Ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται και οι κυρώσεις της Δύσης διευρύνονται, εκτός από τη γενικότερη γεωπολιτική κρίση που έχει ξεσπάσει, μία χωρίς προηγούμενο ενεργειακή κρίση και κατάρρευση των ισορροπιών και κανόνων του παγκόσμιου εμπορίου υδρογονανθράκων έχει εκτοξεύσει τις τιμές, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην απορρύθμιση της αγοράς σε είδη πρώτης ανάγκης. Μία απεγνωσμένη προσπάθεια της Δύσης και ιδιαίτερα της Ευρώπης για ενεργειακή απεξάρτηση από την Ρωσία, βρίσκεται σε εξέλιξη.
Γίνονται κινήσεις προς πετρελαιοπαραγωγικές χώρες και διεθνή καρτέλ, όπως ο ΟΠΕΚ, να αυξήσουν την παραγωγή πετρελαίου, να εξασφαλιστεί η επάρκεια και να συγκρατηθούν οι τιμές. Οι ΗΠΑ στράφηκαν και προς τη Βενεζουέλα του Μαδούρο για εξασφάλιση πετρελαίου, αλλά και προς το Ιράν με την βούλησή τους να κλείσει η συμφωνία για το Ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Συναντούν σοβαρά εμπόδια, αφού η σύμμαχός τους Σαουδική Αραβία δεν ευθυγραμμίζεται μαζί τους και οι διαπραγματεύσεις στη Βιέννη για το Ιρανικό Πυρηνικό Πρόγραμμα διακόπηκαν μετά από όρους που έθεσε η Ρωσία.
Η Σαουδική Αραβία, μία βασική δύναμη του ΟΠΕΚ που καθορίζει την πολιτική του, άλλοτε αντίπαλος της Ρωσίας και τα τελευταία χρόνια συνεργάτης της, φαίνεται να τορπιλίζει κάθε προσπάθεια για εξομάλυνση της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου. Μία ημέρα μετά την πρωτοβουλία των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων να ζητήσουν αύξηση παραγωγής του ΟΠΕΚ, η ναυαρχίδα του πετρελαϊκού κλάδου της Σαουδικής Αραβίας, η Aramco, αγοράζει και δεσμεύει από τη διάθεση μεγάλο όγκο ντίζελ. Στην περίπτωση αυτή θα αναπλήρωναν το 1/7 του ρωσικού πετρελαίου που αποκλείστηκε από την αγορά. Στην παραγγελία της σαουδαραβικής εταιρείας αναφέρεται σχετικό ρεπορτάζ του Bloomberg, που δεν παραλείπει να εκφράσει την έκπληξή του για την «αιφνιδιαστική» κίνηση της εταιρείας καθώς η Aramco συνήθως εξάγει πετρέλαιο.
Την ίδια στιγμή η διακοπή των διαπραγματεύσεων για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν δημιούργησε τριβές ανάμεσα στην Τεχεράνη και τη Μόσχα, τις οποίες έσπευσαν οι δύο πλευρές να αντιμετωπίσουν στα πλαίσια της παγιωμένης συνεργασίας τους.
Το αίτημα της Ρωσίας να της δοθούν γραπτές εγγυήσεις από τις ΗΠΑ ότι οι κυρώσεις σε βάρος της δεν θα επηρεάσουν τη συνεργασία της με το Ιράν «δεν είναι εποικοδομητικό» όσον αφορά τις συνομιλίες μεταξύ της Τεχεράνης και των μεγάλων δυνάμεων για την αναβίωση της πυρηνικής συμφωνίας του 2015, σύμφωνα με την Τεχεράνη. «Οι Ρώσοι έβαλαν αυτό το αίτημα στο τραπέζι πριν από δύο ημέρες. Αντιλαμβανόμαστε ότι αλλάζοντας τη θέση της στις συνομιλίες της Βιέννης, η Ρωσία θέλει να διασφαλίσει τα συμφέροντά της σε άλλα μέρη. Η ενέργεια αυτή δεν είναι εποικοδομητική για τις πυρηνικές συνομιλίες της Βιέννης». Η ανακοίνωση της Ρωσίας, η οποία οδήγησε στη διακοπή των συνομιλών που διεξάγονται εδώ και πολλούς μήνες στη Βιέννη, έγινε λίγο αφότου η Τεχεράνη έκανε γνωστό ότι κατέληξε σε συμφωνία με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) για τον «οδικό χάρτη» που θα βοηθήσει στην επίλυση των ζητημάτων τα οποία παραμένουν σε εκκρεμότητα.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, είπε ότι οι κυρώσεις που επέβαλε η Δύση στη χώρα του για τον πόλεμο στην Ουκρανία αποτελούν πρόσκομμα για την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν. Προειδοποίησε μάλιστα ότι θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα ρωσικά συμφέροντα. Ο Λαβρόφ είπε ότι η Ρωσία θέλει γραπτές εγγυήσεις από τις ΗΠΑ ότι το εμπόριο, οι επενδύσεις και η στρατιωτικο-τεχνολογική συνεργασία της Μόσχας με το Ιράν δεν θα παρεμποδιστεί κατά κανέναν τρόπο από τις κυρώσεις.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ απάντησε ότι οι νέες κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας δεν θα έχουν καμία επίπτωση στην πιθανή αναβίωση της πυρηνικής συμφωνίας με το Ιράν. «Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε με τη Ρωσία για την επιστροφή στην πλήρη εφαρμογή της JCPOA. Είναι προς το κοινό συμφέρον και της Ρωσίας να διασφαλιστεί ότι το Ιράν δεν θα αποκτήσει ποτέ πυρηνικό όπλο», ανέφερε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Παράλληλα και η Κίνα έχει ζητήσει γραπτές εγγυήσεις ότι οι εταιρείες της που συνεργάζονται με το Ιράν δεν θα πληγούν από τις αμερικανικές κυρώσεις. Τέτοια αιτήματα από δυνάμεις σαν τη Ρωσία και την Κίνα θέτουν νέες προϋποθέσεις στις προσπάθειες για την επίτευξη συμφωνίας, σε μια περίοδο που αυτό διαφαινόταν στον ορίζοντα.
Τα ευρωπαϊκά μέρη που διαπραγματεύονται την αναβίωση της συμφωνίας του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν προειδοποίησαν τη Ρωσία να μην θέσει πρόσθετους όρους που θα περιπλέκουν την επίτευξη συμφωνίας, ανέφεραν σε κοινή δήλωση προς το Συμβούλιο των Διοικητών των 35 εθνών του ΟΗΕ. «Το παράθυρο ευκαιρίας κλείνει. Καλούμε όλες τις πλευρές να λάβουν τις απαραίτητες αποφάσεις για να κλείσει αυτή η συμφωνία τώρα και τη Ρωσία να μην θέσει πρόσθετους όρους για τη σύναψή της», δήλωσαν η Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία μετά την ανακοίνωση της Ρωσίας επιπλέον αιτημάτων που οδήγησαν σε «πάγωμα» των διαπραγματεύσεων.
Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Χοσεΐν Αμιραμπντολαχιάν, επισκέφτηκε εκτάκτως τη Μόσχα, για την διευθέτηση του ζητήματος. Μετά την συνάντησή τους ο Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ έδωσαν γραπτές εγγυήσεις στη Ρωσία, ότι οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί δεν θα εμποδίσουν το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Η υποχώρηση αυτή των ΗΠΑ, σε μία συγκυρία ακραίας όξυνσης, δείχνει το πόσο βάρος έχει ο παράγοντας ενέργεια στις εξελίξεις. Στον τομέα αυτόν τα διεθνή ερείσματα και οι συμμαχίες της Ρωσίας δεν μπορεί να αγνοηθούν.
Με αυτά τα δεδομένα επιδίωξη του Ιράν δεν είναι να «εκμεταλλευτεί» τον χώρο που δημιουργούν οι κυρώσεις στη Ρωσία με το να απαλλαγεί από τις κυρώσεις σε βάρος του. Προφανώς και θέλει να τερματιστούν οι κυρώσεις αλλά ταυτόχρονα διατηρεί πλήρως τη συνεργασία με τη Ρωσία. Επιπλέον, υπάρχουν και ζητήματα που αφορούν και τις κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας. Και αυτό γιατί η Ρωσία είναι τμήμα του μηχανισμού εφαρμογής της συμφωνίας, εφόσον με βάση τη συμφωνία αυτή παραλαμβάνει το εμπλουτισμένο ουράνιο που έχει παραχθεί στο Ιράν και αντίστοιχα προσφέρει πυρηνικό καύσιμο για την ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας, έναν μηχανισμό που θα μπορούσε να διακυβευτεί από τις κυρώσεις.
Όλα αυτά εξηγούν γιατί αυτή τη στιγμή η τύχη της διαπραγμάτευσης για τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν θα εξαρτηθεί από τις εξελίξεις σε σχέση με την Ουκρανία, κάτι που έβαλε στο τραπέζι και η ίδια η Ρωσία με το αίτημά της να υπάρχουν εγγυήσεις ότι οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί σε βάρος της από τη Δύση δεν πρόκειται να επηρεάσουν τις μελλοντικές εμπορικές σχέσεις της με το Ιράν. Και παρότι υπήρξαν φωνές στο Ιράν που άσκησαν κριτική στη Ρωσία ότι «θέτει σε ομηρία» τη συμφωνία, φαίνεται πως η κυβέρνηση του Ιράν σε αυτή τη βάση δεν επιθυμεί να αντιπαρατεθεί με τη Ρωσία.
