Καθώς η πανδημία του Covid-19 συνεχίζει τη θανατηφόρα πορεία της, η κρίση στην παγκόσμια αγορά εργασίας παίρνει τεράστιες διαστάσεις. Ήδη, η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας, που πριν ένα μήνα προέβλεπε μία παγκόσμια εκτόξευση της ανεργίας στα 25 εκατομμύρια άτομα, τώρα αναθεωρεί κάνοντας λόγο τουλάχιστον για διπλάσιους.
Θυμίζουμε πως η καπιταλιστική κρίση του 2008 οδήγησε στην ανεργία γύρω στους 22 εκατ. ανθρώπους. Και επιπλέον υπάρχει ο φόβος για στρατιές δεκάδων εκατομμυρίων ανέργων σε Ινδία και ΗΠΑ, καθώς εκεί η εικόνα της πανδημίας δεν δίνεται ακόμα καθαρή. Η κακή πρόβλεψη της Fed κάνει λόγο για 46 εκατ. Αμερικανούς (περίπου το 1/3 του συνόλου των εργαζόμενων των ΗΠΑ) που θα χάσουν τη δουλειά τους εξαιτίας της κρίσης του κορονoϊού.
Καθώς τα μέτρα της καραντίνας και του λουκέτου σε εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεις επεκτείνονται και οι κυβερνήσεις δείχνουν ξεκάθαρα την προτίμησή τους στα μέτρα για την προστασία του κεφαλαίου, εκατομμύρια εργαζόμενοι σ’ όλο τον κόσμο απολύονται, χάνοντας -πιθανότατα οριστικά- τη δουλειά τους. Τα εφάπαξ ψευτοβοηθήματα των 800 και 1000 ευρώ ή των 800 και 1200 δολαρίων, όταν δοθούν θα εξανεμισθούν με ταχύτατους ρυθμούς, αφήνοντας τις λαϊκές οικογένειες έρμαια της τύχης. Στη Βρετανία του Brexit, οι αιτήσεις για χορήγηση επιδόματος ανεργίας αυξήθηκαν την τελευταία εβδομάδα κατά 500% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο! Την ώρα που πάνω από 12 τρισ. δολάρια, γιουάν, γεν, αγγλ. λίρες και ευρώ (πρόσφατα στις 26/03 η έκτακτη Σύνοδος του G20 στο Κατάρ αποφάσισε τη διάθεση πάνω από 5 τρισ. δολαρίων στις επιχειρήσεις) ρίχνονται για τη διάσωση της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας στα μονοπώλια και τις μεγάλες επιχειρήσεις, ο κόσμος της εργασίας δέχεται μία πρωτοφανή γενοκτονία.
Δεν είναι καθόλου παράξενο, το αντίθετο προεξοφλείται, ότι το καπιταλιστικό κράτος θα σπεύσει να «εθνικοποιήσει» τα παραπαίοντα μονοπώλια, προκειμένου να τα διασώσει από την καταστροφή. Παρά τα τρισεκατομμύρια, που ρίχνονται συνεχώς και καθημερινά σαν καύσιμη ύλη για την αναθέρμανση της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας, δεν φαίνεται να λύνεται το πρόβλημα, αφού εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεις έχουν ήδη αναστείλει τη λειτουργία τους, έχουν απολύσει το προσωπικό τους ή έχουν χρεοκοπήσει. Κατά συνέπεια, αυτή η εξέλιξη θα έχει μακροπρόθεσμο αντίκτυπο, καθώς θα καθυστερήσει σημαντικά την ανάκαμψη. Το παράδειγμα της κρίσης του 2008, δείχνει ότι απαιτείται τουλάχιστον μία δεκαετία για την ύφεση ή ψευτοανάκαμψη αν πιστέψουμε τις στατιστικές των ίδιων των παγκόσμιων Οργανισμών, ΟΟΣΑ, ΔΝΤ, Παγκόσμιας Τράπεζας, κ.ά. Ήδη 189 χώρες έχουν προσφύγει ζητώντας βοήθεια από το ΔΝΤ, που ωστόσο δεν μπορεί να διαθέσει πάνω από 1 τρισ. δολάρια, δηλ. το σύνολο των αποθεματικών του.
Αξιοπρόσεκτο είναι το γεγονός ότι τα τρισεκατομμύρια δεν δίνονται για βελτίωση των υποδομών της δημόσιας Υγείας την οποία ελεεινολογούσαν οι εραστές της σχολής του Σικάγου (πλην ελαχίστων ποσών για τις τρέχουσες ανάγκες), που απέδειξε την αναμφισβήτητη υπεροχή της -έστω και σε καπιταλιστική βάση- στην αντιμετώπιση των πανδημιών έναντι του χρηματοβόρου ιδιωτικού τομέα, αλλά στη στήριξη των καπιταλιστικών επιχειρήσεων και κυρίως των μονοπωλίων. Με δυο λόγια, αντί να στηρίξουν ένα περισσότερο αποτελεσματικό κοινωνικό κράτος, με στιβαρή δημόσια δωρεάν Υγεία, με ανάλογο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό και υλικοτεχνική επάρκεια, αντί να στηρίξουν την Έρευνα στη Βιολογία και Ιατρική για την πρόληψη και θεραπεία των επιδημιών που συνεχώς αναβιώνουν, αντί να καταπολεμήσουν την αισχροκέρδεια και το μαυραγοριτισμό στους τομείς της Υγείας και της Πρόνοιας, δίνουν προτεραιότητα στη σωτηρία των κερδών του κεφαλαίου! Ατράνταχτη απόδειξη η διεθνής πρακτική της προσφυγής στον εθελοντισμό, που δείχνει ανάγλυφα την προσωρινότητα, αλλά και την προχειρότητα με την οποία αντιμετωπίζουν την πανδημία. Ακόμα και ο «προβληματισμός» για την άμεση λειτουργία των επιχειρήσεων, με τη λογική ότι έτσι θα περιοριστεί η οικονομική ζημιά, δείχνει την απανθρωπιά του συστήματος!
Ωστόσο, εκείνο που δημιουργεί εκτεταμένους φόβους στις παγκόσμιες ηγεσίες είναι η διατύπωση της γενικής διευθύντριας του ΔΝΤ, Κρ. Γκεοργκίεβα, ότι: «Βασική ανησυχία …από την αιφνίδια διακοπή λειτουργίας της παγκόσμιας οικονομίας …είναι ότι όχι μόνο μπορεί να υπονομεύσει την ανάκαμψη, αλλά μπορεί και να διαβρώσει τον ιστό των κοινωνιών μας». Εκεί ακριβώς βρίσκεται το μείζον θέμα. Ο ιστός των κοινωνιών. Γιατί, μεσούσης της πανδημίας, το ίδιο το καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα δείχνει με το δάχτυλο τους λαούς του πλανήτη και προσπαθεί με μια παγκόσμια προπαγανδιστική εκστρατεία τρόμου και χειραγώγησης να παραλύσει τις αντιδράσεις τους και να σβήσει από το μυαλό του κόσμου ποιοι ευθύνονται που βρέθηκε απροετοίμαστος ο καπιταλιστικός κόσμος με διαλυμένα τα δημόσια συστήματα υγείας παντού.
★★★
Το πώς θα αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις μετά το τέλος της πανδημίας και το παλιρροιακό κύμα των αντιδράσεων ανά τον κόσμο, από τα εκατομμύρια των ανέργων, είναι ένα ζήτημα το οποίο το καπιταλιστικό σύστημα αντιμετώπισε κατά καιρούς, ανάλογα με τους συσχετισμούς δυνάμεων και τις διαθέσεις της εργατικής τάξης. Είτε δηλαδή με τις γνωστές συνταγές κεϋνσιανής κοπής, είτε με σειρά νέων αντιλαϊκών μέτρων.
Εκείνο που θα επιδιώξουν οι αστικές κυβερνήσεις είναι η εξασφάλιση της συναίνεσης των λαών για τη δήθεν ορθότητα των επιλογών τους απέναντι στη νόσο, ώστε να δεχθούν αδιαμαρτύρητα τα όποια μέτρα. Προς το παρόν προσφέρουν φιλοδωρήματα συνοδευόμενα με το τάχατες φιλόστοργο ενδιαφέρον ενός κράτους φυσικού αυτουργού για τα θύματα του ιού! Μάλιστα, στη Μητρόπολη του νεοφιλελευθερισμού, όπου συνωστίστηκαν 3,3 εκατ. άνεργοι μέσα σε μία εβδομάδα (στην κρίση του 2008, οι άνεργοι δεν ξεπερνούσαν τους 850.000 το μήνα) και ο κίνδυνος μίας κοινωνικής αναταραχής τύπου Λος Άντζελες 1992 είναι υπαρκτός, η κυβέρνηση Τραμπ (ενόψει εκλογών) θορυβημένη ενέκρινε το μυθώδες ποσό των 2,2 τρισ. δολαρίων για την αποτροπή των συνεπειών του κορονοϊού, με ημερομηνία λήξης τον Ιούνιο. Τόσο πιστεύει πως θα διαρκέσει η κρίση. Συγκεκριμένα, έσπευσε να υποσχεθεί από 800 έως 1200 δολάρια σε κάθε Αμερικανό ανεξαρτήτως επαγγέλματος, με ετήσιο ατομικό εισόδημα από 75.000 μέχρι 100.000 δολάρια! Επιπλέον σε κάθε άνεργο θα χορηγείται επίδομα 600 δολαρίων τη βδομάδα επί τέσσερις μήνες. Παράλληλα, αναστέλλεται η πληρωμή μιας σειράς δανείων και χορηγούνται 200 δισ. δολάρια για τη στήριξη του συστήματος Υγείας. Κι όμως. Παρά την προεκλογική προσπάθεια «επίδειξης αλληλεγγύης», πρόκειται για ψίχουλα, αφού δεν προβλέπεται ούτε ένα δολάριο για ενίσχυση των δημόσιων υποδομών Υγείας, Παιδείας, Πρόνοιας -που έτσι κι αλλιώς είναι σχεδόν ανύπαρκτα στις ΗΠΑ- ή για μακρόπνοες επενδύσεις εντάσεως εργασίας. Οι άνεργοι θα παραμείνουν άνεργοι σε όποιες επιχειρήσεις μείνουν τελικά κλειστές ή ανανεώσουν το προσωπικό τους με άλλους ανέργους. Ήδη, τόσο στον τομέα της Έρευνας και Βιολογίας, όσο και στον τομέα της ιατρικής, φαρμακολογίας και ιατρικής τεχνολογίας, αλλά και στις υποδομές Υγείας (ιδιωτικές κλινικές και θεραπευτήρια) έχουν επενδυθεί τεράστια ποσά από το χρηματιστικό κεφάλαιο, που θα επιδιώξει με κάθε τρόπο την επιστροφή στην κερδοσκοπία. Και απ’ ό,τι φαίνεται οι κυβερνήσεις δεν δείχνουν καμία διάθεση και πρόθεση για τη βελτίωση των δημόσιων δομών Υγείας. Αναγορεύουν σε «ήρωες» -επειδή τώρα τους χρειάζονται- τους γιατρούς και νοσηλευτές που πριν ελεεινολογούσαν, και οι οποίοι δίνουν πραγματικά μία τιτάνια, έξω από ωράρια μάχη, με ελάχιστες απολαβές και τραγικές συνθήκες και την ίδια στιγμή προσφέρουν δισεκατομμύρια στους κλινικάρχες για τη διάθεση ΜΕΘ στο σύστημα! Ταυτόχρονα, οι κυβερνήσεις και τα διατεταγμένα ΜΜΕ, επιδίδονται σε μία προπαγάνδα για τον «παγκόσμιο κίνδυνο που απειλεί την ανθρωπότητα», λυπούνται για τη χρεοκοπία κάποιων γνωστών μονοπωλίων ή θρηνούν για το θάνατο κάποιων επώνυμων προσώπων από τον Covid- 19. Επιχειρείται με λίγα λόγια ο εξισωτισμός και η άμβλυνση του ταξικού χαρακτήρα του φαινομένου που «χτυπά ανεξέλεγκτα φτωχούς και πλούσιους» και κλείνει είτε μονοπώλια είτε μικρομάγαζα. Δεν είναι καθόλου έτσι. Γιατί η ταξικότητα της πανδημίας αποδεικνύεται από το γεγονός ότι σε ολόκληρο τον καπιταλιστικό κόσμο, τα συστήματα της δημόσιας Υγείας στέκονται απολύτως ανεπαρκή για την αναχαίτιση της πανδημίας και την κάλυψη των λαϊκών αναγκών, παρά το ότι οι εργαζόμενοι έχουν πληρώσει με χρυσάφι τις εισφορές υγείας. Αλλά και τα κολοσσιαία ποσά για τη σωτηρία των επιχειρήσεων, σε σχέση με τα ψίχουλα στους εργαζόμενους που χάνουν τη δουλειά τους είναι επαρκέστατη απόδειξη για το πού βρίσκεται η ουσία της ταξικότητας. Ακόμα και η προσεπίκληση στην «υπευθυνότητα», την «ατομική ευθύνη», τον «αυτοπεριορισμό», τον «αυτοσεβασμό», την «αλληλεγγύη», τον «πατριωτισμό», κλπ και παράλληλα τα αστυνομικά μέτρα περιορισμού και καταστολής προϊδεάζουν για μία επιθετική, αντιλαϊκή εξέλιξη, με στόχο την με κάθε τρόπο αναπλήρωση των χαμένων κερδών του κεφαλαίου, σε βάρος των λαϊκών συμφερόντων.
Είναι βέβαιο πως μόλις οι λαοί συνέλθουν από το σοκ της πανδημίας και αντιληφθούν την τραγική τους κατάσταση θα αντιδράσουν δυναμικά, επιδιώκοντας μαχητικά την αποκατάσταση των τεράστιων προβλημάτων εργασίας και μισθού. Και δεν πρέπει να ξεγελαστούν από τις επινοήσεις του αστικού κράτους. Το ζήτημα είναι η συνειδητοποίηση των αιτιών που γέννησαν τα τωρινά προβλήματα και η οργάνωση των αντιδράσεων και γενικά των αγώνων για την αποκατάστασή του.
Χωρίς αμφιβολία, αν η πανδημία του κορονοϊού συνεχιστεί, θα απαιτηθούν συνεχείς δέσμες κρατικών μέτρων προκειμένου να εξασφαλισθεί η ισορροπία της οικονομίας. Μπαίνει λοιπόν το ρητορικό ερώτημα: τον κλονισμό της οικονομίας από τη συνεχή αφαίμαξη, ποιος θα τον πληρώσει, αν όχι ο λαός;
Δεν είναι λοιπόν να απορεί κανείς, ότι τα μέτρα θα σκληρύνουν, εάν οι λαοί δεν αντιληφθούν τον ταξικό χαρακτήρα του όλου προβλήματος που ξεκινά, στη συγκεκριμένη περίπτωση, από τη δημόσια δωρεάν υγεία και επεκτείνεται στις απολύσεις, στην ανεργία και το μεροκάματο. Κι αυτό θα εξαρτηθεί από το «ανέβασμα» του εργατολαϊκού κινήματος.
