Ανατράπηκε το διεθαρμένο και μισητό καθεστώς της οικογένειας Ρατζαπάξα
Κοινοβουλευτικές μανούβρες για τον εγκλωβισμό, την καταστολή
και την καθυπόταξη του μαζικού λαϊκού κινήματος
Εν μέσω κοινωνικής έκρηξης που οδήγησε στην παραίτηση της κυβέρνησης και την απομάκρυνση του τέως προέδρου Γκοταμπάγια Ρατζαπάξα, ο οποίος το έσκασε απ’ τη χώρα, το κοινοβούλιο της Σρι Λάνκα εξέλεξε νέο πρόεδρο.
Στη θέση εκλέχτηκε ο, ήδη εκτελών χρέη υπηρεσιακού προέδρου, Ρανίλ Βικρεμεσίνγκε, η υποψηφιότητα του οποίου είχε ξεσηκώσει νέες διαμαρτυρίες απ’ τις μαζικές οργανώσεις και τα συνδικάτα, καθώς είναι στενός συνεργάτης του «διαφυγόντα» τέως προέδρου. Έχει ήδη διατελέσει 6 φορές πρωθυπουργός και θεωρείται συνυπεύθυνος για τη διαφθορά και τη φτωχοποίηση της χώρας. Κατά την ανάληψη των καθηκόντων του ως πρωθυπουργός, τον Μάιο, είχε πει πως θα παραιτηθεί μόλις σχηματιστεί νέα κυβέρνηση.
Ο νέος πρόεδρος, ο οποίος στηρίχθηκε από το μεγαλύτερο τμήμα του κυβερνώντος κόμματος SLPP, εξασφάλισε 134 ψήφους σε σύνολο 225. Θα εξαντλήσει την υπολειπόμενη θητεία του Ρατζαπάξα έως το 2024, ο οποίος, ας σημειωθεί, παραιτήθηκε στέλνοντας μόνο ένα απλό email!
Η εκλογή νέου προέδρου εντάσσεται στις κινήσεις που κάνει το πολιτικό σύστημα της χώρας για να εκτονώσει την κοινωνική δυσαρέσκεια και να σταθεροποιήσει την αστική εξουσία μετά το σφοδρό κύμα διαδηλώσεων που συγκλονίζει τη χώρα.
Η πολιτική κρίση είναι συνέπεια της κοινωνικής εξέγερσης χιλιάδων πολιτών που κατέβηκαν στο δρόμο, κυρίως στην πρωτεύουσα Κολόμπο, διαμαρτυρόμενοι για την τεράστια ακρίβεια, τις ελλείψεις σε βασικά είδη διατροφής, ιατροφαρμακευτικό υλικό και καύσιμα.
Πρόκειται για το αποκορύφωμα μιας κλιμακούμενης κρίσης, που άρχισε με τη χρόνια κακοδιαχείριση από τη σχεδόν 20ετή πολιτική δυναστεία Ρατζαπάξα, παρά την επίπλαστη ευδαιμονία που παρουσίαζε. Εντάθηκε με την πανδημία που στέρησε από τη νησιωτική χώρα τις βασικές πηγές εσόδων από τον τουρισμό και τα εμβάσματα από εργαζόμενους στο εξωτερικό. Κλιμακώθηκε στη βαριά σκιά του πολέμου στην Ουκρανία, με την εκτίναξη της τιμής καυσίμων, τροφίμων, λιπασμάτων και ενέργειας, αλλά και του κόστους του εξωτερικού χρέους. Μια κατάσταση που μάλλον προοιωνίζεται το μέλλον και άλλων αναπτυσσόμενων και εξαρτημένων χωρών.
Σήμερα, η Σρι Λάνκα των 22 εκατομμυρίων κατοίκων βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν ανεξέλεγκτο πληθωρισμό που σύντομα θα φτάσει στο 70%. Εδώ και μήνες έχει επιβληθεί δελτίο στα τρόφιμα, ενώ οι διακοπές στην ηλεκτροδότηση είναι καθημερινές και πολύωρες. Η αναμονή στα βενζινάδικα για την προμήθεια λίγων λίτρων καυσίμων έχουν γίνει πολυήμερες, σε ορισμένες δε περιπτώσεις και θανατηφόρες. Νοσοκομεία, σχολεία και δημόσιες υπηρεσίες έχουν βάλει λουκέτο.
Όπως δήλωσε ο Βικρεμεσίνγκε – σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο TASS – οι δυτικές κυρώσεις τελικά «δεν θα καταφέρουν να γονατίσουν τη Ρωσία, αλλά θα γονατίσουν τον τρίτο κόσμο».
Οι διαδηλωτές έφθασαν στο σημείο να καταλάβουν κυβερνητικά κτίρια και να φωτογραφίζονται στο προεδρικό μέγαρο. Ο Ρατζαπάξα το έσκασε για τις Μαλδίβες και στη συνέχεια πέταξε για τη Σιγκαπούρη, με πιθανό τελικό προορισμό χώρα της Αραβικής Χερσονήσου. Σκοπός του ήταν να αποφύγει την εις βάρος του ποινική δίωξη όταν δεν θα κατείχε πλέον το αξίωμα του προέδρου που του παρείχε ασυλία.
Η νησιωτική χώρα του Ινδικού ωκεανού είχε γίνει παλιότερα γνωστή για την εξέγερση της εθνότητας των Ταμίλ. Πάνω στην καταστολή αυτής τη εξέγερσης είχε στηρίξει, σε μεγάλο βαθμό, την πολιτική της ηγεμονία η «δυναστεία» των Ρατζαπάξα.
Η απότομη αύξηση των τιμών, ως αποτέλεσμα του παγκόσμιου κύματος πληθωρισμού, πυροδότησε μαζικές διαδηλώσεις τον Απρίλιο. Η αυξανόμενη λαϊκή οργή ανάγκασε υπουργούς και τον πρωθυπουργό Μαχίντα Ρατζαπάξα -τον μεγαλύτερο αδερφό του πρώην προέδρου- να φύγει από την εξουσία τον Μάιο.
Παραιτήθηκε αφού οι υποστηρικτές του επιτέθηκαν σε αντικυβερνητικούς διαδηλωτές, προκαλώντας θανατηφόρες συγκρούσεις σε ολόκληρη τη χώρα. Δεκάδες σπίτια πολιτικών πυρπολήθηκαν, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που ανήκαν στους Ρατζαπάξα. Ο Μαχίντα χρειάστηκε να διαφύγει από την επίσημη κατοικία του αφού αυτή πολιορκήθηκε από εξαγριωμένα πλήθη.
Αλλά η αποχώρησή του δεν μείωσε την αυξανόμενη πίεση στον μικρότερο αδερφό του, τον 73χρονο Γκοταμπάγια. Παρέμεινε ως πρόεδρος, αγνοώντας τις εκκλήσεις να παραιτηθεί, αν και αναγκάστηκε να κάνει κάποιες παραχωρήσεις. Μεταβίβασε ορισμένες εκτελεστικές του εξουσίες στο κοινοβούλιο και διόρισε τον Ρανίλ Βικρεμεσίνγκε, ως νέο πρωθυπουργό επικεφαλής μιας προτεινόμενης διακομματικής κυβέρνησης.
Με την οικονομική κρίση να σαρώνει το λαϊκό εισόδημα, οι διαδηλώσεις άρχισαν να εντείνονται ξανά. Στις 9 Ιουλίου ξέσπασαν νέες με χιλιάδες ανθρώπους να κατευθύνονται προς το προεδρικό ανάκτορο το οποίο και κατέλαβαν, οδηγώντας τον Ρατζαπάξα σε ταπεινωτική έξοδο απ’ την χώρα.
Ο Βικρεμεσίνγκε, ο οποίος στο μεταξύ έγινε μεταβατικός πρόεδρος, κήρυξε τη χώρα σε «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» και κάλεσε τον στρατό και την αστυνομία να αναλάβουν κάθε απαραίτητη δράση, στο όνομα των «συμφερόντων της δημόσιας ασφάλειας» και της «προστασίας της δημόσιας τάξης». Αναφερόμενος δε στις συνεχιζόμενες διαδηλώσεις είπε πως «δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στους φασίστες να καταλάβουν την εξουσία (…) Πρέπει να βάλουμε τέλος σε αυτήν την απειλή για τη δημοκρατία». Απ’ την ένταση της καταστολής που επακολούθησε, πέθανε ένας διαδηλωτής και δεκάδες ακόμη έχουν τραυματιστεί.
Η εκλογή του Βικρεμεσίνγκε στη θέση του προέδρου σε καμία περίπτωση δεν προδιαγράφει σταθερότητα και ευοίωνο μέλλον για την πολύπαθη χώρα και τον λαό της. Για μια εξαρτημένη χώρα όπως η Σρι Λάνκα, με τους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας να οξύνονται στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού και την επιρροή της Ινδίας πάντα ισχυρή, με φόντο και τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο δρόμος για τη «σωτηρία» περνάει μέσα από τα διαβόητα προγράμματα του ΔΝΤ.
Ο Βικρεμεσίνγκε ήταν ξεκάθαρος, πριν ακόμη εκλεγεί επίσημα πρόεδρος, ότι οι διαπραγματεύσεις για την εξασφάλιση πακέτου «διάσωσης» από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί, ενώ παράλληλα προχωρούν οι συζητήσεις με ξένες χώρες την παροχή οικονομικής βοήθειας (βλ. νέα δάνεια).
Παρά τις εκκλήσεις του μετά την εκλογή, για ενότητα, το βεβαρημένο πολιτικό παρελθόν του και η στενή σχέση του με το προηγούμενο καθεστώς μάλλον ρίχνουν νέο λάδι στη φωτιά της κοινωνικής δυσαρέσκειας.
Για τον λαό της Σρι Λάνκα δεν μπορεί να υπάρξει άλλη φιλολαϊκή διέξοδος παρά μόνο στο δρόμο του εξωκοινοβουλευτικού αγώνα και της επαναστατικής προοπτικής, μακριά από τις κοινοβουλευτικές μανούβρες στις οποίες εμπλέκονται και δυνάμεις που αναφέρονται στην «αριστερά».
