Καθώς αργοσαλεύουν τα στρατόπεδα και οι διεθνείς συμμαχίες, αποκαλύπτονται οι προθέσεις των πρωταγωνιστών. Από τη μία πλευρά, ο δυτικός κόσμος με σιδερένιο βραχίονα το ΝΑΤΟ και «πρώτα βιολιά» τις ΗΠΑ, την Αγγλία, τη Γερμανία και τη Γαλλία. Χώρες πρώην αποικιοκρατικές και νυν ιμπεριαλιστικές. Από την άλλη η Κίνα, η Ρωσία η Ινδία και ο συνασπισμός των BRICS και των συμμάχων τους, που, παρά τις αντιθέσεις τους, αποτελεί εν δυνάμει κίνδυνο για τους δυτικούς. Ο Καναδάς, η Αυστραλία και η Ιαπωνία φαίνεται ότι διάλεξαν φίλους. (Αφήνουμε προς το παρόν ασχολίαστη την πολιτική ανοησία πως η Ελλάδα είναι χώρα… ιμπεριαλιστική επειδή είναι υπηρέτρια της ΕΕ, των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ.)
Σημειώνουμε λοιπόν ότι ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος γέννησε μια σειρά χώρες που καθοδήγησε το αντιαποικιοκρατικό κίνημα, με ηγέτη την εθνική αστική τάξη, και βεβαίως τη σοσιαλιστική επανάσταση στη Ρωσία που καθοδήγησε το προλεταριάτο με το κομμουνιστικό κόμμα επικεφαλής.
Με ιστορικές αναλογίες, το τέλος του Β΄ παγκοσμίου πολέμου και η δεκαετία ’50-’60 βρήκε στο προσκήνιο μια σειρά νέες σοσιαλιστικές χώρες με πρώτη την Κίνα και μεγάλα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα (πχ Αλγερία) που εκμεταλλεύτηκαν τις χαραμάδες των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Αυτό το β΄ κύμα κορυφώνεται με τη συντριπτική ήττα των ΗΠΑ στην Ινδοκίνα και εμβληματική σημαία το Βιετνάμ. Ωστόσο, το γ΄ κύμα της αντιιμπεριαλιστικής δράσης «θολώνεται» καίρια από την υποχώρηση του κομμουνιστικού και επαναστατικού κινήματος. Η ΕΣΣΔ και η Κίνα μετά την παλινόρθωση του καπιταλισμού προσχώρησαν στις διεθνείς δυνάμεις «της αγοράς» και, παρά την αντίθεσή τους με τις ΗΠΑ σε στρατιωτικό και οικονομικό επίπεδο, δεν αποτελούν συνιστώσες για την ήττα του ιμπεριαλισμού και τη νίκη του σοσιαλισμού.
Αυτό το γ΄ κύμα ονομάστηκε φονταμενταλισμός (ριζιτισμός-επιστροφή στις ρίζες) και ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή επικράτησε με τα χρώματα του ισλαμισμού ως απάντηση στο «δυτικό κόσμο». Ο φονταμενταλισμός -ή όπως αλλιώς ονομάσουμε το γ΄ κύμα εναντίωσης στον ιμπεριαλισμό- δεν είναι, όπως λένε ορισμένοι ακαδημαϊκοί, μία πολιτισμική φαντασίωση των δυτικών για τους ανατολικούς πολιτισμούς, τη νότια Αμερική, την Ασία ή την Αφρική. Επειδή οι άνθρωποι φτιάχνουν την ιστορία τους, αυτοί οι ίδιοι μπορούν να την γνωρίσουν. Λιγότερο συνεισφέρουν σε αυτό τα δανεικά μάτια δυτικών συγγραφέων, πολιτικών ή ακαδημαϊκών, εκτός και αν οι τελευταίοι σέβονται την επιστήμη τους και πασχίζουν για την εθνική και ταξική απελευθέρωση.
Το γενικό πρότυπο ισχύος που γεννάει η ιμπεριαλιστική υπεροχή δεν προσφέρει μόνο στους δυτικούς λαούς μία πλαστή εικόνα για τον γ΄ κόσμο. Το ίδιο κάνει και για τους φτωχούς λαούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η κατεχόμενη από τους Άγγλους Ινδία, όπου οι κατακτητές επέβαλαν εν πολλοίς τους δικούς τους αξιακούς και πολιτισμικούς κώδικες, ώστε ο Ινδός να θέλει να μοιάσει στον Άγγλο αποικιοκράτη.
Γνωρίζουμε βέβαια ότι η κοινωνία των πολιτών (Γκράμσι) που συγκροτείται από εθελούσιους οργανισμούς (σχολεία, σωματεία) διαφέρει από την πολιτική κοινωνία όπου το κράτος έχει τον κυρίαρχο ρόλο (στρατός, αστυνομία, γραφειοκρατία), αλλά είναι σίγουρο ότι ένα ριζοσπαστικό, πολιτικό κίνημα πρέπει να «νικήσει» στο σύνολο των θεσμών ή -για να το πούμε πιο κλασικά- να συντρίψει τους αστικούς θεσμούς και να θεμελιώσει τους δικούς του. Από αυτήν την άποψη οφείλουμε να κρίνουμε τα «φονταμενταλιστικά» κινήματα. Από τον πολιτικό ριζοσπαστισμό τους και όχι μόνο και αποκλειστικά μόνο από την εναντίωσή τους στο δυτικό κόσμο.
Ο κάθε μορφής φονταμενταλισμός μάς φέρνει συστηματικά και αδυσώπητα μπροστά στο πρόβλημα να δούμε ότι ο ιμπεριαλισμός (πολιτικός, οικονομικός, στρατιωτικός, πολιτισμικός) εισχωρεί σε όλους τους πόρους των κοινωνιών και δεν αρκεί η στρατιωτική εναντίωσή του, αν και αυτή είναι κυρίαρχη. Παράλληλα με το λαϊκό πόλεμο, τα κινήματα (παίρνοντας υπόψη το παράδειγμα της Κίνας) πρέπει να οικοδομούν μ’ όλες εκείνες τις μορφές του λαϊκού πολιτισμού, κρατώντας τις παλιές φόρμες και αλλάζοντας το περιεχόμενο να αναδείχνουν όλο τον πλούτο που γέννησε η ιστορική πορεία ενός λαού.
Εμείς από θέση αρχής είμαστε ολόψυχα στο πλευρό κάθε λαού ή έθνους που αγωνίζεται ενάντια στον πολυπλόκαμο αλλά και παρηκμασμένο ιμπεριαλισμό. Απέναντι στις εξιδανικεύσεις της Ανατολής ή του τρίτου κόσμου που επιχειρεί ένα τμήμα των δυτικών διανοουμένων ή στον μηδενισμό που κάνουν οι θιασώτες της δυτικής δημοκρατίας για τους φτωχούς του πλανήτη, πρέπει να σταθούμε πολιτικά, υλιστικά και στέρεα. Βλέποντας όλη την εικόνα των αντιθέσεων και όχι την κατασκευή που κάνουν τα «δυτικά μάτια». Μιλώντας για το σύνολο των πραγμάτων, ξεκινώντας από την εξάρτηση και φτάνοντας στα σχολεία και στη θέση της γυναίκας.
Εξηγώντας γιατί η υποχώρηση της αριστεράς αφήνει το λιβάδι ανοιχτό για να φυτρώσουν κάθε λογής φυτά. Από μαχητές έως νοσταλγούς του μεσαίωνα. Μα σε κάθε περίπτωση επιμένουμε ότι ο κόσμος δεν είναι πλασμένος για να αρέσει στα δυτικά ΜΜΕ. Κι εμείς ανυποχώρητα θα είμαστε στο πλευρό των αδύναμων και των φτωχών έστω και «χωρίς αυταπάτες».
