Την ώρα που ο Τραμπ κραδαίνει «κλαδί ελαίας» προς τη Ρωσία για την Ουκρανία, επιδιώκοντας να την απαγκιστρώσει από τη συμμαχία με την Κίνα, εντείνει την πίεση στην ανατολική πλευρά της Ευρασίας.
Στο πλαίσιο του εμπορικού πολέμου που ξεκίνησε, σε αντιπάλους και «συμμάχους», ανακοίνωσε την επιβολή δασμών 10% στις κινεζικές εισαγωγές, επιπλέον του 10% που είχε ήδη επιβάλει στις αρχές Φεβρουαρίου. Οι δασμοί αυτοί προστίθενται σε αυτούς που επέβαλε κατά την πρώτη του θητεία, σε δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια κινεζικών προϊόντων προς τις ΗΠΑ, τους οποίους είχε διατηρήσει η κυβέρνηση Μπάιντεν.
Παράλληλα προχώρησε στην επιβολή δασμών 25% στις εισαγωγές καναδικών και μεξικανικών προϊόντων, μετά το αρχικό πάγωμά τους, ενώ προανήγγειλε αντίστοιχους δασμούς στα ευρωπαϊκά προϊόντα. Ως αιτία για την επιβολή των δασμών ο Τραμπ επικαλέστηκε τη συνεχιζόμενη ροή στις ΗΠΑ της φαιντανύλης, ενός συνθετικού οπιοειδούς το οποίο κυκλοφορεί παράνομα ως ναρκωτικό.
Σε συνέντευξή του στο Fox News, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Μάρκο Ρούμπιο, κατηγόρησε την Κίνα πως διεξάγει έναν «αντίστροφο» Πόλεμο του Οπίου με τη φαιντανύλη. Κάνοντας αναφορά στους Πολέμους του Οπίου που έχασε η Κίνα τον 19ο αιώνα, από τη Βρετανία και τη Γαλλία, υπονόησε πως το Πεκίνο «εσκεμμένα» κατακλύζει την Αμερική με ναρκωτικά.
Ο Τραμπ προειδοποίησε ακόμη τους επικεφαλής της Κίνας (αλλά και της Ιαπωνίας) κατά της υποτίμησης των νομισμάτων τους που θα τους έδινε ένα «άδικο» εμπορικό πλεονέκτημα σε σχέση με τις ΗΠΑ. Η υποτίμηση του νομίσματος είναι ένα από τα αντίμετρα απέναντι στον αμερικανικό εμπορικό πόλεμο, μετατρέποντάς τον και σε νομισματικό.
Ο εκπρόσωπός του κινεζικού ΥΠΕΞ δήλωσε πως «το θέμα της φαιντανύλης είναι μια σαθρή δικαιολογία για να αυξηθούν οι δασμοί των ΗΠΑ στις κινεζικές εισαγωγές». Τόνισε ακόμη πως «ο εκφοβισμός δεν μας τρομάζει. Ο εκφοβισμός δεν λειτουργεί σε εμάς. Η πίεση, ο εξαναγκασμός και οι απειλές δεν είναι ο σωστός τρόπος αντιμετώπισης». Ως απάντηση, η Κίνα ανακοίνωσε πρόσθετους δασμούς, από τις 10 Μάρτη, ύψους 15% στο αμερικανικό κοτόπουλο, το σιτάρι, το καλαμπόκι και το βαμβάκι. Επίσης ανακοίνωσε πρόσθετους δασμούς 10% σε σειρά άλλων αγροτικών προϊόντων, όπως το χοιρινό και το βόειο κρέας, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα φρούτα και τα λαχανικά, τη σόγια κ.ά. στοχεύοντας μεταξύ άλλων και την αγροτική εκλογική βάση του Τραμπ. Η Κίνα είναι ένας από τους μεγαλύτερους καταναλωτές αμερικανικών αγροτικών προϊόντων. Ακόμη το Πεκίνο προσέθεσε 15 αμερικανικές οντότητες στον κατάλογο με επιχειρήσεις που υπόκεινται σε έλεγχο εξαγωγών επειδή «βλάπτουν την εθνική ασφάλεια και τα συμφέροντα της Κίνας». Σε πολύ αυστηρό τόνο η κινεζική κυβέρνηση προειδοποίησε τις ΗΠΑ πως η Κίνα είναι έτοιμη για «κάθε είδους πόλεμο» ως απάντηση σε αυτές τις ενέργειες. «Αν ο πόλεμος είναι αυτό που θέλουν οι ΗΠΑ, είτε πρόκειται για δασμολογικό πόλεμο, είτε για εμπορικό πόλεμο, είτε για οποιοδήποτε άλλο είδος πολέμου, είμαστε έτοιμοι να πολεμήσουμε μέχρι τέλους», δήλωσε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών. Προέτρεψε επίσης την Ουάσιγκτον να επιστρέψει στον διάλογο με το Πεκίνο το συντομότερο δυνατό. Πρόκειται ίσως για την πιο έντονη ρητορική που έχει χρησιμοποιηθεί, μέχρι στιγμής, από την Κίνα από τότε που ο Τραμπ έγινε πρόεδρος.
Τα γεγονότα λαμβάνουν χώρα την ώρα που η κινεζική ηγεσία συγκεντρώνεται στο Πεκίνο για το ετήσιο Εθνικό Λαϊκό Κογκρέσο, τη συνεδρίαση του μεγαλύτερου κοινοβουλευτικού σώματος στον κόσμο με σχεδόν 3.000 μέλη. Σε ομιλία του o Κινέζος πρωθυπουργός, Λι Κιανγκ, ανακοίνωσε ότι η χώρα θα αυξήσει εκ νέου τις αμυντικές της δαπάνες κατά 7,2% προειδοποιώντας ότι «αλλαγές που δεν έχουν παρατηρηθεί εδώ και έναν αιώνα εκτυλίσσονται σε όλο τον κόσμο με ολοένα και ταχύτερο ρυθμό». Ο αμυντικός προϋπολογισμός της Κίνας (πρόβλεψη 245 δισ. δολάρια το 2025) είναι ο δεύτερος παγκοσμίως μετά τις ΗΠΑ (περίπου 900 δισ. δολάρια), με στόχο τον πλήρη εκσυγχρονισμό του στρατού έως το 2035. Ερωτηθείς ο Λου Τσιντζιάν, εκπρόσωπος της ετήσιας συνόδου του Εθνικού Λαϊκού Κογκρέσου, απάντησε στους δημοσιογράφους ότι «η ειρήνη πρέπει να διαφυλαχθεί με τη δύναμη». Τόνισε πως οι αμυντικές δαπάνες της Κίνας διατηρούνται κάτω από το 1,5% του ΑΕΠ εδώ και πολλά χρόνια, προσθέτοντας ότι αυτό το ποσοστό είναι χαμηλότερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο.
Ο Κινέζος πρωθυπουργός έθεσε και τον στόχο της οικονομικής ανάπτυξης στο 5% για το 2025 ενώ το δημοσιονομικό έλλειμμα θα κινηθεί στο 4% του ΑΕΠ, το υψηλότερο επίπεδο εδώ και τρεις δεκαετίες. Στόχος είναι η αύξηση της εσωτερικής κατανάλωσης ώστε να αντισταθμιστούν οι εξωτερικές πιέσεις από τις αμερικανικές κυρώσεις, προς όφελος των κινεζικών μονοπωλίων. Αυτό θα προσθέσει ένα νέο χρέος 1,66 τρισ. δολαρίων για το 2025, όπως ανακοίνωσε η κυβέρνηση, το οποίο θα κληθεί να πληρώσει ο κινεζικός λαός.
Το Πεκίνο εκτιμά παράλληλα πως θα επωφεληθεί από τις ενέργειες του Τραμπ σε βάρος παραδοσιακών συμμάχων των ΗΠΑ, όπως ο Καναδάς και η Ε.Ε που επίσης πλήττονται από δασμούς. Διαβλέποντας πιθανές εμπορικές διαφοροποιήσεις τους, το Πεκίνο κάνει ανοίγματα προτάσσοντας τη χείρα της οικονομικής και πολιτικής συνεργασίας, έναντι του αμερικανικού γεωπολιτικού ανταγωνισμού. Μόνο αδιάφορη δεν ήταν η τοποθέτηση του Κινέζου ΥΠΕΞ, Ουάνγκ Γι, κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης του Μονάχου για την Ασφάλεια που τόνισε ότι «ο προστατευτισμός δεν προσφέρει διέξοδο και οι αυθαίρετοι δασμοί δεν παράγουν νικητές». Σε αντίθεση με την επιθετική ρητορική του Αμερικανού αντιπροέδρου Βανς, δήλωσε πως η Κίνα θεωρεί την Ευρώπη σημαντικό εταίρο σε ένα πολυπολικό κόσμο και όχι αντίπαλο.
Διαβάζοντας την τακτική Τραμπ στο Ουκρανικό, που στοχεύει στο να διεμβολίσει τον Κινεζο-Ρωσικό άξονα, κάνοντας παραχωρήσεις στη Μόσχα, έκανε και ο ίδιος άνοιγμα προς την Ευρωπαϊκή πλευρά, την οποία περιθωριοποιεί ο Αμερικανός πρόεδρος. Δήλωσε ότι το Πεκίνο πιστεύει ότι όλα τα μέρη και οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να συμμετάσχουν σε αυτές τις συνομιλίες και πως η Ευρώπη πρέπει, επίσης, να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διαδικασία ώστε να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της βασικής αιτίας της κρίσης. Ωστόσο, σημείωσε ότι το Πεκίνο δεν είναι πρόθυμο να ασκήσει πιέσεις στη Μόσχα, σταματώντας την αγορά ρωσικού φυσικού αερίου και χαρακτήρισε τις σχέσεις με τη Ρωσία «στρατηγική εταιρική σχέση, που βασίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη».
Ουάνγκ Γι: Οι σχέσεις Κίνας – Ρωσίας «στέρεες σαν βράχος»
Στο πλαίσιο αυτής της στενής σχέσης, ο Ουάνγκ Γι πραγματοποίησε στρατηγικό διάλογο με τον Σεργκέι Σοϊγκού, γραμματέα του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας, στο Πεκίνο στις 28 Φλεβάρη. Σύμφωνα με την κινεζική εφημερίδα «Λαϊκή Ημερησία», ο Κινέζος ΥΠΕΞ σημείωσε ότι με τη στρατηγική καθοδήγηση των δύο αρχηγών κρατών, οι σχέσεις Κίνας-Ρωσίας θα συνεχίσουν να παραμένουν «στέρεες σαν βράχος και ακλόνητες». Κάλεσε τις δύο πλευρές να παραμείνουν στην εφαρμογή της συναίνεσης που επιτεύχθηκε από τους δύο αρχηγούς κράτους, να διατηρήσουν στενό συντονισμό και να συνεχίσουν να εμβαθύνουν την αμοιβαία εμπιστοσύνη και τη συνεργασία στη στρατηγική ασφάλεια. «Η ιστορία και η πραγματικότητα έχουν αποδείξει ξανά και ξανά ότι οι σχέσεις της Κίνας-Ρωσίας έχουν ισχυρή εσωτερική κινητήρια δύναμη, σταθερή δημόσια υποστήριξη και μοναδική στρατηγική αξία και δεν στοχεύουν και δεν πρέπει να επηρεάζονται από τρίτους», δήλωσε ο Ουάνγκ.
Από τη μεριά του ο Σοϊγκού δήλωσε ότι οι δύο χώρες απολαμβάνουν υψηλό βαθμό πολιτικής και στρατηγικής αμοιβαίας εμπιστοσύνης και δεν επηρεάζονται από εξωτερικούς παράγοντες. «Η καθιέρωση της συνολικής στρατηγικής συνεργασίας της Ρωσίας-Κίνας είναι μια σταθερή επιλογή που έχει γίνει και από τις δύο πλευρές, εξυπηρετώντας τα θεμελιώδη συμφέροντα των δύο χωρών και δύο λαών», ανέφερε.
Οι δύο πλευρές αντάλλαξαν επίσης «σε βάθος» απόψεις για την κρίση στην Ουκρανία. Ο Σοϊγκού περιέγραψε την κατάσταση σχετικά με τις επαφές Ρωσίας – ΗΠΑ καθώς και σκέψεις για τη θέση της Ρωσίας. Είπε ότι η Ρωσία δεσμεύεται να εξαλείψει τις βασικές αιτίες της κρίσης της Ουκρανίας και να επιδιώξει ένα μόνιμο, δίκαιο και βιώσιμο σχέδιο για την ειρήνη. Ο Ουάνγκ δήλωσε ότι η Κίνα θα συνεχίσει να διαδραματίζει εποικοδομητικό ρόλο στην προώθηση των ειρηνευτικών συνομιλιών και στην ώθηση για μια πολιτική διευθέτηση της κρίσης της Ουκρανίας.
Οι δύο πλευρές συμφώνησαν να πραγματοποιήσουν έναν νέο γύρο στρατηγικών διαβουλεύσεων Κίνας-Ρωσίας, για την ασφάλεια, σε κατάλληλη χρονική στιγμή. Επίσης, αντάλλαξαν τις απόψεις για την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, τη Μέση Ανατολή και το Αφγανιστάν και άλλα διεθνή ή περιφερειακά ζητήματα κοινής ανησυχίας.
Ο Σοϊγκού συναντήθηκε και με τον Σι Τζινπίνγκ ο οποίος υπογράμμισε την «ανάγκη» η Κίνα και η Ρωσία να συνεχίσουν και να ενισχύσουν τον συντονισμό τους στις διεθνείς και περιφερειακές υποθέσεις.
