Αφού ρημάξανε τα δημόσια συστήματα υγείας παντού, αφήνουν τώρα τους λαούς να πληρώσουν με τη ζωή τους τη νέα καταστροφική κρίση

Καθώς οι χώρες κλείνουν η μία μετά την άλλη τα σύνορά τους, η ραγδαία εξάπλωση του θανατηφόρου ιού επηρεάζει ήδη σοβαρά την παγκόσμια οικονομία, όχι μόνο στον τριτογενή τομέα (τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, εμπόριο, τουρισμό, κλπ) και το χρηματιστηριακό τζόγο, αλλά και στην πραγματική παραγωγική της βάση (γεωργική και βιομηχανική παραγωγή). Οι «υπεύθυνες» κυβερνήσεις, μετά την κατάρρευση της χρηματιστηριακής αγοράς (αμέσως μετά την εξαγγελία από τον ΠΟΥ ότι πρόκειται για πανδημία), τρέμουν το ξέσπασμα της νέας παγκόσμιας κρίσης, μετά από μία αναιμική ανάκαμψη που κράτησε λιγότερο από μία δεκαετία.

Οφείλουμε να τονίσουμε πως ο πανικός των αστικών κυβερνήσεων δεν είναι περιστασιακός. Οφείλεται εν πολλοίς -σε παγκόσμιο επίπεδο- στη διαχρονική υπηρέτηση ενός συστήματος που ευθύνεται αφενός μεν για τον ασύλληπτο συγκεντρωτισμό των μεγαλουπόλεων (και την αποκέντρωση της υπαίθρου λόγω χαμηλού κέρδους από την αγροτική ενασχόληση) που έφερε το ισχύον μοντέλο της καπιταλιστικής ανάπτυξης, και άρα τον αυξημένο κίνδυνο πανδημίας, αφετέρου για τις δραστικές κοινωνικές περικοπές των κονδυλίων και κυρίως αυτών που αφορούν στη Δημόσια Υγεία και Περίθαλψη. Ιδιαίτερα, το ρεύμα του νεοφιλελευθερισμού έδωσε έμφαση στην «ιδιωτική πρωτοβουλία» που τώρα, κάτω από τον ορατό κίνδυνο, μετατρέπεται σε μπούμερανγκ. Κι αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά. Εξ ου και τα μέτρα του «μείνετε σπίτια σας», που παραπέμπει στη μη μετακίνηση και άρα στη μη επαφή, τη μη προσφυγή στα Νοσοκομεία και στην -κατά το δυνατόν- μη νοσηλεία!

Σύμφωνα με στοιχεία που είχε παρουσιάσει ο ευρωβουλευτής Μ. Σίρντεβαν, στο διάστημα από το 2011 έως το 2018, η Κομισιόν ζήτησε 63 φορές από κράτη-μέλη της να μειώσουν τις δαπάνες για την Υγεία ή και να προχωρήσουν σε ιδιωτικοποιήσεις στο συγκεκριμένο κλάδο. Κάτω απ’ αυτό το πρίσμα, δεν είναι να απορεί κανείς για το ότι η ραγδαία εξάπλωση του COVID-19 αντιστοιχεί ακριβώς πάνω στις κοινωνικές δομές ενός συστήματος που για δεκαετίες -στο όνομα της εμπορευματοποίησης και της ιδιωτικοποίησης- χτύπησε τη Δημόσια Υγεία και Περίθαλψη. Ήδη, στην προηγμένη Ιταλία, τους ασθενείς άνω των 75 ετών τους βγάζουν από τις ΜΕΘ και τα νοσοκομεία, αφήνοντάς τους στο έλεος των δικών τους! Το θέμα έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο και, παρά τις κυβερνητικές αερολογίες όλων για τη διασφάλιση της Δημόσιας Υγείας, τα κρούσματα είναι πολλά και αυξάνονται καθημερινά. Και επειδή αποδεικνύονται πλέον οι τεράστιες ευθύνες των αστικών κυβερνήσεων και η λαϊκή αγανάκτηση και οργή δεν θέλει και πολύ για να ξεσπάσει, δεν είναι απίθανο να δούμε και την κάθοδο του στρατού στους δρόμους για τη «διασφάλιση της κοινωνικής ειρήνης».

Δεν είναι λίγες οι φορές που η Δημόσια Υγεία δοκιμάστηκε από τις επικίνδυνες επιλογές του απάνθρωπου καπιταλιστικού-ιμπεριαλιστικού συστήματος. Οι περιπτώσεις είναι πολλές. Ας θυμηθούμε το εμπλουτισμένο με ορυκτέλαια ισπανικό ελαιόλαδο, τα ορμονούχα βοοειδή στη Γαλλία, τα διοξινούχα κοτόπουλα, τα αφλατοξινούχα σιτηρά, τις τρελές αγελάδες στη Βρετανία, τις επικίνδυνες χρωστικές, τα οργανοφωσφορικά στις πατάτες της Γερμανίας, τις τοξίνες στα μύδια του Θερμαϊκού, τους σωλήνες αμιάντου στα ελληνικά νοσοκομεία, το καρκινογόνο παρα-διχλωρο-βενζόλιο στο μέλι, το κλοφέν στα γάλατα του Βελγίου, τα μουχλιασμένα γιαούρτια, τις σαλμονέλες στα νερά, τα φυτοφάρμακα στα λαχανικά, το κάδμιο στο νερό των ψυκτών, τα ύποπτα «Ε» στις κονσέρβες. Ας θυμηθούμε το γιουγκοσλάβικο απεμπλουτισμένο ουράνιο από τους αμερικάνικους βομβαρδισμούς και το καίσιο του Τσέρνομπιλ. Πολλοί ας θυμηθούν τους τόνους των ληγμένων δακρυγόνων που ρίχνονται στις συγκεντρώσεις εδώ και δεκαετίες. Κι ας έρθουμε τέλος στα γενετικά τροποποιημένα καλαμπόκια, τις ντομάτες, τις σόγιες, τα φυτικά έλαια (πλην του ελαιόλαδου) που αποτελούν βασικό συστατικό κάθε σάλτσας, σνακ, κέικ, κονσερβών ψαριών, αλλά και αλλαντικών, κρεάτων, γάλακτος, αυγών, κλπ, κλπ, η φθοροποιός δράση των οποίων είναι πιθανότατα προσθετική. Και ναι μεν μπορεί όλα αυτά να μην έχουν την «άμεση» θανατηφόρα δράση του κορονοϊού, έχουν όμως την αργή καρκινογόνο εξέλιξη.

Φυσικά, όπως σε όλες τις παραπάνω τραγικές καταστάσεις, ο καπιταλισμός δεν θα αργήσει να μετατρέψει και τον κορονοϊό σε πηγή ασύδοτης κερδοσκοπίας σε βάρος των εργατολαϊκών στρωμάτων ή και ανταγωνισμού σε βάρος των ομόσταυλών του.

***

Το ότι η πανδημία του κορονοϊού θα επηρεάσει καταλυτικά την οικονομία είναι βέβαιο. Θα πρέπει ωστόσο να τονίσουμε ότι, πολύ πριν εμφανιστεί ο ιός, τα σημάδια αναζωπύρωσης της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης είχαν επισημανθεί από τους θεσμικούς φορείς της παγκόσμιας οικονομίας (ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα, OΑΣΑ, ΕΚΤ, κ.α.).
Για πολύ προφανείς λόγους η παγκόσμια υστερία των ΗΠΑ, ΕΕ, κλπ, στράφηκε ευθύς αμέσως κατά της Κίνας, όπου πρωτοεμφανίστηκε ο COVID-19, κατηγορώντας την για «εγκληματική» καθυστέρηση στην κοινοποίηση της ασθένειας, έλλειψη μέτρων πρόληψης και ελλιπές σύστημα Υγείας. Κάποια ΜΜΕ έκαναν λόγο για σκόπιμη εργαστηριακή δημιουργία του ιού για τη μείωση του πληθυσμού της! Κι αυτό έχει μία πολιτική διάσταση, αφού καθένας γνωρίζει ότι τα 4.000 θύματα στην Κίνα του ενάμισι δισεκατομμυρίου (1.386.000.000) κατοίκων είναι αμελητέο ποσοστό, η δε πρόληψη εντυπωσιακή σε σχέση με τις δυτικές χώρες, χωρίς να συγκρίνεται βέβαια με το σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας των «ξυπόλητων γιατρών» της σοσιαλιστικής Κίνας! Στόχος και ευχή των ανταγωνιστών ήταν το όσο γίνεται μεγαλύτερο χτύπημα της κινέζικης καπιταλιστικής οικονομίας. Ήδη η πρόβλεψη για το κινέζικο ΑΕΠ, μετά την επιδημία του ιού, προβλέπεται στο 5,3%, έναντι 6,1% το 2019 και βλέπουμε…

Μόνο, που γρήγορα το πρόβλημα μεταφέρθηκε στη Δύση και έγινε μπούμερανγκ!

Σε τι όμως οφείλεται η «ευθραυστότητα» της παγκόσμιας οικονομίας, που αρκεί ένα τυχαίο γεγονός -ή και ένα τεχνητό γεγονός, απότοκο του εμπορικού πολέμου, όπως λ.χ. η πετρελαϊκή κρίση- για να σηκώσει κύματα αναταράξεων ή και οικονομική καταστροφή; Δεν θα επιχειρήσουμε μία εκτεταμένη ανάλυση. Όμως, αρκεί να πούμε πως παράγονται ασύλληπτες ποσότητες εμπορευμάτων που δεν μπορούν να πουληθούν λόγω της χαμηλής αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων (μείωση μισθού/μεροκάματου, ελαστικοποίηση εργασίας, τεράστιος εφεδρικός στρατός ανέργων, πρωτοφανή κύματα προσφύγων/μεταναστών, ασύλληπτες περικοπές κοινωνικών δαπανών). Το αποτέλεσμα είναι τα τεράστια αποθέματα. Τεράστια στοκ υπάρχουν και στο παγκόσμιο χρήμα, μίας δράκας κεφαλαιοκρατών, που λόγω του χαμηλού ποσοστού κέρδους δεν επενδύονται, αλλά παραμένουν αποθησαυρισμένα σε «φορολογικούς Παραδείσους» και «ασ­φαλείς προορισμούς».

Και προφανώς την υπερπαραγωγή και τις κρίσεις δεν τα δημιουργεί ούτε ο ιός, ούτε άλλα τυχαία ή τεχνητά γεγονότα! Αυτά τα φαινόμενα είναι σύμφυτα με τη λειτουργία της καπιταλιστικής οικονομίας σε κάποια φάση της κίνησής της. Μιας οικονομίας που οι «αρχές» της στηρίζονται στο «ανώτατο» κέρδος, στην ανισομετρία της ανάπτυξης, στην αναρχία της παραγωγής, στον οξύτατο ανταγωνισμό και πάνω απ’ όλα στην εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης. Μιας οικονομίας τόσο ευάλωτης, τόσο εύθραυστης, που αρκεί «μια πεταλούδα να κινήσει τα φτερά της στον Αμαζόνιο, και να φέρει βροχή στην Κίνα». Πόσο δε μάλλον, ένας θανατηφόρος ιός!

Γίνεται απολύτως αντιληπτό ότι, ενώ τις σοβαρές επιπτώσεις του κορονοϊού καλούνται να τις επωμισθούν οι λαοί σε θύματα – έξοδα – απολύσεις – ανεργία, οι κυβερνήσεις των κρατών εξαγγέλλουν συνεχώς μέτρα στήριξης του κεφαλαίου με πακέτα φτηνής χρηματοδότησης, με επιδοτήσεις, με μει­ώσεις των εργοδοτικών εισφορών, κλπ, κλπ. Η εξάπλωση του ιού και η ένοχη τρομοκρατία των κυβερνήσεων δημιούργησε πανικό στους καταναλωτές και προκάλεσε φρενίτιδα μαζικών αγορών σε όλο τον κόσμο, με αποτέλεσμα τις πρώτες ελλείψεις στα ράφια των μαγαζιών, την κερδοσκοπία και την επακόλουθη μαύρη αγορά!

***

Επιχειρώντας να αποσείσει τις τεράστιες ευθύνες της για τη χρόνια κατεδάφιση του Συστήματος Υγείας και τους κινδύνους που ελλοχεύουν από μία μαζική λοίμωξη, η κυβέρνηση της ΝΔ προσπαθεί να τρομοκρατήσει το λαό διογκώνοντας τις συνέπειες και παραπέμποντας στις «ατομικές ευθύνες». Εξ άλλου, με τον «κατ’ οίκον περιορισμό» και το κλείσιμο των πάντων επιχειρεί -μάταια- να αποφύγει την εικόνα της ανύπαρκτης ουσιαστικά περίθαλψης. Κατά συνέπεια, δεν μπαίνει ζήτημα υπερτίμησης ή υποτίμησης του προβλήματος. Το πρόβλημα είναι σοβαρότατο και οι ευθύνες της μεγαλοαστικής τάξης, που κρατά τα ηνία της εξουσίας, τεράστιες. Τώρα προσπαθεί να μη δείξει τη γύμνια του δημόσιου Συστήματος Υγείας, που για δεκαετίες απαξιώνει στο όνομα της ιδιωτικής πρωτοβουλίας.

Παρά τις προκλητικές δηλώσεις του πρωθυπουργού ότι «η χώρα είναι πλήρως θωρακισμένη έναντι του κορονοϊού», εμφανίζεται η εικόνα μιας απολύτως ανοχύρωτης κατάστασης, τις συνέπειες της οποίας θα δούμε ακόμα πιο καθαρά ιδίως εάν υπάρξουν ταυτόχρονα πολλές περιπτώσεις που χρειά­ζονται ΜΕΘ. Αυτήν τη στιγμή λειτουργούν 567 κλίνες ΜΕΘ σε όλη τη χώρα, ενώ θα έπρεπε να έχει πάνω από τρεις χιλιάδες! (Η Γερμανία των 83 εκατ. κατοίκων έχει 32.400 ΜΕΘ). Για τη «θωράκιση» της χώρας, (ο ΕΟΔΥ υπολογίζει γύρω στα ένα με ενάμισι εκατ. κρούσματα στο pick της έξαρσης) η κυβέρνηση εκταμιεύει άμεσα 15 εκατ. € και άλλα 70 εκατ. € για προσλήψεις γιατρών με διετείς συμβάσεις (sic) που δεν φτάνουν ούτε στο ελάχιστο να καλύψουν τόσο τις πάγιες όσο και τις νέες αυξημένες ανάγκες που θα προκύψουν το επόμενο διάστημα (οι ελλείψεις σε γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό ξεπερνούν τις 30.000). Η ΠΟΕΔΗΝ κάνει έκκληση στο υπουργείο Υγείας επισημαίνοντας ότι πάνω από 100 υγειονομικοί βρίσκονται σε καραντίνα λόγω της έκθεσής τους στον ιό, ενώ η Ομοσπονδία Νοσοκομειακών Γιατρών (ΟΕΝΓΕ) είχε στείλει επιστολή προς τον Β. Κικίλια, ζητώντας την άμεση ενίσχυση του ΕΣΥ με προσλήψεις μπροστά στον κίνδυνο της μαζικής επιδημίας. Θυμίζουμε ότι με ευθύνη και της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ έχουν κλείσει μία σειρά Νοσοκομείων στο Λεκανοπέδιο, προκειμένου να εφαρμοστούν οι εντολές των επικυρίαρχων για την εφαρμογή των μνημονιακών μέτρων. Να σκεφθούμε ότι οι ασθενείς έχουν πληρώσει πολλαπλάσια σε ασφαλιστικές εισφορές στον εργασιακό τους βίο. Τέτοια κυβερνητική γενναιοδωρία! Και φυσικά για άμεση επιστράτευση των ΜΕΘ των ιδιωτικών θεραπευτηρίων ούτε λόγος…

***

Στο μεταξύ η ασθμαίνουσα ελληνική οικονομία έχει αρχίσει να προσγειώνεται ανώ­μαλα, γελοιοποιώντας πλέον τις ρηξικέλευθες δηλώσεις για «έξοδο από την κρίση», για «τεράστιες επενδύσεις», για «δυναμική ανάπτυξη», για «κανονικότητα» κλπ, που έδιναν τον τόνο στην κυβερνητική προπαγάνδα. Τώρα, κάτω από την ανελέητη μνημονιακή πολιτική, το ανακυκλούμενο προσφυγικό/μεταναστευτικό, την τουρκική επιθετικότητα, τη φλεγόμενη Μεσόγειο και τέ­λος την πανδημία του κορονοϊού, η κυ­βέρνηση Μητσοτάκη παραπατά, μπροστά στον κίνδυνο μιας επερχόμενης οικονομικής κατάρρευσης. Η άμεση πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης και, κυρίως, η κατακόρυφη πτώση της «βαριάς βιομηχανίας του τουρισμού» (συμμετοχή στο ΑΕΠ κατά περίπου 30%) δείχνουν τη γύμνια μιας οικονομίας που «επένδυσε» στον παρασιτικό τριτογενή τομέα, αγνοώντας επιδεικτικά την ανάπτυξη της βιομηχανίας και απαξιώνοντας τη γεωργία. Οι ελάχιστες εξαγωγές αγροτικών προϊόντων στην Ιταλία (κύριος εισαγωγέας σε λάδι και ιχθυοκαλλιέργεια) σταμάτησαν. Το εμπόριο έχει παραλύσει, η βιομηχανία πλέον υπολειτουργεί, η οικονομία βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού. Και βέβαια η κατάρρευση μιας τέτοιας οικονομίας δεν θα μας απασχολούσε, αν δεν είχε αλυσιδωτές αρνητικές συνέπειες για τους εργαζόμενους, με μείωση μισθών, μαζική μετατροπή των συμβάσεων εργασίας σε συμβάσεις μερικής απασχόλησης και εκ περιτροπής εργασίας, πολλαπλασιασμό των απολύσεων και εξά­πλωση της ανεργίας, απλήρωτη εργασία, μη καταβολή εργοδοτικών εισφορών, κ.α.

Παράλληλα, τα εργατολαϊκά στρώματα καλούνται να πληρώσουν την πλήρη διάλυση του Δημόσιου Συστήματος Υγείας με επιπλέον έξοδα σε τεστ σε ιδιωτικά θεραπευτήρια (στα οποία το κόστος του τεστ για τον κορονοϊό κοστίζει από 120 € έως και 300 €), φάρμακα, εξοπλισμό, μέσα πρόληψης, κλπ την ίδια στιγμή που η μοναδική γραμμή έκτακτης ανάγκης του ΕΟΔΥ έχει επί της ουσίας ακυρωθεί.

Στον αντίποδα, ΣΕΒ και ΓΣΕΒΕ έσπευσαν να απαιτήσουν αποζημιώσεις απωλειών από τη δυσανάλογη μείωση του τζίρου των επιχειρήσεών τους λόγω ιού, πρόσθετες ασφαλιστικές και φορολογικές ελαφρύνσεις, τροποποιήσεις στον τρόπο εργασίας, αναστολή της καταβολής δόσεων, αναστολή της αναγγελίας στον «Τειρεσία» για επιχειρήσεις που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές σε δάνεια, ειδική ρύθμιση-παράταση για τις ληξιπρόθεσμες επιταγές, αναστολή διατραπεζικών χρεώσεων για συναλλαγές από ΑΤΜ, επέκταση του κοινωνικού τιμολογίου στις επιχειρήσεις, κ.α. Κι όλ’ αυτά τη μέρα που εκδηλώθηκε το πρώτο κρούσμα! Και βεβαιότατα, η κυβέρνηση υπηρέτης της ολιγαρχίας έσπευσε να ταυτιστεί και να επικυρώσει τις απαιτήσεις της, αναστέλλοντας παράλληλα και το σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» ώ­στε να μην καταχωρούνται οι αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις των επιχειρήσεων! Παράλληλα, με ΠΝΠ επικύρωσε την «εξ αποστάσεως εργασία» και «τηλεργασία», παραβλέποντας τελείως τις βλαπτικές μεταβολές που επέρχονται στα δικαιώματα και τους μισθούς των εργαζομένων, ενώ σιωπά για τις αθρόες απολύσεις που ήδη συντελούνται ιδίως στον κλάδο του τουρισμού. Τέλος, το μέτρο της «άδειας ειδικού σκοπού», είναι επιεικώς απαράδεκτο, αφού ένα μέρος της καλούνται να επιβαρυνθούν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι (για κάθε 4 ημέρες άδειας, η μία αφαιρείται από την κανονική του άδεια).

Αβίαστα βγαίνει το συμπέρασμα πως τις όποιες συνέπειες στην οικονομία θα κληθεί να επωμιστεί και πάλι το μόνιμο υποζύγιο, με νέα επαχθή μέτρα…

Στο όνομα της, εκ των υστέρων, κοινωνικής προστασίας και ακολουθώντας τη διεθνή επωδό της τρομοκρατίας, της απαγόρευσης των συγκεντρώσεων και του «κλειστείτε στα σπίτια σας», η κυβέρνηση λύνει ταυτόχρονα και το ζήτημα των κοινω­νικο­πολιτικών αντιδράσεων που με κάθε βεβαι­ότητα θα εκδηλωθούν όταν η κατάσταση φτάσει στο απροχώρητο.