Οι τελευταίες εξελίξεις στη Λιβύη αναζωπύρωσαν το αμερικανικό ενδιαφέρον και την αντιπαράθεση με την παρούσα στη Λιβύη Ρωσία. Το «κλείδωμα» της Ρωσίας στα σκόπευτρα των καταγγελιών των ΗΠΑ για τις εξελίξεις στη Λιβύη, την ώρα που ενισχύουν τον δοτό πρωθυπουργό Σάρατζ, στηρίζουν τη στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας και συνεργάζονται με την ΕΕ, φανερώνει το πραγματικό διακύβευμα του αμερικανοΝΑΤΟικού σχεδιασμού και της αντιπαράθεσης γύρω από τη Λιβύη: Να αποτραπεί με κάθε τρόπο η Ρωσία από το να αποκτήσει μεγαλύτερα ερείσματα στην περιοχή.
Στο στρατιωτικό μέτωπο οι δυνάμεις του Λίβυου δοτού πρωθυπουργού, Φ. Σάρατζ, με τη στήριξη Τούρκων στρατιωτικών, συγκρούονται στη Σύρτη με τις δυνάμεις του «Λιβυκού Εθνικού Στρατού» του στρατηγού Χ. Χάφταρ.
Οι εξελίξεις αυτές έχουν δημιουργήσει τριβές μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας. Οι αντιθέσεις Ρωσίας και Τουρκίας σε σχέση με τις εξελίξεις στη Λιβύη, ειδικά σε περιοχές σημαντικών γεωτρήσεων και παραγωγής πετρελαίου, όπως στη Σύρτη, για τον έλεγχο της οποίας γίνονται σφοδρές μάχες, αλλά και στη Συρία, οδήγησαν στην αναβολή προγραμματισμένης συνάντησης των Ρώσων υπουργών Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, και Άμυνας, Σεργκέι Σόιγκου, με τους Τούρκους ομολόγους τους στην Κωνσταντινούπολη. Και οι δύο πλευρές, πάντως, δηλώνουν ότι η επικοινωνία θα συνεχιστεί. Η ρωσική πλευρά δεν έδωσε καμία επίσημη εξήγηση για την αναβολή της συνάντησης, ενώ ο Τ. Τσαβούσογλου προσπάθησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, δηλώνοντας ότι η αναβολή δεν σχετίζεται με «εκκρεμή ζητήματα των θεμελιωδών αρχών» των δύο χωρών για Συρία και Λιβύη.
Προηγήθηκε η αντίδραση της γαλλικής κυβέρνησης του Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν αναφορικά με το περιστατικό όπου, αφότου η αποστολή «Irini» της ΕΕ άφησε να περάσει πλοίο που μετέφερε πυρομαχικά προς τη Λιβύη, συνοδεία τουρκικών φρεγατών, οι τελευταίες φέρεται αμέσως μετά να «λόκαραν» γαλλικό πολεμικό πλοίο που επιχειρούσε στην περιοχή, στο πλαίσιο της ΝΑΤΟικής επιχείρησης «Sea Guardian». Η Τουρκία «συμπεριφέρεται με απαράδεκτο τρόπο, εργαλειοποιώντας το ΝΑΤΟ», αναφέρθηκε σε ανακοίνωση της Γαλλίας.
Σε αυτό το πλαίσιο οι ΗΠΑ – ΝΑΤΟ – ΕΕ, “κάνουν τα στραβά μάτια” στη στρατιωτική δράση της Τουρκίας, αντιμετωπίζοντας την επέμβασή της στο πλευρό της κυβέρνησης Σάρατζ ως «ανάχωμα» στις βλέψεις της Ρωσίας, με τον Ερντογάν να ξεκαθαρίζει ξανά ότι τα στρατεύματα που είναι στο πλευρό του Σάρατζ θα συνεχίσουν «μέχρι την απελευθέρωση της Σύρτης και της βάσης στην Τζούφνα». Είχε προηγηθεί επικοινωνία του Ερντογάν με τον Τραμπ, με την τουρκική προεδρία να διαρρέει κατόπιν πως οι δυο τους μίλησαν για «νέα εποχή» που η συνομιλία επιβεβαίωσε ότι μπορεί να ξεκινήσει ειδικά στη Λιβύη. Επιπλέον η φιλοκυβερνητική τουρκική εφημερίδα «Γενί Σαφάκ» ανέφερε ότι στην πρόσφατη συνάντηση των Ερντογάν – Σάρατζ συμφωνήθηκε η δημιουργία δύο τουρκικών στρατιωτικών βάσεων στη Λιβύη -μίας μη επανδρωμένων αεροσκαφών στη Βατίγια και μίας ναυτικής στη Μισράτα- που δηλώνεται ότι θα υποστηρίξουν τις τουρκικές γεωτρήσεις στην περιοχή. Ο σχεδιασμός της Τουρκίας στο πλευρό της κυβέρνησης Σάρατζ, πάντως, και με την κάλυψη της Δύσης, προχωρά συστηματικά, έχοντας κατοχυρώσει μερίδιο από τη μοιρασιά αλλά και τουρκικές στρατιωτικές βάσεις στο κέντρο της Βόρειας Αφρικής και απέναντι από την Κρήτη.
Σε μία περίοδο που η Τουρκία εντείνει τη μεταφορά όπλων και μισθοφόρων στη Λιβύη, απορρίπτει την αιγυπτιακή πρόταση για εκεχειρία και με «οδηγό» το αυθαίρετο τουρκο-λιβυκό σύμφωνο ξεκινά τη διαδικασία για την έναρξη γεωτρήσεων σε επτά περιοχές ανοιχτά των λιβυκών και ελληνικών ακτών, η ΕΕ συνεχίζει τις υποκριτικές εκκλήσεις για «άμεσο τερματισμό των συγκρούσεων» και συμμετοχή των αντιμαχόμενων σε «εποικοδομητικές συνομιλίες». Και για κερασάκι στην τούρτα, η ναυτική αποστολή της ΕΕ «Irini» -υποτίθεται για τον έλεγχο του εμπάργκο μεταφοράς όπλων στη Λιβύη- της κρατάει το …φανάρι.
Ακόμα πιο αποκαλυπτικό είναι το επεισόδιο με την υποδοχή που επιφύλαξε η ευρωπαϊκή «Irini» στο φορτηγό πλοίο «CIRKIN», που μετέφερε οπλισμό στη Λιβύη υπό την προστασία τουρκικών φρεγατών, ξεγυμνώνοντας πάλι το μύθο ότι ΗΠΑ – ΝΑΤΟ – ΕΕ αποτελούν τάχα «ανάχωμα» στα σχέδια της Τουρκίας, που αμφισβητεί ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, με την υπογραφή του τουρκο-λιβυκού συμφώνου. Ενώ η ελληνική φρεγάτα «ΣΠΕΤΣΑΙ», συμμετέχοντας στην «Irini», έσπευσε προς αναγνώριση του φορτηγού, ο Ιταλός διοικητής της επιχείρησης διέταξε την επιστροφή του ελικοπτέρου που είχε απογειωθεί γι’ αυτό το λόγο, αφού πρώτα μία από τις τουρκικές φρεγάτες επισήμανε ότι το φορτηγό «βρίσκεται υπό την προστασία της Τουρκικής Δημοκρατίας». Δηλαδή, η «Irini» όχι απλά δεν απέτρεψε, αλλά έκανε και τον “τροχονόμο” για να περάσουν τα όπλα προς τη Λιβύη, επιβεβαιώνοντας για μια ακόμη φορά πως η επέμβαση της Τουρκίας στη Λιβύη γίνεται με τις πλάτες ΕΕ και ΝΑΤΟ, ξεσκεπάζοντας και πάλι τα παραμύθια της κυβέρνησης και των υπόλοιπων αστικών κομμάτων, πως δηλώνοντας «παρών» στη λιβυκή κρίση, με την ανάληψη ενισχυμένου ρόλου στις αμερικανοΝΑΤΟικές αποστολές, βάζουν τάχα φρένο στις τουρκικές διεκδικήσεις, αλλά και «εκθέτουν» τάχα την προκλητική συμπεριφορά της «απομονωμένης» Τουρκίας.
Την ίδια στιγμή η Τουρκία επανέλαβε ότι θα επιταχύνει τις σχεδιαζόμενες γεωτρήσεις της -αμφισβητώντας ευθέως την ελληνική και την κυπριακή ΑΟΖ- και ξεκαθάρισε ότι «τα γεωτρύπανά μας θα τα συνοδεύουν φρεγάτες. Έρχονται εδώ προετοιμασμένα για το οτιδήποτε» και ότι «έτσι και γίνει το παραμικρό λάθος, θα απαντήσουμε όπως πρέπει», ενώ απευθυνόμενη ειδικά στην Ελλάδα παρατηρούσε ότι «δεν μένει ήσυχη και πετάει διάφορα», συμβουλεύοντάς την «να μάθει τα όριά της».
Σε αυτό το πλαίσιο καλλιεργείται εντός και εκτός Ελλάδας ένα “κλίμα”και «προετοιμασία εδάφους» για διευθετήσεις, διαπραγματεύσεις, με φόντο το διεθνές δικαστήριο της Χάγης και σχέδια συνεκμετάλλευσης. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη αλλά και τα άλλα αστικά κόμματα που πολιτεύονται σε ένα πλαίσιο εθνικής συναίνεσης κρύβουν αυτήν την πραγματικότητα κάτω από “κούφιες” δηλώσεις και φλυαρίες, περί του διεθνούς δικαίου που μας καλύπτει έναντι των τουρκικών σχεδιασμών. Εμφανίζουν δε τη συμφωνία για καθορισμό οικονομικών ζωνών με την Ιταλία, ως μεγάλη επιτυχία και ως πρότυπο μελλοντικών συμφωνιών με την Τουρκία. Ταυτόχρονα επείγονται για αντίστοιχη συμφωνία με την Αίγυπτο, ώστε να ακυρώσουν στην πράξη το τουρκολυβικό σύμφωνο και να “στριμώξουν” την Τουρκία. Τα πράγματα δεν είναι όμως όπως τα εμφανίζουν. Καθόλου τυχαία άλλωστε δεν είναι όσα προβλέπονται, αλλά και ο τρόπος που διαφημίστηκε η συμφωνία Ελλάδας – Ιταλίας, που πρώτος ο αμερικανός πρέσβυς Πάιατ έσπευσε να χαρακτηρίσει «παράδειγμα για το πώς να γίνονται τέτοιες συμφωνίες με διαφάνεια και εμπλοκή όλων των επηρεαζόμενων μερών».
Άλλωστε, ως «οδηγό» για τις επικίνδυνες διευθετήσεις στην περιοχή είδε τη συμφωνία και ο ίδιος ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Τσαβούσογλου, που είπε ότι η συμφωνία Ελλάδας – Ιταλίας «δεν μας ανησυχεί», αφού «αποδεικνύει την εγκυρότητα των επιχειρημάτων μας», υποστηρίζοντας ότι «στη συμφωνία για την ΑΟΖ με την Ιταλία, η Ελλάδα, σε τρία νησιά, στην Κεφαλονιά, στους Στροφάδες και τους Οθωνούς, δεν έδωσε πλήρη επήρεια στα νησιά αυτά (…) Αυτό είναι θετικό για εμάς και μας δίνει το δίκαιο για τη συμφωνία μας με τη Λιβύη. Εμείς με τη Λιβύη ενδέχεται να υπογράψουμε συμφωνία και να κάνουμε βήματα, έτσι ώστε να κάνουμε έρευνες και γεωτρήσεις στην υφαλοκρηπίδα τους».
Πρίν προλάβει “να στεγνώσει το μελάνι” της ελληνοϊταλικής συμφωνίας και οι θριαμβολογίες για μια συμμαχική σχέση, ο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας Λουίτζι ντι Μάγιο, ύστερα από ολιγοήμερη αναβολή, την Παρασκευή 19/6 επισκέφθηκε την Άγκυρα με την ατζέντα γεμάτη όλα τα καυτά θέματα της περιοχής, μεταξύ των οποίων οι εξελίξεις στη Λιβύη και οι έρευνες για υδρογονάνθρακες στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ τη σταθερή στρατιωτική συνεργασία των δύο χωρών αναδεικνύει και η κοινή άσκηση με υποβρύχια που έκαναν Τουρκία και Ιταλία , στη Μεσόγειο. Σε σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Άμυνας της Τουρκίας τονίζεται ότι τα Πολεμικά Ναυτικά των δυο χωρών «διαθέτουν την πιο αποτελεσματική υποβρυχιακή δύναμη στη Μεσόγειο και θα συνεχίσουν να βελτιώνουν τη δια-λειτουργικότητά τους μέσα από θαλάσσιες εκπαιδεύσεις». Προσθέτει δε ότι «Τουρκία και Ιταλία είναι δύο δυνάμεις της περιφέρειάς μας που μοιράζονται κοινά συμφέροντα, κοινή ιστορία και κοινές αξίες στη Λεκάνη της Μεσογείου. Οι σχέσεις τους χρονολογούνται από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας».
Παράλληλα, η κυβέρνηση της ΝΔ με επίσκεψη του Ν. Δένδια προωθεί συμφωνία με την Αίγυπτο ακόμα και για μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ, με το αιτιολογικό πως η Αίγυπτος έχει πρόβλημα για συνολική συμφωνία και δεν επιθυμεί αντιπαράθεση με το τουρκικό κράτος. Επί της ουσίας προσβλέπει και η Αίγυπτος, όπως και το Ισραήλ, σε βελτίωση των σχέσεων με την Τουρκία και παίρνει μέρος στα παζάρια για τον έλεγχο της περιοχής. Τι σημαίνει όμως μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ Ελλάδας – Αιγύπτου; Σημαίνει εξαίρεση του συμπλέγματος της Μεγίστης, του Καστελόριζου που είναι βασικό «κλειδί» στην υπόθεση οριοθέτησης των ΑΟΖ στην περιοχή αυτή. Στελέχη της ΝΔ και διάφοροι αναλυτές που αντιτάχθηκαν σ’ αυτή τη λύση την προηγούμενη περίοδο, σήμερα την υιοθετούν αντιστρέφοντας τα δικά τους επιχειρήματα, όπως δείχνουν σχετικές δηλώσεις. Επίσης μειώνουν τη σημασία των δικαιωμάτων των νησιών σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ και τα παρουσιάζουν υποτιμητικά ως «μαξιμαλισμό». Όμως, με την πρακτική της «διαγραφής» ελληνικών νησιών και με κανόνα τη μειωμένη επήρεια βάλλεται ο ενιαίος χαρακτήρας της ελληνικής επικράτειας και των νησιωτικών συμπλεγμάτων, πράγμα που οδηγεί στην ακύρωση του δικαιώματος των νησιών σε ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, όπως ισχύει για την ηπειρωτική χώρα, σύμφωνα με τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Με την εξαίρεση του Καστελόριζου από μια συμφωνία με την Αίγυπτο, αυτό “γκριζάρεται”, “κουμπώνει” με την γενικότερη επιχειρηματολογία της Τουρκίας, παύει η Ελλάδα να έχει σύνορα με την Κύπρο και το κυριότερο, αποτελεί τετελεσμένο για όλες τις αμφισβητούμενες περιοχές του Αιγαίου.
