Πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στη στοά Σάρκα στα Γιάννενα εκδήλωση από το Μ-Λ ΚΚΕ για τα 60 χρόνια από τη δημιουργία του μαρξιστικού-λενινιστικού κινήματος. Τη συγκέντρωση – συζήτηση παρακολούθησαν με αμείωτο το ενδιαφέρον δεκάδες φίλοι και συναγωνιστές του κόμματος, έγιναν αρκετές παρεμβάσεις για ιστορικές και πολιτικές πτυχές του θέματος.
Την εκδήλωση άνοιξε ο σ. Βαγγέλης Γράβος, ο οποίος αναφέρθηκε στην αξία που έχει η συνέχεια και αντοχή του μ- λ κινήματος. Στη συνέχεια έλαβε το λόγο ο σ. Αιμίλιος Αγόρου εκ μέρους της νεολαίας «Πορεία» ο οποίος εκτεταμένα υπογράμμισε την τομή που επιχείρησε το 1964 στο κομμουνιστικό κίνημα η «Αναγέννηση» και στο ρόλο του επαναστατικού μ-λ κινήματος σήμερα. Την κεντρική πολιτική ομιλία έκανε ο σ. Θανάσης Τσιριγώτης απαντώντας τόσο στα ιστορικά ζητήματα των έξι δεκαετιών όσο και στα επίκαιρα ζητήματα του κινήματός μας, στα ζητήματα του αγώνα και της ανασυγκρότησης του λαϊκού, αριστερού και κομμουνιστικού κινήματος σήμερα.
Πώς να βλέπουμε την ιστορία
από την ομιλία του σ. Θανάση Τσιριγώτη (εκτεταμένα αποσπάσματα)
… Όπως έχουμε πολλές φορές πει η ιστορία είναι σαν βράχος. Ή την κουβαλάμε σαν βάρος ή ανεβαίνουμε πάνω και βλέπουμε μακρύτερα. Ο τρόπος για να αντιμετωπίζουμε τα ιστορικά γεγονότα πρέπει να είναι υλιστικός, δηλαδή να έχει ρεαλισμό και ιστορικότητα. Εννοούμε πως πρέπει να θέτουμε κάθε γεγονός μέσα στο ιστορικό του πλαίσιο, να βλέπουμε τις συνθήκες που το δημιούργησαν και να μην το παρουσιάζουμε σαν θεόσταλτο και αφηρημένο. Δεύτερον, πρέπει να συσχετίζουμε τα ιστορικά αποτελέσματα με τα αίτιά τους και να βρίσκουμε τη σχέση αιτίου και αποτελέσματος. Η Αναγέννηση, η ΣΠΑΚ, η ΟΜΛΕ, η ΠΠΣΠ γεννήθηκαν από συγκεκριμένες αιτίες και δεν ήσαν πολιτικές παραξενιές μιας χούφτας ανθρώπων, όπως και τα κομμουνιστικά κινήματα είχαν τις αιτίες τους στο εργατικό ρεύμα που γεννήθηκε στα σπλάχνα του καπιταλισμού. Τρίτον, η ιστορία δεν είναι ευθεία. Έχει στροφές και γυρίσματα και -όπως στη φύση- η ποσότητα (πχ οργή) μετατρέπεται σε ποιότητα (επανάσταση-ανατροπή).
Η ιστορία έχει συνέχεια και ασυνέχειες, όπως φάνηκε στην επανάσταση του 1821 -για να αναφερθούμε στη χώρα μας. Τέλος, όπως λέει και ο λαός μας, «άλλα τα μάτια του λαγού κι άλλα της κουκουβάγιας». Τι σημαίνει αυτό; Πως σε μία ταξική κοινωνία αλλιώς βλέπει ένα γεγονός ο αστός αντιδραστικός και αλλιώς ο επαναστάτης κομμουνιστής. Το βλέπουν ανάλογα με την τάξη τους, τις προσδοκίες τους, τις αξίες τους, τη μόρφωσή τους, τα θέλω και τις αντοχές τους. Η επανάσταση είναι για τον αστό ένα φρικτό ζήτημα, για τον κομμουνιστή η γέννα μιας νέας κοινωνίας…
Τι προηγήθηκε
Μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο η χώρα μας διπλασιάζεται. 1,5 εκατομμύριο πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία έρχονται στα εδάφη της «παλιάς Ελλάδας» κουβαλώντας πόνο και σπαραγμό αλλά ταυτόχρονα γνώση και εργατικότητα, ήθη και έθιμα. Η δημιουργία του ΚΚΕ (ΣΕΚΕ) το 1918 δημιουργεί τομή στο πολιτικό σκηνικό, αλλά το νεαρό κομμουνιστικό κόμμα σπαράσσεται από φράξιες, αριστερίστικα και δεξιά λάθη, βρίσκεται στο περιθώριο και παράνομο.
Το 1931 η τοποθέτηση του Ν. Ζαχαριάδη ως Γ. Γραμματέα του ΚΚΕ σημαίνει δύο πράγματα. Καταρχήν το άπλωμά του στα λαϊκά στρώματα και δεύτερον το ατσάλωμά του στη λεγόμενη μπολσεβικοποίηση. Οι εκκλήσεις του ΚΚΕ στα αστικοδημοκρατικά κόμματα για αντιφασιστικό μέτωπο δεν εισακούγονται και τον Αύγουστο του 1936 ο Μεταξάς επιβάλλει φασιστική δικτατορία. Ανοίγουν τα ξερονήσια και οι φυλακές για τους προοδευτικούς ανθρώπους, αλλά το επαναστατικό ΚΚΕ έχει ριζώσει στο λαό. Αυτό αποδείχνεται στην τριπλή κατοχή (Γερμανοί, Ιταλοί, Βούλγαροι), όπου η πρόταση του ΚΚΕ για το ΕΑΜ γίνεται σημαία αντίστασης. Δύο εκατομμύρια οργανώνονται στο ΕΑΜ, ο ΕΛΑΣ αριθμεί 70.000 ένοπλους αντάρτες. Δυστυχώς η «μισή γραμμή» αντίστασης της τότε ηγεσίας του ΚΚΕ οδηγεί στη συνθηκολόγηση (Καζέρτα, Λίβανος, Βάρκιζα) και τη μαύρη διετία (1945-1946) όπου οι αριστεροί νιώθουν στο πετσί τους τις διώξεις του κράτους, των ταγματασφαλιτών, των παλιών κουκουλοφόρων και των συνεργατών του φασισμού. Το β’ αντάρτικο ήταν αναγκαίο.
Η μεγάλη δεκαετία ’40-’50 αποτελεί μέχρι σήμερα πηγή έμπνευσης και διδαγμάτων για όλο το αριστερό κίνημα. Ωστόσο, η αριθμητική υπεροχή των μοναρχοφασιστών με τους Εγγλέζους και τους Αμερικάνους στη συνέχεια και οι ταλαντεύσεις της ηγεσίας του ΚΚΕ έφεραν τα γνωστά αποτελέσματα. Οι εξορίες και οι φυλακές ξανανοίγουν, οι εκτελέσεις το ίδιο. Το 1952 με κυβέρνηση τον κεντρώο Πλαστήρα ο Ν. Μπελογιάννης και οι σύντροφοί του εκτελούνται και το ΚΚΕ (Ν. Ζαχαριάδης) στις εκλογές ρίχνει το σύνθημα «Τι Παπάγος, τι Πλαστήρας», που υπογράμμιζε την ανάγκη να δυναμώσει το παράνομο ΚΚΕ πέρα από τα διλήμματα. Το 1956 είναι η χρονιά στροφής για το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα. Το 20ό συνέδριο του ΚΚΣΕ με τον Χρουστσιώφ επιβάλλει τον αντισταλινισμό-αντικομμουνισμό και δημιουργεί μία έκρηξη στους κομμουνιστές όλου του κόσμου.
-Αλλάζει το χαρακτήρα του κόμματος – κράτους σε παλλαϊκό, «κόμμα όλου του λαού».
-Υπερασπίζεται τον ειρηνικό δρόμο για το σοσιαλισμό, ξεθεμελιώνοντας τη θεωρία για την επανάσταση των Μαρξ-Ένγκελς-Λένιν.
-Προχωράει σε συκοφάντηση-δυσφήμιση του Στάλιν με τη γνωστή θεωρία της προσωπολατρείας.
-Παραμορφώνει τον επαναστατικό διεθνισμό, κάνοντας κόμματα και κράτη παραρτήματα της ΕΣΣΔ.
-Λήγει την επαναστατική διαδικασία του σοσιαλισμού.
Αυτό τριχάζει το κομμουνιστικό ρεύμα. Μία σειρά κόμματα ακολουθούν το ΚΚΣΕ, τα δυτικοευρωπαϊκά (Γαλλία – Ισπανία – Ιταλία) διαμορφώνουν τον αστικορεφορμιστικό δρόμο και σιγά-σιγά διαλύονται και η Κίνα -μαζί με την Αλβανία- σηκώνουν την κόκκινη σημαία προσπαθώντας να ανασυντάξουν το επαναστατικό κίνημα.
Ταυτόχρονα η κακόφημη 6η ολομέλεια του ΚΚΕ καθαιρεί από γ. γραμματέα τον Ν. Ζαχαριάδη και με το δίδυμο Κολιγιάννη-Παρτσαλίδη ανοίγει το δρόμο για τη μετατροπή του ΚΚΕ σε ρεβιζιονιστικό κόμμα. Τυπικά και για λίγο, οι πραξικοπηματίες που διέγραψαν χιλιάδες κομμουνιστές -κυρίως πρόσφυγες στις σοσιαλιστικές χώρες- δικαιώνονται, αφού το 1958 η ΕΔΑ γίνεται αξιωματική αντιπολίτευση, αλλά τα ξερονήσια και οι διώξεις πολλαπλασιάζονται. Στον Αη-Στράτη σταδιακά αρκετοί εξόριστοι τάσσονται με την επαναστατική γραμμή. Εκεί βρίσκεται και ο Ισαάκ Ιορδανίδης μαζί με τον Γιάννη Χοντζέα, που όταν αποφυλακίζονται από την κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου θα αναλάβουν με άλλους κομμουνιστές τον Οκτώβρη 1964 μέσα από το περιοδικό «Αναγέννηση» την ανασύνταξη των πραγματικών κομμουνιστικών δυνάμεων.
Το 1963 (27 Μάη) ο Γρηγόρης Λαμπράκης πέφτει δολοφονημένος στη Θεσσαλονίκη από παρακρατικούς της ΕΡΕ και ο Καραμανλής, αφού κέρδισε με νοθεία τις εκλογές του 1961 (τότε που ψήφισαν και τα δέντρα), φεύγει το καλοκαίρι του 1963 για το Παρίσι, έχοντας μαζί του το θυμό του λαού. Θα ξαναγυρίσει τον Ιούλιο του 1974 ως «εθνοσωτήρας». Τα χρόνια 1963-1967 έχουμε δεκάδες απεργίες, την αποστασία βουλευτών από την Ένωση Κέντρου του Γ. Παπανδρέου, τον λεγόμενο ανένδοτο αγώνα, το ρεφορμιστικό κίνημα του 1-1-4 (τελευταίο άρθρο του συντάγματος που έλεγε πως η δημοκρατία επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων), τη δημιουργία των Λαμπράκηδων από τη νεολαία της ΕΔΑ, τις κυβερνήσεις Νόβα, Στεφανόπουλου κλπ.
Μέσα σε αυτό το ταραγμένο πολιτικό κλίμα και με τη χώρα μας να μετατρέπεται από αγροκτηνοτροφική σε βιομηχανική, εξαρτημένη από το ξένο κεφάλαιο (εξόρυξη, μεταλλεύματα, πλαστικά κλπ), δημιουργείται η Αναγέννηση-ΟΜΛΕ- ΣΠΑΚ-ΠΠΣΠ. Ουσιαστικά μιλάμε για έναν πυρήνα κομμουνιστών που χρησιμοποιεί ως προκάλυμμα τα μετωπικά σχήματά του και θεωρητικό πολιτικό περιοδικό την Αναγέννηση. Η δημιουργία της Αναγέννησης πάει κόντρα στο πολιτικό ρεύμα, υπερασπίζεται τον αντιιμπεριαλιστικό – αντιαμερικανικό αγώνα, επαναφέρει το ζήτημα της εθνικής ανεξαρτησίας, υπερασπίζεται τις επαναστατικές σελίδες του ΚΚΕ, αντιτίθεται στο σοβιετικό ρεβιζιονισμό και κάνει γνωστές τις θέσεις του ΚΚΚίνας και των υπολοίπων μ-λ κομμάτων.
Η εφτάχρονη δικτατορία βρίσκει το μαρξιστικό-λενινιστικό κίνημα με τρία ερείσματα. Πρώτον, στη δυτική Ευρώπη από εξόριστους -κύρια φοιτητές- που δημιουργούν το Αντιφασιστικό Μέτωπο Ελλήνων Εξωτερικού (ΑΜΕΕ). Ένα δεύτερο στις σοσιαλιστικές χώρες με τη Μαρξιστική Λενινιστική Οργάνωση (ΜΛΟ). Και ένα τρίτο στη χώρα μας με εξόριστους κομμουνιστές και νέους επαναστάτες. Αυτό το τρίτο είναι ο βασικός πυλώνας της ΟΜΛΕ και του Μ-Λ ΚΚΕ αργότερα.
Στα Γιάννενα, η δημιουργία της ΚΕΜΛ από τους Γιάννη Μακρυγιάννη, Συμεών Κριθαρά, Νίκο Ράπτη, Θωμά Καλαρά και της θρυλικής ΣΑΚ (Σπουδαστική Αντιιμπεριαλιστική Κίνηση) οδήγησαν σε ένα νέο μεταπολιτευτικό τοπίο στον πολιτικό χώρο. Οι δεκάδες μέλη και φίλοι της ΚΕΜΛ-ΣΑΚ, που το μεγαλύτερο μέρος τους προσχώρησαν το 1977 στο Μ-Λ ΚΚΕ, έδωσαν στο πανεπιστήμιο και στην πόλη μια ιδιαίτερη αγωνιστική χροιά.
Δεν παραποιούμε την πορεία του μ-λ, ούτε φτιάχνουμε φωτοστέφανα για τον εαυτό μας. Αλλά αυτά τα 60 χρόνια, που μόνο εμείς τιμάμε, μας γεμίζουν αισιοδοξία. Αντέξαμε στις κακουχίες των πέτρινων χρόνων. Υπερασπιστήκαμε τις ένδοξες σελίδες του κομμουνιστικού κινήματος. Βρεθήκαμε στην πρώτη γραμμή των κοινωνικών και πολιτικών αγώνων και -παρά τα λάθη που κάναμε- είμαστε πάντα μέσα στο καμίνι της ταξικής πάλης και στη σωστή όχθη του ιστορικού ποταμιού. Κοιτάμε με αισιοδοξία το μέλλον και τα καθαρά μάτια των νέων συντρόφων και συντροφισσών μας. Έχουμε κάθε λόγο να τιμάμε τα 60 χρόνια από τη γέννηση του μ-λ κινήματος.
Δεν κατορθώσαμε να αντιστρέψουμε την αρνητική πορεία…
Αλλά η ιστορία συνεχίζεται.
Θα είμαστε νικητές.
