Θα αναρωτιέται κανείς αν η καταστροφική πορεία σε βάρος του ελληνικού λαού ήταν προδιαγεγραμμένη από το 1981, χρονιά της ένταξής μας στην τότε ΕΟΚ. Στην αρθρογραφία του «Λαϊκού Δρόμου», το ζήτημα της καταστροφικής πορείας έμπαινε ξεκάθαρα ήδη από τότε.
Σήμερα, 40 χρόνια μετά την ένταξη της χώρας μας στο κοινοτικό μόρφωμα και μετά από μία επώδυνη, βασανιστική πορεία του λαού μας μέσα στις αντιδραστικές-αντιλαϊκές πολιτικές, μπορούμε να καταλήξουμε σε ασφαλή συμπεράσματα.

Το ιστορικό της ένταξης

Με δεδομένη την ολόπλευρη εξάρτηση της χώρας από τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό (με κατάληξη την αμερικανοκίνητη στρατιωτική δικτατορία του 1967-74), η τότε κυβέρνηση Καραμανλή, μέσα σε ένα έντονο αντιαμερικανισμό, στράφηκε προς το ευρωπαϊκό μονοπωλιακό κεφάλαιο, εξισορροπώντας τις ιμπεριαλιστικές εξαρτήσεις, με στόχο τον επαναπροσδιορισμό του χαρακτήρα των οικονομικών συμφερόντων της μεγαλοαστικής τάξης που εκπροσωπούσε, τα οποία «εγγυόταν» η τότε ΕΟΚ, σε πλήρη αντίθεση με τις λαϊκές επιδιώξεις και τα λαϊκά συμφέροντα. Έτσι, η Ελλάδα με την ένταξή της, πιστώθηκε με τον παρασιτικό τομέα των υπηρεσιών, του μεταπρατικού εμπορίου και των οδών μεταφοράς, σαν αποτέλεσμα του προσχεδιασμένου καταμερισμού που επεφύλαξε το ευρωπαϊκό μονοπωλιακό κεφάλαιο για τη χώρα μας. Πέρα από τη μετατροπή της σε προνομιακό πελάτη των ευρωπαϊκών προϊόντων και τεχνολογιών, πολύ γρήγορα ξεφύτρωσαν ένα σωρό τράπεζες, ναυτιλιακά γραφεία, μεταφορικές εταιρείες, ξενοδοχειακές μονάδες, τουριστικές επιχειρήσεις, ασφαλιστικές εταιρίες, χρηματιστηριακά γραφεία, αναγορεύοντας την Ελλάδα των αστικών κυβερνήσεων σε πιστό υπηρέτη των πολλαπλών συμφερόντων των ισχυρών ιμπεριαλιστικών κρατών, σε μια χώρα έρμαιο στην απόλυτη στρατιωτική επιρροή των ΗΠΑ, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.

Η ελληνική Γεωργία, με τις παραδοσιακές αγορές στα «εθνικά προϊόντα» (καπνό, βαμβάκι, ελαιόλαδο, σταφίδα κ.ά.), που κάλυπτε τις διατροφικές ανάγκες του πληθυσμού, αφέθηκε να ακολουθήσει το δρόμο του «ανταγωνισμού» με τα γνωστά τραγικά αποτελέσματα.

Τα καταστροφικά προγράμματα στήριξης

Εξάλλου, οι εισροές των κοινοτικών «προγραμμάτων στήριξης» (Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα, Β΄ & Γ΄ Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης, Αγροτικές επιδοτήσεις, ΕΣΠΑ κλπ), με στόχο ουσιαστικά τη δημιουργία δρόμων μεταφοράς, λιμανιών, αεροδρομίων, υποδομών, για τη ασφαλή διευκόλυνση του κοινοτικού διαμετακομιστικού εμπορίου και τουρισμού και φυσικά τα τεράστια κονδύλια του υπουργείου Εθνικής Άμυνας για εξοπλιστικά προγράμματα, έδωσαν νέα ώθηση στα οικονομικά συμφέροντα τόσο των ξένων μονοπωλίων όσο και της ντόπιας πλουτοκρατικής ολιγαρχίας. Για χάρη αυτού του απολύτως ανισότιμου καταμερισμού που αποδέχθηκε η ντόπια μεγαλοαστική τάξη, οι παραγωγικοί τομείς της Γεωργίας-Βιομηχανίας (και ιδίως της εξορυκτικής και βαριάς βιομηχανίας), με την πάροδο του χρόνου απαξιώθηκαν. Το Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας, που αποτελεί τον καθρέφτη της Οικονομίας, ενώ το 1981 εμφάνιζε έλλειμμα της τάξης των 1,1 δισ. €, σήμερα φτάνει τα 4,4 δισ. €. Μέσα σε μια 40ετία το έλλειμμα υπερτετραπλασιάστηκε, παρά τις διαβεβαιώσεις των κυβερνήσεων που τότε έκαναν λόγο για μια δήθεν τεράστια καταναλωτική αγορά 300 εκατ. πολιτών!! Σήμερα το συνολικό παραγόμενο προϊόν της Γεωργίας -Κτηνοτροφίας-Αλιείας, δηλ. του βασικού εγχωρίου διατροφικού τομέα, μετά βίας αγγίζει το 3,2% του ΑΕΠ, από 17,5% που ήταν στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Στη Βιομηχανία το παραγόμενο προϊόν φτάνει το 18,9% του ΑΕΠ, από 22,4% που ήταν το 1980. Ο τριτογενής παρασιτικός τομέας σάρωσε τα πάντα.

Το κρατικό χρέος

Από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 το δημόσιο χρέος ξεκίνησε την ανοδική του πορεία, από 28,8% του ΑΕΠ το 1981, στο 209% του ΑΕΠ σήμερα. Κραυγαλέες φοροελαφρύνσεις στα κέρδη του μεγάλου κεφαλαίου, εκτεταμένη φοροαπαλλαγή, πακτωλός κρατικών ενισχύσεων των επιχειρηματικών ομίλων (αναπτυξιακοί νόμοι, εθνική συμμετοχή στα Β΄ και Γ΄ ΚΠΣ και γενικότερα στις κοινοτικές ενισχύσεις κλπ). Με λίγα λόγια, οι κυβερνήσεις ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, αλλά και οι συγκυβερνήσεις, όπως και του ΣΥΡΙΖΑ, δανείζονταν για να εξυπηρετήσουν το ξένο και ντόπιο «επενδυτικό» κεφάλαιο. Με τη δήθεν «εθνικοποίηση» των προβληματικών επιχειρήσεων κατάφεραν να ξελασπώσουν τους καταχρεωμένους κεφαλαιοκράτες και να προχωρήσουν σε ένα όργιο ρουσφετολογικών προσλήψεων δημιουργώντας κομματικούς στρατούς. Οι αυτόματες τιμαριθμικές αναπροσαρμογές διαδέχονταν η μία την άλλη δίνοντας μία αίσθηση λαϊκής ψευτοευημερίας, που ωστόσο δεν αποτελούσαν παρά τα ψίχουλα από τα τραπέζια των μεγάλων φαγοποτιών της ντόπιας ολιγαρχίας και των ξένων μονοπωλίων. Οι τεράστιες δαπάνες σε εξοπλιστικά προγράμματα και αποστολές (πχ Βοσνία, Ουκρανία, Αφγανιστάν), που δεν υπηρετούν την εθνική άμυνα αλλά τους σχεδιασμούς των ΗΠΑ, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, αλλά και οι Ολυμπιακοί Αγώνες, με τη σκανδαλώδη κρατική στήριξη των ξένων μονοπωλίων μέσα από τις κρατικές προμήθειες, την ανάθεση δημοσίων έργων, τις συμβάσεις παραχώρησης, τις συμπράξεις δημοσίου ιδιωτικού τομέα και τις αντιπαραγωγικές κρατικές δαπάνες, εκτίναξαν παραπέρα το κρατικό χρέος στα σημερινά του επίπεδα των 349 δισ. €.

Παράλληλα με την εκτίναξη του παρασιτικού τομέα των υπηρεσιών και του εμπορίου συνεχίζεται η πτωτική πορεία σημαντικών κλάδων της μεταποίησης που δέχθηκαν ισχυρή ανταγωνιστική πίεση και συρρικνώθηκαν (πχ κλωστοϋφαντουργία, ένδυση, μέταλλο, ναυπηγική βιομηχανία, βιομηχανία αμαξωμάτων μεταφορικών μέσων κλπ). Η διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος και η ραγδαία αύξηση των εισαγωγών από την ΕΕ είχε ανάλογη επίδραση στη διόγκωση του κρατικού χρέους.

Η αγροτική πολιτική

Τα κόμματα της μεγαλοαστικής τάξης, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ (ΚΙΝΑΛ), ΣΥΡΙΖΑ αναφερόμενα στην ΕΕ και την εφαρμοζόμενη ΚΑΠ δεν διαφωνούν επί της ουσίας. Οι διαφορές τους είναι επιδερμικές, σχεδόν ανύπαρκτες και αφορούν κυρίως σε θέματα χειρισμών. Για τα κόμματα αυτά, η ανάπτυξη της ελληνικής γεωργίας θα προέλθει από το ξεκλήρισμα της φτωχομεσαίας αγροτιάς και τη συγκέντρωση της γης σε μεγάλες αγροτικές εκμεταλλεύσεις και παράλληλα με τον προσανατολισμό σε «νέες πρωτοπόρες/καινοτόμες καλλιέργειες» μέσα από την «αειφόρο» ανάπτυξη. Κι όταν αναφέρονται στη βελτίωση του αγροτικού επιπέδου, αναφέρονται ακριβώς στους μεγαλοαγρότες, τις γεωργικές επιχειρήσεις και τις αγροδιατροφικές αλυσίδες που θα προκύψουν από το ξαναμοίρασμα της εγκαταλελειμμένης ή κατασχεμένης γης των φτωχομεσαίων νοικοκυριών.

Τα κόμματα της πλουτοκρατίας έταζαν προεκλογικά λαγούς με πετραχήλια. Ξεχνούσαν σκόπιμα τους ληστρικούς όρους των δανείων της ΕΕ, την ασύδοτη κερδοσκοπία των ντόπιων και ξένων μονοπωλίων γεωργικών εφοδίων και μηχανημάτων, την αποδοχή του αφερέγγυου συστήματος επιδοτήσεων και συνυπευθυνότητας, την πραξικοπηματική διάλυση του αγροτικού συνεταιριστικού και συνδικαλιστικού κινήματος, το ύπουλο κόψιμο των επιδοτήσεων, την καταστροφή και εγκατάλειψη παραδοσιακών προϊόντων με διεθνείς αγορές, το φορομπηχτικό ασφαλιστικό νόμο, την ύποπτη διάλυση των Οργανισμών Βάμβακος, Καπνού και Ελαιολάδου, την παντελή έλλειψη σχεδιασμού όσον αφορά το είδος των καλλιεργειών και τις καλλιεργούμενες εκτάσεις, την απαράδεκτη άρνηση εφαρμογής προγραμμάτων Εγγείων Βελτιώσεων και Ύδρευσης, την αθρόα εκμετάλλευση των ξένων εργατών γης, την αμέριστη κρατική υποστήριξη στη δημιουργία γεωργικών επιχειρήσεων γνωστών Μονοπωλιακών Ομίλων, τα αγροτοκτόνα Μητρώα Αγροτών και τόσες άλλες αντιαγροτικές επιλογές των πολιτικών εκφραστών της ντόπιας ολιγαρχίας. Ξεχνούν ακόμα τους καταστροφικούς κανονισμούς που αφορούν τον καπνό, τα δημητριακά και την κτηνοτροφία, τον τριπλασιασμό του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα αγροτικά καύσιμα, τη διάλυση κορυφαίων Συνεταιριστικών Οργανώσεων (ΚΥΔΕΠ, ΣΠΕΚΑ κ.ά.), την κατάργηση των εθνικών επιδοτήσεων στα λιπάσματα και τις ζωοτροφές, την αναπροσαρμογή προς τα πάνω των τραπεζικών επιτοκίων. Ξεχνούν τέλος τις κατασταλτικές μεθόδους χειραγώγησης του αγροτικού κινήματος, τα ΜΑΤ και τα αγροτοδικεία.

Η Κοινή Αγροτική Πολιτική οδήγησε το αγροτικό ισοζύγιο από πλεόνασμα 9 δισ. δραχμών το 1980 σε έλλειμμα 2,2 δισ. € το 2018, μετατρέποντας τη χώρα σε εισαγωγέα τροφίμων.

Η ένταξη στην ΟΝΕ

Η ένταξη στο «στενό» οικονομικό πυρήνα επιδείνωσε ακόμα παραπέρα τους όρους ζωής του λαού μας, αυξάνοντας τις δαπάνες (τόκοι και χρεολύσια) εξυπηρέτησης του κρατικού χρέους. Το τέλος της δεκαετίας του 2000, η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση οδήγησε στην κήρυξη της χώρας σε «επιλεκτική χρεοκοπία» και την προσφυγή στο ΔΝΤ, που συνοδεύτηκε από αλλεπάλληλους δανεισμούς (Μνημόνια) με αποτέλεσμα χιλιάδες αντισυνταγματικούς/αντιλαϊκούς νόμους, προ­­εδρικά διατάγματα, ΠΝΠ, υπουργικές αποφάσεις, ευθυγραμμισμένα στους όρους και τις απαιτήσεις της ΕΕ και του ΔΝΤ. Με λίγα λόγια, οι κυβερνήσεις ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, αλλά και οι συγκυβερνήσεις, δανείζονταν για να εξυπηρετήσουν το ξένο και ντόπιο «επενδυτικό» κεφάλαιο. Τόσο η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση όσο και τα αλλεπάλληλα μνημονιακά προγράμματα διόγκωσαν τα δημοσιονομικά ελλείμματα και κατά συνέπεια και το κρατικό χρέος, λόγω των νέων κρατικών πακέτων στήριξης των τραπεζών και μεγάλων επιχειρήσεων, του κλεισίματος μεγάλου αριθμού μικρομεσαίων επιχειρήσεων και τέλος της αδυναμίας των λαϊκών νοικοκυριών να ανταποκριθούν στα θηριώδη μέτρα που επέβαλλαν οι δανειστές.


Μέσα σε μία δεκαετία (2009-2019) το ΑΕΠ της χώρας συρρικνώθηκε πάνω από 26%. Παρά το παραμύθι των «επενδύσεων», η ύφεση της ελληνικής οικονομίας θα συνεχιστεί, χωρίς κανείς να μπορεί να προδιαγράψει το τέλος της. Η πανδημία του κορονοϊού αποτελείωσε ό,τι είχε αρχίσει η οικονομική κρίση. Οι οικονομικοί δείκτες παρά τις κυβερνητικές, κατά καιρούς, θριαμβολογίες, σε συνδυασμό με την αντιλαϊκή πολιτική, οδήγησαν στη συρρίκνωση του μισθού εργασίας, την κατεδάφιση της Υγείας και Πρόνοιας, την ισοπέδωση των εργασιακών, κοινωνικών και δημοκρατικών δικαιωμάτων των εργαζομένων. Παρά τα συνεχή «σταθεροποιητικά προγράμματα» κλπ η χώρα οδηγήθηκε ασφαλώς στην τροχιά της αποβιομηχάνισης και αποεπένδυσης και ο λαός στη φτώχεια και την εξαθλίωση.

«Προφητικές» οι ρήσεις Καραμανλή

Οι Καραμανλικές δηλώσεις ότι: «…Μπαίνουμε σε μία αγορά 300 εκατομμυρίων πολιτών όπου θα τρώμε με χρυσά κουτάλια…», αποδείχθηκαν προφητικές για τη μεγαλοαστική τάξη, που κατάφερε μέσα από τα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης, τις αγροτικές επιδοτήσεις και ενισχύσεις, τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα, τα εξοπλιστικά προγράμματα, τους Ολυμπιακούς Αγώνες κλπ, να αποταμιεύσει πάνω από 600 δισ. € σε ελβετικές τράπεζες και σε διάφορες «λίστες» (Λαγκάρντ, Μπόργκενς, Λιχνενστάιν, Βρυξελλών κ.ά.) όπως αποκάλυψε το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel. Αυτά τα «κέρδη», προφανώς προϊόντα κλοπής, είτε από υπεραξίες (Ελλήνων και ξένων εργατών) είτε από παντοειδείς μίζες, είτε από δραστηριότητες του «αεριτζίδικου», αντιπαραγωγικού λεγόμενου τριτογενούς παρασιτικού τομέα της οικονομίας, αποτελούν περίτρανη απάντηση για το ποιος ωφελήθηκε από την ένταξη στην ΕΕ. Παράλληλα, με το πρόσχημα της καπιταλιστικής κρίσης, της μνημονιακής πολιτικής και του τεράστιου χρέους, η μεγαλοαστική τάξη, με τη στήριξη των ξένων κέντρων, κατάφερε να υποτιμήσει καθοριστικά το επίπεδο ζωής των εργατολαϊκών στρωμάτων (ισοπέδωση του μισθολογικού, του εργασιακού, του ασφαλιστικού, των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, του προνοιακού, του τομέα Υγείας, Παιδείας κ.ά.) οδηγώντας το επίπεδο διαβίωσης στην αμέσως μεταπολεμική περίοδο.

Αντιλαϊκός μονόδρομος

Κι αυτό το τοπίο θα διέπει εφεξής τις νέες συνθήκες που θα διαμορφωθούν στην μεταπανδημιακή Ελλάδα, ενόψει των νέων ξένων επενδυτικών προγραμμάτων με στόχο την καταλήστευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών, δημόσιων επιχειρήσεων και Οργανισμών, που με εντυπωσιακή ευκολία ξεπούλησαν ή ξεπουλάν οι αστικές κυβερνήσεις. Η ελαχιστοποίηση του μισθού εργασίας, η εργασιακή ζούγκλα και οι σχεδόν μηδενικές ασφαλιστικές παροχές και προνοιακές καλύψεις, αποτελούν ένα ιδανικό «επιχειρησιακό τοπίο» για τους μελλοντικούς επενδυτές-ληστές της «πράσινης» ανάπτυξης, της «ψηφιακής» τεχνολογίας, των μεταφορών και των logistics . Παράλληλα, οι δανειστές-τοκογλύφοι έχουν εξασφαλίσει τα χρήματά τους με τις ρυθμίσεις της ΕΕ και του ΔΝΤ, σε βάρος πάντα του ελληνικού λαού που θα ξεπληρώνει για πολλές γενεές τα τεράστια ελλείμματα και τις «αναδιαρθρώσεις» του κρατικού χρέους. Αλλά και η υποταγή και ο έλεγχος των συνδικαλιστικών ηγεσιών αποτελούν βασική προϋπόθεση για την εκπλήρωση των σχεδίων του μονοπωλιακού κεφαλαίου, έτσι ώστε το συνδικαλιστικό κίνημα να μην μπορέσει να σηκώσει κεφάλι. Ο γερμανογαλλικός άξονας επιδιώκει τη μεταφορά αυτής της «αναδιάρθρωσης» του χρέους στις πλάτες του ελληνικού λαού και την ελαχιστοποίηση της δικής τους συμμετοχής στην «ελάφρυνση». Παράλληλα, ΕΕ και ΔΝΤ απαιτούν την απαρέγκλιτη συνέχιση των «μεταρρυθμίσεων» και ιδιωτικοποιήσεων τα επόμενα χρόνια, μέχρι το 2060, όπου θα έχει αποπληρωθεί(;) το 75% του κρατικού χρέους.

Η «πρώτη φορά Αριστερά»

Δέκα χρόνια μετά την επιβολή του πρώτου Μνημονίου από την κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ συνέχισε στον ίδιο δρόμο της αντιλαϊκής επίθεσης. Αφού για ένα διάστημα έθρεψε λαϊκές ελπίδες, δημαγωγώντας με μία σειρά ψεύτικες υποσχέσεις και «σκισίματος των Μνημονίων», μετατράπηκε σε διεκπεραιωτή πάσης φύσεως εντολών Ευρωπαίων και Αμερικάνων. Παράλληλα, προβάλλοντας το «αριστερό» προσωπείο του, ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να καθηλώσει το εργατολαϊκό κίνημα, εισπράττοντας τις φιλοφρονήσεις των δανειστών. Έγινε ο αποδέκτης του τρίτου (και φαρμακερού) Μνημονίου, συνεχίζοντας την άγρια καπιταλιστική εκμετάλλευση, τη λεηλασία της χώρας και του λαού από τους δανειστές. «Οδήγησε πλατιά λαϊκά στρώματα μέσα από την οδυνηρή διάψευση των προσδοκιών τους, στην απογοήτευση και τη μοιρολατρική αποδοχή της αντιδραστικής άποψης πως όλα αυτά είναι μονόδρομος, πως δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Δυσφήμισε την έννοια, τις αξίες και τα οράματα της Αριστεράς, στρώνοντας το έδαφος στους κάθε λογής αντιδραστικούς για να πανηγυρίζουν και να διατυμπανίζουν την “οριστική χρεοκοπία” της Αριστεράς και του “άλλου δρόμου”. Τους έ­δω­σε την ευκαιρία να επιχειρούν την κατασυκοφάντηση της ιστορίας της Αριστεράς και του κομμουνιστικού κινήματος και να εντείνουν την αντικομμουνιστική προπαγάνδα».
(Αποφάσεις 6ου Συνεδρίου Μ-Λ ΚΚΕ)

Έξω η Ελλάδα από την ΕΕ

Κάτω από αυτές τις αρνητικές προϋποθέσεις στις οποίες ζει και αγωνίζεται ο λαός μας, το σύνθημα του Μ-Λ ΚΚΕ: «Έξω η Ελλάδα από την ιμπεριαλιστική ΕΕ», προτρέπει σε συνεχείς και αδιάλειπτους μαζικούς και οργανωμένους αγώνες για την απόκρουση της ξενόδουλης αντιλαϊκής πολιτικής όλων των αστικών κυβερνήσεων (περιλαμβανομένης και αυτής του ΣΥΡΙΖΑ), την απαλλαγή της χώρας από τα βαριά δεσμά της εξάρτησης και την έξοδό της από την οικονομική και πολιτική κηδεμονία του ευρωπαϊκού μονοπωλιακού κεφαλαίου που κρύβεται κάτω από το μανδύα της τάχα δημοκρατικής ΕΕ. Κατά συνέπεια το σύνθημα αυτό, σε συνδυασμό με το «Έξω το ΝΑΤΟ και οι Αμερικάνοι» αποτελούν συμπύκνωση όλων των επιμέρους λαϊκών και αντιιμπεριαλιστικών αιτημάτων και καλούν το λαό να βαδίσει ενωμένος ενάντια στο σύστημα της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης και της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης για μια Ελλάδα Ειρηνική, Δημοκρατική, Ανεξάρτητη και Σοσιαλιστική.

Σήμερα, οι καταστροφικές συνέπειες της 40χρονης ένταξης φαίνονται πολύ πιο καθαρά. Οι εργαζόμενοι μπορούν και πρέπει να βγάλουν συμπεράσματα. Είτε με νεοφιλελεύθερη, είτε με φιλελεύθερη, είτε με συντηρητική, είτε με σοσιαλφιλελεύθερη μορφή, το καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα είναι το ίδιο, όσα φκιασίδια κι αν του κάνουν. Γι’ αυτό και ο αγώνας ενάντια στην αντιλαϊκή πολιτική διαχείρισης της κρίσης δεν μπορεί να αποκτήσει συνέχεια και διάρκεια, αν δεν ανυψωθεί στο επίπεδο της αμφισβήτησης συνολικά της ΕΕ, γενικότερα του ιμπεριαλισμού και της εξουσίας των μονοπωλίων.