Η ένταση του ανταγωνισμού ΗΠΑ – Ρωσίας, με επίκεντρο την Ουκρανία, καθορίζει και τις εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. ΗΠΑ και ΝΑΤΟ θέλουν αρραγή τα σύνορά «τους» με τη Ρωσία και στα πλαίσια αυτά έχουν δρομολογήσει τη «διευθέτηση» των «μακροχρόνιων διαφορών» σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο. Οι πρόσφατες διαδικασίες της ελληνοτουρκικής «προσέγγισης» ξεκίνησαν το Δεκέμβρη με τη γερμανική παρέμβαση υπό την εποπτεία του Καγκελάριου Σολτς. Στη συνάντηση των Βρυξελλών μεταξύ της διευθύντριας του Διπλωματικού Γραφείου του Μητσοτάκη, Μπούρα, και του εκπροσώπου του Ερντογάν, Καλίν, με την παρουσία του διπλωματικού συμβούλου του Σολτς, Πλέτνερ, «αποκαταστάθηκε ο δίαυλος επικοινωνίας». Οι σεισμοί της 6ης Φλεβάρη, στην Τουρκία, ενίσχυσαν το πλαίσιο ενδονατοϊκής «διευθέτησης» των ελληνοτουρκικών προβλημάτων συμπεριλαμβανομένου και του Κυπριακού. Άμβλυναν την επιθετική ρητορική τού «θα έρθουμε ξαφνικά μια νύχτα» και την ανοιχτή αμφισβήτηση της κυριαρχίας των «Νατοϊκών νησιών», την κυριαρχία των οποίων ο Μητσοτάκης έχει εκχωρήσει προ πολλού σε ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ. Ταυτόχρονα η λεγόμενη διπλωματία των σεισμών, με αμερικανική παρότρυνση, αποτέλεσε τη βάση και για την επαναπροσέγγιση της Τουρκίας με μια σειρά άλλων χωρών (Αρμενία, Ισραήλ, Αίγυπτος), ενώ εντείνονται οι δυτικές παρεμβάσεις και για την «εξομάλυνση» της κατάστασης στην Λιβύη.
Στα πλαίσια αυτά τους εναγκαλισμούς Δένδια, Τσαβούσογλου συμπλήρωσε η διαδοχική επίσκεψη Μπλίνκεν σε Τουρκία και Ελλάδα.
Επίσκεψη Μπλίνκενστη σεισμόπληκτη Τουρκία
Πέρα από τις κολακευτικές αναφορές για «μια περήφανη ιστορία συνεργασίας σε καιρούς κρίσης» και τη στήριξη της Ουάσιγκτον στις σεισμόπληκτες περιοχές, ο Μπλίνκεν έδωσε έμφαση στο διμερή «Στρατηγικό Μηχανισμό». Έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην «Περιφερειακή Συνεργασία για την Ασφάλεια» και χαρακτήρισε την Τουρκία «σημαντικό εταίρο για την ασφάλεια των ΗΠΑ» και «ανεκτίμητο σύμμαχο στο ΝΑΤΟ», που «συμβάλλει στη διεθνή ασφάλεια» και αποτελεί «εταίρο-κλειδί στη γύρω περιοχή». Ωστόσο κατά την επίσκεψη επιβεβαιώθηκε και η συνέχιση των αμερικανοτουρκικών παζαριών γύρω από τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων F-16 και την προμήθεια νέων που έχει ζητήσει η Τουρκία. Οι ΗΠΑ πιέζουν για ολική επαναφορά της Άγκυρας στο δυτικό μαντρί με τις γνωστές αμφίσημες αμερικανικές τοποθετήσεις. Έτσι ο Μπλίνκεν από τη μια δήλωσε ότι «η κυβέρνηση Μπάιντεν στηρίζει ένθερμα το πακέτο (αγοράς των F16)», επισημαίνοντας μάλιστα ότι «αυτό είναι προς το εθνικό μας συμφέρον και προς το συμφέρον της Συμμαχίας» και από την άλλη το ακύρωσε, αποφεύγοντας να δώσει επίσημο χρονοδιάγραμμα, με πρόσχημα τα «συνταγματικά» εμπόδια του Κογκρέσου. Ταυτόχρονα επανέφερε τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ με τη Σουηδία και Φινλανδία «το συντομότερο δυνατόν». Με τον Τσαβούσογλου να διαμαρτύρεται ότι «θα ήταν άδικο να αναχθεί η ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ σε προϋπόθεση για τα F-16», επιμένοντας ότι «η Τουρκία δεν πρέπει να έχει τα χέρια δεμένα». Στο μεταξύ διαφαίνονται τα πρώτα σημάδια για μία αλλαγή πλεύσης, καθώς τελικά θα συνεχιστούν στο αρχηγείο του ΝΑΤΟ οι συνομιλίες, με την Τουρκία, του τριμερούς μηχανισμού για την ένταξη της Σουηδίας και τη Φινλανδίας.
Επιβεβαιώνοντας τον επιδιαιτητικό ρόλο των ΗΠΑ στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ο Μπλίνκεν σημείωσε ότι «η Τουρκία έχει κάνει βήματα για τη βελτίωση των σχέσεων» και αναθερμαίνοντας την ιδέα της γαλάζιας πατρίδας υπογράμμισε: «Με την ευκαιρία, αν κάποιες από αυτές τις μακροχρόνιες διαφορές -για παράδειγμα τις θαλάσσιες διαφορές- (Σημ.ΛΔ: έτσι ουδέτερα χαρακτηρίζουν οι ΗΠΑ τις τουρκικές επεκτατικές ορέξεις σε Αιγαίο και Κύπρο) μπορέσουν να λυθούν, τότε οι δυνατότητες θα είναι τεράστιες, ειδικά για την Τουρκία, γιατί η Τουρκία μπορεί να βρεθεί στην καρδιά μιας ροής Ενέργειας που θα διασχίζει όλη τη Μεσόγειο, όπως και το Αιγαίο, ειδικά την Ανατολική Μεσόγειο, από τη Βόρεια Αφρική μέχρι την Ευρώπη».
Επίσκεψη Μπλίνκεν στην υποτελή Ελλάδα
Επόμενος σταθμός του Μπλίνκεν η Αθήνα. Συνοδεύονταν από πολυπληθή κουστωδία στελεχών των υπουργείων Εξωτερικών, Άμυνας, Δικαιοσύνης, Εσωτερικής Ασφάλειας και Εμπορίου. Εδώ επίκαιρος στόχος της επίσκεψης ήταν η ενίσχυση της συμμετοχής της χώρας στον πόλεμο στην Ουκρανία. Ιδιαίτερη αμερικανική επιδίωξη ήταν η αποστολή όπλων και η χρησιμοποίηση και αναβάθμιση των βάσεων, που βρίσκονται διασπαρμένες στην Ελλάδα, βάζοντας στο επίκεντρο της συζήτησης και την αποστολή αρμάτων μάχης «Leopard» στην Ουκρανία. Για το τελευταίο, η κυβέρνηση ψελλίζει διάφορα προεκλογικά για τα κενά που θα δημιουργηθούν στην αμυντική ικανότητα της χώρας, την ώρα που με τις θέσεις της και τα προβλέψιμα έργα της έχει αναθέσει την άμυνα της χώρας στις κυρίαρχες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Γι’ αυτό και ο Μητσοτάκης υποδέχεται τον Αμερικανό επικυρίαρχο δηλώνοντας «πολύ χαρούμενος» για «όσα έχουμε επιτύχει σε όλα τα επίπεδα. Στον στρατηγικό γεωπολιτικό τομέα, στον ενεργειακό τομέα, όπου η Ελλάδα μετατρέπεται σε ενεργειακό κόμβο και βοηθά τους γείτονές της να απεξαρτηθούν από το ρωσικό φυσικό αέριο. Στον οικονομικό τομέα, έχουμε σημαντικές επενδύσεις από τις ΗΠΑ στην ελληνική οικονομία» για να λάβει τους επαίνους του Μπλίνκεν για τον «ηγετικό ρόλο της Ελλάδας… ως μία από τις πρώτες χώρες που προσέτρεξαν να υποστηρίξουν την Ουκρανία», προσθέτοντας ότι «ο ρόλος που διαδραματίζει η Ελλάδα στην ευρύτερη περιοχή… ως ενεργειακός κόμβος, ως ηγέτης σε θέματα περιβάλλοντος, επίσης ως ηγέτης στην ένταξη κρατών στην Ευρώπη, των Δυτικών Βαλκανίων, κάνει τεράστια διαφορά και είμαστε ευγνώμονες γι’ αυτό».
4ος γύρος Στρατηγικού Διαλόγου
Κεντρικό στοιχείο της επίσκεψης αποτέλεσε και η έναρξη του 4ου γύρου Στρατηγικού Διαλόγου, για τον οποίο ο Μπλίνκεν ανέφερε ότι «πραγματικά ενισχύει περαιτέρω την εταιρική σχέση μας σε διμερές επίπεδο, αλλά και το έργο που κάνουμε από κοινού στην περιοχή και στον κόσμο». Ομολόγησε έτσι ότι η Ελλάδα αποτελεί σταθερή ΝΑΤΟϊκή βάση και ορμητήριο για τους επιθετικούς ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς στην περιοχή και στον κόσμο.
Στα πλαίσια του «Στρατηγικού Διαλόγου» ο υφυπουργός Άμυνας, Χαρδαλιάς, και η υφυπουργός Άμυνας, αρμόδια για Θέματα Διεθνούς Ασφάλειας των ΗΠΑ, Wallander, επιθεώρησαν στην Αλεξανδρούπολη ΝΑΤΟικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις και το λιμάνι της, ενώ στη συνέχεια επισκέφθηκαν την 110 Πτέρυγα Μάχης στη Λάρισα. Επιδεικνύοντας απύθμενη υποτέλεια, ο Χαρδαλιάς χαρακτήρισε την Αλεξανδρούπολη σαν «μια από τις πιο στρατηγικές περιοχές της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ αλλά και εν γένει του δυτικού κόσμου», «ζωτικής σημασίας για τα επιχειρησιακά σχέδια της Συμμαχίας που αφορούν την ενίσχυση της ανατολικής της πτέρυγας, απέναντι σε μια ολοένα πιο απρόβλεπτη και επιθετική Ρωσία». Στο κατάλογο των απλόχερα προσφερόμενων διευκολύνσεων, που αποτελούν «παραδείγματα μιας ακμάζουσας συμμαχίας», ο Χαρδαλιάς πρόσθεσε τον Κόλπο της Σούδας «που αποτελεί τη βάση και παρέχει τη δυνατότητα έντονης δραστηριότητας στον εναέριο και τον θαλάσσιο τομέα», τις εγκαταστάσεις στο Στεφανοβίκειο «που χρησιμοποιούνται από τις αμερικανικές Ένοπλες Δυνάμεις, καθώς και τα UAV που επιχειρούν από τη Λάρισα και την Αλεξανδρούπολη».
Το ρόλο της Αλεξανδρούπολης εξήρε και ο Μπλίκεν υπογραμμίζοντας ότι το λιμάνι «έχει γίνει, πράγματι, βασικός στρατηγικός κόμβος, συμπεριλαμβανομένης της εισαγωγής αμυντικών όπλων, φορτηγών, πυροβολικού για τις στρατιωτικές μονάδες των ΗΠΑ που επιχειρούν στην Ανατολική και Βόρεια Ευρώπη, καθώς και των συμμάχων στο ΝΑΤΟ». Αναγνώρισε ότι «ήταν ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ» από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Ωστόσο παρά τους αμερικανικούς επαίνους στην κυβέρνηση για το ρόλο της Ελλάδας στην εξυπηρέτηση των ιμπεριαλιστικών επιλογών τους, η δέσμευσή τους για τις τουρκικές απειλές είναι η στάση ίσων αποστάσεων. Ο Μπλίνκεν αδράχνοντας τη σεισμική καταστροφή της Τουρκίας σαν «ιστορική ευκαιρία, για να ενισχύσουν τις σχέσεις μεταξύ δύο κρίσιμων συμμάχων, σε μια κομβική περιοχή σε μια κομβική στιγμή για το ΝΑΤΟ και τον κόσμο». Ανοίγει έτσι το δρόμο για επώδυνες εξελίξεις σε βάρος των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και το οριστικό χαντάκωμα της Κύπρου.
Συνάντηση Μπλίνκεν-Τσίπρα
Προκειμένου να διασφαλίσει την απρόσκοπτη συνέχιση των συμφερόντων του στη Ελλάδα ενόψει μάλιστα της προεκλογικής περιόδου, ο Μπλίνκεν επιδίωξε και πραγματοποίησε συνάντηση και με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Οικονόμου, χαρακτήρισε τη συνάντηση «πολύ θετικό» γεγονός, επιβεβαιώνοντας την κοινή αντίληψη ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ για τον επικυρίαρχο ρόλο των ΗΠΑ στη χώρα.
Ο Τσίπρας, πρωτοπόρος της πρόσφατης σύσφιξης των ελληνοαμερικανικών σχέσεων από την περίοδο του «διαβολικά καλού» Τραμπ, που συνέβαλε στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια (συμφωνία των Πρεσπών), αναζητά τώρα την «προστασία» της ελληνικής κυριαρχίας και από τον Μπάιντεν και ευθυγραμμίζεται στη ΝΑΤΟική γραμμή στήριξης του πολέμου στην Ουκρανία. Εξωραΐζοντας το ρόλο των ΗΠΑ στην Ελλάδα τόνισε τη «σημασία που έχει η ανάπτυξη της πολυεπίπεδης ελληνοαμερικανικής στρατηγικής συνεργασίας σε αμοιβαία επωφελή βάση». Ζήτησε από τις ΗΠΑ «να μην περιορίζουν το ρόλο τους στην πώληση όπλων στην Ελλάδα και στην έκδοση ανακοινώσεων στη συνέχεια των παραβιάσεων, ούτε στην αποστολή μηνυμάτων ανοχής στην τουρκική επιθετικότητα» καθώς «οι ΗΠΑ έχουν κρίσιμο ρόλο να διαδραματίσουν ασκώντας πιέσεις στην Τουρκία», σπέρνοντας αυταπάτες για το ρόλο του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού.
Τέλος ευθυγραμμίζεται με την αξιοποίηση της διπλωματίας των σεισμών για «την προώθηση ενός ουσιαστικού διαλόγου στη βάση του Διεθνούς Δικαίου με ορίζοντα την προσφυγή στη Χάγη για υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ».
***
Και το ΚΚΕ, που σηκώνει αντιαμερικανικό θόρυβο, υποβάθμισε τις κινητοποιήσεις για την «υποδοχή» στον Μπλίνκεν. Είναι χαρακτηριστικό ότι ανέθεσε -και μάλιστα την τελευταία στιγμή- στη νεολαία του την «παράσταση διαμαρτυρίας» -ούτε συγκέντρωση δεν την ονόμασε- σύμφωνα με την καταχωνιασμένη ανακοίνωση στη 19η σελίδα του «Ριζοσπάστη» του Σαββατοκύριακου και στην αφίσα που δημοσιεύθηκε την Τρίτη ανήμερα της «παράστασης».
Στην Αθήνα με την «παράσταση διαμαρτυρίας στο Πάρκο Ελευθερίας» η Οργάνωση Περιοχής Αττικής της ΚΝΕ απέφυγε να διαταράξει την επίσκεψη του Μπλίνκεν και πολύ περισσότερο να συμπορευθεί με τη διαδήλωση οργανώσεων και φοιτητικών συλλόγων, που ξεκίνησε από τα Προπύλαια και κατάληξε στην αμερικάνικη πρεσβεία.
