Κλιμακούμενη βαίνει η σύγκρουση ΗΠΑ και Κίνας, στο φόντο της πανδημίας και της επακόλουθης οικονομικής κρίσης που πυροδότησε. Η ηγετική ομάδα των ΗΠΑ με κάθε ευκαιρία επιτίθεται στην Κίνα.
Λαμβάνοντας υπόψη και τις βαρύτατες συνέπειες για την αμερικανική οικονομία, είναι προφανές ότι η αμερικανική ηγεμονία απειλείται σοβαρά από τη ραγδαία καπιταλιστική ανάπτυξη, την πολιτική διείσδυση και επέκταση της Κίνας.
Είναι επομένως εύλογο να ανάγεται ανοιχτά ως ζήτημα εθνικής ασφαλείας (βλ. ιμπεριαλιστικής ηγεμονίας) για τις ΗΠΑ. Το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ σε έκθεσή του, η οποία όμως δεν δόθηκε στη δημοσιότητα, κατηγορεί την κινεζική κυβέρνηση ότι απέκρυψε σκόπιμα τη σοβαρότητα του κορονοϊού από τη διεθνή κοινότητα, ενώ συσσώρευε εισαγωγές και μείωσε τις εξαγωγές, αποθεματοποιώντας ιατρικές προμήθειες, για να πλήξει τους ανταγωνιστές της.
Ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ Πομπέο κατηγόρησε την Κίνα ότι “ηθελημένα απέκρυπτε την εμπορική της δραστηριότητα” και προειδοποίησε ότι “οι υπεύθυνοι θα λογοδοτήσουν και αυτό θα γίνει σε χρόνο που θα καθορίσουμε εμείς”. Κλιμακώνοντας την πίεση υποστήριξε ότι υπάρχει “σημαντικός αριθμός αποδείξεων”, χωρίς όμως να παρουσιάσει καμία, πως ο νέος κορονοϊός προέρχεται από εργαστήριο στην πόλη Ουχάν. Οι δηλώσεις Πομπέο έρχονται τη στιγμή που η διοίκηση Τραμπ σχεδιάζει την επιβολή κυρώσεων προς την Κίνα και τη διεκδίκηση αποζημιώσεων. Η πολιτεία του Μιζούρι έγινε η πρώτη πολιτεία των ΗΠΑ που άσκησε μήνυση κατά της κινεζικής κυβέρνησης, ενώ στο Ουισκόνσιν ένας πολιτειακός γερουσιαστής εισήγαγε νομοσχέδιο στο οποίο επικρίνονται “η αμέλεια και οι εχθρικές ενέργειες” της κινεζικής κυβέρνησης.
Σύμφωνα με την Washington Post, αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ εξετάζουν την ιδέα να ακυρώσουν οι ΗΠΑ την αποπληρωμή μέρους του τεράστιου χρέους τους ύψους 1,12 τρισ. δολάρια προς την Κίνα. Κάτι τέτοιο θα προκαλούσε μεγάλη αναστάτωση στις διεθνείς κεφαλαιαγορές, αν και ο επικεφαλής των οικονομικών συμβούλων του Λευκού Οίκου, Λάρι Κούντλοου, διέψευσε το σενάριο.
Η απόφαση του Αμερικανού προέδρου να στοχοποιήσει την Κίνα αποτελεί επίσης ένα τμήμα της προεκλογικής του στρατηγικής ενόψει των προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου. Αφού κατέρρευσε το αφήγημα της “πιο ισχυρής οικονομίας στην ιστορία”, το επιτελείο του Τραμπ μεταφέρει την προεκλογική αντιπαράθεση με τους Δημοκρατικούς στο ποιος θα είναι ο πιο σκληρός απέναντι στην Κίνα.
Μπορεί από την αμερικάνικη κυβέρνηση να κανοναρχούν ενάντια στο Πεκίνο, την ίδια όμως ώρα καταγράφονται και ηχηρές διαφοροποιήσεις. Ο επικεφαλής του Γενικού Επιτελείου Στρατού των ΗΠΑ, στρατηγός Μίλι, δήλωσε ότι παραμένει ακόμη άγνωστο αν ο ιός προήλθε από ιχθυαγορά της Κίνας, από εργαστήριο ή άλλη τοποθεσία, επαναλαμβάνοντας ωστόσο την άποψη ότι κατά πάσα πιθανότητα δεν είναι κατασκευασμένος από τον άνθρωπο. Ακόμη και οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες “άδειασαν” τον Τραμπ. Το γραφείο του διευθυντή Εθνικής Αντικατασκοπείας, που επιβλέπει όλες τις μυστικές υπηρεσίες, τόνισε σε ανακοίνωσή του ότι η γνώμη των ομοσπονδιακών αρχών “συμβαδίζει με την ευρεία συναίνεση των επιστημόνων ότι ο νέος κορονοϊός δεν κατασκευάστηκε από τον άνθρωπο, ούτε πρόκειται για γενετικά τροποποιημένο ιό”.
Από την άλλη, οι Αμερικανοί επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών κινούνται στη γραμμή Τραμπ, τονίζοντας ότι αυτό που ακόμη εξετάζουν είναι αν η πανδημία προκλήθηκε από κάποιο λάθος σε κινεζικό εργαστήριο. Κοινώς επικρατεί κομφούζιο στις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες που αποτυπώνει την εσωτερική κρίση και το διχασμό που διατρέχει τα κέντρα εξουσίας των ΗΠΑ.
★★★
Από τη μεριά της η Κίνα κρατάει στάση υπεύθυνης μεγάλης δύναμης θέλοντας να κερδίσει χρόνο, που δουλεύει υπέρ της. Αρνήθηκε τη διεξαγωγή διεθνούς έρευνας για την προέλευση του ιού, όσο η πανδημία και οι αμερικανικές κατηγορίες εξακολουθούν να εξαπλώνονται, όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρεσβευτής της Κίνας στα Ηνωμένα Έθνη στη Γενεύη.
“Δεν μπορούμε να ανεχθούμε την ελεύθερη διάδοση αυτού του είδους του πολιτικού ιού… ενώ όλες οι προσπάθειες πρέπει να κατευθυνθούν προς τον αγώνα κατά του πραγματικού ιού”, δήλωσε ο Τσεν Σου σε συνέντευξη τύπου.
Ερωτώμενος για την πρόσκληση που περιμένει από το Πεκίνο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για να στείλει επιστήμονες στην Ουχάν τόνισε ότι:“Δεν είμαστε εκ προοιμίου αλλεργικοί σε κάθε μορφής έρευνα και αξιολόγηση”, διότι αυτές επιτρέπουν “την προετοιμασία των υπηρεσιών αντιμετώπισης υγειονομικών κρίσεων που θα έρθουν”, αλλά “δεν έχουμε χρόνο να χάσουμε, για να σώσουμε ζωές”.
Το Πεκίνο προειδοποίησε επίσης τις ΗΠΑ να μην χρησιμοποιούν τους δασμούς ως όπλο, καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, απείλησε να επιβάλει περισσότερους δασμούς σε κινεζικά αγαθά. Επίσης, άρθρο της Λαϊκής Ημερησίας βάζει πάγο στις αξιώσεις των ΗΠΑ για αποζημιώσεις με αφορμή τον ιό, θέτοντας το ρητορικό ερώτημα: “Εξάλλου, έχει αξιώσει κάποιος ζημίες για προηγούμενες επιδημίες, όπως η πανδημία H1N1 που εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Αμερική;”. Το άρθρο υπενθύμισε και τις πρόσφατες δηλώσεις του κυβερνήτη της Νέας Υόρκης ότι η πανδημία στη Νέα Υόρκη προήλθε από την Ευρώπη και όχι από την Κίνα.
★★★
Η σύγκρουση ΗΠΑ και Κίνας, που έτσι και αλλιώς υπόβοσκε, είναι πλέον με αφορμή την πανδημία εφ’ όλης της ύλης, ξεφεύγοντας από την υγειονομική ή τη στενά οικονομική πλευρά του ζητήματος. Έχουν τεθεί θέματα εθνικής ασφάλειας και άμυνας που άπτονται των αντίστοιχων δογμάτων που υιοθέτησε πριν μερικά χρόνια η αμερικανική ηγεσία και τα οποία χαρακτηρίζουν την Κίνα και τη Ρωσία ως βασικούς αντιπάλους (αναθεωρητικές δυνάμεις), οριοθετούν τις εμπορικές διαμάχες “ως ύψιστο ζήτημα εθνικής ασφαλείας” και προετοιμάζουν τις ΗΠΑ για πόλεμο μεταξύ μεγάλων δυνάμεων.
Σε αυτό το πλαίσιο ο υπουργός άμυνας των ΗΠΑ, Μαρκ Εσπερ, κατηγόρησε Ρωσία και η Κίνα ότι εκμεταλλεύονται την κρίση της επιδημίας για να προωθήσουν τα συμφέροντά τους στην Ευρώπη, χαρακτηρίζοντας παράλληλα κακόβουλες τις προσπάθειες προώθησης του εξοπλισμού κινητής τηλεφωνίας της Huawei. Σε δηλώσεις που έκανε σε ιταλική εφημερίδα -η Ιταλία αποτελεί διαφιλονικούμενο πεδίο επιρροής για ΗΠΑ, Κίνα και Ρωσία- ο Έσπερ είπε χαρακτηριστικά, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με το αν η Κίνα και η Ρωσία θα προσπαθήσουν να κερδίσουν επιρροή στην Ιταλία με την αποστολή βοήθειας: “Οι Ηνωμένες Πολιτείες γνωρίζουν ότι ορισμένες χώρες θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευθούν την πανδημία ως μέσο για να επενδύσουν σε νευραλγικής σημασίας βιομηχανία και υποδομές, με επιπτώσεις στον τομέα της ασφάλειας μακροπρόθεσμα”. Για να συμπληρώσει: “Είναι σχεδόν βέβαιο ότι ανταγωνιστικές δυνάμεις θα προσπαθήσουν να χρησιμοποιήσουν τα συμφέροντά τους, θα προτάξουν τα συμφέροντά τους για να δημιουργήσουν διχόνοια στο ΝΑΤΟ και την Ευρώπη. Η Huawei και το 5G είναι σημαντικά παραδείγματα αυτής της κακόβουλης δραστηριότητας της Κίνας”.
Οι δηλώσεις αυτές γίνονται την ώρα που η Κίνα επιταχύνει την ανάπτυξη δικτύων 5G τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, στο πλαίσιο ενός τεράστιου επενδυτικού σχεδίου σε βασικούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών, της ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών.
Δεδομένα από την Ακαδημία Τεχνολογίας Πληροφοριών και Επικοινωνιών της Κίνας (CAICT) -μια κυβερνητική δεξαμενή σκέψης- έδειξαν ότι η εμπορευματοποίηση του 5G στην Κίνα αναμένεται να αποφέρει άμεση οικονομική παραγωγή 10,6 τρισ. γιουάν (1,5 τρισ. δολάρια) από το 2020 έως το 2025 και μια έμμεση οικονομική παραγωγή περίπου 24,8 τρισ. γιουάν (3,5 τρισ. δολάρια).
Μια έκθεση που κυκλοφόρησε πρόσφατα η GSMA, μια διεθνής ένωση φορέων εκμετάλλευσης κινητής τηλεφωνίας με έδρα το Λονδίνο, προέβλεπε ότι η Κίνα θα έχει σχεδόν το 45% των συνολικών 1,8 δισεκατομμυρίων συνδρομητών 5G παγκοσμίως έως το 2025, προσθέτοντας ότι η χώρα εξακολουθεί να ηγείται του κόσμου στην ανάπτυξη 5G, παρά την πανδημία.
★★★
Η σύγκρουση παίρνει και στρατιωτικά χαρακτηριστικά με την εντονότερη παρουσία των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων στην θάλασσα της Νότιας Κίνας και ευρύτερα στον Ειρηνικό Ωκεανό, ανεβάζοντας επικίνδυνα την ένταση στην περιοχή.
Σύμφωνα με πληροφορίες που μετέδωσαν τα διεθνή ΜΜΕ, οι ΗΠΑ μετέφεραν τέσσερα στρατηγικά βομβαρδιστικά Β-1Β Lancer τα οποία έχουν τη δυνατότητα να μεταφέρουν ατομικά και πυρηνικά όπλα, στη ναυτική βάση Γκουάμ, στον Ειρηνικό, την πιο κοντινή στην Κίνα.
Σε δηλώσεις που έκανε ο επικεφαλής της πολεμικής αεροπορίας Ειρηνικού των ΗΠΑ, Φρανκ Γουέλτον, μίλησε για τις ικανότητες των βομβαρδιστικών Β-1Β να μεταφέρουν πυραύλους μεγάλης εμβέλειας που μπορούν να πλήξουν πλοία.
Πρόσφατα, πηγές από το Πεκίνο ανέφεραν πως “εκδίωξαν” από τη Νότια Σινική θάλασσα το αμερικανικό πολεμικό πλοίο USS Barry, το οποίο έπλεε κοντά σε νησίδες που διεκδικούνται από την Κίνα και το Βιετνάμ.
Όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος του κινέζικου υπουργείου Άμυνας, μετά από τη συνάντηση των πλοίων των δύο χωρών, “ο στρατός της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Κίνας θα παραμείνει σε μέγιστο βαθμό συναγερμού και θα φυλάττει την εθνική κυριαρχία, την ασφάλεια και τα συμφέροντά μας, καθώς και την ειρήνη και την ευημερία στην περιοχή”.
Μόνο τυχαίο δεν είναι άρθρο των Financial Times που θεωρεί ότι η σημερινή κλιμακούμενη ένταση μεταξύ των δύο χωρών ίσως να οδηγήσει όχι μόνο σε έναν ψυχρό πόλεμο, αλλά σε μια πραγματική ένοπλη σύγκρουση.
Σε μια παράλληλη εξέλιξη οι ΗΠΑ υποδαύλισαν την αντιπαράθεση Κίνας-Ταϊβάν με αφορμή ένα tweet της μόνιμης αντιπροσωπείας των ΗΠΑ στον ΟΗΕ για την πανδημία του κορονοϊού, στο οποίο γινόταν λόγος για “σθεναρή στήριξη” στη “συμμετοχή της Ταϊβάν” στον Οργανισμό.
Με ένα οργισμένο δελτίο τύπου, η κινεζική διπλωματική αποστολή στα Ηνωμένα Έθνη έκανε λόγο για “σοβαρή παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Κίνας” και για “κατάφωρη ανάμιξη στις εσωτερικές υποθέσεις της Κίνας”.
“Υπάρχει μόνο μία Κίνα στον κόσμο. Η κυβέρνηση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας είναι η μοναδική νόμιμη κυβέρνηση που αντιπροσωπεύει το σύνολο της Κίνας και η Ταϊβάν αποτελεί αναπαλλοτρίωτο τμήμα της Κίνας”, συνέχισε η ανακοίνωση, τονίζοντας πως η αρχή της ενιαίας Κίνας “τηρείται αυστηρά” στον Οργανισμό.
