Για το ζήτημα της έμφυλης βίας και για λαθεμένες και αποπροσανατολιστικές θεωρήσεις
Η στυγερή δολοφονία της Καρολάιν στα Γλυκά Νερά Αττικής από το σύζυγό της και η για 37 μέρες σκηνοθεσία εκ μέρους του έκαναν το πανελλήνιο να υποδύεται την Αγκάθα Κρίστι και τον Ηρακλή Πουαρό, ενώ ένας σωρός χρήσιμων συμπερασμάτων θάφτηκαν κάτω από ρατσιστικά ρεφλέξ, διθυράμβους για την αστυνομία, χειροκροτήματα για την κυβέρνηση από τα κυρίαρχα ΜΜΕ, αλλά και θεωρητικές ανοησίες από ξεθυμασμένες και άγριες φεμινιστικές οργανώσεις.
Αίφνης ένας υπήκοος της Γεωργίας που συνελήφθη ως ύποπτος καταγγέλλει ότι βασανίστηκε επί τετραήμερο στη ΓΑΔΑ για να ομολογήσει ένα έγκλημα που δεν έκανε. Ταυτόχρονα, ένα κρεσέντο μυθοπλασίας και ρατσισμού φύτρωσε πάλι στα ΜΜΕ, οι φασίστες βρήκαν χώρο για να μιλήσουν για τους αλλοδαπούς και ένας συρφετός χωροφυλάκων, ψυχολόγων, δημοσιογράφων, σχετικών ή άσχετων «έπιασε στασίδι», αναλύοντας και συσκοτίζοντας τα πράγματα. Ώσπου ο δολοφόνος μίλησε! Ο επιτυχημένος και καθώς πρέπει σύζυγος, το «καλό παιδί» της διπλανής πόρτας αποκαλύφθηκε ένας στυγερός δολοφόνος. Η εικόνα του life style ράγισε. Το ευτυχισμένο ζευγάρι, ο παραμυθένιος γάμος, τα λούσα και η βιτρίνα που χτίστηκε γκρεμίστηκαν σ’ ένα βουερό και φλογισμένο τοπίο. Τα πράγματα δεν ήσαν όπως φαίνονταν και κάτω από τα επιφαινόμενα -όπως αποδείχτηκε- υπήρχε η επίγεια κόλαση.
Τώρα που κάθεται ο κουρνιαχτός θα ήταν σφάλμα να μη βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα, ώστε να μη γινόμαστε «αλοιφή» των κυρίαρχων δογμάτων, να μη τρέχουμε πίσω από τα σερβιρισμένα ψέματα, να μη γινόμαστε εύκολη λεία στους μύθους της εξουσίας αλλά και στις τρέχουσες και ευκολοχώνευτες θεωριούλες που γυαλίζουν επικίνδυνα. Η βία απέναντι στους αδύναμους και στις αδύναμες ομάδες, οι βιασμοί των γυναικών, η σεξουαλική παρενόχληση στους χώρους δουλειάς, τα πρότυπα που επιβάλλονται, οι προλήψεις και προκαταλήψεις πρέπει να φωτιστούν με το άπλετο φως της πολιτικής που απελευθερώνει. Του μαρξισμού.
Η κυβέρνηση
της Νέας Δημοκρατίας
Για μεγάλο χρονικό διάστημα η προσοχή του κόσμου ήταν στραμμένη στο έγκλημα στα Γλυκά Νερά. Ο οδοστρωτήρας Χατζιδάκη στο εργασιακό πέρασε στα ψιλά και οι κινητοποιήσεις για το νόμο θάφτηκαν κάτω από τις λεπτομέρειες του φόνου. Το γνωστό φασιστοειδές των ΜΑΤ, ο «συνδικαλιστής» Μπαλάσκας έδινε συμβουλές για την τελειοποίηση των εγκλημάτων, ενώ οι γνωστοί «μεταναστοφάγοι» είχαν την τιμητική τους στην τηλεοπτική λειτουργία. Αναμφίβολα, η κυβέρνηση της ΝΔ αξιοποίησε στο έπακρο τη δολοφονία και φρόντισε ακόμα και μετά την ομολογία του Μπάμπη Αναγνωστόπουλου να δώσει τα εύσημα σε μια αστυνομία που προστατεύει κι εξιχνιάζει. Έτσι που να μετατρέπει τον εύλογο ή άλογο φόβο σε αναζήτηση των δυνάμεων καταστολής -που είναι οι μπάτσοι- και ο Χρυσοχοΐδης και οι μπράβοι του να γίνονται απαραίτητο συστατικό της ζωής μας. Το όλο σκηνικό λειτούργησε αποπροσανατολιστικά.
Έστρεψε αλλού τα φώτα της δημοσιότητας και γλίστρησε πιο ανώδυνα το νομοσχέδιο Χατζιδάκη. Η κυβέρνηση της ΝΔ «τιμώντας» τη γυναίκα φρόντισε έγκαιρα να υποβαθμίσει τη Γενική Γραμματεία Ισότητας των φύλων και ταυτόχρονα να στηρίξει συνέδριο υπογονιμότητας με την παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας, το οποίο ματαιώθηκε λόγω ανήκουστης – αντιγυναικείας προπαγάνδας ή καμπάνιας για το «αγέννητο παιδί», που έμμεσα υποστήριξε την αντίθεση στην άμβλωση. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ευρωβουλευτές της ΝΔ συντάχθηκαν στο ευρωκοινοβούλιο με τα ρατσιστικά και αντιγυναικεία ψηφίσματα της Πολωνίας και Ουγγαρίας. Σε κάθε περίπτωση η κυβέρνηση που καταδικάζει λαό και νεολαία σε νέα φτώχεια και εργασιακό μεσαίωνα είναι υποκριτικό και φαρισαϊκό να μιλάει για φιλογυναικεία πολιτική.
Η εξέλιξη
Σύμφωνα με τη Eurostat, το 2019 έγιναν στην ΕΕ 780 δολοφονίες γυναικών και το 2020 854. Πολλοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ο εγκλεισμός στο σπίτι που έγινε λόγω πανδημίας, εκτός από τα ψυχοφάρμακα και τις επισκέψεις σε ψυχολόγους-ψυχίατρους, αύξησε και τα ποσοστά της έμφυλης βίας ανάμεσα σε ζευγάρια ή οικογένειες με παιδιά. Οπωσδήποτε πρέπει να σημειώσουμε ότι η βία ανάμεσα στα φύλα δεν είναι φαινόμενο των ημερών μας. Ίσα-ίσα μάλιστα. Σε παλαιότερες εποχές, δεκαετίες, κοινωνικές φάσεις, η βία σε όλες τις μορφές της ήταν συνηθισμένη πρακτική και η φράση «το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο» και οι κινηματογραφικές αποτυπώσεις (πχ δεκαετία του ’60) αποδείχνουν του λόγου το αληθές. Αν σήμερα καταγράφεται, είναι γιατί η θέση της γυναίκας οχυρώθηκε νομικά, του παιδιού επίσης, γιατί υπήρξε κοινωνική πρόοδος που αποτυπώνεται πολλαπλά. Ακόμα και αστικά, ξεθυμασμένα κινήματα γυναικών (όπως είναι το me too) συμβάλλουν με τον τρόπο τους στην ανάδειξη της έμφυλης βίας.
Οι πραγματικές αντιθέσεις
Το σύστημα που ζούμε ονομάζεται καπιταλισμός! Η κυρία αντίθεσή του είναι αυτή ανάμεσα στους εργάτες και το κεφάλαιο που στη χώρα μας παίρνει τη μορφή λαός-ιμπεριαλισμός. Αυτό είναι η αλφαβήτα κάθε σοβαρής ανάλυσης. Δίπλα στη βασική αντίθεση υπάρχουν πολλές δευτερεύουσες ή τριτεύουσες, όπως είναι η αντίθεση άνδρα-γυναίκας, οι ηλικιακές, η αντίθεση μικροαστών-μεγαλοαστών, της οικονομικής βάσης και του εποικοδομήματος, της πόλης και του χωριού, των παλιών εθίμων με τα σύγχρονα και δεκάδες άλλες. Η έμφυλη αντίθεση (ανάμεσα στα δύο φύλα) που παίρνει και τις μορφές βίας (λεκτικές-σωματικές-ψυχολογικές) υπήρχε ανέκαθεν. Στην πρωτόγονη κοινωνία, τη δουλοκτητική, τη φεουδαρχική και θα υπάρχει για πολλά χρόνια ώσπου να φτάσουμε σε μία κοινωνία απελευθερωμένη και συνεργατική. Η λεγόμενη πατριαρχία, που γράφεται και λέγεται για κάθε τι από ομάδες του αντιεξουσιαστικού χώρου και αναπαράγεται άκοπα από ονόματα της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, συσκοτίζει τα πράγματα και κρύβει τις πραγματικές αντιθέσεις. Ένας βιασμός είναι πάντα μια αποτρόπαιη πράξη και η παιδοκτονία της Μήδειας στη γνωστή τραγωδία θα συγκινεί το πάθος και την πένα του Ευριπίδη. Αλλά δεν μπορούμε να ερμηνεύουμε τη φεουδαρχία και τις παραγωγικές σχέσεις του μεσαίωνα με το εργαλείο της πατριαρχίας, όπως ανόητα ή αντιεπιστημονικά κάνει ο φωνακλάδικος φεμινισμός. Δεν διανοηθήκαμε να ερμηνεύσουμε τη γαλλική, τη ρωσική και την ελληνική επανάσταση με βάση την αντίθεση άντρας-γυναίκα, αλλά στο πεδίο των πραγματικών δεδομένων. Υπάρχουν και γεννιούνται πολλές μελέτες για τη θέση της γυναίκας σε διάφορες ιστορικές φάσεις και είναι καλοδεχούμενες. Αλλά το κίνημα του «πολιτικά ορθού» που μας έρχεται από τις ΗΠΑ φτάνει στο σημείο ν’ απορρίπτει τα έργα μεγάλων συγγραφέων γιατί «διακατέχονται από αντιγυναικεία ματιά». Η έμφυλη βία έχει την ιστορικότητά της, συμβαδίζει με τα έθιμα κάθε εποχής, γεννιέται και από την πατριαρχία, αλλά στηρίζεται στην αντίληψη της γυναίκας-κτήμα και απόκτημα (έτσι εξηγείται και ο θεσμός της προίκας).
Φεμινισμός και σοσιαλισμός
Το έγκλημα στα Γλυκά Νερά, ο πρόσφατος βιασμός στα Πετράλωνα και δεκάδες παρόμοια περιστατικά δεν πρέπει να τα σκεπάσει η λήθη. Αντίθετα μάλιστα. Πρέπει να αναδειχτούν αλλά ταυτόχρονα πρέπει να ειπωθούν τα αίτια και να συζητηθούν στο πραγματικό τους πλαίσιο. Αλλιώτικα τα φαντάσματα θα γιγαντώσουν και οι σκιές θα πολλαπλασιαστούν. Το σημερινό ρεύμα τού γυναικείου κινήματος (του λεγόμενου φεμινισμού) είναι αφοπλισμένο, ξεδοντιασμένο και πλήρως ενσωματωμένο στο αστικό σύστημα. Οι πραγματικά συνεπείς και απελευθερωτικές φωνές είναι ακόμα αδύναμες και πάντως απέχουν από το να σμίξουν με τις σοσιαλιστικές ιδέες. Οι αστικές επαναστάσεις του 19ου αιώνα συνέτριψαν τα φεουδαρχικά δεσμά και έδωσαν στους πολίτες την ιδιοπροσωπία τους. Το δικαίωμα στη ζωή, την ιδιοκτησία, την αξιοπρέπεια, τη συμμετοχή στα κοινά κλπ. Καθιέρωσαν τα δικαιώματα του ξεχωριστού ατόμου. Αργότερα οι σοσιαλιστικές ιδέες και πρακτικές προχώρησαν ακόμα πιο βαθειά. Μίλησαν για την κοινωνικοποιημένη ανθρωπότητα και έβαλαν σ’ εφαρμογή τις αξίες της συνεργασίας και της αλληλεγγύης, της καθολικής ψήφου. Ο φασισμός, ως κοινωνική οπισθοχώρηση, είδε τη γυναίκα ως αναπαραγωγική μηχανή (δες Γερμανία) και της ανέθεσε την κουζίνα, τα παιδιά, το κρεββάτι και την εκκλησία. Το σημερινό γυναικείο κίνημα αδυνατεί να απαντήσει μπροστά στον εξευτελισμό του γυναικείου σώματος (μοντελοποίηση, βιτρίνα, μόδα, γυμναστήριο, ινστιτούτα) και κινήματα όπως το me too εύκολα ενσωματώνονται στο αστικό σύστημα.
Ο δικαιωματισμός
Εδώ και αρκετό καιρό η κυρίαρχη πολιτική και -στ’ απόνερά της- ένα τμήμα της νέας αριστεράς και της αναρχοαυτονομίας προβάλλουν τη διεκδίκηση δικαιωμάτων ως το άπαν της ανθρώπινης υπόστασης. Είναι άλλο πράγμα, όμως, η διεκδίκηση δικαιωμάτων και διαφορετικό «το δικαίωμα» να γίνεται θεωρία ισχύος. Η αστική λογική λέει «το δικαίωμα στη διαφορά», ξεχνώντας όμως το δικαίωμα στην ισότητα. Αν παίρναμε στα σοβαρά τους δικαιωματιστές μας, δεν θα μπορούσαμε ν’ απαντήσουμε στον αστό-εργοδότη που λέει «δικαίωμά μου η εκμετάλλευση» και στον απεργοσπάστη που -τη μέρα της απεργίας- υπερασπίζεται το δικαίωμα στην εργασία (αλλά όχι τις υπόλοιπες μέρες). Η εφαρμογή του δικαιωματισμού στις πλευρές του γυναικείου κινήματος θα σήμαινε ότι θεμελιώνεται και αναπτύσσεται η γυναίκα-μοντέλο, η γυναίκα-σάρκα χωρίς προσωπικότητα, η γυναίκα-αντικείμενο εκμετάλλευσης χωρίς κοινωνικά-εργασιακά δικαιώματα.
Η γυναίκα που γίνεται αντικείμενο βίας, βιασμού, παρενόχλησης αναμφίβολα πρέπει να υπερασπιστεί. Κοινωνικά, νομικά, συνδικαλιστικά και ηθικά. Υπάρχει μία διαχωριστική γραμμή απέναντι στη βία (σεξισμός είναι μία έκφρασή του) και στη γενίκευση που προέρχεται από τις ΗΠΑ πως όλα είναι παρενόχληση. Νομίζουμε ότι η γραμμή ονομάζεται ελεύθερη συναίνεση και αξιοπρέπεια. Σημειώνουμε ότι απέναντι στις διάφορες μορφές βίας αντιπαραθέτουμε τα χιλιάδες παραδείγματα ανδρών και γυναικών που διαδηλώνουν, αγωνίζονται, οργανώνονται, εργάζονται στους χώρους δουλειάς και ζωής για ν’ αλλάξουν τα πράγματα. Για μας η άγνωστη ηρωίδα γυναίκα είναι η εργάτρια, η αγρότισσα, η μάνα, η φοιτήτρια, η αγωνίστρια της ζωής για την οποία το αστικό σύστημα επιφυλάσσει ζοφερό παρόν και μέλλον. Η γυναίκα βεβαίως γεννιέται με τα ιδιαίτερα βιολογικά και σωματικά χαρακτηριστικά του φύλου της και η κοινωνία με δεκάδες τρόπους τής επικολλά -ως στοιχεία του ρόλου της- την υποταγή, τα στερεότυπα, τις ανατροφές κλπ. Αλλά τα πλήρη δικαιώματα των γυναικών δε θα ’ρθουν από τον ουρανό. Είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την άνοδο και την υποχώρηση του εργατολαϊκού κινήματος και από αυτήν την άποψη ο εγκλεισμός στο ρηχό δικαιωματισμό δεν προάγει αλλά -αντίθετα- υπονομεύει τους στόχους του κινήματος.
Τι να κάνουμε
Είναι φανερό ότι δεν μπορούμε, τώρα και μόνοι μας να ανατρέψουμε στερεότυπα και προκαταλήψεις αιώνων. Για να γίνει κάτι τέτοιο θα χρειαστούν πολλοί αγώνες και από πολλούς στο έδαφος της αστικής κοινωνίας και εξίσου τόσοι όταν θα κυβερνά λεύτερος ο λαός. Μέσα σ’ αυτήν την πορεία η γυναίκα θα «ψηλώνει» και ο άντρας θα γίνεται όλο και περισσότερο σύντροφος και συναγωνιστής, αλληλέγγυος και συνεργάτης, παρά λύκος ανάμεσα σε λύκους. Αλλά δε θα περιμένουμε μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία. Αξίζει να οργανώσουμε τον αγώνα μας και να σμίξουμε με το συνεπές γυναικείο κίνημα πάνω στους στόχους πάλης:
Πλήρης ισοτιμία της γυναίκας ανεξάρτητα από χρώμα, φυλή, θρησκεία
Οικονομική στήριξη των λαϊκών οικογενειών ώστε να μπορούν να μεγαλώσουν τα παιδιά τους απρόσκοπτα
Δωρεάν και δημόσιες δομές για τη γυναίκα και το παιδί. Υγεία-Παιδεία-Πρόνοια-Συμβουλευτική
Αγώνας ενάντια στα αστικά πρότυπα αξιών, όπως είναι η γυναίκα εμπόρευμα και η γυναίκα αντικείμενο.
Κοινός αγώνας ανδρών και γυναικών ενάντια στην καταπίεση και εκμετάλλευση
