Λίγες μόλις μέρες μετά την επίσκεψη στην Κύπρο του Ρώσου Υπουργού εξωτερικών, Λαβρόφ, εσπευσμένη επίσκεψη στη Λευκωσία πραγματοποίησε (12/9) ο Αμερικανός ομόλογός του, Πομπέο. Οι ΗΠΑ βιάζονται να σφραγίσουν όποιες ρωγμές ανοίγουν οι ανταγωνιστές τους. Παράλληλα στέλνουν μήνυμα και για τη δυσφορία της Άγκυρας σχετικά με την αμερικανική απόφαση για τη μερική άρση του εμπάργκο όπλων προς την Κυπριακή Δημοκρατία, δηλώνοντας ότι η Ουάσιγκτον εξακολουθεί να έχει τον πρώτο ρόλο στην περιοχή.
Η κεντρική υπόδειξη προς τους «συμμάχους» του Πομπέο από τη Λευκωσία είναι ότι οι χώρες της περιοχής θα πρέπει να επιλύσουν διαφορές, περιλαμβανομένων αυτών σε θέματα ασφάλειας και ενέργειας, κατά τρόπο διπλωματικό και ειρηνικό, καθώς «οι αυξημένες στρατιωτικές εντάσεις δεν βοηθούν κανέναν παρά τους αντιπάλους μας, που θα ήθελαν να βλέπουν διαιρεμένη τη διατλαντική ενότητα». Σ’ αυτή την κατεύθυνση κινείται η αμερικανική διπλωματία, απαιτώντας νέους επώδυνους συμβιβασμούς και υποχωρήσεις από Ελλάδα και Κύπρο για να κρατηθεί η Τουρκία στο άρμα της Δύσης. Απ’ αυτή την επιλογή αναθερμαίνονται και οι εκτιμήσεις για επανεκκίνηση διεργασιών για το Κυπριακό, ενώ εξακολουθούν οι κατάφωρες παραβιάσεις των κυπριακών κυριαρχικών δικαιωμάτων από τη μόνιμη πια παρουσία των τουρκικών ερευνητικών και γεωτρητικών σκαφών «Μπαρμπαρός» και «Γιαβούζ» με τη συνοδεία του πολεμικού ναυτικού.
Ο Πομπέο, στη Λευκωσία, συνάντησε τόσο τον Πρόεδρο όσο και τον ΥΠΕΞ της Κύπρου και συνυπέγραψε «Μνημόνιο Συναντίληψης» για να χρηματοδοτήσουν οι ΗΠΑ τη δημιουργία ενός Κέντρου Εκπαίδευσης σε θέματα Ασφάλειας, που θα λειτουργεί στην Κύπρο αλλά «θα παρέχει εξειδίκευση για το υπόλοιπο της περιοχής» και θα ειδικεύεται σε ζητήματα «φύλαξης συνόρων» και «μη διάδοσης πυρηνικών όπλων», που θα είναι γνωστό ως «Cyprus Center for Land, Open-seas, and Port Security» (CYCLOPS).
Κατά την εκδήλωση υπογραφής, ο Πομπέο είπε ότι «τολμώ να πω πως ποτέ πριν η διμερής μας συνεργασία δεν ήταν καλύτερη», ενώ ξεκαθάρισε ότι ζητούμενο είναι η ανακοπή της επιρροής Ρωσίας, Κίνας και Ιράν στην περιοχή. «Τα ζητήματα της ασφάλειας έχουν σημασία, καθώς έθνη που δεν μοιράζονται τις κοινές μας αξίες προσπαθούν να αποκτήσουν νέα πατήματα στην περιοχή», είπε, και ανοιχτά έθεσε την «ανησυχία των ΗΠΑ για τις δραστηριότητες ξεπλύματος χρήματος της Ρωσίας και τις τακτικές επισκέψεις πλοίων της εδώ… Ζητήσαμε από την Κύπρο να λάβει υπόψη τις ανησυχίες μας».
Η επίσκεψη Πομπέο προκάλεσε τις διαμαρτυρίες της Τουρκίας αλλά και του υποβαθμισμένου Ακιντζί (που τον αγνόησε και δεν τον συνάντησε ο Πομπέο), ο οποίος χαρακτήρισε τη συγκεκριμένη εξέλιξη «σοβαρό λάθος», καθώς τα προβλήματα στην Κύπρο και την Ανατολική Μεσόγειο δε μπορούν να επιλυθούν με μονομερείς συναντήσεις. Αντίστοιχα το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ανέφερε ότι «Το Μνημόνιο Συναντίληψης δεν θα εξυπηρετήσει την ειρήνη και τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και θα βλάψει την επίλυση του Κυπριακού… Καλούμε τις ΗΠΑ να επιστρέψουν στην πολιτική της ουδετερότητας που παραδοσιακά υιοθετούν στην Κύπρο και να συμβάλουν στις προσπάθειες που αποσκοπούν στην επίλυση του Κυπριακού».
