Τι έδειξε η επίσκεψη του Ε. Μακρόν στη Σερβία Πιέσεις στον Βούτσιτς για «συμβιβασμό» Δολοπλοκίες και επικίνδυνα σενάρια για το Κόσοβο

Η επίσκεψη Μακρόν στη Σερβία, είναι η πρώτη Γάλλου προέδρου στην πολύπαθη χώρα, εδώ και 18 χρόνια. Τελευταία επίσκεψή ήταν του Ζ. Σιράκ το 2001, αφού είχαν προηγηθεί οι νατοϊκοί βομβαρδισμοί το 1999, η απόσχιση του Κοσσυφοπεδίου από τη Σερβία, η ανατροπή και σύλληψη του ηγέτη της χώρας Σ. Μιλόσεβιτς.

Η κίνηση αυτή σηματοδοτεί την ενεργότερη παρέμβαση του γαλλικού ιμπεριαλισμού στις δρομολογούμενες εξελίξεις στα δυτικά Βαλκάνια, μια περιοχή που αναδεικνύεται σε πεδίο οξυμμένου ανταγωνισμού μεταξύ “συμμάχων” και ανταγωνιστών, όπως οι ΗΠΑ, Γερμανία, Ρωσία και Κίνα.

Σπάζοντας, μάλιστα, το καθιερωμένο πρωτόκολλο των επισκέψεων ξένων ηγετών στην περιοχή, ο Ε. Μακρόν επισκέφτηκε μόνο το Βελιγράδι και όχι, ως είθισται, και την Πρίστινα, αποτυπώνοντας τη βαρύτητα που δίνει στη σύσφιξη των σχέσεων των δύο χωρών.

Ψηλά στην ατζέντα των συζητήσεων ήταν το ζήτημα των σχέσεων Σερβίας – Κοσσυφοπεδίου, που αποτελεί “αγκάθι” για την ένταξη των δυτικών Βαλκανίων στην Ε.Ε., αφού είναι μόνιμη πηγή αποσταθεροποίησης για την περιοχή.

Σε κοινή συνέντευξη με τον Σέρβο πρόεδρο Αλεξάνταρ Βούτσιτς, ο πρόεδρος της Γαλλίας υποστήριξε την άποψη ότι το Βελιγράδι και η Πρίστινα πρέπει μέσα από τον διάλογο να επιδιώξουν συμβιβαστική λύση.

Ερωτηθείς για την ιδέα της ανταλλαγής εδαφών ως πιθανή λύση, ο Ε. Μακρόν απέφυγε να απαντήσει ευθέως και δήλωσε πως ο ίδιος δεν έχει να προτείνει κάποια λύση, αλλά γνωρίζει ότι η διατήρηση των πάγιων θέσεων δεν αποτελεί συμβιβασμό.

“Οι δύο διαμετρικά αντίθετες θέσεις ότι το Κόσοβο είναι ανεξάρτητο κράτος ή ότι το Κόσοβο αποτελεί τμήμα της Σερβίας δεν μπορούν να παραμείνουν σταθερές εάν επιθυμούμε λύση” ανέφερε, αφήνοντας να εννοηθεί ότι υπάρχουν και άλλα σχέδια που εξυφαίνονται στο παρασκήνιο.

Εξέφρασε την ανάγκη να αποφεύγονται μονομερείς ενέργειες που υπονομεύουν τον διάλογο και ανακοίνωσε ότι μαζί με την Γερμανίδα καγκελάριο Α. Μέρκελ προετοιμάζουν νέα συνάντηση των ηγετών από την Σερβία και το Κόσοβο. Ο πρόεδρος της Γαλλίας επισήμανε πως το ζήτημα του Κοσόβου θα πρέπει να λυθεί εντός ευρωπαϊκού πλαισίου, ώστε να μην χρειάζεται η παρέμβαση χωρών εκτός Ευρώπης. “Η ειρήνη θα πρέπει να επιτευχθεί από τους Ευρωπαίους χωρίς ξένη ανάμειξη.”, τόνισε.

Υπενθυμίζουμε ότι στην 1 Ιουλίου είχε προγραμματιστεί συνάντηση των δύο πλευρών στο Παρίσι, μετά από κοινή πρωτοβουλία Γερμανίας και Γαλλίας, για την επίλυση του ζητήματος, η οποία τελικά αναβλήθηκε. Η Σερβική πλευρά κατηγόρησε τους Αλβανούς του Κοσόβου ότι υπονόμευσαν τη διαδικασία, αφού αρνήθηκαν να άρουν τους δασμούς για τα σερβικά εμπορεύματα, καθιστώντας αδύνατη τη συνέχιση του διαλόγου, αφήνοντας υπόνοιες ότι αυτό έγινε με στόχο να βγει η διαδικασία επίλυσης του ζητήματος από το στενό ευρωπαϊκό πλαίσιο και να αναλάβουν πρωταγωνιστικό ρόλο οι ΗΠΑ.

Από την πλευρά του ο Σέρβος ηγέτης, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, καλλιέργησε προς το Σερβικό λαό, για ακόμη μια φορά, κλίμα υποχωρήσεων και επώδυνων συμβιβασμών, τονίζοντας πως: “Ζήτησα κατανόηση γιατί δεν μπορεί να επιλυθεί (σ.σ. το ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου) όπως θα θέλαμε όλοι, αλλά θα πρέπει να γίνει κάτι ενδιάμεσο… Ο συμβιβασμός δεν είναι αδυναμία, αλλά δύναμη”.

Ο Μακρόν με την επίσκεψή του αυτή επιδιώκει επίσης να προωθήσει τον ηγετικό του ρόλο στην Ε.Ε και να πιστωθεί ενδεχόμενη επανέναρξη των συνομιλιών Βελιγραδίου – Πρίστινας, καθώς η Διαδικασία του Βερολίνου – Berlin Process (διπλωματική πρωτοβουλία για τη διεύρυνση των δυτικών Βαλκανίων)- της Γερμανίδας καγκελαρίου δεν τα έχει, μέχρι στιγμής, καταφέρει.

Αποτυπώνοντας τον ασίγαστο ανταγωνισμό για την ηγεμονία στο πλαίσιο του γερμανογαλλικού άξονα ο Γάλλος ηγέτης έβαλε, για άλλη μια φορά, “πάγο” στα σχέδια της Α. Μέρκελ για ταχεία ένταξη των χωρών των δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ενίσχυση της παρουσίας του γερμανικού ιμπεριαλισμού στην περιοχή.

Εξέφρασε την αντίθεσή του σε τυχόν διεύρυνση της Ε.Ε. προτού υλοποιηθούν βαθιές αλλαγές στο εσωτερικό της, εγείροντας νέες αμφιβολίες για την προοπτική άμεσης έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία. “Η Ε.Ε. δεν λειτουργεί αποτελεσματικά, πρέπει να μεταρρυθμιστεί για να μπορεί να δεχτεί στους κόλπους της την Σερβία και άλλες χώρες των δυτικών Βαλκανίων” διεμήνυσε ο Μακρόν.
Στα τέλη Ιουνίου το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μετέθεσε έως τον Οκτώβριο την απόφαση για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Αλβανίας και της Β. Μακεδονίας, προκαλώντας έντονη ενόχληση στις δύο βαλκανικές πρωτεύουσες. Αλλά και τότε δεν είναι βέβαιο ότι θα δοθεί το “πράσινο φως”, με δεδομένο ότι απαιτείται ομοφωνία, καθώς πέραν της Γαλλίας και η Δανία έχει εκφράσει ενστάσεις.

Η καγκελάριος της Γερμανίας έχει διαφωνήσει δημοσίως με τον Μακρόν, αντιτείνοντας πως η ενταξιακή διαδικασία μπορεί να εκτυλιχτεί παράλληλα με την μεταρρύθμιση της ΕΕ.

Τα θέματα οικονομικής συνεργασίας, επίσης, κυριάρχησαν στις συνομιλίες Βούτσιτς -Μακρόν. Υπεγράφησαν συνολικά 22 συμφωνίες, με κυριότερες την 25ετή εκμετάλλευση του διεθνούς αεροδρομίου του Βελιγραδίου μετά τις εργασίες εκσυγχρονισμού από το γαλλικό μονοπώλιο κατασκευών Vinci, την κατασκευή του Μετρό στο Βελιγράδι (στο πλαίσιο πιθανής κοινοπραξίας με κινεζική κατασκευαστική εταιρεία), τη διαχείριση αποβλήτων της πρωτεύουσας, τον εκσυγχρονισμό του δικτύου τηλεθέρμανσης. Ιδιαίτερη δημοσιότητα δόθηκε στην αγορά του γαλλικού πυραυλικού συστήματος τύπου Mistral, με το Σέρβο πρόεδρο να δηλώνει χαρακτηριστικά πως “αν η Σερβία φανεί σαν σάπιο μήλο, όλοι θα θελήσουν να επωφεληθούν, αλλά αν τη δουν σαν καρύδι, θα αντιληφθούν ότι δεν μπορεί να σπάσει εύκολα”.

***

Από τη μεριά του ο πρωθυπουργός του προτεκτοράτου, Ράμους Χαραντινάι, απέρριψε κάθε συμβιβασμό στο διάλογο με τη Σερβία που θα προβλέπει αλλαγή των συνόρων. Σχολιάζοντας τις δηλώσεις Μακρόν τόνισε ότι μοναδικός στόχος του διαλόγου με τη Σερβία θα πρέπει να είναι η αλληλοαναγνώριση.“Ζητάμε ένα πλαίσιο συμφωνίας αμοιβαίας αναγνώρισης εντός των υφιστάμενων συνόρων. Αυτό μόνο και τίποτε άλλο, θα πρέπει να αποτελεί αντικείμενο του διαλόγου”, τόνισε σε συνέντευξη τύπου.
Κατά της αλλαγής των συνόρων, ως μέρος της λύσης στο ζήτημα του Κοσόβου, τάχθηκε και ο πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας Στέβο Πενταρόφσκι. “Τα σύνορα στα Βαλκάνια πρέπει να παραμείνουν ως έχουν. Κάθε διαπραγμάτευση για αλλαγή συνόρων ή – να μην δώσει ο Θεός – ανταλλαγή εδαφών και πληθυσμών, θα προκαλούσε φαινόμενο ντόμινο”, δήλωσε ο Πενταρόφσκι από την Σλοβενία, όπου πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη.

Έντονη ανησυχία στην Πρίστινα προκάλεσε, επίσης ,και η σερβο-γαλλική αμυντική συμφωνία, καθώς ο Κοσοβάρος πρωθυπουργός βλέπει σερβική απειλή και προαναγγέλλει απάντηση. “Η Σερβία αγοράζει συνεχώς όπλα από τη Ρωσία. Με την Γαλλία υπέγραψαν συμφωνία για αντιαεροπορικούς πυραύλους. Ταυτόχρονα, γίνεται λόγος για αλλαγή συνόρων. Εμείς τι πρέπει να κάνουμε; […]Μήπως θα πρέπει και εμείς να αρχίσουμε να εξοπλιζόμαστε”, αναρωτήθηκε ο Χαραντινάι, απευθυνόμενος στους ιμπεριαλιστές προστάτες του.

Στο ίδιο θέμα αναφέρθηκε και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης του Κοσόβου, Ενβέρ Χοτζάι, χαρακτηρίζοντας απειλή για την ειρήνη “σε ολόκληρη την περιοχή” τα εξοπλιστικά προγράμματα της Σερβίας.

***

Για το ρόλο της Ρωσίας στα Βαλκάνια μίλησε ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Ρωσίας στην ΕΕ, Βλαντιμίρ Τσιζόφ, σε ομιλία του στο συνέδριο του Economist στο Λαγονήσι, τονίζοντας ότι η Ρωσία δεν διεκδικεί αποκλειστικά δικαιώματα στην περιοχή, αφήνοντας έτσι περιθώρια για διαπραγμάτευση με ιμπεριαλιστικές δυνάμεις της Ε.Ε.

Έκανε λόγο για εσφαλμένες αντιλήψεις αναφορικά με τον ρόλο της Ρωσίας, “συμπεριλαμβανομένης της ιστορικής πτυχής που ορισμένες φορές γίνεται αντιληπτή με διαστρεβλωμένο τρόπο”, για να συμπληρώσει πως “η Ρωσία, σε αντίθεση με άλλους, δεν διεκδικεί αποκλειστικά δικαιώματα εκεί, δεν επιβάλλει φίλους ή εχθρούς στα βαλκανικά έθνη”.

Αναφέρθηκε, επίσης, στη Συμφωνία των Πρεσπών, υπογραμμίζοντας ότι οι κατηγορίες για ρωσική ανάμειξη δεν είχαν καμία βάση.

Από τη μεριά της, η πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ και αρμόδια για την περιοχή, Βικτόρια Νούλαντ, γνωστή από τη διαβόητη δράση της (μαζί με τον νυν Αμερικανό πρέσβη στην Αθήνα) στο Ουκρανικό πραξικόπημα, μιλώντας στο ίδιο συνέδριο, υπογράμμισε την αναγκαιότητα της συνεργασίας Ευρώπης και Αμερικής “στους τομείς εθνικής ασφάλειας, επιθετικότητας της Ρωσίας, φιλοδοξία της Κίνας και μετανάστευση”, αποτυπώνοντας τους σχεδιασμούς των ΗΠΑ για να φρενάρουν μια πιθανή προσέγγιση Ε.Ε.-Ρωσίας-Κίνας στην περιοχή.Αναφερόμενη, ειδικά στη συμφωνία των Πρεσπών, είπε ότι ναι μεν προκάλεσε αντιπαράθεση στην Ελλάδα, αλλά “ήταν ένα βήμα να δημιουργηθεί ένας ευρύτερος συνασπισμός στην περιοχή”.