Η απόφαση του γαλλικού κοινοβουλίου να δώσει δικαίωμα ψήφου σε όσους έχουν ζήσει στη Νέα Καληδονία για ένα διάστημα τουλάχιστον δέκα ετών, αναζωπύρωσε τη φωτιά της ανεξαρτησίας που σιγοκαίει σε αυτή τη γαλλική υπερπόντια κτήση στον νοτιοανατολικό Ειρηνικό (γαλλική αποικία από τον 19ο αιώνα).
Η Νέα Καληδονία είναι ένα σύμπλεγμα νησιών στον νοτιοδυτικό Ειρηνικό Ωκεανό, με πληθυσμό περίπου 270.000 κατοίκων. Οι αυτόχθονες Κανάκ προχώρησαν σε μαζικές διαμαρτυρίες καταγγέλλοντας το Παρίσι ότι θέλει να αλλοιώσει το εκλογικό σώμα για τη διαιώνιση της γαλλικής αποικιοκρατίας. Οι αυτόχθονες αποτελούν περίπου το 41% των κατοίκων της Νέας Καληδονίας, ενώ εκεί διαβιούν πια και πολλοί ευρωπαϊκής καταγωγής πολίτες (ποσοστό που ξεπερνούσε το 24% στην τελευταία απογραφή του 2019).
Σε δημοψηφίσματα που έγιναν το 2018, το 2020 και το 2021 απορρίφθηκε η ανεξαρτητοποίηση της περιοχής. Στα δύο πρώτα η καταψήφιση της ανεξαρτητοποίησης ήταν οριακή (με ποσοστό γύρω στο 55%) ενώ στο τρίτο απείχαν εντελώς οι δυνάμεις που στηρίζουν την απόσχιση.
Ο τοπικός αρμοστής προχώρησε σε σκληρά κατασταλτικά μέτρα που είχαν ως αποτέλεσμα τον θάνατο 7 ατόμων. Κήρυξε την περιοχή σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ανέπτυξε στρατιωτικές δυνάμεις και προχώρησε σε μπλοκάρισμα του κινεζικού μέσου κοινωνικής δικτύωσης TikTok κάτι που γίνεται πρώτη φορά από χώρα της Ε.Ε. Η εξέγερση πήρε τέτοια έκταση που ανάγκασε τον Γάλλο πρόεδρο, Εμ. Μακρόν, να επισκεφτεί εκτάκτως την περιοχή και ο οποίος δήλωσε πως «δεσμεύθηκα ότι αυτή η μεταρρύθμιση δεν θα περάσει δια της βίας», αλλά και ότι η Νέα Καληδονία «δεν είναι Φαρ Ουέστ». Η κυβέρνηση Μακρόν έκανε λόγο για «απόπειρες ανάμειξης» της Κίνας και του Αζερμπαϊτζάν το οποίο τα έχει σπάσει με τους Γάλλους λόγω της Αρμενίας. Γάλλοι πολιτικοί δήλωσαν πως «αυταρχικά καθεστώτα, όπως η Ρωσία, το Αζερμπαϊτζάν, αλλά και η Κίνα», που «επωφελούνται από την παραμικρή ρωγμή στις κοινωνίες μας για να πολώσουν τη δημόσια συζήτηση και για να δημιουργήσουν χάος».
Το αζέρικο ΥΠΕΞ έκανε λόγο για «αβάσιμες κατηγορίες» και «προσβλητικές δηλώσεις», συμπληρώνοντας ότι «διαψεύδουμε κάθε σχέση ανάμεσα στους ηγέτες της μάχης για την ελευθερία της Καληδονίας και το Αζερμπαϊτζάν».
Πάντως πέρσι τον Ιούλη διοργανώθηκε στο Μπακού διάσκεψη, όπου συγκροτήθηκε η «Ομάδα Πρωτοβουλίας του Μπακού», για να υποστηριχτούν «τα απελευθερωτικά και αντιαποικιοκρατικά κινήματα στις γαλλικές κτήσεις», με συμμετοχή αυτονομιστών από τις γαλλικές κτήσεις σε Μαρτινίκα, Γουιάνα, Νέα Καληδονία και Γαλλική Πολυνησία.
Χάρη στη Νέα Καληδονία και τα υπόλοιπα γαλλικά υπερπόντια εδάφη (Γαλλική Πολυνησία, Μαρτινίκα, Γουαδελούπη, Ρεϊνιόν, Μαγιότ, Ουαλίς και Φουτουνά, Κλίπερτον κ.ά.), το Παρίσι έχει σήμερα τη δεύτερη μεγαλύτερη ΑΟΖ στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ. Ειδικά η ΑΟΖ της Νέας Καληδονίας έχει έκταση 1,36 εκατ. τετραγωνικών χιλιομέτρων!
Η «ατυχία» της Νέας Καληδονίας είναι ότι βρίσκεται σε μια σημαντική γεωστρατηγική θέση και σε μια περιοχή με σημαντικούς φυσικούς πόρους. Λειτουργεί ως γαλλική (και κατ’ επέκταση δυτική/ευρωπαϊκή) βάση στον Ινδο-Ειρηνικό σε μια περίοδο όξυνσης του ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού Κίνας- Δύσης στην περιοχή. Είναι μια από τις περιοχές με τη μεγαλύτερη παραγωγή νικελίου στον κόσμο (το 2023 την ξεπέρασαν μόνο η Ινδονησία, οι Φιλιππίνες και η Ρωσία) το οποίο είναι πολύτιμο συστατικό των μπαταριών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα.
Η σημασία που αποδίδουν οι Γάλλοι στην εν λόγω περιοχή αναδεικνύεται μέσα από τις ουκ ολίγες σχετικές εκθέσεις των γαλλικών υπουργείων Εξωτερικών και Άμυνας, αλλά και μέσα από τη φράση «Η Γαλλία είναι ένα έθνος του Ινδικού-Ειρηνικού» που φιγουράρει ως εισαγωγική εξαγγελία σε πολλές από αυτές τις εκθέσεις. Όταν ο Μακρόν επισκέφθηκε ναυτική βάση της Νήσου Γκάρντεν στη δυτική Αυστραλία τον Μάιο του 2018, μίλησε για την ανάγκη διαμόρφωσης ενός άξονα Γαλλίας-Ινδίας-Αυστραλίας κάνοντας μάλιστα ειδική μνεία στη Νέα Καληδονία.
