Αδιέξοδο στο Γιούρογκρουπ και στην αλληλοσπαρασσόμενη Ευρωζώνη

Με την «προσέγγιση» του γερμανογαλλικού άξονα (μετά τον ηττοπαθή συμβιβασμό της Γαλλίας στο θέμα των ευρω-ομολόγων), διοχετεύθηκε στον Τύπο, δύο ημέρες πριν τη χθεσινή (7/04) σύγκληση του Eurogroup, κοινό άρθρο του προέδρου της γερμανικής Ομοσπονδιακής Βουλής Β.Σόιμπλε και του προέδρου της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης Ρ.Φεράν, στο οποίο προτείνεται η χρησιμοποίηση τόσο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), όσο και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) προκειμένου να λειτουργήσουν τα απαραίτητα μέτρα κατά του κορονοϊού. Το άρθρο καταλήγει, ότι «θα πρέπει να τεθούν προσωρινά εκτός ισχύος οι εθνικοί και οι ευρωπαϊκοί κανόνες για τα χρέη». Καμία αναφορά δεν υπάρχει για ευρω-ομόλογα, παρά τη σκόνη που σήκωσε τις προηγούμενες ημέρες ο Μακρόν, ηγούμενος της κίνησης.

Το άρθρο των δύο θεσμικών λειτουργών, αποτελεί σαφή υπόδειξη της γραμμής στην οποία θα έπρεπε να κινηθούν οι υπουργοί Οικονομικών στο Eurogroup, ώστε να επιτευχθεί κάποια κοινή απόφαση για τα μέτρα που θα λάβουν, ενόψει της επικείμενης επαναληπτικής Συνόδου Κορυφής.

***

Ωστόσο, παρά τους ευσεβείς πόθους των Γερμανογάλλων, η μαραθώνια τηλε-σύσκεψη του χθεσινού (7/04) Eurogroup, εξελίχθηκε σε ναυάγιο καθώς Ιταλία και Ισπανία κατηγόρησαν ευθέως τη Γερμανία για την αδιάλλακτη στάση της στο ζήτημα των ευρω-ομολόγων, αντίθετη με κάθε έννοια κοινοτικής αλληλεγγύης (sic)! Ο Γερμανός υπουργός αντέδρασε απειλώντας για τον κίνδυνο παραίτησης της κυβέρνησης Μέρκελ και άρα τη μη ψήφιση οποιουδήποτε μέτρου από τη Μπούντεσταγκ. Πρόκειται για ανοιχτό εκβιασμό, καθώς από τις αποφάσεις της γερμανικής Βουλής κρέμονται κυριολεκτικά οι υπόλοιποι. Οι Γερμανοί επέμειναν στη θέση της αξιοποίησης του ESM μέσω πιστοληπτικής γραμμής «χωρίς ωστόσο περιττούς όρους, οι οποίοι θα ισοδυναμούσαν με επιστροφή στην πολιτική της λιτότητας μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση και θα οδηγούσαν σε άνιση μεταχείριση των μεμονωμένων κρατών μελών». Η δραματική τηλε-συνεδρίαση με αρκετές εντάσεις και διακοπές διήρκεσε μέχρι αργά τη νύχτα, με πολλά σενάρια να εναλλάσσονται στο τραπέζι. Ωστόσο, οι περισσότεροι υπουργοί καταλήγουν σε μία συμβιβαστική λύση που περιλαμβάνει:

1) «Χαλαρά» δάνεια του ESM με πιστοληπτικούς όρους Μνημονίου αλλά χωρίς κοινοτική (διάβαζε: γερμανική) εποπτεία. Ο ESM μπορεί να διαθέσει μέχρι 240 δις € σε αυτή την κατεύθυνση. Με ιδιαίτερη έμφαση Ιταλία και Ισπανία επέμειναν ότι δεν έχει νόημα να συνδεθεί η κρίση πανδημίας με «μεταρρυθμίσεις». Οι όποιοι όροι υπάρξουν πρέπει να σχετίζονται με τον τρόπο που θα δαπανηθούν τα χρήματα για την καταπολέμηση του ιού και του αντίκτυπού του. Το ποσό χορήγησης θα φθάνει το 2% του ΑΕΠ προς τα κράτη-μέλη, με προσαρμογές ανάλογες με τη διάρκεια και την ένταση της κρίσης σε κάθε οικονομία.

2) Αναπτυξιακά δάνεια από την ΕΤΕπ μέχρι 200 δις € (κατά ορισμένους «Σχέδιο Μάρσαλ») για τη στήριξη της καταρρέουσας ευρωπαϊκής οικονομίας και τη διάσωση των επιχειρήσεων.

3) Η Κομισιόν από την πλευρά της προτείνει τη δημιουργία ενός νέου συστήματος «SURE» ή «αντασφάλιση της εργασίας», όπως οι ίδιοι αποκαλούν, δηλ. ενός «Ταμείου αλληλεγγύης» (κρατικής επιδότησης προς τους εργοδότες) που θα κρατά τους εργαζόμενους στις δουλειές τους ή θα ενισχύει τα εισοδήματά τους όταν οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται να επιβιώσουν. Το νέο σύστημα θα αντλήσει 100 δις € από την αγορά έναντι εγγυήσεων ύψους 25 δις από τις 27 χώρες της Ε.Ε. για να καλύψουν το κόστος που συνδέεται απευθείας με τη δημιουργία ή την παράταση των εθνικών προγραμμάτων μερικής απασχόλησης.

Όλα τα παραπάνω, συγκροτούν ένα ποσό που ξεπερνά τα 500 δις €!

Μάλιστα, για να «χρυσώσει το χάπι», ο επικεφαλής του ΕSM, Κλ. Ρέγκλινγκ, σε άρθρο του, δύο ημέρες πριν, είχε ανεβάσει το λογαριασμό, δεχόμενος ότι «για να υποστηριχθεί η οικονομία, η συνολική δημοσιονομική ανταπόκριση μέχρι στιγμής εκτιμάται ότι θα φτάσει κατά μέσο όρο το 2,3% του ΑΕΠ το 2020. Τα σχέδια στήριξης της ρευστότητας, που συνίστανται σε δημόσιες εγγυήσεις και αναβαλλόμενες φορολογικές πληρωμές για επιχειρήσεις και ιδιώτες, αντιστοιχούν σε περισσότερο από 13% του ΑΕΠ».

Τέλος, στο τραπέζι έπεσε και η (γαλλική) πρόταση ενός πανευρωπαϊκού «Ταμείου Ειδικού Σκοπού», που «αμοιβαιοποιεί» μέρος των κρατικών χρεών (χωρίς βέβαια τη Γερμανία, Ολλανδία, Φιλανδία, Αυστρία, Δανία, κ.α.) με την έκδοση ευρω-ομολόγων, ειδικά για τον κορονοϊό. Στη συνέχεια θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) για να δανείζει με ευρω-ομόλογα υψηλής πιστοληπτικής βαθμίδας τα κράτη-μέλη. Με την πρόταση της Γαλλίας συμφωνεί η Ισπανία, δημιουργώντας έναν τρίτο πόλο μέσα στην αλληλοσπαρασσόμενη Ευρωζώνη.

Στην Ελλάδα, προκειμένου να καμφθούν οι όποιες αντιρρήσεις, πετάχτηκε το κόκκαλο της αποδοχής των κρατικών ομολόγων της, στο σύστημα της «ποσοτικής χαλάρωσης» της ΕΚΤ, ώστε οι τράπεζες να δανείζονται χρήμα με μηδενικά επιτόκια.

Παρά τον τελικό συμβιβασμό από τις «χώρες του Νότου», είναι βέβαιο ότι οι σχέσεις Ιταλίας-Ε.Ε. έχουν πλέον διαρραγεί και το ενδεχόμενο ρήξης είναι πιθανό, γεγονός που θα κλονίσει το όλο οικοδόμημα, μιας και η Ιταλία είναι ένα από τα ιδρυτικά μέλη της «Ευρατόμ», της «Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα» και της γνωστής ΕΟΚ.

Η τηλε-συνεδρίαση θα συνεχιστεί αύριο, με άγνωστο το τελικό αποτέλεσμα αν δεν καμφθούν οι αντιδράσεις της Ιταλίας που δεν δέχεται καμία εγγύηση που απορρέει από το ήδη «παγωμένο» Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, αλλά ούτε και καμία εποπτεία στη σύναψη των δανείων με τον ΕSM. Το πιθανότερο είναι να συμβιβαστούν με κάποιες παραχωρήσεις εκ μέρους των άλλων. Το μέλλον της «ενωμένης Ευρώπης» φαντάζει αβέβαιο…

***

Το πρώτο πράγμα που παρατηρούμε, είναι πως η χθεσινή τηλε-συνεδρίαση του Eurogroup έφερε ξανά στο φως τις συνεχώς διευρυνόμενες και αξεπέραστες αντιθέσεις μέσα στους κόλπους της Ε.Ε., που δυναμώνουν τους παράγοντες για τη διάσπαση του ιμπεριαλιστικού μορφώματος. Η Γερμανία, μετά την παγκόσμια καπιταλιστική κρίση –από την οποία βγήκε εξαιρετικά ωφελημένη- έχοντας αποδεχθεί ότι η «ομοσπονδιοποιημένη Ευρώπη», δεν μπορεί να υπάρξει, προχωρά με στόχο την «Ευρώπη των δύο ταχυτήτων», δηλαδή τη σύμπραξη με τα αξιόχρεα κράτη-μέλη. Γι’ αυτό το λόγο και η άτεγκτη στάση της Μέρκελ στο θέμα των ευρω-ομολόγων, αλλά και η πρόταση της στην πιστοληπτική γραμμή με μνημονιακούς όρους που θα μπορεί να χειραγωγεί.

Σε δεύτερο επίπεδο φάνηκε καθαρά η παντελής, χρόνια εγκατάλειψη των συστημάτων δημόσιας Υγείας και η έλλειψη όχι μόνο του απαραίτητου ιατρικού, νοσηλευτικού και νοσοκομειακού προσωπικού, αλλά και η παντελής έλλειψη στοιχειωδών υλικών. Ωστόσο, πέρα από τη διάθεση κάποιων ποσών για πρόχειρη στελέχωση ή παροχή εξοπλισμού (αναπνευστήρες, μάσκες, στολές, κ.α.), ούτε και τώρα γίνεται κάποια μνεία για επανασχεδιασμό και επανασύσταση των δημοσίων δομών Υγείας, με την απαραίτητη σωστή επάνδρωση και εξοπλισμό. Και ούτε πρόκειται να γίνει. Η Κίνα έστησε νοσοκομείο μέσα σε μία εβδομάδα, την ώρα που η προηγμένη τεχνολογικά και «πολιτισμένη» Ευρώπη, πετάει έξω από τις ΜΕΘ τους εξηναταπεντάρηδες και δεν έχει μία μάσκα να φορέσει στους γιατρούς!

Ένα τρίτο επίπεδο που αντιλαμβάνεται κανείς είναι πως ο πακτωλός των χρημάτων για «να προστατεύσουμε τους ευρωπαίους πολίτες και τις επιχειρήσεις από τον οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας», όπως αναφέρει η Κομισιόν, αφορά επί της ουσία συνομολόγηση κρατικών δανείων με όρους, από τα οποία στη συνέχεια θα πληρωθεί από τον κρατικό κορβανά ένα μέρος του μισθού των εργαζομένων, απαλλάσσοντας βέβαια τους εργοδότες από την υποχρέωση. Και αυτό το επιβαρυμένο κρατικό χρέος θα μετακυλήσει με κάθε βεβαιότητα στη συνέχεια –μέσω των Προϋπολογισμών- στους ώμους των εργατολαϊκών στρωμάτων που θα κληθούν να πληρώσουν για πάμπολλα χρόνια το «μάρμαρο» της πανδημίας. Εκείνο που είναι βέβαιο, είναι πως όχι μόνο δεν πρόκειται να ξαναγυρίσουν οι εργαζόμενοι στην προ της κρίσης του 2008 κατάσταση, αλλά ούτε στην προ κορονοϊού. Όλοι οι ιμπεριαλιστικοί Οργανισμοί καταλήγουν στο συμπέρασμα πως η νέα κρίση που επίκειται θα είναι πολύ ισχυρότερη από αυτήν του 2008, θα κλονίσει τα βάθρα της καπιταλιστικής οικονομίας και θα επιφέρει ανακατατάξεις στους παγκόσμιους συσχετισμούς. Όλες οι προϋποθέσεις για την εκδήλωσή αυτής της διαφαινόμενης κρίσης, όχι μόνο προϋπήρχαν αλλά και διατυπώνονταν σε σειρά άρθρων και δηλώσεων ιμπεριαλιστικών Οργανισμών (ΕΚΤ, ΔΝΤ, ΟΟΣΑ). Η πανδημία του κορονοϊού απλά την επιτάχυνε. Αυτό το γνώριζαν καλά τα ιμπεριαλιστικά κέντρα και γι’ αυτό το λόγο ρίχνουν τώρα τα τρισεκατομμύρια για να κρατήσουν όρθια την οικονομία τους. Παράλληλα, εκμεταλλευόμενοι την τρομοϋστερία που έχουν ενσπείρει στους λαούς, στήνουν μεθοδικά, μία νέα ακόμα πιο αντιδραστική πολιτική που έχει σαν στόχο όχι μόνο την πλήρη ανατροπή των εργασιακών σχέσεων, αλλά και την ανατροπή των όρων της πολιτικής και κοινωνικής ζωής των λαών.

Ένα τέταρτο επίπεδο, που αναδύθηκε από τις λογομαχίες των υπουργών Οικονομικών για το ζήτημα των «μέτρων κατά της πανδημίας», είναι η απολύτως υποκριτική ανησυχία των κυβερνόντων για τον κίνδυνο που απειλεί την ανθρώπινη ζωή. Η έγνοια του ευρωπαϊκού ιερατείου είναι το πώς ο δυτικοευρωπαϊκός ιμπεριαλισμός θα βγει κατά το δυνατόν αλώβητος από την υγειονομική κρίση και σε ποιο βαθμό ενωμένος, θα μπορέσει να επωφεληθεί από τις παγκόσμιες ανακατατάξεις που θα επακολουθήσουν. Γιατί το παγκόσμιο χρηματιστικό κεφαλαίο που στροβιλίζεται μέσα σε μία σκοτεινή εποχή οικονομικής αβεβαιότητας, οξύτατων ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων, γεωπολιτικών συγκρούσεων, πολιτισμικών ανακατατάξεων, θρησκευτικών αντιπαραθέσεων, μεταναστευτικών ρευμάτων, εθνικιστικών διαμαχών, ψάχνει απεγνωσμένα να βρει διεξόδους διάσωσης Και η πανδημία, έρχεται να αποτελέσει τον καταλύτη που θα επιταχύνει τη διαδικασία των παγκόσμιων ανακατατάξεων και τον ανταγωνισμό για την παγκόσμια ιμπεριαλιστική ηγεμονία. Η παντοκρατορία των ΗΠΑ αμφισβητείται ακόμα και από τους Δυτικούς, ενώ τα εσωτερικά προβλήματα πυροδοτούν ραγδαίες εξελίξεις. Ο κορονοϊός βάζει ήδη τη σφραγίδα του στην πλουσιότερη, αλλά την πιο ανοχύρωτη χώρα του κόσμου. Η Ε.Ε. σπαράζεται από εσωτερικές εθνικές αντιπαραθέσεις, με κίνδυνο να διασπαστεί και αποσυντεθεί. Κι εδώ ο ιός είναι ο καταλύτης των χρόνια κυοφορούμενων αντιθέσεων. Την ίδια στιγμή ο διεθνής ρόλος και το κύρος της -ραγδαία ανερχόμενης- Κίνας ενισχύεται. Η Ρωσία κερδίζει συνεχώς έδαφος. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, Κίνα, Ρωσία, αλλά και η απομονωμένη από τον ιμπεριαλισμό Κούβα, στέλνουν επιδημιολόγους, μοιράζονται τεχνογνωσία, συνδράμουν με υγειονομικό υλικό και ιατρικό εξοπλισμό τις πληττόμενες χώρες.

***

Απ’ όλα τα παραπάνω, γίνεται αντιληπτό ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μία νέα εποχή που διαμορφώνεται με αφορμή την πανδημία. Οι αντιπαραθέσεις στο Eurogroup δείχνουν ανάγλυφα τη διχαστική αντίληψη που διαπερνά την Ευρωζώνη. Για τους λαούς αυτό σχεδιάζουν οι κυρίαρχοι είναι ένα νέο κύμα συντριβής των εργασιακών δικαιωμάτων, καταπάτησης των δημοκρατικών ελευθεριών, μαζικής ανεργίας, ασύλληπτης φτώχειας, κατακτητικών πολέμων, ασίγαστης μετανάστευσης. Αυτό που θα επακολουθήσει, πέρα από το ξεζούμισμα της εργατικής δύναμης, θέλει να καθυποτάξει και τη βούληση των ευρωπαϊκών λαών στην οικονομία της αγοράς, αποστερώντας και τα στοιχειώδη ατομικά δικαιώματα και ελευθερίες. Ωστόσο το ερώτημα στο οποίο καλείται να απαντήσει ο ελληνικός λαός και ο κάθε λαός της Ευρώπης είναι για το ποιες θα είναι οι συνέπειες που θα προκύψουν από την επικύρωση των «μέτρων κατά της πανδημίας». Γιατί τα ισχυρά κράτη του ιμπεριαλιστικού πυρήνα της Ε.Ε., που τα εμπνεύστηκαν και πρόκειται να τα εφαρμόσουν σύμφωνα με τα συμφέροντα των αστικών τους τάξεων, έχουν στόχο, μετά το ξεπέρασμα της πανδημίας να αυξήσουν ακόμα περισσότερο την οικονομική και πολιτική τους ισχύ και να μεγαλώσουν την επικυριαρχία τους στο εσωτερικό της Ε.Ε, σε βάρος των ασθενέστερων κρατών-μελών και σε βάρος προφανώς του συνόλου των ευρωπαϊκών λαών.

Για τα ασθενέστερα κράτη-μέλη, και παρά την αποδοχή των μέτρων εκ μέρους των αστικών τους τάξεων, είναι βέβαιο ότι η εφαρμογή τους θα σημάνει ακόμα μεγαλύτερο περιορισμό της εθνικής τους κυριαρχίας, την οριστική και αμετάκλητη ένταξη των οικονομιών τους στις αποφάσεις του γερμανικού Γαλαξία, την υποταγή των πολιτικών τους δικαιωμάτων και ελευθεριών στο σκληρό έλεγχο της κεντρικής εξουσίας του ευρωπαϊκού ιερατείου και την εξωτερική τους πολιτική έρμαιο στους σχεδιασμούς των ισχυρών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ.

Και δεν χωρεί καμία αμφιβολία πως ο ελληνικός λαός δεν επιθυμεί τη μετατροπή της χώρας του σε εξάρτημα και υποχείριο των Γερμανών. Τα συμφέροντά του είναι ριζικά αντίθετα από την κατεύθυνση των περιοριστικών και οικονομικών μέτρων, και κατά συνέπεια τα απορρίπτει. Κι ακόμα παραπέρα, δεν έχει καμία θέση μέσα στο αντιδραστικό οικοδόμημα της Ε.Ε., όπου του αφαιρούνται τα εθνικά κυριαρχικά του δικαιώματα, το δικαίωμα να αποφασίζει για όλα τα πολιτικά ζητήματα, του επιβάλλεται νέα εκτεταμένη αστυνόμευση και καταστολή, του καθορίζεται με αντιδημοκρατικές μεθοδεύσεις η πορεία της πολιτικής και κοινωνικής ζωής, του επιτάσσεται να σέρνεται στο άρμα των ιμπεριαλιστικών αποστολών, εκστρατειών και πολέμων.

Η χώρα μας θα πρέπει να φύγει από το εκμεταλλευτικό καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό μόρφωμα της Ε.Ε. Με αυτό το στόχο θα πρέπει να συνδέεται και να εναρμονίζεται η πάλη ενάντια σε κάθε νέα στρατηγική, μία πάλη που δένεται αναπόσπαστα με τον αγώνα ενάντια στην πολιτική της ντόπιας ολιγαρχίας που έδεσε την Ελλάδα στην ΕΟΚ και αργότερα στην Ε.Ε., ενάντια στις αστικές πολιτικές δυνάμεις ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ που πέταξαν τον ελληνικό λαό μέσα στην αρένα της Ε.Ε. της ΟΝΕ και των Μνημονίων και που τώρα μετεξελίσσονται σε διαπρύσιους κήρυκες των κατάπτυστων μέτρων για «την προστασία των Ευρωπαίων πολιτών και των επιχειρήσεων από τον οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας», με νέους παντοειδείς δανεισμούς, εντείνοντας ακόμα περισσότερο την υποτέλεια, την εξάρτηση.

Η ντόπια ολιγαρχία μπορεί να σέρνεται πίσω από το άρμα της Ε.Ε. των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, αγνοώντας επιδεικτικά τις βασικές ανάγκες της λαϊκής επιβίωσης. Τον μονόδρομό της αυτό, το εργατολαϊκό κίνημα δεν έχει καμία υποχρέωση να στηρίξει. Δεν το αφορά, δεν ανταποκρίνεται στη δική του προοπτική. Αντίθετα έχει κάθε λόγο να τον ανατρέψει και να προβάλει τη δική του προοπτική σαν τη μοναδική λύση για τα ζωτικά προβλήματα που το απασχολούν. Και όσο πιο γρήγορα το αντιληφθεί τόσο σε λιγότερες παραπέρα θυσίες θα υποχρεωθεί να υποβληθεί. Για το λαϊκό, αριστερό και κομμουνιστικό κίνημα, προέχει το ξεσκέπασμα της αντιδραστικής προπαγάνδας γύρω από τα δήθεν «οφέλη» που προέκυψαν από την ένταξη στην Ε.Ε. και την ΟΝΕ και τα οποία αποτέλεσαν και αποτελούν μοχλούς ιδεολογικοπολιτικής χειραγώγησης, ενσωμάτωσης και εξαπάτησης των μαζών. Απέναντι σ’ αυτή την χυδαία προπαγάνδα που γίνεται τάχα προς όφελος των Ευρωπαϊκών λαών και του λαού μας θα πρέπει να αντιτάξουμε την πιο πλατειά κινητοποίηση των εργατολαϊκών δυνάμεων.

8-4-2020

Ιωσήφ Σταυρίδης, μέλος της ΚΕ του Μ-Λ ΚΚΕ