Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας στις 10 Οκτωβρίου, το Σωματείο Ληπτών Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας «Αυτοεκπροσώπηση»* και η Εταιρεία Κοινωνικής Ψυχιατρικής Π. Σακελλαρόπουλος συνδιοργανώνουν το 7ο Σεμινάριο Ενδυνάμωσης Ληπτών στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων (Ακαδημίας 50, 4.30-8.30μμ) και υπό την αιγίδα του.
Το Σεμινάριο θα φιλοξενήσει δύο θεματικά τραπέζια. ‘‘Αξιοπρέπεια κατά τη μεταφορά και τη νοσηλεία’’ και ‘‘Χαμηλά επιδόματα και συντάξεις και εργασία στους ΚΟΙΣΠΕ’’ αναδεικνύοντας φλέγοντα ζητήματα για τους λήπτες, με συμμετοχή των ίδιων, καθώς και επαγγελματιών του πεδίου.
Μας αφορά; Θα αναρωτηθείτε διαβάζοντας αυτές τις γραμμές και η απάντηση είναι ένα μεγάλο ναι.
Η κατάθλιψη πλέον αποτελεί κοινό τόπο και είναι η ψυχική ασθένεια που υποφέρει λιγότερο από το στίγμα. Άλλες ψυχικές ασθένειες δεν τυγχάνουν της ίδιας αποδοχής, παρά τη συχνότητα της εμφάνισής τους στον πληθυσμό.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας το έτος 2019, 40 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως βίωσαν διπολική διαταραχή. Ο επιπολασμός της διπολικής διαταραχής σε όλο τον κόσμο κυμαίνεται από 0,3 έως 1,2% ανά χώρα. Στην Ελλάδα υπολογίζεται πως περίπου το 1% του πληθυσμού πάσχει από διπολική διαταραχή. Η διάμεση ηλικία έναρξης της διπολικής διαταραχής κυμαίνεται μεταξύ 20-30 ετών, αν και η ασθένεια μπορεί να ξεκινήσει από την πρώιμη παιδική ηλικία ή μέχρι και το 40ό -50ό έτος της ηλικίας του ατόμου. Είναι σχεδόν ίσος ο αριθμός των ανδρών και γυναικών που αναπτύσσουν διπολική διαταραχή με μια μικρή υπεροχή του γυναικείου φύλου (52%) έναντι του αντρικού (48%) και απαντάται σε όλες τις ηλικίες, φυλές, εθνοτικές ομάδες και κοινωνικές τάξεις.
Η συχνότητα εμφάνισης σχιζοφρένειας κυμαίνεται περίπου στο 0,7% του πληθυσμού όταν οι γονείς δεν έχουν κληρονομική επιβάρυνση, ενώ τα ποσοστά αυξάνονται όταν υπάρχει κληρονομική επιβάρυνση κυρίως σε συγγενείς πρώτου βαθμού. Πλήττει 21 εκατομμύρια ανθρώπων. Τα περιστατικά ανά έτος αντιστοιχούν σε περίπου 1,5 ανά 10.000 άτομα, ενώ συναντάται περισσότερο στους άνδρες απ’ ό,τι στις γυναίκες (McGrath, Saha, Chant & Welham, 2008).
Παρά τον σχετικά χαμηλό επιπολασμό, η σχιζοφρένεια κατατάσσεται στην 8η θέση των ασθενειών που προκαλούν αναπηρία, μεταξύ του συνόλου παθήσεων στο ηλικιακό φάσμα από 15-44 έτη, και είναι μία από τις πιο κοστοβόρες ασθένειες για το σύστημα υγείας και εργασίας παγκοσμίως (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, 2001).
Το κοινωνικό στίγμα θεωρείται το μεγαλύτερο εμπόδιο στην έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία. Αρκετοί από τους πάσχοντες θα μπορούσαν να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή, αρκεί τα συμπτώματα να εντοπίζονται εγκαίρως και οι ασθενείς να ακολουθούν απρόσκοπτα και με συνέπεια τη θεραπεία που αποδέχονται και τους ταιριάζει.
Ωστόσο, μόνο το 2% των παγκόσμιων προϋπολογισμών για την υγεία διοχετεύεται στην ψυχική φροντίδα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος το επίπεδο των ανεκπλήρωτων αναγκών για υπηρεσίες ψυχικής υγείας μπορεί να φτάσει σχεδόν το 100%.
Παλεύοντας για αξιοπρέπεια
Οι θεματικές των τραπεζιών του φετινού Σεμιναρίου της Ενδυνάμωσης Ληπτών έχουν να κάνουν με την αξιοπρέπεια. Αξιοπρέπεια στη νοσηλεία και τη διαδρομή του λήπτη ώσπου να φτάσει σε αυτήν και αξιοπρέπεια στη ζωή και την εργασία.
Διαχρονικά, διατρέχοντας πλήθος κυβερνήσεων, η πολιτική για την ψυχική υγεία στην Ελλάδα ήταν και εξακολουθεί να είναι αποσπασματική και υποχρηματοδοτούμενη. Παρατηρείται έλλειψη δομών, ιδιαίτερα κοινοτικών, και υποστελέχωση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού που βρίσκεται στα πρόθυρα του burn out.
Το επίδομα για αναπηρία 67% είναι κάτω από 350 ευρώ και οι συντάξεις, δεδομένου ότι οι περισσότεροι λήπτες αποσύρονται από τον εργασιακό στίβο αρκετά νωρίς, πενιχρές. Η εργασία στον ιδιωτικό τομέα είναι σε μεγάλο βαθμό απαγορευτική, κυρίως λόγω στίγματος. Οι Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί Περιορισμένης Ευθύνης (ΚοιΣΠΕ) για ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες αποτελούν μια ανάσα για τους λήπτες, αλλά το πρόβλημα τούς υπερβαίνει.
Αν και η κατάσταση είναι ζοφερή το Σεμινάριο δεν θα περιοριστεί σε έναν καταγγελτικό λόγο, αλλά θα δώσει και μια οραματική προοπτική με βάση υπάρχουσες, εφικτές μεθόδους αντιμετώπισης των προκλήσεων, οι οποίες μέχρι σήμερα εφαρμόζονται σε περιορισμένο φάσμα και αποσπασματικά.
*Το Σωματείο «Αυτοεκπροσώπηση» αρχικά δημιουργήθηκε από μια μικρή ομάδα ληπτών ως ομάδα αυτοβοήθειας με σκοπό να ενδυναμωθούν μέσα από αυτήν και να ευαισθητοποιήσουν την κοινωνία. Η προσπάθεια ξεκίνησε το 2001 και κράτησε ως το 2006, μετά την προτροπή του πρώην λήπτη και μέλους του Ευρωπαϊκού Δικτύου χρηστών και πρώην χρηστών και επιζησάντων από την ψυχιατρική (E.N.U.S.P.), Clemens Huiting. Η αρχική ομάδα αποτελείτο από τέσσερις εργαζόμενους λήπτες και σιγά, σιγά προστέθηκαν κι άλλα άτομα από άλλους φορείς ψυχικής υγείας. Αργά αλλά σταθερά ωρίμασε η ιδέα ενός σωματείου ληπτών και φάνηκε πόσο αναγκαίο ήταν. Δεν ήταν όλα ρόδινα. Έγιναν πολλές συζητήσεις και συναντήσεις για τη δημιουργία του σωματείου και αποτυχημένες προσπάθειες. Υπήρχαν φόβοι και δισταγμοί από την πλευρά των ληπτών. Το 2007 έγιναν οι πρώτες εκλογές και εκλέχτηκε το πρώτο Δ.Σ. της «Αυτοεκπροσώπησης». Από τότε το Σωματείο πάντα προχωράει σύμφωνα με τις ανάγκες των ληπτών στον δρόμο της αυτο-εκπροσώπησης. Τώρα θα μπορούσε να ρωτήσει κανείς, εσύ τι θα κερδίσεις μπαίνοντας στο σωματείο; Το σωματείο προσφέρει την αίσθηση ότι δεν είσαι μόνος στο πρόβλημα και ότι υπάρχουν και άλλοι άνθρωποι σαν και σένα που θα αγωνιστούν για να κάνετε τη ζωή σας καλύτερη με υλικούς και πνευματικούς όρους.
Για περισσότερες πληροφορίες και το πρόγραμμα του Σεμιναρίου:
https://www.facebook.com/events/1219200859406101
http://autoekprosopisi.gr/
