Η πρόσφατη Σύνοδος Κορυφής (14-15/12) περιλάμβανε στην ατζέντα της το Μεσανατολικό, τα εξοπλιστικά προγράμματα, το θέμα της οικονομικής στήριξης της Ουκρανίας, τον Προϋπολογισμό, το Μεταναστευτικό, την οικονομία και την ανταγωνιστικότητα. Σημειώνουμε ότι ήδη η Ευρώπη βρίσκεται σε μία συνεχιζόμενη καθοδική τροχιά -μετά την απαίτηση των ΗΠΑ για προμήθεια του αμερικανικού φυσικού αερίου LNG σε πολλαπλάσια τιμή απ’ ό,τι τα ορυκτά καύσιμα- με μία σειρά αποτυχημένες αποφάσεις για την Covid-19, το ενεργειακό, την οικονομία, την κλιματική αλλαγή, την τεχνητή νοημοσύνη, τα εξοπλιστικά προγράμματα, τη διεύρυνση με νέα μέλη κλπ. Ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός έχει ουσιαστικά πετύχει το στόχο του, να γονατίσει την Ευρώπη και να τη σύρει πίσω από την -εμφανώς πτωτική- κυριαρχία του.
Στο μεταξύ, στην τωρινή Σύνοδο, οι αντιθέσεις των κρατών-μελών άγγιξαν τα όρια της πολεμικής, εκτεινόμενες σε τουλάχιστον πέντε-έξι διακριτούς πόλους και σε δεκάδες διαφορές που αποτυπώνουν τα επιμέρους συμφέροντα των κρατών-μελών. Κυριολεκτικά, μία Βαβυλωνία διαφορετικών προτάσεων και επιδιώξεων.
Α) Ως προς το θέμα της ισραηλινής γενοκτονίας των Παλαιστινίων υπάρχουν κράτη-μέλη, όπως η Ιρλανδία και το Λουξεμβούργο, τα οποία υποστηρίζουν παραδοσιακά τα δικαιώματα των Παλαιστινίων. Χώρες όπως η Γαλλία και η Πολωνία τείνουν να βλέπουν τις εξωτερικές υποθέσεις από την οπτική γωνία της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Εξάλλου, υπάρχουν χώρες, όπως η Αυστρία και η Γερμανία, που τάσσονται αναφανδόν υπέρ του Ισραήλ. Ωστόσο, πέρα από το άμεσο ζήτημα του εξελισσόμενου πολέμου, η Ευρώπη έχει τις δικές της ανησυχίες για τις επιπτώσεις αυτής της κρίσης που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές διαιρέσεις στην ευρωπαϊκή κοινωνία με αύξηση του αντισημιτισμού και της ισλαμοφοβίας. Η χρονικά απροσδιόριστη λήξη της ισραηλινής ανελέητης επίθεσης, έχει μετακινήσει το ενδιαφέρον αλλά και τους πόρους των Δυτικών προς τη Μέση Ανατολή, οι οποίοι φοβούνται μία γενικευμένη ανάφλεξη στην περιοχή, που θα μπορούσε να προκληθεί από την ενεργή εμπλοκή είτε του Ιράν, είτε αραβικών χωρών και ισλαμιστικών οργανώσεων λόγω της αυξανόμενης πίεσης που δέχονται από την εσωτερική τους κοινή γνώμη (λ.χ. τα 2/3 του πληθυσμού της Ιορδανίας είναι Παλαιστίνιοι), αλλά και από τις πάμπολλες πολυπληθείς διεθνείς κινητοποιήσεις υπέρ της Παλαιστίνης στις Δυτικές πρωτεύουσες.
Παρ’ όλα αυτά, οι «27» θα επιχειρήσουν να πραγματοποιήσουν μια επίδειξη ενότητας, καταλήγοντας στη διατύπωση ενός τελικού ανακοινωθέντος για τη Μέση Ανατολή, τερματίζοντας τρεις ημέρες διενέξεων και παζαριών.
Το τελικό σχέδιο φαίνεται να περιλαμβάνει «ανθρωπιστικούς διαδρόμους και παύσεις» των βομβαρδισμών στη Γάζα, ώστε να επιτραπεί στους Παλαιστίνιους να έχουν τρόφιμα, νερό και ιατρικές προμήθειες.
***
Β) Οι αλλαγές στον επταετή Προϋπολογισμό (ή Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο), επιφύλαξαν οξύτατες αντιπαραθέσεις σχετικά με το αν η μακροπρόθεσμη στήριξη της Ουκρανίας θα πρέπει να περιλαμβάνεται στο συνολικό Προϋπολογισμό της ΕΕ ή ξεχωριστά. O γερμανός καγκελάριος προειδοποίησε ότι πρέπει να μειωθούν οι απαιτήσεις των κρατών-μελών για δαπάνες της ΕΕ, ώστε να εξευρεθούν πρόσθετοι χρηματοδοτικοί πόροι προκειμένου να δοθεί βοήθεια στην Ουκρανία ύψους 50 δισ. € και να αντιμετωπισθεί το μεταναστευτικό. Τους ισχυρισμούς Σολτς απέρριψαν αρκετοί ηγέτες που αντέτειναν ότι η εξεύρεση των χρημάτων για το Κίεβο αποτελεί πρόκληση με δεδομένους τους περιορισμούς που βάζει ο Προϋπολογισμός στις ανάγκες των κρατών-μελών.
Η πρόεδρος της Κομισιόν φον ντερ Λάιεν ήδη αναζητά επιπλέον πόρους, καθώς εξαντλείται ο χώρος στον Προϋπολογισμό μετά τις αλλεπάλληλες κρίσεις των τελευταίων ετών, όπως της Covid-19 και της ενεργειακής κρίσης, για τις οποίες η ίδια έχει τεράστιες ευθύνες.
Η Γερμανία σε μία κίνηση αντιπερισπασμού, ανακοίνωσε την έγκριση από το γερμανικό Κοινοβούλιο 8 δισ. € για τις εξοπλιστικές ανάγκες της Ουκρανίας. Αυτή η αντιφατική πολιτική του Σολτς -από την μία η εμμονή στη σκληρή λιτότητα, από την άλλη η πλουσιοπάροχη πολιτική προς το Κίεβο- μπορεί να οδηγήσει σε μία κατάρρευση της τρικομματικής κυβέρνησης, τη στιγμή που οι δημοσκοπήσεις φέρουν την ακροδεξιά AfD να προηγείται του SPD σταθερά στη δεύτερη θέση. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, είναι βέβαιο ότι θα πυροδοτήσει ένα συνολικό ντόμινο αποσταθεροποίησης στην ΕΕ. Εξάλλου, η πρόταση της Γερμανίας για σκληρή δημοσιονομική λιτότητα απορρίφθηκε ασυζητητί από τους υπόλοιπους «26». Να προσθέσουμε επίσης πως με τη νίκη του ακροδεξιού Χ. Βίλντερς στις ολλανδικές εκλογές του περασμένου μήνα, τη ραγδαία άνοδο του γερμανικού φασιστικού AfD στην πλειοψηφία των γερμανικών κρατιδίων, τη σύγκρουση Γαλλίας-Γερμανίας στο ζήτημα της σκληρής λιτότητας που προτείνει ο Σολτς, σε συνδυασμό με την πρόσφατη απόφαση του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου της Καλσρούης να κηρύξει αντισυνταγματικά τα κεφάλαια του γερμανικού Προϋπολογισμού που χρηματοδοτούνται από αδιάθετα κεφάλαια άλλων κωδικών, η εύθραυστη κυβέρνηση Σολτς -και να ήθελε- δεν θα μπορούσε να αποστασιοποιηθεί από τη λιτότητα, που περιορίζει κάθε σκέψη κάλυψης του γερμανικού ελλείμματος των 60 δισ. € από τα Ταμεία της ΕΕ. Η οικονομική κρίση της Γερμανίας μπλοκάρει κάθε σκέψη συμβιβαστικών λύσεων, στο σύνολο των κρατών-μελών. Ωστόσο, μάταια επιχειρήθηκε να βρεθούν λύσεις «μέσου όρου» αποδοχής, που απορρίφθηκαν μετ’ επαίνων! Εξάλλου η ισραηλινή επίθεση, η ρεμούλα των οικονομικών πόρων και η βαρυχειμωνιά που σταματά τις επιχειρήσεις στο μέτωπο της Ουκρανίας, δυσχεραίνουν μία «καθαρή» απόφαση. Παρά την αρνητική εξέλιξη της Συνόδου, η Ευρώπη θα επιμείνει, θεωρώντας ότι ο πόλεμος της Ουκρανίας ενδέχεται να επηρεάσει το ευρωπαϊκό περιβάλλον ασφάλειας σε εσωτερικό, γεωστρατηγικό και οικονομικό επίπεδο.
Ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Ζ. Μπορέλ, -μετά την αποτυχία των τελευταίων Eurogroup και Ecofin (11/12)- επεσήμανε ότι πρέπει να συνεχισθεί η στήριξη στην Ουκρανία και έδωσε νέες οδηγίες και λεπτομέρειες για ένα προτεινόμενο 12ο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Η πρόταση Μπορέλ πυροδότησε νέο γύρο αντιπαραθέσεων, με την κάθετη άρνηση της Ουγγαρίας να συναινέσει, αν πρώτα δεν δοθούν εξηγήσεις για την πορεία των προηγούμενων έντεκα πακέτων βοήθειας, των οποίων το μεγαλύτερο μέρος καταβροχθίστηκε από τα ουκρανικά τρωκτικά!
Σημειώνουμε πως το κόστος του πολέμου στην Ουκρανία έχει ξεπεράσει τα 500 δισ. δολάρια έως σήμερα, ενώ απαιτούνται άλλα 440 δισ. για μία στοιχειώδη αποκατάσταση των υποδομών, γεγονός που κάνει τους Δυτικούς να είναι πολύ επιφυλακτικοί στο θέμα νέας βοήθειας στην Ουκρανία!
***
Γ) Το μεταναστευτικό αποτελεί μία σημαντική προτεραιότητα και ζητούνται 15 δισ. ευρώ για την ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων ή νέες εταιρικές σχέσεις με γειτονικές χώρες. Η Κομισιόν θέλει επίσης 10 δισ. ευρώ για την ενίσχυση σε διάφορους τομείς και τη μόχλευση πόρων για την ενίσχυση τεχνολογιών αιχμής, εν μέσω του ανταγωνισμού των ΗΠΑ με την Κίνα.
Δ) Στο ζήτημα της άμεσης ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ, ο ούγγρος πρωθυπουργός Β. Όρμπαν δήλωσε προς τον Σ. Μισέλ ότι τυχόν ένταξη της Ουκρανίας θα σημάνει το τέλος της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής -η Ουκρανία είναι κατ’ εξοχήν γεωργική χώρα- με σοβαρές συνέπειες στα υπόλοιπα κράτη-μέλη, κυρίως του Νότου.
Τελικά ο Όρμπαν, αφού απέσπασε από την ΕΕ τα χρήματα που διαπραγματευόταν (περίπου 10 δισ. ευρώ), υποχώρησε, απουσίαζε από την ψηφοφορία και έτσι πάρθηκε απόφαση από τους υπόλοιπους 26 να ξεκινήσουν ενταξιακές διαπραγματεύσεις της ΕΕ με την Ουκρανία και τη Μολδαβία.
Στην περίπτωση της Αλβανίας, το Συμβούλιο χαιρετίζει την πρώτη διακυβερνητική διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε με την χώρα τον Ιούλιο του 2022 καθώς και την πρόοδο της μεταρρύθμισης που σημειώθηκε το περασμένο έτος, συμπεριλαμβανομένης της επιτυχημένης ολοκλήρωσης της διαδικασίας screening. Το Γερμανικό κοινοβούλιο μάλιστα πήρε απόφαση για την προώθηση της ένταξης της Αλβανίας στην ΕΕ, πιέζοντας και εκβιάζοντας την κυβέρνηση Μητσοτάκη να αποδεχθεί αυτή την εξέλιξη και να μην προχωρήσει σε άσκηση βέτο, όπως απειλεί, λόγω της γνωστής υπόθεσης Μπελέρι.
Σε σχέση με την Τουρκία, το Συμβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του μετά την τελευταία συνάντηση του Ερντογάν με το Μητσοτάκη, που αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τις σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας, και υπενθυμίζει όλα τα προηγούμενα συμπεράσματά του, όπως και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τις σχέσεις της ΕΕ με την Τουρκία, συμπεριλαμβανομένου ιδίως του στρατηγικού συμφέροντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και στην ανάπτυξη μιας σχέσης συνεργασίας και αμοιβαία επωφελούς σε βασικούς τομείς κοινού ενδιαφέροντος όπως η μετανάστευση, η δημόσια υγεία, το κλίμα, η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και περιφερειακά ζητήματα. Επίσης, το Συμβούλιο σημειώνει τη συνέχιση των διαλόγων υψηλού επιπέδου μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας σε πολλά από αυτά τα ζητήματα.
Υπενθυμίζοντας προηγούμενα συμπεράσματα του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η ΕΕ παραμένει πλήρως δεσμευμένη για μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού σύμφωνα με όλα τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και σύμφωνα με τις αρχές στις οποίες βασίζεται η ΕΕ και το κεκτημένο της. Τέλος, το Συμβούλιο εκφράζει τη λύπη του για το ότι η Τουρκία συνεχίζει να απομακρύνεται περισσότερο από την ΕΕ και υπενθυμίζει τα προηγούμενα συμπεράσματά της, σύμφωνα με τα οποία οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας βρίσκονται σε τέλμα.
***
Σε όλο το κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου κορυφής πουθενά δεν υπάρχει η λέξη «λαός». Και δεν υπάρχει, γιατί το ευρωπαϊκό ιμπεριαλιστικό κέντρο που λέγεται ΕΕ είναι μονταρισμένο στα συμφέροντα των κρατών και των πλουσίων και όχι των λαών και των φτωχών. Αυτό το ιμπεριαλιστικό κέντρο είναι υπεύθυνο για τη λεηλασία μισθών, μεροκάματων και συντάξεων, την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, τη διάλυση της Κοινωνικής Ασφάλισης, την εμπορευματοποίηση της Υγείας, της Πρόνοιας και της Παιδείας. Αυτό το κέντρο και κυρίως ο γερμανογαλλικός άξονας, σχεδίασαν, στήριξαν και επέβαλαν τις αντιδραστικές πολιτικές της «Νέας Στρατηγικής 2020», της «Οικονομικής διακυβέρνησης», του «Συμφώνου για το Ευρώ», του «Δημοσιονομικού Συμφώνου», τους μηχανισμούς ελεγχόμενης πτώχευσης. Αυτό το κέντρο, οδηγεί στη φτώχεια και την εξαθλίωση ευρύτατα στρώματα της ευρωπαϊκής εργατικής τάξης, κάνοντας αφόρητη την επιβίωση των λαϊκών στρωμάτων. Πάνω στην καθυπόταξη και την καταστροφή των δυνάμεων της εργασίας και εν μέσω καπιταλιστικής κρίσης, το ευρωπαϊκό μονοπωλιακό κεφάλαιο πατά και υψώνεται, με σημαία την «ανταγωνιστικότητα» και στόχο τα υπερκέρδη, προκειμένου να αντεπεξέλθει στους οξύτατους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς. Και οι χαρμόσυνες καμπάνες που ηχούν για το μονοπωλιακό κεφάλαιο, ακούγονται σαν πένθιμα σήμαντρα για τον κόσμο της εργασίας που θυσιάζεται στο βωμό του Μολώχ του κέρδους για να εξασφαλιστεί η ευημερία των λίγων. Κι αυτή η πίεση εντείνει στο έπακρο τις ταξικές αντιθέσεις, οι οποίες από ένα σημείο και πέρα μετατρέπονται σε μαζικούς αγώνες των οποίων η έκβαση εξαρτάται από την ύπαρξη ενός ρωμαλέου επαναστατικού κινήματος που καθοδηγείται από ένα πρωτοπόρο κομμουνιστικό φορέα.
