Μέρες που ήταν, αυξήθηκε το θρησκευτικό συναίσθημα του λαού μας. Δεν μιλάμε για τους μητροπολίτες με τα χρυσοποίκιλτα άμφια και τις διαμαντένιες ράβδους. Δεν αναφερόμαστε στους διώκτες των φτωχών, στους παιδόφιλους, στους βιαστές και σ’ αυτούς που πλουτίζουν με τον ιδρώτα του διπλανού και φτιάχνουν για τον Άλλον επίγειες κολάσεις. Αυτοί είναι καταδικασμένοι στη συνείδηση του κόσμου, όσο κι αν δεν μπορεί σήμερα να κάνει την οργή έμπρακτη λύση. Αναφερόμαστε στο πηγαίο συναίσθημα που αναγνωρίζει εξωανθρώπινες δυνάμεις, μοναδικό δημιουργό του κόσμου και ακόμα περισσότερο Παλαιστίνιους και Εβραίους κατευθείαν απογόνους του Θεού, σταυρώσεις και Αναστάσεις, Παλαιά και Καινή Διαθήκη.
Ας πούμε εξ αρχής πως ό,τι διαρκεί χιλιάδες χρόνια είναι άξιο μελέτης και θαυμασμού, είτε είναι Χριστιανισμός, είτε Βουδισμός, είτε ισλαμισμός, είτε… είτε. Ακόμα και τις θρησκείες που λατρεύουν το καθετί (ποταμούς, φυτά, ζώα κλπ), που τις λέμε παγανιστικές, αξίζει να τις μελετάμε και διαφωνούμε με όσους τις απαξιώνουν και απορρίπτουν αμέσως. Η δική μας κυρίαρχη θρησκεία, πέρα από τα άπειρα δόγματα και «δογματάκια», δεν είναι η μεγαλύτερη σε ποσοστό ανθρώπων. Προηγούνται το Ισλάμ και ο Βουδισμός, αλλά όλες τους -άλλοτε περισσότερο, άλλοτε λιγότερο- συνδέθηκαν με την κοσμική εξουσία και όλες τις εκστρατείες, τις υπερβολές της και την αντιλαϊκή δράση, σε βαθμό που το εξυπνότερο Βατικανό να ζητάει κάθε τρεις και λίγο συγνώμη για τις πράξεις των πιστών του που είχαν εγκόσμια δύναμη.
Αλλά τι είναι αυτό που προκαλεί το δέος των πιστών και την καταφυγή του στα κάθε είδους δόγματα; Κατά τη γνώμη μας είναι η διπλή βεβαιότητα. Αυτή του θανάτου και αυτή της αθανασίας. Όλες οι θρησκείες επιμένουν στη βεβαιότητα της φθαρτής ύλης, πράγμα φυσικό, αλλά και στην αθανασία της ψυχής που με διάφορους φιλοσοφικούς ή και άτεχνους τρόπους φρόντισαν να τη χωρίσουν από το σώμα. Ο θάνατος και η αθανασία αποτελούν ένα στέρεο δίπολο ικανό να θρέψει το φόβο και την ελπίδα.
Γύρω από τον θάνατο οργάνωσαν τελετές και τελετουργίες εκπληκτικού θεάματος και έκτισαν ναούς που προσομοιάζουν σε βασιλικά παλάτια. Γύρω από την αθανασία άπλωσαν ένα δίχτυ δοξασιών, παραμυθιών, πεζογραφίας, νομοθεσιών, ποιημάτων, που όμοιό του δεν υπάρχει σε κανένα πεδίο ανθρώπινης δράσης. Άλλοτε αντιγράφοντας η μία την άλλη (π.χ. η Ανάσταση της γης την Άνοιξη), άλλοτε καινοτομώντας και τσιμπολογώντας παλιότερους ιδεοκράτες φιλόσοφους (π.χ. Πλάτωνα) και νεότερους ερευνητές που πήραν στραβό δρόμο. Σε κάθε περίπτωση προσπάθησαν να κρατήσουν τις μάζες στην άγνοια, στην «ανάγνωση του ενός βιβλίου», στην αμορφωσιά και τη χειραγώγηση των ανθρώπων.
Σημαίνουν όλα αυτά ότι οι κομμουνιστές πρέπει να αποστρέφονται τους θρήσκους; Όχι, σε καμία περίπτωση όχι. Αντίθετα πρέπει να ενώνονται μαζί τους για τα εγκόσμια, τα γήινα, τα χθόνια. Να ασκούν εμπεριστατωμένη κριτική, αλλά να απλώνουν το χέρι για την ενότητα ενάντια στον πόλεμο, το φασισμό, τη φτώχεια και την εκμετάλλευση και να πορεύονται με τη γνωστή ρήση πως «η πίστη είναι προσωπική υπόθεση». Αυτό σημαίνει πως η κάθε πίστη και κάθε θρησκεία είναι ζήτημα δεύτερης γραμμής και πώς θα κριθούμε όλοι σε αυτά που γεννάει και εφαρμόζει ο ανθρώπινος νους, που σημαίνει στο έδαφος του κοινωνικού σχηματισμού. Όσο για το φόβο και την ελπίδα έχουν συγκεκριμένους γονείς, αιτίες και αποτελέσματα. Ας μιλήσουμε πειστικά, με αρχή, μέση και τέλος, χωρίς καλικατζούρες και υποσημειώσεις. Ως άνθρωποι του μόχθου, της γης, της αριστεράς.
