξη του Έβο Μοράλες στο Μεξικό στα μέσα του Νοέμβρη, όπου του προσφέρθηκε πολιτικό άσυλο, η Τζανίν Ανιές αυτοανακηρύχθηκε προσωρινή πρόεδρος έξω από κάθε θεμιτή διαδικασία. Έκτοτε οι δυνάμεις του πραξικοπήματος έχουν εξαπολύσει ένα κύμα άγριας τρομοκρατίας και ρατσιστικής βίας ενάντια στους ιθαγενείς, προκειμένου να λυγίσουν το ευρύτερο λαϊκό κίνημα.
Το λαϊκό κίνημα αντίστασης στο πραξικόπημα χαρακτηρίζεται, όπως ήταν αναμενόμενο, από τη μαζική συμμετοχή των ιθαγενών, που αποτελούν και την πλειοψηφία στη χώρα και φοβούνται δικαίως ότι επιστρέφει το προ Μοράλες ρατσιστικό καθεστώς. Με οδοφράγματα και διαδηλώσεις στις περιοχές που υπερτερούν προσπαθούν να συσπειρώσουν δυνάμεις ενάντια στο πραξικόπημα. Ενώ διαρκώς ο αριθμός των νεκρών αυξάνει, ήδη πρόκειται για αρκετές δεκάδες, στα μέσα κυκλοφορούν ανατριχιαστικές ειδήσεις και εικόνες για το όργιο βίας με το οποίο οι πραξικοπηματίες προσπαθούν να τσακίσουν τις λαϊκές δυνάμεις.
Χαρακτηριστική υπήρξε η επίθεση στο Ελ Άλτο, προπύργιο του Μοράλες, που ήταν από τις πρώτες περιοχές που άρχισε να εκδηλώνεται οργανωμένη αντίσταση στο πραξικόπημα. Εκεί οι διαδηλωτές είχαν καταλάβει τα διυλιστήρια της κρατικής εταιρείας υδρογονανθράκων και απωθήθηκαν με τη δολοφονική επέμβαση στρατού και αστυνομίας. Η Τζανίν Ανιές έχει υπογράψει το διάταγμα υπ. Αριθμ. 4078, σύμφωνα με το οποίο ο στρατός μπορεί να ασκεί φονική βία χωρίς τον φόβο ποινικής δίωξης, “όταν ενεργεί σε επιχειρήσεις αποκατάστασης της τάξης και της δημόσιας σταθερότητας”. Οι πραξικοπηματίες έφτασαν μέχρι και στο σημείο να χτυπήσουν νεκρώσιμη ακολουθία θυμάτων της καταστολής στο Λα Πας, που είχε εξελιχθεί σε διαδήλωση διαμαρτυρίας για το όργιο της κρατικής βίας και τρομοκρατίας.
Οι τελευταίες πληροφορίες κάνουν λόγο για νομοσχέδιο που ψηφίστηκε από τη Σύγκλητο και τη Βουλή, που απαγορεύει πάνω από δύο προεδρικές θητείες στο ίδιο πρόσωπο. Αυτό γίνεται ώστε να αποκλειστεί ο Έβο Μοράλες και ο αντιπρόεδρός του από τις εκλογές που σχεδιάζεται να γίνουν το πρώτο δίμηνο του 2020. Για να είναι σίγουροι ωστόσο, έχουν εκδώσει ένταλμα σύλληψής του, με την κατηγορία υποκίνησης τρομοκρατίας, όπου τρομοκρατία θεωρούνται οι λαϊκές κινητοποιήσεις. Με το ίδιο ενδεχόμενο είναι αντιμέτωπα μια σειρά πρώην κυβερνητικά στελέχη του Μοράλες, που για την ώρα έχουν καταφύγει στην πρεσβεία του Μεξικού. Το νόμο για τις εκλογές τον ψήφισε και το κόμμα του Μοράλες που διατηρεί την πλειοψηφία και στα δύο σώματα.
Η Ανιές, αχυράνθρωπος των ΗΠΑ, κινείται σε μια κατεύθυνση “αποκατάστασης” των σχέσεων με τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό. Αφού ευθυγραμμίστηκε αμέσως στο ζήτημα της Βενεζουέλας, αναγνωρίζοντας τον Χουάν Γκουαϊδό, όρισε πρεσβευτή στις ΗΠΑ για πρώτη φορά μετά από 11 χρόνια.
ΧΙΛΗ
Οι κινητοποιήσεις στη Χιλή συνεχίζονται με όλες τις μορφές στις περισσότερες πόλεις. Από τις σημαντικότερες το τελευταίο διάστημα είναι η 48ωρη απεργία των λιμενεργατών της Ομοσπονδίας Λιμενεργατών Χιλής, που ξεκίνησε τη Δευτέρα και αφορούσε 24 λιμάνια κατά μήκος της ακτής, παραλύοντας και την εξαγωγή χαλκού, που είναι από τα κυριότερα εξαγώγιμα προϊόντα της χώρας. Μια μέρα μετά, προχώρησαν σε απεργία και ο δημόσιος τομέας, ο τομέας της υγείας και των μεταφορών, καθώς και άλλες εργατικές ενώσεις.
Η κυβέρνηση του Σεμπαστιάν Πινέιρα βρίσκεται σε πλήρη χρεοκοπία και αδιέξοδο και ακολουθεί μια σπασμωδική πολιτική υποχωρήσεων και καταστολής. Πριν ένα μήνα επιδίωξε να εφαρμόσει δέσμη αντιλαϊκών μέτρων ξεκινώντας από τα εισιτήρια του μετρό. Σήμερα προσπαθεί εναγωνίως να κάμψει το κίνημα από τη μία με υποσχέσεις για αύξηση κατά 20 τοις εκατό των συντάξεων, από την άλλη με τη χρήση εκτεταμένης αστυνομικής βίας. Και στις δύο περιπτώσεις δεν έχει επιτυχία, και ειδικά όσον αφορά την κρατική καταστολή, αυτή φαίνεται να ανατροφοδοτεί τα αγωνιστικά αντανακλαστικά του λαού της Χιλής.
Πάντως, το τελευταίο διάστημα υπάρχουν ανατριχιαστικές αναφορές όσον αφορά τη δράση της αστυνομίας αλλά και πιθανότατα παρακρατικών ομάδων, που σχετίζονται με τη δολοφονία αγωνιστών και ακτιβιστών και ιδιαίτερα με τη βία απέναντι στο γυναικείο πληθυσμό που κινητοποιείται. Άθλια εντύπωση έχει προκαλέσει η δολοφονία της Αλμπερτίνα Μαρτίνεζ στο Σαντιάγκο, ακτιβίστριας του γυναικείου κινήματος, που κατέγραφε φωτογραφικά το όργιο αστυνομικής βίας ειδικά απέναντι στις γυναίκες. Ίδιας κοπής περίπτωση και ο βασανισμός και η δολοφονία της Ντανιέλα Καράσκο, που ήταν καλλιτέχνης -μίμος του δρόμου, και βρέθηκε βασανισμένη και κρεμασμένη. Στις 26 Νοεμβρίου σε σχετική κινητοποίηση στο Σαντιάγκο γυναικείες οργανώσεις κατήγγειλαν την κατάσταση.
Η αντιπαράθεση στη Χιλή επικεντρώνεται στη φάση αυτή, γύρω από το ζήτημα της συνταγματικής αλλαγής και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με την κυβέρνηση να κάνει και σε αυτό το μέτωπο διαδοχικές υποχωρήσεις, υποσχόμενη σχετικό δημοψήφισμα τον Απρίλιο του ερχόμενου έτους.
Συνεχίζεται, ωστόσο, η αντιπαράθεση όσον αφορά το εύρος και το βάθος της συμμετοχής των λαϊκών δυνάμεων στη διαμόρφωση του νέου συντάγματος. Υποτίθεται ότι μέσω του δημοψηφίσματος θα αποφασιστεί αρχικά αν θα αναθεωρηθεί το σύνταγμα και κατόπιν αν θα αναθεωρηθεί από μικτή επιτροπή βουλευτών και λαϊκών εκπροσώπων ή από επιτροπή αμιγώς λαϊκή.
ΚΟΛΟΜΒΙΑ
Φαίνεται το κύμα των λαϊκών αγώνων στη Λατινική Αμερική να μεταδίδεται και στην Κολομβία, όπου τις τελευταίες εβδομάδες έχουν ξεσπάσει μαζικές λαϊκές κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις, οι μεγαλύτερες εδώ και δεκαετίες.
Όπως στον Ισημερινό και στη Χιλή, η κυβέρνηση του Ιβάν Ντούκουε προσπάθησε να σπάσει το κίνημα κινητοποιώντας το στρατό. Και σε αυτήν την περίπτωση το μέτρο δε λειτούργησε και παρόλο που την περασμένη Παρασκευή η Μπογκοτά ετέθη σε καθεστώς στρατιωτικού νόμου, οι διαδηλωτές πλημμύρισαν την περιοχή, περικυκλώνοντας το Προεδρικό Μέγαρο και καταλαμβάνοντας το Εθνικό Πάρκο της πόλης. Νωρίτερα είχε προηγηθεί πανεργατική απεργία, όπου εκατοντάδες χιλιάδες Κολομβιανοί διαδήλωσαν ενάντια στα σχέδια για ιδιωτικοποιήσεις, για αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις και ενάντια στη γενικευμένη διαφθορά της κυβέρνησης Ντούκουε.
Ο Ιβάν Ντούκουε μέχρι τώρα θεωρούσε τη χώρα του “παράδειγμα προς μίμηση”, με την έννοια ότι δεν ξεσπούν κινητοποιήσεις όπως στις υπόλοιπες χώρες της Λατινικής Αμερικής, αλλά ίσως βιάστηκε να μιλήσει.
Η κατάσταση έχει οξυνθεί και από το θάνατο ενός δεκαοκτάχρονου διαδηλωτή, του Ντίλαν Κρουζ, που σκοτώθηκε από την αστυνομία την Κυριακή.
Όπως και στις υπόλοιπες χώρες της Λατινικής Αμερικής, πρόκειται για ένα πλατύ κίνημα αντίστασης στις λεγόμενες “νεοφιλελεύθερες” πολιτικές των περικοπών και των ιδιωτικοποιήσεων.
Ωστόσο στην Κολομβία υπάρχει και το μεγάλο θέμα της παραβίασης της ειρηνευτικής συμφωνίας του 2016 με το FARC (επαναστατικές ένοπλες δυνάμεις Κολομβίας) από το κράτος. Από τη σύναψη της συμφωνίας και μέχρι σήμερα, τουλάχιστο 750 αγωνιστές έχουν δολοφονηθεί από παρακρατικές συμμορίες, είτε πρόκειται για ιθαγενείς ηγέτες είτε ακτιβιστές είτε για όποιον θεωρηθεί ότι συνδέεται με οποιονδήποτε τρόπο με τις δυνάμεις του FARC.
