Καθώς η φτώχεια, η ανεργία και ο κοινωνικός αποκλεισμός απλώνονται ραγδαία σε όλη την Ευρώπη, την ώρα που ο πληθωρισμός (9,2% στην ΕΕ) και το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος – αερίου, κατατρώγει και τα τελευταία υπολείμματα των πενιχρών μισθών, οι κυβερνήσεις επιχειρούν με αλλοπρόσαλλες κινήσεις να δώσουν -μάταια- έναν τόνο εφησυχασμού. Όμως, η πρωτοφανής μετατόπιση των εισοδημάτων υπέρ των επιμέρους ολιγαρχιών, που κυριολεκτικά θησαυρίζουν τζογάροντας στο Χρηματιστήριο Ενέργειας, δεν αφήνουν κανένα περιθώριο.
Ταυτόχρονα, τα στοιχεία δείχνουν πως τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, η αστάθεια στην αγορά ενέργειας και η αχαλίνωτη κερδοσκοπία των μονοπωλίων δεν μπορούν ούτε και πρόκειται να αντιμετωπιστούν με την πολιτική των αυξήσεων των επιτοκίων των κεντρικών τραπεζών ως μέσο αναχαίτισης του πληθωρισμού, που αποδείχθηκαν παντελώς λαθεμένες. Κι επιπλέον, οι καθυστερημένες -για τουλάχιστον δέκα μήνες- αποφάσεις των «27», μαζί με την ανικανότητα για λύσεις, βάζουν σε υποψία όλο το σκηνικό της σύναξης.
Η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες συνήλθε στις 20-21/10 μέσα σε έναν πρωτοφανή κλοιό γαλλικών απεργιακών κινητοποιήσεων των εργαζομένων στα διυλιστήρια της χώρας, ενάντια στην απαγόρευση του απεργιακού δικαιώματος, που κλιμακώθηκε σε 200 πόλεις της Γαλλίας εξαιτίας των εντολών επιστράτευσης απεργών που έδωσε η κυβέρνηση Μακρόν, προστατεύοντας με κάθε τρόπο την κερδοφορία των ενεργειακών κολοσσών, ενώ η ακρίβεια εξανεμίζει διαρκώς το εργατικό-λαϊκό εισόδημα. Πιο βόρεια, στη Βρετανία ένας νέος απεργιακός τυφώνας σάρωσε την κυβέρνηση Τρας, με τους σιδηροδρομικούς υπάλληλους σε λιμάνια και Μεταφορές (RMT) να διεκδικούν αυξήσεις μισθών, βελτίωση συνθηκών εργασίας και ανάσχεση εργοδοτικών σχεδίων για πιθανές απολύσεις. Στη Γερμανία μαζικές διαδηλώσεις με πάνω από 25.000 άτομα έγιναν στο Βερολίνο, το Ντίσελντορφ, το Ανόβερο, τη Στουτγάρδη, τη Δρέσδη και τη Φραγκφούρτη, απαιτώντας τη μείωση του πληθωρισμού και της ακρίβειας, τον τερματισμό της λειτουργίας των πυρηνικών ενεργειακών μονάδων, τη διάθεση περισσότερων επιδομάτων στους φτωχούς για να αντιμετωπίσουν τις ενεργειακές τους ανάγκες κ.ά. Στο Βέλγιο, την Ουγγαρία, την Ολλανδία, που απαιτούν μέτρα κατά της ακρίβειας, του πληθωρισμού, κατάργηση της ενεργειακής πολιτικής, αύξηση του μισθού εργασίας και των συντάξεων.
***
Μέσα σε αυτό το κλίμα, η Σύνοδος Κορυφής επιχείρησε με καθυστερημένες, γενικόλογες και αόριστες προτάσεις να συγκεράσει τα αντιτιθέμενα συμφέροντα των χωρών στο ενεργειακό πρόβλημα. Και παρά τη δήθεν «κοινή» συμφωνία που ψηφίστηκε «ομόφωνα» -σε μία προσπάθεια να φανεί η περιβόητη «αλληλεγγύη»-, δεν αποφεύχθηκε ένα παρασκήνιο αντεγκλήσεων, διαξιφισμών, έντονων αντιπαραθέσεων και παζαριών που συνόδευσε όλη τη διαδικασία της Συνόδου. Η πρόταση της Κομισιόν περιλάμβανε μία σειρά ρυθμίσεων που αφενός εντείνουν την ενεργειακή φτώχεια για τους λαούς και αφετέρου δίνουν νέα ισχυρά κίνητρα στα μονοπώλια Ενέργειας που θα επενδύουν εκ του ασφαλούς πλέον στο Χρηματιστήριο Ενέργειας, αγοράζοντας φτηνή Ενέργεια και πουλώντας την ακριβά στους ευρωπαίους καταναλωτές, αποκομίζοντας τεράστια κέρδη.
Άλλωστε αυτός ήταν και ο σκοπός της Συνόδου…
Η χαλαρή συμφωνία περιλαμβάνει α) εθελοντική κοινή και συντονισμένη προμήθεια φυσικού αερίου, ώστε να καλύπτεται κατά 15% η πληρότητα των αποθηκών σύμφωνα με τις εθνικές ανάγκες και η επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων με αξιόπιστους εταίρους (sic) εξασφαλίζοντας την αδιατάρακτη ροή των υπερκερδών στις εταιρείες, με το πρόσχημα της προστασίας των ασθενέστερων κρατών-μελών, β) την ύποπτη παρέμβαση στο Χρηματιστήριο της Ολλανδίας (TTF) του φυσικού αερίου που προέρχεται από αγωγούς, με στόχο τη δήθεν μείωση των τιμών (στην ουσία αυξάνεται το όριο εκκαθάρισης των εταιρειών από 3 δισ. σε 4 δισ. €, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στις εταιρείες να μπορούν να μπαίνουν «εκ του ασφαλούς» στον κερδοσκοπικό τζόγο του Χρηματιστηρίου χωρίς να χρειάζεται να καταβάλλουν ούτε ένα ευρώ ως εγγύηση για τις αγορές τους, όπως συνέβαινε πριν), γ) προσωρινό «δυναμικό διάδρομο τιμών» για τις συναλλαγές ενόψει του υγροποιημένου φυσικού αερίου για τον άμεσο περιορισμό των υπερβολικών τιμών. Να σημειώσουμε την παρέμβαση του Μακρόν και του Γάλλου υπουργού Οικονομικών Μ. Λεμέρ, οι οποίοι κατηγόρησαν τους αμερικανούς παραγωγούς ότι πωλούν το υγροποιημένο φυσικό αέριο στην Ευρώπη σε τετραπλάσια τιμή από ό,τι το πωλούν σε αμερικανικές εταιρείες, δ) προσωρινό πλαίσιο σε επίπεδο ΕΕ για τον περιορισμό της τιμής του φυσικού αερίου στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, ε) ένα δήθεν «μηχανισμό αλληλεγγύης» με κοινή χρήση των αποθηκευτικών υποδομών μεταξύ των κρατών-μελών, ζ) δημιουργία ενός νέου δείκτη τιμολόγησης αφού η αγορά «στρέφεται» προς το υγροποιημένο φυσικό αέριο, έως τον Μάρτη του 2023, η) μέτρα «ενεργειακής αλληλεγγύης» σε περίπτωση διακοπής του εφοδιασμού με φυσικό αέριο σε εθνικό, περιφερειακό ή κοινοτικό επίπεδο, ελλείψει διμερών συμφωνιών αλληλεγγύης και τέλος θ) αυξημένες προσπάθειες για εξοικονόμηση Ενέργειας.
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ότι η Ευρώπη ενεργειακά βρίσκεται στο χείλος της αβύσσου, έχοντας επιλέξει το υγροποιημένο φυσικό αέριο με εικοσαπλάσια τιμή απ’ ό,τι πριν ένα χρόνο και διπλάσια χρέωση απ’ ό,τι πουλάν οι ΗΠΑ σε άλλες χώρες. Τα μικρά περιθώρια κέρδους -σε επίπεδο δισ. ευρώ- αλλά και ο χειρισμός μίας εξωπραγματικά υψηλής τιμής, δημιουργεί την όλη αναστάτωση και την αναζήτηση «μηχανισμών» (προφανώς κάποιας μορφής επιδοτήσεις των κρατών-μελών). Με δύο λόγια: Ο Μπάιντεν με το «η Αμερική είναι εδώ» φαίνεται να κέρδισε -προς το παρόν- το ενεργειακό παιγνίδι, σέρνοντας την ΕΕ στο άρμα της κατά της Ρωσίας.
***
Ήταν εμφανής η άκαμπτη στάση της Γερμανίας στο όλο σκηνικό της Συνόδου. Σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία, το Βερολίνο δεν θέλει ν’ ακούσει ούτε κουβέντα για πλαφόν στο φυσικό αέριο. Κι ακόμα, αμφισβητεί όλα τα περί «μηχανισμού» και Χρηματιστηρίου. Οι Γερμανοί «καίγονται» περισσότερο για την προμήθεια του φυσικού αερίου, παρά για την τιμή του. Κάτω από την επίδραση του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού η Γερμανία του Σολτς πρωτοστατεί στις «εθνικές» επιδοτήσεις, επικυρώνει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας και φαίνεται να συμφωνεί για την αυτόνομη τροφοδοσία της γερμανικής βιομηχανίας με το πανάκριβο αμερικάνικο υγροποιημένο φυσικό αέριο LNG. Η ανακοίνωση του Γερμανού καγκελάριου για πακέτο 200 δισ. € προκειμένου να στηριχθούν οι εισαγωγείς φυσικού αερίου, τα γερμανικά μονοπώλια και οι επιχειρήσεις, προφανώς αποδυναμώνει τις οικονομίες που διαθέτουν μικρότερο δημοσιονομικό χώρο από τον γερμανικό, ενώ παράλληλα αντιβαίνει με τους κανονισμούς της ενιαίας αγοράς. Στις αντιδράσεις κάποιων κρατών-μελών με τις κατηγορίες περί «έλλειψης αλληλεγγύης» ο Γερμανός καγκελάριος δήλωσε ότι «εμείς είμαστε ο μεγαλύτερος υποστηρικτής της Ευρώπης. Πληρώνουμε το 26% του προϋπολογισμού της»! Είναι φανερό πως προτάσσεται το «εθνικό» έναντι του «κοινού» συμφέροντος, τσαλαπατώντας το διαβόητο Σύμφωνο Σταθερότητας και τον υπέρμαχό του Σόιμπλε! Έτσι, η χαλαρή πρόταση της Κομισιόν υπερψηφίστηκε και από τη Γερμανία, χωρίς αυτό να δεσμεύει σε τίποτα την πολιτική της.
Επισημαίνουμε πως ο Γαλλογερμανικός άξονας περνά περίοδο κρίσης μετά τις ανακοινώσεις εθνικής στήριξης της γερμανικής βιομηχανίας με 200 δισ. € καθώς και 100 δισ. € για την ανάπτυξη οπλικών συστημάτων, έξω και πέρα από κάθε κοινοτική δέσμευση. Χαρακτηριστική του κλίματος των ημερών είναι η αναβολή της κοινής συνεδρίασης των υπουργικών συμβουλίων της Γαλλίας και της Γερμανίας που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί την επόμενη βδομάδα στο Παρίσι αλλά τελικά αναβλήθηκε για τον Γενάρη, αφού, όπως γράφτηκε σε ειδησεογραφικές ιστοσελίδες, «Γαλλία και Γερμανία δεν μπορούν να συνεννοηθούν σε βασικούς τομείς, όπως η Ενέργεια και η άμυνα». Ο Γάλλος υπουργός Οικονομίας, Μ. Λεμέρ, σχολιάζοντας την αναβολή του Γαλλογερμανικού Συμβουλίου δήλωσε ότι: «Οι σχέσεις Παρισιού – Βερολίνου βρίσκονται σε δύσκολη θέση, κυρίως επειδή η Γερμανία με τον πόλεμο στην Ουκρανία έχει στραφεί προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ η Γαλλία πιέζει για “ευρωπαϊκή κυριαρχία”».
Η παρουσία του Μητσοτάκη στη Σύνοδο αποτέλεσε μάλλον διακοσμητικό -αν μπορεί να ειπωθεί κάτι τέτοιο- στοιχείο, παρά ενεργό συμμετοχή στα δρώμενα. Παρά την παρασκηνιακή εμμονή του για «πλαφόν» στις τιμές φυσικού αερίου, οι αποφάσεις παρέκαμψαν κάθε τέτοιο ενδεχόμενο, αφήνοντας ανοιχτό μονάχα το πλαφόν για το αέριο που χρησιμοποιείται για την ηλεκτροπαραγωγή. Ο πρωθυπουργός προσπάθησε με κάθε τρόπο να κρύψει ότι η χώρα μας έχει τις ακριβότερες χρεώσεις στις τιμές ρεύματος στην Ευρώπη και ότι ο ίδιος έχει επιλέξει να στηρίξει τα υπερκέρδη στην ενέργεια σε βάρος των συμφερόντων της κοινωνίας και της οικονομίας.
***
Περιχαρής για το αποτέλεσμα της Συνόδου, η πρόεδρος της Κομισιόν φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι: «Τώρα έχουμε σταθερό πρόγραμμα εργασιών, λάβαμε από τους ηγέτες τις στρατηγικές οδηγίες που χρειαζόμασταν και τα αποτελέσματα θα συζητηθούν καταρχάς από τους Υπουργούς Ενέργειας την Τρίτη (…) Ταυτόχρονα, αποφασίσαμε να επιτρέψουμε σε εταιρείες να φτιάχνουν συνεργασίες (κονσόρτσιουμ) για να αυξήσουν την δύναμη της αγοράς ενέργειας. Κι επίσης, συμφωνήσαμε ότι το 15% των αποθεμάτων φυσικού αερίου κάθε χώρας να προέρχεται από κοινές αγορές (…) Επίσης εστιάσαμε στο πώς να περιορίσουμε τις τιμές του φυσικού αερίου. Και αφορά και το TTF, για την τιμολόγηση του φυσικού αερίου που προέρχεται από τους αγωγούς…».
Αν αναρωτηθεί κανείς για το ποια οφέλη προκύπτουν για τους ευρωπαϊκούς λαούς που μαστίζονται από την ενεργειακή φτώχεια, η απάντηση είναι: Κανένα.
Οι αναφορές περί «αλληλεγγύης» γράφονται για να ρίχνουν στάχτη στα μάτια, ενώ το όλο παζάρι γίνεται για την εξασφάλιση των συμφερόντων και μόνον των συμφερόντων του ευρωπαϊκού μονοπωλιακού κεφαλαίου. Τίποτε άλλο.
Όλες τις συνέπειες που προκύπτουν από το διεθνές και ευρωπαϊκό αυτό γυφτοπάζαρο για τις τιμές Ενέργειας οι επιμέρους ολιγαρχίες τις μετακυλούν βέβαια προς τον κόσμο της εργασίας και οι διαρθρωτικές αλλαγές (επιδοτήσεις στις τιμές Ενέργειας εν προκειμένω), που προϋποθέτουν οι διάφορες «στρατηγικές», γίνονται πάντα σε βάρος της εργατικής τάξης και των λαϊκών συμφερόντων, αλέθοντας μεροκάματα, μισθούς, συντάξεις, δημοκρατικά δικαιώματα, ζωές. Η διαρκής αναφορά των κυρίαρχων τάξεων στην «ανταγωνιστικότητα» έχει άμεσο στόχο την ανατροπή των εργασιακών σχέσεων και τη συρρίκνωση των κατακτήσεων και των δικαιωμάτων των εργαζομένων, την αστυνόμευση, την καταστολή και την πάταξη κάθε αντίδρασης από την πλευρά του εχθρού-λαού.
Για τους λαούς της Ευρώπης, για το λαϊκό, αριστερό και κομμουνιστικό κίνημα στη χώρα μας, προέχει το ξεσκέπασμα της αντιδραστικής πολιτικής του ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού που επιχειρεί την ιδεολογικοπολιτική χειραγώγηση, ενσωμάτωση και εξαπάτηση των μαζών. Απέναντι σ’ αυτή την πολιτική προβάλλει η ανάγκη της αντίστασης και του αγώνα ενάντια στην αστική τάξη και τον ιμπεριαλισμό, η πιο πλατιά κινητοποίηση των λαϊκών, εργατικών δυνάμεων.
Η χώρα μας, μια χώρα της οποίας έχουν αποστερήσει την παραγωγική βάση, πλήττεται ιδιαίτερα από τα προτεινόμενα μέτρα. Ο ελληνικός λαός θα πρέπει να βγει στους δρόμους μπροστά στην πανεργατική απεργιακή κινητοποίηση της 9 Νοέμβρη και να υπερασπιστεί δυναμικά τα συμφέροντά του ενάντια στις επερχόμενες αντιδραστικές μεθοδεύσεις που χαλκεύει ο ευρωπαϊκός ιμπεριαλισμός, χωρίς να παγιδευτεί στα ρεφορμιστικά συνθήματα της «Ευρώπης των λαών» και της «Λαϊκής οικονομίας», τα οποία φιλτράρονται, αδρανοποιούνται, απαξιώνονται και γελοιοποιούνται τελικά από τις δυνάμεις του συστήματος. Να ενταχθεί μέσα στα συνδικάτα και να αναδείξει μέσα από την πάλη του το αντιδραστικό περιεχόμενο των κοινοτικών δηλώσεων, οδηγιών, κανονισμών και την αντιλαϊκή οικονομική πολιτική. Οι πραγματικές αριστερές δυνάμεις καλούνται να αναδείξουν τα λαϊκά προβλήματα που γεννά καθημερινά η συνεχιζόμενη ένταξη στο Ευρωπαϊκό μόρφωμα, μέσα από την ενεργητική διαμαρτυρία και τη μαζική λαϊκή κινητοποίηση.
